Skutki rozpoznania wniosku o przeprowadzenie referendum po terminie

AKTUALNOŚCI / ORZECZNICTWO - SAS 9 / 2015

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 lipca 2015 r., sygn. akt II OSK 948/15

W opisywanej sprawie wyrokiem z 27 stycznia 2015 r., sygn. akt II SAB/Bk 112/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku umorzył postępowanie w sprawie ze skargi na niedotrzymanie przez Sejmik Województwa Podlaskiego terminu na podjęcie uchwały w sprawie przeprowadzenia referendum w przedmiocie budowy w województwie podlaskim regionalnego portu lotniczego, orzekając jednocześnie, że bezczynność Sejmiku nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa.
Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok uznając, że wbrew poglądowi Sądu I instancji, przedmiotem rozpoznawanej sprawy nie była skarga na bezczynność, do której miałby zastosowanie art. 149 § 1 p.p.s.a. przewidujący, że „Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa”.
NSA podkreślił, że skarga na niedotrzymanie przez organ stanowiący samorządu terytorialnego terminu na podjęcie uchwały w sprawie złożonego wniosku o przeprowadzenie referendum lokalnego, nie jest skargą na bezczynność lub przewlekłość w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a., lecz dotyczy specyficznej bezczynności organu samorządowego, polegającej na niepodjęciu uchwały w terminie 30 dni od dnia wniesienia wniosku o przeprowadzenie referendum.
Co bardzo istotne NSA stwierdził, że błędnie Sąd I instancji uznał termin przewidziany w art. 18 ustawy o referendum lokalnym za termin instrukcyjny. W przepisie tym przewidziano bowiem, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum lub uchwałę o odrzuceniu wniosku mieszkańców, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia przekazania wniosku przewodniczącemu zarządu danej jednostki samorządu terytorialnego. NSA podkreślił, że podjęcie przez Sejmik uchwały po terminie określonym w art. 18 ustawy o referendum lokalnym pozbawione jest doniosłości prawnej, nie może bowiem wywołać skutków prawnych w odniesieniu do wnioskowanego referendum. Po upływie tego terminu skutki takie wywołać może jedynie wyrok Sądu wydany na skutek uwzględnienia skargi wniesionej na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym. Sąd w takim przypadku musi zatem na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym rozstrzygnąć w sposób merytoryczny albowiem art. 20 ust. 3 ustawy o referendum lokalnym przewiduje, że wyrok sądu uwzględniający skargę zastępuje uchwałę organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, natomiast z ust. 4 wynika, że na podstawie takiego wyroku komisarz wyborczy wydaje postanowienie o przeprowadzeniu referendum, zawierające informacje określone w art. 9 ust. 2. Ze względu na szybkość postępowania niezbędną w tego rodzaju sprawach, ustawa o referendum lokalnym wprowadza istotny wyjątek od zasady kasacyjnego orzekania przez sąd administracyjny.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa