Problem powiatów z ustalaniem godzin pracy aptek

AKTUALNOŚCI / ANALIZY - SAS 1 / 2017

Rada powiatu nie może samowolnie zmienić treści projektu uchwały w sprawie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych po jego zaopiniowaniu przez samorząd aptekarski. Dokonanie takich zmian skutkuje bowiem nieważnością podjętej uchwały.

Do takich wniosków doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który wyrokiem z 13 października 2016 r. uchylił podjętą przez radę powiatu poznańskiego uchwałę w przedmiocie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu poznańskiego. Jak bowiem ustalił sąd treść uchwały podjętej i opublikowanej w dzienniku urzędowym województwa wielkopolskiego różnił się od treści projektu przedłożonego do zaopiniowania samorządowi aptekarskiemu.

CO MÓWIĄ PRZEPISY

Zasady ustalania godzin pracy aptek regulują przepisy Ustawy z 6 września 2001 r. (tekst jednolity z 23 grudnia 2016 r., poz. 2124). Zgodnie z jej art. 94 ust. 1 rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien być dostosowany do potrzeb ludności i zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Natomiast zgodnie z ust. 2 tego artykułu rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie określa, w drodze uchwały, rada powiatu, po zasięgnięciu opinii wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) gmin z terenu powiatu i samorządu aptekarskiego.
Jak wyjaśnia Wojciech Olszewski (Prawo farmaceutyczne. Komentarz, Wolters Kluwer 2016 r.) przepis art. 94 ust. 2 prawa farmaceutycznego wymaga jedynie zasięgnięcia opinii (konsultacji), a nie zgody konsultowanych podmiotów. - Rada powiatu może zatem określić rozkład godzin pracy aptek wbrew stanowisku samorządu aptekarskiego i organów wykonawczych gmin. Ideą konsultacji jest jednak to, aby treść uchwały powiatu brała pod uwagę stanowisko konsultowanych podmiotów, jako głosu doradczego, np. w zakresie potrzeb miejscowej ludności, uwarunkowań ekonomicznych i zasobów kadrowych aptek działających na terenie powiatu. Uzasadnienie aktu prawa miejscowego powinno odnosić się również do przedstawianych opinii, wyjaśniając – w razie odmowy ich uwzględnienia – powody takiego rozstrzygnięcia – wskazuje Wojciech Olszewski.
Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych, chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 7 grudnia 2016 r., w którym sąd uchylił uchwałę rady powiatu pleszewskiego w sprawie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, w skazując – jako jeden z powodów takiego rozstrzygnięcia – brak uzasadnienia uchwały. - Brak uzasadnienia wyklucza możliwość jakiejkolwiek polemiki z postanowieniami uchwały – uzasadniał Maciej Busz, sędzia WSA w Poznaniu. - W ocenie sądu konieczne jest wskazanie w uzasadnieniu uchwały przesłanek, jakimi kierowała się rada przy jej podejmowaniu. Wymóg ten należy łączyć z obowiązkiem działania organów administracji publicznej na podstawie prawa, co w połączeniu z zasadą zaufania do organów samorządowych, rodzi po stronie władzy publicznej obowiązek motywowania jej rozstrzygnięć – jako elementu jawności działania władzy publicznej – argumentował sędzia.

ZLEKCEWAŻONA OPINIA

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku uchwały podjętej przez radę powiatu poznańskiego.
WSA w Poznaniu uchylając tą uchwałę (wyrok z 13 października 2016 r.) wskazał, że rację ma skarżący samorząd aptekarski podnosząc w skardze zarzut naruszenia przez radę powiatu poznańskiego art. 94 ust. 2 prawa farmaceutycznego. - W sytuacji wyrażenia opinii przez organ samorządu aptekarskiego wobec określonego projektu uchwały organ samorządu terytorialnego nie może samowolnie zmieniać treści tego projektu – uzasadniała Małgorzata Górecka, sędzia WSA w Poznaniu. - W przeciwnym razie opinia samorządu aptekarskiego miałaby tylko pozorny charakter i czyniłaby tryb wskazany w art. 94 ust. 2 ustawy prawo farmaceutyczne praktycznie nieistotnym, zbędnym, co jest niezgodne z założeniem teorii o racjonalnym prawodawcy. Takie działanie organu samorządu powoduje konieczność wyeliminowania przedmiotowej uchwały z obrotu prawnego – wskazywała sędzia.
(Na podstawie: wyrok WSA w Poznaniu z 13 października 2016 r., sygn. akt III SA/Po 669/16 – orzeczenie prawomocne; wyrok WSA w Poznaniu z 7 grudnia 2016 r., sygn. akt IV SA/Po 412/16 – orzeczenie nieprawomocne)

 

ZE STANOWISKA KONWENTU POWIATÓW WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

W przyjętym 5 stycznia 2016 r. stanowisku Konwent Powiatów Województwa Dolnośląskiego postuluje zmianę zasad ustalania godzin pracy aptek ogólnodostępnych. W opinii samorządów ustawodawca powinien albo rozważyć przekazanie kompetencji do ustalania rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych właściwym samorządom aptekarskim, albo powrót do obowiązującego do lipca 2009 r. rozwiązania, zgodnie z którym rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych ustalał zarząd powiatu.


W ocenie Konwentu Powiatów Województwa Dolnośląskiego obowiązujące obecnie rozwiązanie, zgodnie z którym ustalanie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych następuje uchwałą rady powiatu mającej charakter aktu prawa miejscowego jest niekorzystne, przede wszystkim dla mieszkańców. Również dlatego, że rada powiatu nie jest na bieżąco informowana o aptekach nowopowstających, zamykanych (likwidowanych) a także o zmianie godzin pracy aptek istniejących. To zaś w połączeniu z obligatoryjnymi konsultacjami każdej zmiany uchwały w sprawie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych z wójtami (burmistrzami, prezydentami miast) oraz z samorządem aptekarskim (które zgodnie z postanowieniami Kodeksu postępowania administracyjnego mają 30 dni na wydanie stosownych opinii) powoduje, że rada powiatu nie jest w stanie „na bieżąco” dostosowywać godzin pracy aptek do potrzeb mieszkańców.

Kolejnym powodem, dla którego zmiana zasad ustalania rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych jest konieczna jest fakt, że za nieprzestrzeganie dokonanych uchwałą rady powiatu ustaleń w tej sprawie nie wiążą się żadne sankcje dla podmiotów prowadzących apteki.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa