Nieważność uchwały w sprawie przyjęcia statutu gminy

AKTUALNOŚCI / ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODY - SAS 3 / 2019

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego z 21 marca 2019 r., nr P-II.4131.2.98.2019

Pominięcie przez radę gminy obligatoryjnego elementu uchwały należy uznać za równoznaczne z brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego,
co ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Podkarpackiego stwierdzającego nieważność uchwały Rady Gminy W. z dnia 25 lutego 2019 r. w sprawie przyjęcia Statutu Gminy W.
Materialnoprawną podstawę podjęcia ww. uchwały stanowi art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy uchwalanie statutu gminy.
W myśl przepisów ustawy statut gminy stanowi m.in. o jej ustroju (art. 3 ust. 1); zasadach tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej (art. 5 ust. 3); określa organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy (art. 22 ust. 1), zasady działania klubów radnych (art. 23 ust. 4), zasady i tryb działania komisji rewizyjnej oraz komisji skarg, wniosków i petycji (art. 18 a ust. 5, art. 18 b ust. 3), a także zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich (art. 11 b ust. 3).
Statut jest aktem prawa miejscowego. Zgodnie zaś z treścią art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego, obowiązujące na obszarze działania tych organów, jedynie na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Oznacza to, iż każda norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała innych przepisów ustawy. Zakres upoważnienia musi być zawsze ustalany przez pryzmat zasad demokratycznego państwa prawnego, a działania muszą mieścić się w granicach i na podstawie prawa (art. 7 Konstytucji RP).
Analiza treści przytoczonych przepisów ustawy ustrojowej prowadzi do wniosku, że zawierają one szczegółowe upoważnienia ustawowe, określające materię, jaką pozostawiono uregulowaniu w drodze aktu prawa miejscowego. W szczególności przepis art. 11 b ust. 3 ustawy stanowi dla rady gminy delegację ustawową do określenia w statucie zasad dostępu do dokumentów i korzystania z nich. Tymczasem w § 152 uchwały rada gminy określiła, że dokumenty z zakresu działania rady, komisji rady gminy oraz wójta gminy udostępniane są zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej. W ocenie organu nadzoru taki zapis uchwały nie wypełnia delegacji ustawowej.
Jak wskazano w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, pominięcie przez radę gminy obligatoryjnego elementu uchwały należy uznać za równoznaczne z brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego, co ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego, przekazanego przez ustawodawcę do uregulowania przez gminę, skutkuje ułomnością uchwały, którą należy ocenić jako istotne naruszenie prawa, a to z uwagi na brak delegacji ustawowej, upoważniającej radę gminy do określenia w odrębnej uchwale pominiętych elementów statutu gminy.
Należy mieć też na względzie, że zgodnie z zasadą wynikającą z § 119 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej, na podstawie jednego upoważnienia ustawowego wydaje się jeden akt, który wyczerpująco reguluje sprawy przekazane do unormowania w tym upoważnieniu. Na mocy § 143 omawianego rozporządzenia wskazana zasada znajduje zastosowanie również przy stanowieniu aktów prawa miejscowego, do jakich należy zaskarżona uchwała.
Wskazane wyżej naruszenie prawa prowadzi do nieważności całego aktu prawnego.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa