Jak uczynić oświetlanie ulic tańszym dla gmin?
AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 10 / 2016
To problem, który postanowili rozwiązać posłowie z podkomisji ds. finansów samorządowych. Proponują zdefiniować punkt świetlny i podzielić infrastrukturę między gminy i firmy energetyczne. 5 października, sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła projekt inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany ustawy – Prawo energetyczne. Powstający w podkomisji stałej ds. finansów samorządowej, pracującej pod przewodnictwem posła Waldy Dzikowskiego projekt ma rozwiązać problemy gmin związane z obowiązkiem finansowania kosztów oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych.
PODZIELIĆ INFRASTRUKTURĘ
– Gminy są obecnie zobowiązane do finansowania kosztów oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych, nie będąc właścicielem infrastruktury oświetleniowej, która te drogi oświetla przypomniał Waldy Dzikowski. – W konsekwencji mają też utrudniony wybór dostawców energii elektrycznej, za którą mają płacić – wskazywał poseł.
Dlatego powstająca w podkomisji inicjatywa zakłada, że przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane będzie umożliwić gminie nieodpłatnie wykorzystywanie elementów sieci elektroenergetycznej, będących własnością tego przedsiębiorstwa, do mocowania punktów świetlnych oraz dostęp do nich w zakresie niezbędnym w celu ich utrzymania. Ponadto przedsiębiorstwo energetyczne w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej nowelizacji Prawa energetycznego będzie, na wniosek gminy, przenosić na jej rzecz własność punktów świetlnych, które zostały uprzednio nieodpłatnie przekazane przez gminę na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego. Przekazanie ma się odbywać za zwrotem różnicy pomiędzy wartością punktów świetlnych z dnia ich przejęcia przez przedsiębiorstwo a wartością tych punktów na dzień przekazywania gminie.
– W takich sytuacjach firmy energetyczne będą przekazywać punkty świetlne za darmo (tam, gdzie ich amortyzacja osiągnęła 100 %) lub za odpowiednią dopłatą (tam, gdzie amortyzacja jeszcze się nie zakończyła) – wyjaśnia Dzikowski. – Generalnie skutek finansowy projektu ma być dla gmin pozytywny – dodaje. Projekt nowelizacji zawiera wreszcie definicję punktu świetlnego. Zgodnie z jej treścią punkt świetlny to urządzenie służące do rozsyłania, filtrowania lub przekształcenia światła wysyłanego przez źródło światła wraz z tym źródłem oraz elementami niezbędnymi do mocowania, ochrony oraz przyłączania źródła światła do zasilającej sieci elektroenergetycznej, a w przypadku gdy łącząca z siecią elektroenergetyczną instalacja zasilająca służy wyłącznie do zasilania oświetlenia drogowego także elementy tej instalacji obejmujące w szczególności kable, słupy i niezbędne inne urządzenia.
KOSZTY GMIN SPADNĄ
– Zdefiniowanie i uregulowanie własności punktów świetlnych pozwoli wreszcie stosować przetargi na zakup energii czy ich utrzymanie – wskazuje Janusz Sypiański, dyrektor biura Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
– Obecnie za konserwację jednego punktu firmy energetyczne żądają nawet 45 zł, podczas gdy stawki rynkowe oscylują wokół 15 zł. Pojawią się więc oszczędności – dodaje.
Podobnie projekt ocenia Lech Nitkowski, burmistrz Barczewa (woj. warmińsko – mazurskie). – Zaproponowane przez podkomisję zmiany idą w dobrym kierunku, zwłaszcza, że obecne przepisy są na tyle niejasne, że nawet sądy mają poważne problemy z rozstrzyganiem sporów między gminami a firmami energetycznymi – wskazuje. Dodaje jednak, że samorządy chętnie odkupią punkty świetlne od firm energetycznych. – Nie zamierzamy jednak płacić za te, które wcześniej gminy musiały tym firmom przekazać i to nieodpłatnie – dodaje burmistrz Barczewa.
Natomiast sceptyczne na temat projektu wypowiada się Leszek Świętalski, sekretarz Generalny Związku Gmin Wiejskich RP.
– Obawiam się, że podkomisyjna inicjatywa jedynie częściowo rozwiąże problemy gmin związane z finansowaniem oświetlenia dróg, a to dlatego, że nadal pozostaje zasada, że to gmina płaci za wszystkie drogi i gminne i powiatowe i wojewódzkie – mówi sekretarz Świętalski. I dodaje, że pożądane kierunki zmian prawa energetycznego nakreśliła zaś Najwyższa Izba Kontroli w raporcie „Planowanie i realizacja przez gminy zadań w zakresie oświetlenia przestrzeni publicznej”. Sprowadzają się one do dwóch postulatów. Pierwszy wskazuje na potrzebę zdefiniowania pojęcia punkt świetlny. Drugi – na konieczność finansowania oświetlenia dróg przez ich zarządców.
– Podkomisyjny projekt spełnia tylko pierwsze z zaleceń NIK, do drugiego w ogóle się nie odnosi – wskazuje Leszek Świętalski.
Ostatecznie – na wniosek posła Jacka Protasa – Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zdecydowała odesłać projekt do podkomisji ds. finansów samorządowych, która ma dopracować przewidziane w nim rozwiązania.
Jakub Gortyński
