Nowe Prawo zamówień publicznych

AKTUALNOŚCI / KOMENTARZE - SAS 4 / 2016

W najbliższym czasie wejdzie w życie nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych, tym samym do aktualnego stanu prawnego wprowadzone zostaną liczne innowacje dotyczące między innymi trybów postępowania, oceny oferty i wyboru oferty najkorzystniejszej, zasad wspólnego ubiegania się o zamówienie czy też umów w zamówieniach publicznych.

Nowelizacja wdroży do polskiego porządku prawnego dwie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady: 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. UE L 94 z 28.03.2014 r. str. 65) oraz  dyrektywę 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającej dyrektywę 2004/17/WE (Dz.Urz. UE L 94 z 28.03.2014 r. str. 243). Zgodnie z art. 90 ust. 1 dyrektywy klasycznej 2014/24/UE oraz art. 106 ust. 1 dyrektywy sektorowej 2014/25/UE terminy implementacji obu dyrektyw do porządków prawnych państw członkowskich UE są tożsame i upływają w kwietniu 2016 r.

Nowelizacja znacząco ogranicza możliwość korzystania wyłącznie z kryterium najniższej ceny. Przy wyborze oferty trzeba będzie brać pod uwagę także inne kryteria np. jakościowe, społeczne, środowiskowe i innowacyjne, poprzez uwzględnienie w kryteriach oceny ofert relacji jakości do ceny lub kosztu. W związku z tym ulegnie zmianie definicja „najkorzystniejszej oferty”, przez którą będzie należało rozumieć ofertę przedstawiającą najkorzystniejszy bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia lub oferty, która najlepiej spełnia kryteria inne niż cena czy też koszt, gdy cena lub koszt jest stała lub z najniższą ceną bądź kosztem gdy jedynym kryterium oceny ofert jest cena lub koszt.

Nowelizacja określa przykładowy katalog kryteriów dotyczących oceny ofert min. jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. Należy również zaznaczyć, iż znowelizowana ustawa zakłada większe niż istniejące dotychczas możliwości brania pod uwagę aspektów społecznych w ramach kryteriów oceny ofert, w szczególności wskazując jako przykładowe kryteria: aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna osób defaworyzowanych, dostępność dla osób niepełnosprawnych, uwzględnianie potrzeb użytkowników, zaangażowanie i upodmiotowienie użytkowników.

Istotną zmianą w tym obszarze jest również zdefiniowanie kryterium kosztu z wykorzystaniem rachunku kosztów cyklu życia produktu. Przy czym rachunek kosztów cyklu życia obejmuje:

  • koszty poniesione przez zamawiającego lub innych użytkowników: związane z nabyciem; użytkowania, w szczególności zużycie energii i innych zasobów; utrzymania; związane z wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty zbiórki i recyklingu;
  • koszty przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym związane z cyklem życia produktu, usługi lub robót budowlanych, o ile ich wartość pieniężną można określić i zweryfikować, dotyczące: emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń; inne związane z łagodzeniem zmian klimatu.

Ustawa w nowym kształcie ma także na celu promowanie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w warunkach określonych normami Kodeksu pracy. Wprowadzane rozwiązania mają za zadanie poprawę sytuacji pracowników na rynku i promowanie zatrudnienia na umowę o pracę, a także usuwanie zachowań zmierzających do obchodzenia przepisów prawa pracy. Zgodnie bowiem  z art. 29 ustawy, zamawiający będzie musiał określić w opisie przedmiotu zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagania zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie umowy o pracę osób wykonujących wskazane przez zamawiającego czynności w zakresie realizacji zamówienia, jeżeli wykonanie tych czynności polega na wykonywaniu pracy w rozumieniu prawa pracy.


PARTNERSTWO INWESTYCYJNE

Bardzo ciekawym rozwiązaniem w nowelizowanej ustawie, a zarazem zupełnie nowym w stosunku do obecnego kształtu ustawy, jest tryb udzielania zamówień w ramach tzw. partnerstwa inwestycyjnego. Partnerstwo innowacyjne jest procedurą, która została przewidziana w dyrektywie klasycznej 2014/24/UE, zaś jej celem będzie opracowanie innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowlanych, a następnie udzielenie zamówienia na dostawę innowacyjnego produktu, świadczenie innowacyjnej usługi lub wykonanie innowacyjnych robót budowlanych. Natomiast innowacyjny produkt, usługa lub robota budowlana, to taka, która jest zupełnie nowym lub znacznie udoskonalonym produktem, usługą lub procesem końcowym, zakładając, iż ów wytwór został zrealizowany nową metodę marketingową lub nową metodę organizacyjną w działalności przedsiębiorczej, organizowaniu pracy lub relacjach zewnętrznych.
Tryb ten został opracowany z myślą o zamawiających, którzy poszukują innowacyjnych rozwiązań. Zgłaszają oni swoje zapotrzebowanie określając minimalne wymogi, w odpowiedzi na które zainteresowani współpracą wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Postępowanie to ma prowadzić do wybrania partnerów, którzy zrealizują prace badawcze lub rozwojowe, i spośród których następnie zostanie określany partner, któremu zostanie udzielone zamówienie na dostawę innowacyjnego produktu, świadczenie innowacyjnej usługi lub wykonanie innowacyjnych robót budowlanych.

Omawiając zmiany dokonane nowelizacją nie można pominąć modyfikacji dotyczącej art. 144, czyli możliwości przekształceń już zawartych umów o zamówienie publiczne. Nowelizacja zakłada min. możliwość  zmiany już zawartego kontraktu, gdy dotyczy zamawiania dodatkowych dostaw, usług lub robót budowlanych, od dotychczasowego wykonawcy, nieobjętych zamówieniem podstawowym, o ile stały się niezbędne, pod warunkiem że zmiana wykonawcy:

  • nie może zostać dokonana z powodów ekonomicznych lub technicznych, w szczególności dotyczących zamienności lub interoperacyjności sprzętu, usług lub instalacji, zamówionych w ramach zamówienia podstawowego,
  • spowodowałaby istotną niedogodność lub znaczne zwiększenie kosztów dla zamawiającego,
  • wartość każdej kolejnej zmiany nie przekracza 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie lub umowie ramowej. Inną możliwością do dokonania już zawartej umowy będzie okoliczność gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

–    konieczność zmiany umowy lub umowy ramowej spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć,
–    wartość zmiany nie przekracza 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie lub umowie ramowej.

Dokonując analizy zaproponowanych zmian ustawy, trzeba również powiedzieć o zwiększeniu ochrony prawnej wykonawców biorących udział w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych poniżej progów unijnych poprzez umożliwienie im wnoszenia odwołań na czynności zamawiającego dotyczące: opisu przedmiotu zamówienia, wyboru oferty najkorzystniejszej oraz unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Wydaje się, iż opisane zmiany będą miały pożądany wpływ na wykorzystywanie pozaekonomicznych celów zamówień publicznych takich jak ochrona środowiska, integracja społeczna czy wspieranie innowacyjności. Ważnym aspektem nowelizacji jest także promowanie zatrudnienia na podstawie umowy o pracy oraz zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz zwiększenie pewności prawnej w zakresie dopuszczalnej zmiany umowy.

Mariusz Filipek
radca prawny

 

 


 

KOMENTARZ

18 kwietnia mija termin implementacji Dyrektywy Parlamentu i Rady 24/2014/UE w sprawie zamówień publicznych. Mając na względzie postęp prac legislacyjnych, z całą pewnością należy uznać, że termin ten nie zostanie zachowany. Pierwsze czytanie rządowego projektu o zmianie ustawy (druk 366) odbyło się na posiedzeniu Sejmu w dniu 31 marca 2016 r. Zdecydowano na nim o skierowaniu projektu do Komisji Gospodarki i Rozwoju, która w terminie do 26 kwietnia 2016 r. zobligowana została do  przedstawienia sprawozdania z prac nad projektem. Jeżeli termin zostanie dochowany, projekt trafi na posiedzenie Sejmu, które odbywać się będzie w dniach 27-29 kwietnia. Następnie projekt musi przejść pozostałe etapy ścieżki legislacyjnej (Senat, podpis prezydenta) i po 14 dniach vacatio legis wejdzie w życie.
Brak terminowej implementacji nie wstrzymuje terminu, od jakiego Dyrektywa znajduje bezpośrednie zastosowanie w państwie członkowskim. Największą trudnością, z którą zmierzą się instytucje zamawiające, będzie jednoczesne obowiązywanie ustawy Prawo zamówień publicznych i Dyrektywy, która w przypadku przepisów prawnych o bezwzględnym charakterze będzie miała bezpośrednie zastosowanie. Tak więc w przypadku dokonania czynności niezgodnej z przepisami Dyrektywy, to Zamawiający poniesie wszelkie konsekwencje niezastosowania właściwych przepisów.
Powyższe budzi wiele obaw po stronie zamawiających. Administracja rządowa wstrzymuje udzielanie zamówień do czasu uchwalenia nowej ustawy. W podanym terminie powinien ukazać się komunikat Urzędu Zamówień Publicznych w sprawie braku terminowej implementacji i zalecenia dla Zamawiających, jak w tej sytuacji postępować. Z ostrożności zasadnym wydaje się niewszczynanie postępowań o wartościach powyżej których obowiązuje Dyrektywa (odpowiednio 135.000/209.000 i 5.225.000 euro), do czasu uchwalenia nowych przepisów.

Iwona Holka

SPIS TREŚCI

 

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa