Awans dla zasłużonego pracownika samorządowego
PRAWO PRACY - SAS 11/2016
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa) pracownik samorządowy, który wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje swoje obowiązki, może zostać przeniesiony na wyższe stanowisko w ramach tzw. awansu wewnętrznego. Przepis ten stanowi jedną z ustawowych możliwości przeniesienia pracownika samorządowego i obsadzenia w ten sposób wolnego stanowiska.
Przeniesienie musi nastąpić na stanowisko wyższe, albowiem jest to rodzaj nagrody za wykazywanie inicjatywy w pracy i sumienne wykonywanie obowiązków, którą ustawodawca nazywa „awansem wewnętrznym”. Wewnętrzny charakter awansu wynika z wyjątkowości drogi obsadzenia wyższego stanowiska bez konieczności przeprowadzania otwartego naboru na zasadach ogólnych. Takie rozwiązanie z jednej strony motywuje pracowników do wykazywania inicjatywy i sumiennego wykonywania obowiązków, z drugiej zaś nie nakazuje pracodawcy wyczerpywania w sposób sztuczny żmudnej procedury naboru i poszukiwania ewentualnych kandydatów na stanowisko poza strukturą jednostki.
W pierwszej kolejności pracodawca może zastosować właśnie instytucję awansu wewnętrznego i przenieść wartościowego pracownika na wyższe stanowisko, a dopiero w dalszej ogłosić nabór na wolne stanowisko urzędnicze, które nie zostało obsadzone w drodze awansu.
Oczywiście nie będzie naruszeniem przepisów ustawy ogłoszenie naboru bez rozpatrzenia możliwości dokonania wspomnianego przeniesienia, gdyż zastosowanie awansu zależy wyłącznie od woli i uznania pracodawcy. Nie można więc dopatrywać się jakichkolwiek podstaw do zgłaszania przez pracownika roszczenia o uwzględnienie możliwości awansu przed ogłoszeniem naboru.
Przez długi czas praktyczne zastosowanie tego przepisu wywoływało bardzo wiele wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zakresu podmiotowego pracowników samorządowych, którzy mogą zostać objęci „awansem wewnętrznym”. Podstawowa wątpliwość sprowadzała się do odpowiedzi na pytanie: czy na stanowisko urzędnicze lub urzędnicze kierownicze może być awansowany pracownik pomocniczy i obsługi? Wątpliwości te zostały ostatecznie rozstrzygnięte nowelizacją dokonaną 1 września 2013 r. poprzez jednoznaczne doprecyzowanie, że awans wewnętrzny może zostać dokonany jedynie w ramach tej samej grupy stanowisk, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1-3 ustawy. Wspomniany przepis stanowi, że pracownicy samorządowi są zatrudniani na stanowiskach:
- urzędniczych, w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych;
- doradców i asystentów;
- pomocniczych i obsługi.
Nie ulega wątpliwości, że awans wewnętrzny może nastąpić wyłącznie w ramach tej samej kategorii stanowisk, czyli np. wyłącznie w zakresie stanowisk pomocniczych i obsługi lub wyłącznie stanowisk urzędniczych.
Niedopuszczalny natomiast jest np. przeniesienie na tej podstawie pracownika obsługi na stanowisko urzędnicze. Nie oznacza to oczywiście, że pracownik obsługi, o ile spełnia warunki formalne i wymagania kwalifikacyjne może wystąpić w otwartym naborze na stanowisko urzędnicze w tej samej jednostce organizacyjnej. Ograniczenie do jednej kategorii pracowniczej dotyczy wyłącznie awansu wewnętrznego, a zatem z pominięciem naboru.
Paweł Groński
PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 902)
