AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 2 / 2023

28 lutego 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących, przedłożony przez ministra klimatu i środowiska.

Zgodnie z projektem elektrownie te będą pełnić rolę magazynów energii elektrycznej. Magazynowanie energii stanowi kluczowy warunek transformacji energetycznej. Ponadto magazyny energii elektrycznej mają szczególne znaczenie w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i konieczności szybkiego dostarczenia mocy do systemów energetycznych. Ocenia się, że w Polsce mogłoby powstać co najmniej sześć elektrowni szczytowo-pompowych. Inwestycja dotycząca elektrowni szczytowo-pompowej będzie inwestycją celu publicznego. Decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji dotyczącej elektrowni szczytowo-pompowej będzie wydawał wojewoda w ciągu miesiąca od złożenia wniosku przez inwestora.

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 2 / 2023

21 lutego 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustawy.

Projekt powstał w resorcie cyfryzacji. Znosi on opłatę ewidencyjną, która pobierana jest przez samorząd w związku z rejestracją pojazdów i wydawaniem dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami oraz przez stacje kontroli pojazdów podczas badań technicznych.

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 2 / 2023

14 lutego 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej, przedłożony przez ministra cyfryzacji.

Na przedsiębiorców telekomunikacyjnych zostaną nałożone obowiązki i uprawnienia związane ze zwalczaniem nadużyć w komunikacji elektronicznej. Chodzi o generowanie sztucznego ruchu, smishing, CLI spoofing czy nieuprawnioną zmianę informacji adresowej. Katalog nadużyć nie jest zamknięty. Natomiast dostawcy poczty elektronicznej, dla co najmniej 500 tys. użytkowników lub podmiotów publicznych, będą stosowali mechanizm uwierzytelnienia poczty elektronicznej. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej będzie prowadził wykaz numerów służących wyłącznie do odbierania połączeń głosowych. Rozwiązanie to ograniczy możliwość podszywania się oszustów pod numery infolinii urzędów czy innych podmiotów. Wniosek o wpis numeru do wykazu będą mogły złożyć jednostki sektora finansów publicznych, banki, inne instytucje finansowe lub ubezpieczeniowe. Dotyczy to także numerów telefonów wykorzystywanych przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego na potrzeby biura obsługi klientów lub infolinii.

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 2 / 2023

31 stycznia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra infrastruktury.

W 2023 r. na dofinansowanie budowy, przebudowy lub remontu dróg powiatowych i gminnych w ramach Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg (RFRD) przeznaczonych zostanie ponad 2,6 mld zł. Dzięki temu powstanie lub zostanie zmodernizowanych prawie 2,8 tys. km dróg, w tym ponad 1,5 tys. km dróg powiatowych oraz 1,3 tys. km dróg gminnych. Od 2019 r. ze wsparciem z RFRD zrealizowane zostały inwestycje o długości ponad 18 tys. km.

SPIS TREŚCI

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Transformacja cyfrowa samorządów w czasach globalnych kryzysów – pod takim hasłem odbędzie się w dniach 14-15 czerwca w Warszawie, 26. Konferencja „Miasta w Internecie”.

Organizowana przez Stowarzyszenie „Miasta w Internecie” konferencja przypadnie na czas kryzysu, który dopingować winien samorządy do poszukiwania ponadstandardowych rozwiązań pro-rozwojowych. – W tych warunkach cyfryzacja gminy, miasta czy powiatu może stać się jednym z kluczowych narzędzi podnoszenia jakości usług publicznych i zarządzania JST, a także optymalizacji kosztów. Jest także właściwą odpowiedzią na potrzeby zielonej transformacji lokalnych społeczności – powiedział Krzysztof Głomb, prezes SMWI.

Konferencja będzie miejscem prezentacji i debat na temat 4 strategicznych wyzwań skutecznej cyfryzacji JST Anno Domini 2023:

  • Wyzwania dojrzałych i dostępnych usług publicznych – standaryzacja, architektura Informacyjna JST i współpraca między podmiotami
  • Wyzwania przyjaznych mieszkańcom smart cities&villages w dobie zmian klimatycznych, kryzysu energetycznego i zagrożeń bezpieczeństwa 
  • Wyzwania wieloaspektowej modernizacji oświaty – czy cyfryzacja szkół w obecnym kształcie jest właściwą odpowiedzią na systemowe problemy edukacji dla przyszłości?
  • Wyzwania finansowania projektów cyfrowych: (nie)adekwatność środków programów operacyjnych do rzeczywistych potrzeb JST oraz zapewnienie finansowania dla małych i średnich samorządów

– Czas na nowe, ambitne plany rozwojowe, na zerwanie z przyzwyczajeniami realizacji projektów IT głównie dlatego, że można na nie pozyskać unijne pieniądze. Czas na nowe strategie cywilizacyjnego skoku polskich samorządów – powiedział Arkadiusz Złotnicki, dyrektor Konferencji, wiceprezes SMWI.
Serwis Administracyjno-Samorządowy objął patronat medialny nad konferencją.
Więcej informacji na temat konferencji: https://26.kmwi.pl/

SPIS TREŚCI

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

31 maja - 1 czerwca 2023 r. w Hotelu Gołębiewski w Karpaczu odbędzie się XXIX Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich.

Zgromadzenie Ogólne będzie miało charakter sprawozdawczo-programowy. Podczas posiedzenia odbędą się również wybory uzupełniające do Zarządu Związku Powiatów Polskich.
www.zpp.pl

SPIS TREŚCI

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Informujemy, że w dniach 15-16 maja 2023 r. odbędzie się kolejne Zgromadzenie Ogólne Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej.

Podobnie, jak w roku ubiegłym, miejscem obrad XXXVII Zgromadzenia Ogólnego będzie Arche Hotel Krakowska, mieszczący się w Warszawie. Już teraz zachęcamy, szczególnie przedstawicieli gmin członkowskich ZGWRP, do zarezerwowania terminu i uczestnictwa w obradach.
Więcej szczegółów, w tym przewidywany program wydarzeń, będą podawane na bieżąco. Zachęcamy zatem do śledzenia strony internetowej Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej i naszego profilu na Facebooku. Podmioty zainteresowane współpracą podczas Zgromadzenia zachęcamy do kontaktu z Biurem Związku.
www.zgwrp.pl

SPIS TREŚCI

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

10-11 maja 2023 r. – Warszawa

Przed nami kolejna już V edycja największego i najważniejszego wydarzenia organizowanego dla Skarbników Jednostek Samorządu Terytorialnego, realizowanego pod hasłem: Współpraca odpowiedzią na stale występujące zmiany i zjawiska kryzysów. W programie będą poruszone ważne i kluczowe tematycznie obszary finansów publicznych, uwzględniające różne perspektywy w zmiennym, trudnym dla samorządu otoczeniu. Te zmienne to nadal odłożone w czasie skutki pandemii, które łączą się z trudnym kryzysem energetyczno-surowcowym i wysoką inflacją.

Te wszystkie obszary bardzo mocno wpływają na stan finansów publicznych w sektorze samorządowym. Podczas kongresowych dyskusji będziemy szukali odpowiedzi, sugestii i dobrych rozwiązań jak sprostać w ramach stale ograniczanych środków finansowych kryzysom: energetycznym i ekonomicznym.
Do współpracy w ramach całego wydarzenia jak co roku zapraszamy m.in. Ministerstwo Finansów, Najwyższą Izbę Kontroli, Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych, Regionalne Izby Obrachunkowe, Główny Urząd Statystyczny oraz Związki Samorządowe. Do udziału w wydarzeniu zapraszamy przedstawicieli rządu, samorządu, biznesu i wyjątkowej klasy ekspertów reprezentujący przede wszystkim organy nadzoru nad działalnością samorządu i świat nauki. Na bieżąco będziemy Państwa informować o potwierdzeniu obecności zaproszonych gości.
www.frdl.mazowsze.pl

SPIS TREŚCI

Z GMIN, MIAST I POWIATÓW - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Związek Powiatów Polskich

Kwestie ustalania taryf na wodę, zasad funkcjonowania miejsc zbiorowego zakwaterowania uchodźców wojennych z Ukrainy oraz aktualnej sytuacji dystrybucji węgla – to główne tematy marcowego posiedzenia  Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Spotkaniu współprzewodniczyli wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Paweł Szefernaker oraz starosta poznański, wiceprezes Zarządu ZPP Jan Grabkowski.
Posiedzenie KWRiST rozpoczęło się od krótkiej informacji wiceministra Szefernakera dla strony samorządowej w sprawie naboru na inwestycje w gminach uzdrowiskowych w ramach programu „Polski Ład”.  

2 MLN TON WĘGLA

Pierwszym, właściwym punktem posiedzenia KWRiST była aktualna informacja o stanie dystrybucji węgla.  
– W systemie samorządowym zbliżamy się do 2 mln ton węgla. Tam, gdzie jest on potrzebny, jego odbiór jest możliwy w tym samym lub następnym dniu po zgłoszeniu awizacji. Teraz wydajemy do 20 tys. ton węgla dziennie. Być może będzie większe zainteresowanie, jeśli mieszkańcy zużyją pierwsze 1,5 tony – stwierdził wiceminister aktywów państwowych Karol Rabenda. 
Jak zaznaczył wiceszef MAP, proces sprzedaży węgla został przewidziany do końca kwietnia. Dodał też, że gminy będą mogły kupić dla swoich jednostek podległych węgiel, który nie zostanie sprzedany mieszkańcom. 
Co więcej, po zakończeniu sezonu grzewczego węgiel będzie mógł być sprzedawany mieszkańcom ponad ustalone limity, tak aby w razie zainteresowania mogli zrobić zapasy surowca. Takie rozwiązanie będzie funkcjonować do końca czerwca. Jeśli mimo to w gminach pozostanie niesprzedany węgiel, będzie mógł być on sprzedawany mieszkańcom innych, sąsiednich gmin.  

ZBIOROWE ZAKWATEROWANIA DLA UCHODŹCÓW Z UKRAINY

Podczas posiedzenia KWRiST sporo uwagi poświęcono również miejscom zbiorowego zakwaterowania uchodźców wojennych z Ukrainy. 
– W całym kraju funkcjonuje ponad 3,5 tys. punktów z ponad 130 tys. miejsc zbiorowego zakwaterowania dla uchodźców wojennych z Ukrainy. Obecnie korzysta z nich 80 tys. osób. Wojewodowie dysponują środkami na te obiekty. Wyznaczyli też koordynatorów, którzy pozostają w gotowości do współpracy z samorządami – poinformował Grzegorz Ziomek, dyrektor Departamentu Administracji Publicznej w MSWiA. 
W odpowiedzi na pytania przedstawicieli strony samorządowej, dotyczące odpłatności za pobyt w miejscach zbiorowego zakwaterowania, przedstawiciel MSWiA stwierdził, że przesłanka ogólna, która odnosi się do trudnej sytuacji życiowej i daje możliwość zwolnienia z części opłat za korzystanie z takich miejsc, powinna być badana co pewien czas za pomocą ankiety. 
Jak dodał, celem przepisu dającego możliwość zwolnienia z części kosztów pobytu jest aktywizacja osób uciekających przed wojną. Co ważne, w ocenę spełnienia przesłanki trudnej sytuacji życiowej mają angażować się jednostki samorządu terytorialnego. Na polu uzgodnień z wojewodami dochodzi jednak do nieporozumień i niepożądanych praktyk w niektórych województwach.  
– Jeśli mówimy o badaniu sytuacji życiowej, to jednak co do zasady w tym zakresie zdecydowanie większą wiedzę i większy potencjał mają ośrodki pomocy społecznej. Powiatowe centra pomocy rodzinie są ukierunkowane na pomoc rodzinie i one mają bardzo ograniczoną liczbę pracowników socjalnych, którzy są wyspecjalizowani w prowadzeniu wywiadu środowiskowego. W związku z tym pomysł przedstawicieli wojewody, że PCPR będzie się tym zajmował jest twórczy, ale i wyjątkowo mało praktyczny. Rozumiem, że możemy interweniować w ministerstwie, żeby nieco naprostować konkretnego wojewodę – stwierdził zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski. 
Do sprawy odniósł się wiceszef MSWiA Paweł Szefernaker, który zapewnił, że zawsze można interweniować w ministerstwie. 
– Doświadczenie ostatnich 5 lat wskazuje, że te interwencje mają swój skutek – zaznaczył minister Szefernaker. 

PILOTAŻ PROGRAMU „WZAJEMNIE POTRZEBNI”

Pomocy uchodźcom z Ukrainy dotyczyło również wystąpienie minister Agnieszki Ścigaj, która zaprezentowała zasady programu „Wzajemnie potrzebni”. W praktyce chodzi o zlecone przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów zadanie publiczne, które ma na celu zmniejszanie skutków kryzysu społecznego i mieszkaniowego.  
Jak zauważyła minister Ścigaj, grupą docelową programu są obywatele Ukrainy, uciekający przed wojną. Zależy nam, by rodziny ukraińskie przemieścić do tych miejscowości, w których jest więcej miejsc pracy, przedszkoli, szkół i innych usług społecznych. Na wsparcie będą mogli też liczyć repatrianci i obywatele RP, którzy pochodzą z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, a zwłaszcza mieszkaniowym.
Rząd zaplanował realizację pilotażu programu „Wzajemnie potrzebni” do końca roku. W ramach pilotażu został ogłoszony konkurs na realizację zadania w zakresie mieszkalnictwa, rynku pracy, edukacji oraz usług społecznych. 
W ramach otwartego konkursu ofert, który potrwa do 23 marca, do rozdysponowania jest w sumie 18 mln zł. Operator konkursu wybierze co najmniej trzech realizatorów projektu.

KWESTIA TARYF NA WODĘ

Najwięcej emocji podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wzbudziło wystąpienie prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na temat aktualnej sytuacji w zakresie ustalania taryf na wodę. Na problem małej liczby zaakceptowanych taryf (40 na kilkaset wniosków) zwrócił uwagę współprzewodniczący KWRiST Jan Grabkowski, wiceprezes Związku Powiatów Polskich. 
– To jest przerażające. Otrzymujemy wiele sygnałów. Przecież pan prezes sam wie dokładnie, że dzisiaj, kiedy wszyscy się tłumaczą, że wszystko musi drożeć, bo drożeje prąd, drożeje gaz, jest inflacja, podnoszone są wynagrodzenia, przy produkcji wody i oczyszczaniu ścieków te wszystkie elementy też są niezwykle kosztotwórcze. Podstawowym problemem przy składaniu wniosków w przedmiocie zatwierdzania taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków jest brak jasnych i przejrzystych wytycznych co do tego, co wniosek powinien zawierać. W efekcie wzywacie do uzupełnienia wniosków i trwa to nawet po dwa lata – stwierdził współprzewodniczący KWRiST Jan Grabkowski. 
Współprzewodniczący KWRiST zaznaczył też, że rozporządzenie ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest bardzo ogólnikowe i umożliwia nieustanne wzywanie przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie do uzupełniania braków formalnych.  
– Przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji będą za chwilę upadały, bo będą traciły płynność finansową. Na poprzednim posiedzeniu Komisji Wspólnej zadałem pani dyrektor, zastępującej pana prezesa pytanie, czy nie jest celem doprowadzenie do upadłości tych przedsiębiorstw i utworzenie Narodowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji  – przestrzegał i przypominał Jan Grabkowski. 
Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w odpowiedzi poinformował, że jak dotąd do 11 jednostek organów regulacyjnych wpłynęło 850 wniosków o skrócenie obowiązujących taryf, co stanowi 34% wszystkich taryf w 2021 roku. 
– Mamy świadomość, jak wygląda rzeczywistość gospodarcza i że ten czynnik powinien być uwzględniony przez regulatora, ale jednocześnie te 2/3 gmin, które nie złożyły wniosku o skrócenie, również mają wzrost cen energii. Można zadać pytanie, dlaczego nie złożyły wniosku. 376 decyzji jest odmownych z tych 850 wniosków. 150 wniosków zostało ocenionych pozytywnie. 97 wniosków zostało odrzuconych w formie odmowy wszczęcia postępowania ze względu na braki formalne. 277 wniosków jest obecnie procedowanych. Widzimy pozytywną tendencję w obszarze przedkładanych wniosków, że przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne zaczęły w sposób formalny traktować, że tryb art. 24j jest innym trybem. To jest tryb szczególny – stwierdził prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. 
Po ożywionej dyskusji szefa Wód Polskich ze stroną samorządową głos zabrał sekretarz KWRiST ze strony samorządowej Marek Wójcik. 
 – My musimy być odpowiedzialni i patrzeć do przodu. Mamy ogromny zastój, jeśli chodzi o utrzymanie, modernizację rozbudowę infrastruktury wodnokanalizacyjnej. Ten zastój wynika głównie z tego, że niestety są nam blokowane racjonalne propozycje zmian wysokości opłat za wodę. Widzę, że Przedsiębiorstwo Wody Polskie od samego początku – trudno powiedzieć, dlaczego – przyjęły taką rolę „nie-sympatyka” jednostek samorządu terytorialnego. Strona samorządowa ustaliła, że występujemy do Prezesa Rady Ministrów z prośbą o to, by przywrócić poprzednie rozwiązanie, aby pozostawić w gestii JST możliwość kształtowania taryf za wodę. Ta kompetencja wtedy, gdy realizowaliśmy to sami, była wykonywana właściwie oraz z korzyścią dla mieszkańców, środowiska i finansów publicznych – podsumował wątek Marek Wójcik. 
W trakcie posiedzenia KWRiST została omówiona również kwestia rekomendacji Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa w zakresie dalszych działań związanych z rozwiązaniem problemu bezdomności zwierząt domowych, w tym kwestia czipowania psów. 
Jak poinformował wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Ryszard Bartosik, ustawa w tej sprawie jest przygotowywana w MRiRW, ale na poziomie Rady Ministrów stwierdzono, że nie uda się jej uchwalić do końca kadencji parlamentu.

źródło: https://www.zpp.pl/

SPIS TREŚCI

Z GMIN, MIAST I POWIATÓW - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Lata 2021 i 2022 były – według większości aktywnych przedstawicieli środowiska samorządowego – najtrudniejszym dla samorządu okresem od początku reform ustrojowych. Zapraszamy do zapoznania się ze Sprawozdaniem z działań Związku w minionym roku.

Fakt, że lata 2021 i 2022 były tak trudnym dla samorządu okresem to efekt nie tylko destrukcji systemu finansów gmin, powiatów i województw, ale także wielu innych zmian centralistycznych, które pojawiają się niemal w każdej dziedzinie: edukacji, ochrony zdrowia, opłat i taryf w gospodarce odpadami, taryf za wodę i ścieki. Do tego dochodzi trwający już drugi rok gwałtowny wzrost inflacji oraz kryzys energetyczny, wywołany z jednej strony skutkami wojny w Ukrainie, a z drugiej wykorzystaniem tej sytuacji przez państwowych monopolistów sektora energetycznego.
W minionym roku Zarząd zaopiniował 91 projektów ustaw, 48 projektów rozporządzeń i 27 innych otrzymanych dokumentów. Przyjął 42 stanowiska i opinie, m.in. w sprawie sytuacji w oświacie, w sprawie poselskiego projektu ustawy o legalności działania organów gminy zaangażowanych w organizację wyborów prezydenckich w 2020 roku czy projektu ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej. Zarząd wystosował także apel do Prezydenta RP o wnikliwe przeanalizowanie ustawy „lex Czarnek” oraz wniosek do Andrzeja Dudy o zawetowanie ustawy „lex Czarnek 2”, a także apel w sprawie realizacji przez rząd RP uzgodnionych ram nowej perspektywy finansowej UE, zawartych w decyzji wykonawczej Rady Europejskiej ws. KPO oraz w umowie partnerstwa.
Wiele stanowisk powstało na podstawie wypracowanych przez przedstawicieli miast dokumentów Komisji problemowych ZMP. W Związku działa ich 21. Miasta do ich prac zgłosiły ponad 650 osób. Do zakresu działania Komisji należy opiniowanie i przygotowanie stanowisk i wniosków dotyczących aktów prawnych, wymiana doświadczeń, analizowanie stanu danej dziedziny. W 2022 roku Komisje odbyły ogółem 33 posiedzenia.
Stałym ważnym kierunkiem działań na rzecz wzmacniania kompetencji i wymiany doświadczeń w zarządzaniu miastami są projekty, na które Związek pozyskuj środki z innych źródeł niż składki członkowskie. Ich wielkość w roku 2022 pięciokrotnie przekroczyła wpływy ze składek. Źródłem finansowania są fundusze unijne lub norweskie/EOG, zarządzane poprzez poszczególne ministerstwa jako instytucje zarządzające, a Związek jest ich realizatorem lub współrealizatorem. Udział w projektach jest otwarty dla miast – nabór wynika z warunków otwartego konkursu organizowanego przez instytucje zarządzające, albo – gdy jest taka możliwość – bezpośrednio zapraszamy nasze miasta członkowskie.
Projekty są adresowane do miast i ich przedstawicieli (burmistrzów/prezydentów, radnych i pracowników). W działaniach projektowych uczestniczyło w ostatnich latach 218 miast członkowskich ZMP (w tym część w więcej niż jednym) oraz bardzo wielu pracowników samorządowych z tych miast.
Angażujemy się wyłącznie w projekty, które tworzą nowe rozwiązania: np. model zintegrowanej strategii terytorialnej, model struktury funkcjonalno-przestrzennej, lub tworzą nowe narzędzia, których nie ma na rynku lub które promują ważne rozwiązania. Staramy się, aby elementem metody realizacji naszych projektów była wymiana doświadczeń, a nie tylko działania eksperckie.
Sposób realizacji projektów umożliwia oszczędności dla Związku, to znaczy pozwala sfinansować i znacząco rozwinąć część działań statutowych Związku. Dzięki realizowanym projektom wspieramy podstawową działalność Związku na rzecz miast (opinie, analizy, ekspertyzy, działania medialne itp.)
Związek prowadzi aktywne działania informacyjne, promuje problematykę miejską i wspiera relacje między miastami. W 2022 r. podejmowaliśmy inicjatywy medialne w trudnej walce o finanse samorządowe, wielokrotnie apelowaliśmy za pomocą kampanii informacyjnych o wycofanie się rządu z planów centralizacji i upartyjnienia polskiej szkoły, aktywnie nagłaśnialiśmy narastające problemy w związku z kryzysem na rynku energetycznym i surowcowym.

źródło: https://www.miasta.pl/

SPIS TREŚCI

Z GMIN, MIAST I POWIATÓW - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

ZGWRP – 9 marca 2023 r. – Targi Kielce

Jak zaznacza spółka Targi Kielce, 23. edycja Targów Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami EKOTECH, która odbyła się w dniach 8-9 marca br. w Kielcach przyciągnęła więcej wystawców z rozwiązaniami w zakresie gospodarowania odpadami i prawie trzykrotnie więcej zwiedzających niż poprzednia edycja. Swoją aktywność w obszarze ochrony środowiska podczas targów podkreślił także Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (ZGWRP), który – we współpracy z organizatorem EKOTECH-u – przygotował spotkanie dla wójtów i burmistrzów gmin z obszarami wiejskimi.

Wspomniane spotkanie, które odbyło się 9 marca, pt. „Racjonalizacja gospodarki odpadami i zaopatrzenia w energię w gminach”, zgromadziło łącznie ponad 100 uczestników, którzy mogli zapoznać się z kilkoma interesującymi prezentacjami.
Spotkaniu przewodniczył Mirosław Lech, Członek Zarządu ZGWRP, a swoją obecnością spotkanie uświetniło także kilkoro innych członków Zarządu Związku (Dorota Zmarzlak, Marian Buras, Tomasz Osewski i Dariusz Strugała).

ZGWRP SKUTECZNYM NARZĘDZIEM OBRONY INTERESÓW GMIN

Wydarzenie rozpoczęło się od prezentacji, przygotowanej i przeprowadzonej przez Sebastiana Czwojdę, Zastępcę Dyrektora Biura Związku, której celem było przedstawienie ZGWRP jako skutecznego narzędzia ochrony interesów gmin z terenami wiejskimi. Z tej prezentacji i wypowiedzi innych reprezentantów Związku wynikało jasno, że Związek jest bardzo potrzebnym i efektywnym instrumentem zabiegania, nie tylko na etapie prac legislacyjnych, o obronę żywotnych czynników determinujących funkcjonowanie gmin z terenami wiejskimi. Wybrzmiała także zachęta do przyłączania się do Związku, celem dodatkowego wzmocnienia siły jego argumentów w rozmowach i negocjacjach prowadzonych m.in. ze stroną rządową.

CO ROBIĆ, BY PODNOSIĆ EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA ODPADAMI?

Następnie tematyka spotkania zeszła już na tory odpadowe. Pierwsze tematyczne wystąpienie zaprezentowała Olga Goitowska, Dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Miasta Gdańska, która wprowadziła zgromadzonych uczestników w świat rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP) i systemu kaucyjnego. Prelegentka wskazywała m.in., jak ważne są to elementy dla budowy sprawiedliwego i efektywnego systemu finansowania gospodarki odpadami komunalnymi.
Po tym wystąpieniu głos został oddany Małgorzacie Krueger, reprezentującej Asekol PL S.A. Organizację Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego i Organizację Odzysku Opakowań. Firma ta, podczas kieleckiego spotkania, wystąpiła w charakterze Partnera Strategicznego, a w prezentacji przedstawionej przez Małgorzatę Krueger można było znaleźć odpowiedź na pytanie: „Jak zbudować kompleksowy system zbiórki zużytego sprzętu i baterii w gminie?”. Podczas wystąpienia została m.in. przedstawiona oferta, adresowana także do gmin o charakterze wiejskim, w zakresie organizacji zbiórki elektroodpadów.
„Jak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspiera gospodarkę odpadami w gminie?” – na tak postawione pytanie w szeroki i bardzo ciekawy sposób odpowiedział Dominik Bąk, Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W jego wystąpieniu nie zabrakło odniesień do ewolucji, jaka dokonała się w gospodarce odpadami komunalnymi w Polsce na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, która uwidacznia się w dążeniu do ograniczania liczby składowisk i ilości deponowanych odpadów. Wskazywał także na potrzebę funkcjonowania w systemach gospodarki odpadami instalacji do ich termicznego przekształcania. W wystąpieniu wiceprezesa Funduszu pojawił się także wątek dofinansowania udzielanego do usuwania i unieszkodliwiania azbestu. To temat, do którego w jednym z niedawnych stanowisk odnosił się również ZGWRP.
Blok tematyczny poświęcony odpadom zamknęła prezentacja Bartosza Sierżęgi z Agencji Wspierania Ochrony Środowiska (AWOŚ) – firmy, która wsparła organizację spotkania. W swym wystąpieniu przedstawiciel AWOŚ wskazywał na rzetelnie przeprowadzoną analizę gospodarki odpadami komunalnymi w gminie, jako na niedoceniane narzędzie mogące przybliżyć samorządy do osiągnięcia założeń Zielonego Ładu.

SPÓŁDZIELNIE ENERGETYCZNE I WYKORZYSTANIE BIOGAZOWNI

Obecna sytuacja związana z kryzysem paliwowym i energetycznym, a także konieczność podejmowania działań zmierzających do osiągnięcia celów klimatycznych i tzw. transformacji energetycznej skutkują poszukiwaniem rozmaitych rozwiązań służących realizacji stawianych, także przed gminami, zadań.
W tym obszarze swoimi bezcennymi doświadczeniami, związanymi z zakładaniem spółdzielni energetycznych i zarządzaniem tego typu podmiotami, ze słuchaczami podzielił się Ireneusz Perkowski, reprezentujący firmę Eisall Energy i Prezes Spółdzielni Energetycznej EISALL. Przedstawił on wiele ważnych informacji związanych z zakładaniem spółdzielni energetycznych i elementów krytycznych, na które należy zważać podczas całego procesu tworzenia spółdzielni. Wskazywał też na pozytywne aspekty i korzyści płynące z działania spółdzielni energetycznej.
Ostatnim punktem programu było wystąpienie prof. dr. hab. inż. Jacka Dacha z Pracowni Ekotechnologii, działającej w ramach Katedry Inżynierii Biosystemów na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Profesor, w dynamiczny i interesujący sposób, przedstawił biogazownię jako lokalne źródło energii i ciepła oraz sposób na zagospodarowanie odpadów komunalnych. Wystąpienie, zgodnie z przewidywaniami, wywołało żywą reakcję zgromadzonych uczestników.
Nad przebiegiem wydarzenia czuwał m.in. Leszek Świętalski, Dyrektor Biura Związku, który, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem, pełniąc funkcję moderatora, w płynny sposób łączył kolejne prezentacje.

KILKA SŁÓW PODSUMOWANIA TARGÓW EKOTECH

Jak już wspomniano, spotkanie zorganizowane przez ZGWRP we współpracy z Targami Kielce towarzyszyło Targom EKOTECH, nad którymi Związek sprawował patronat.
W 23. edycji targów udział wzięło ponad 60 firm z branży komunalnej, oferujących rozmaite rozwiązania m.in. w zakresie gospodarowania odpadami. Na targach można było spotkać ofertę urządzeń do rozdrabniania odpadów, ich recyklingu materiałowego oraz poznać maszyny do zmniejszania objętości odpadów i surowców wtórnych. Byli także wystawcy prezentujący szeroką gamę pojazdów elektrycznych oraz firma, na stoisku której znajdowały się odchwaszczarka, mobilna myjnia i elektryczny odkurzacz miejski. Prezentowana była też oferta magazynów dla branży recyklingowej oraz detektorów i separatorów metali. Wystawcy prezentowali także swoje usługi, np. w zakresie odbioru, transportu i unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych. W dobie szybkiego rozwoju narzędzi cyfrowych nie dziwi, że także podczas wspomnianych targów pojawiła się oferta oprogramowania ułatwiającego prowadzenie działalności w obszarze gospodarki odpadami, w tym wspierającego logistykę. W tym obszarze warto też wspomnieć o możliwości, jaką stworzyły targi w zakresie zapoznania się z platformą internetową, spełniającą funkcję cyfrowej giełdy odpadów przemysłowych.

Była także okazja do zaznajomienia się z urządzeniem wykorzystującym sztuczną inteligencję, w tym inteligentny kosz na śmieci. Można też było zapoznać się z ofertą urządzeń do zwrotu opakowań po napojach i rozliczania kaucji, a także do zgniatania i sortowania przyjmowanych materiałów.
W programie Targów Ekotech, oprócz wspomnianego spotkania wójtów i burmistrzów, zaplanowano i zrealizowano szereg innych wydarzeń towarzyszących.

źródło: http//www.zgwrp.pl

SPIS TREŚCI

SĄDY O SAMORZĄDACH - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z 17 stycznia 2023 r., nr WNP-I.4131.5.2023.MW2

Organem posiadającym kompetencje do sporządzenia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości jest wójt gminy. Tymczasem rada gminy, podejmując uchwałę w sprawie przyjęcia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości, naruszyła przepisy prawa, które nie zawierają delegacji do wydania takiego aktu przez organ stanowiący gminy.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Mazowieckiego, stwierdzającego nieważność uchwały rady gminy w sprawie przyjęcia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości. W myśl art. 25 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
Zgodnie z ust. 2 tego przepisu gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1, a ponadto na sporządzaniu planów wykorzystania zasobu, przygotowywaniu opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywaniu podziałów oraz scaleń i podziałów nieruchomości, a także wyposażaniu ich, w miarę możliwości, w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej. Z dyspozycji zawartej w powyższym przepisie jednoznacznie wynika, że organem posiadającym kompetencje do sporządzenia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Rada gminy, podejmując uchwałę w sprawie przyjęcia planu wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości, naruszyła przepisy prawa, które nie zawierają delegacji do wydania takiego aktu przez organ stanowiący gminy. W konsekwencji podjęcie tej uchwały przez radę gminy było działaniem bez podstawy prawnej oraz stanowiło niedopuszczalną ingerencję w kompetencje organu wykonawczego.
Zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), jednym z zadań wójta jest gospodarowanie mieniem komunalnym. Mieniem komunalnym są własność i inne prawa majątkowe należące do gmin i innych gminnych osób prawnych. Kompetencje wójta w zakresie gospodarowania tym mieniem obejmują jednak wyłącznie mienie (ogół praw majątkowych) przysługujące gminie jako osobie prawa cywilnego, a nie innym gminnym osobom prawnym, które są odrębnymi od gminy podmiotami mienia. W komentowanym przepisie chodzi natomiast o wszelkie czynności faktyczne lub prawne, mające na celu realizację funkcji (społeczno-gospodarczego przeznaczenia), praw i obowiązków majątkowych, niezależnie od ich formy (władczej lub niewładczej).
Kompetencje rady gminy w odniesieniu do mienia komunalnego zostały określone w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a u.s.g. poprzez zawężenie do spraw majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy.
Jak wskazał wojewoda mazowiecki w rozstrzygnięciu nadzorczym uchylającym uchwałę rady gminy „skoro przepisy te rezerwują wyłączną kompetencję rady gminy w tych konkretnych obszarach odnoszących się do nieruchomości, to jakiekolwiek od nich materialne odstępstwa muszą być traktowane jako sprzeczne z zasadą podziału władz organów administracji publicznej na stanowiące i wykonawcze. Niedopuszczalne jest bowiem, aby inny organ podejmował działania, do których nie został uprawniony. Organ stanowiący nie może podejmować rozstrzygnięć odnoszących się do działań ustawowo zastrzeżonych do sfery wykonawczej, choćby w formie upoważnienia czy akceptacji, gdyż byłoby to naruszeniem konstytucyjnej zasady podziału organów gminy na stanowiące i wykonawcze (art. 169 Konstytucji RP).”.

SPIS TREŚCI

SĄDY O SAMORZĄDACH - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 15 grudnia 2022 r., sygn. akt IV SAB/Wr 830/22

Pytania: „Kto oprócz prezydenta korzystał z noclegów w hotelu, opłaconych przez gminę, a więc za czyj pobyt, oprócz pobytu prezydenta miasta, zapłacili podatnicy?”, „Czy oprócz prezydenta w pokoju nikt nie był zameldowany i nie chodzi tylko o urzędników?” stanowią informację publiczną i muszą zostać udostępnione w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który zapadł w sprawie na bezczynność prezydenta miasta, w zakresie udostępnienia informacji publicznej. Skarżąca (redaktor naczelna portalu informacyjnego) w skardze wskazała, że zwróciła się do urzędu miasta o przekazanie faktury za pobyt prezydenta miasta w hotelu, a po jej otrzymaniu (z faktury wynikało, że prezydent miasta zatrzymał się w pokoju dwuosobowym) o jej doprecyzowanie, czy oprócz prezydenta miasta w pokoju był jeszcze ktoś zameldowany oraz, że nie chodzi o urzędników miejskich. Na te ostatnie pytania urząd miasta nie udzielił odpowiedzi w terminie, co skutkowało wniesieniem do WSA we Wrocławiu skargi na bezczynność. Skarżąca we wniesionej do WSA we Wrocławiu skardze podniosła, że od pracowników hotelu uzyskała informację, że w pokoju, oprócz prezydenta miasta, zameldowana była jeszcze jedna osoba. Rzecznik prasowy prezydenta nie odpowiedział jednoznacznie na pytanie, czy prezydent miasta nocował w dwuosobowym pokoju sam. Ponieważ jednak za pokój w hotelu zapłaciło miasto ze środków publicznych, to w ocenie skarżącej jej pytanie dotyczy gospodarowania środkami publicznymi i dlatego odpowiedź na nie jest informacją publiczną.
W odpowiedzi na skargę urząd miasta wniósł o oddalenie skargi. W ocenie magistratu pytania (doprecyzowujące) nie były objęte wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, lecz stanowiły wyłącznie zapytania o określone informacje, kierowane do rzecznika urzędu miejskiego, a skarżąca nie zaznaczyła w nich, że domaga się informacji w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej: u.d.i.p.) oraz nie skonkretyzowała, w jakiej formie informacja ma być jej przedstawiona i w jaki sposób przekazana.
WSA we Wrocławiu w swoim orzeczeniu uznał argumenty samorządu miasta za bezpodstawne. „Bezpodstawne są więc argumenty organu zawarte w odpowiedzi na skargę, że wniosek skarżącej z dnia 14 lipca 2022 r. stanowił wyłącznie zapytania o określone informacje, kierowane do rzecznika urzędu miejskiego („jako praktykowana przez dziennikarzy, w tym skarżącą, forma bieżącej komunikacji z rzecznikiem”) i nie stanowił wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Również bezzasadne są argumenty organu, że skarżąca nie skonkretyzowała, w jakiej formie informacja ma być jej przedstawiona i w jaki sposób przekazana. Skarżąca podała bowiem adres e-mail, na który należało kierować odpowiedź na wniosek i w taki też sposób odbywała się korespondencja pomiędzy skarżącą a organem.” – czytamy w uzasadnieniu wyroku WSA we Wrocławiu.
WSA we Wrocławiu wyjaśnił ponadto, że ustawodawca, określając pojęcie informacji publicznej, odwołał się do kategorii sprawy publicznej, a zgodnie z ugruntowanymi poglądami orzecznictwa, informacją publiczną jest każda informacja wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów, wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. „W szczególności walor informacji publicznej będą posiadały informacje o programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań (art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c.u.d.i.p.), dane publiczne, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności: treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć (art. 6 ust. 1 pkt 4 lit a tiret pierwsze) oraz informacje o majątku publicznym, w tym o majątku jednostek samorządu terytorialnego oraz majątku osób prawnych samorządu terytorialnego (art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. c u.d.i.p.). Stąd też informacje dotyczące realizacji zadań publicznych i wszelkie dane publiczne, w tym akty administracyjne i inne dokumenty urzędowe stanowią informację publiczną. Również jakiekolwiek zadysponowanie majątkiem publicznym będzie stanowiło informację publiczną, niezależnie nawet od przeznaczenia wydatkowanych środków publicznych i celu, jaki mają one zaspokoić. To nie przeznaczenie środków publicznych decyduje bowiem o tym, czy konkretna informacja ma walor informacji publicznej. Już bowiem sam fakt ich wydatkowania sprawia, że informacje na ten temat mają publiczny charakter i winny podlegać ujawnieniu w trybie i na zasadach określonych ustawą o dostępie do informacji publicznej.” – czytamy w uzasadnieniu. „W związku z powyższym organ zobowiązany jest do udostępnienia skarżącej informacji żądanej we wniosku, tj. informacji dotyczącej osoby korzystającej z noclegów w hotelu, opłaconych przez urząd miasta.” – podkreślił skład orzekający.

SPIS TREŚCI

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BILETYN SAMORZĄDOWCA 2 / 2023

Z dniem 7 kwietnia 2023 roku wejdą w życie przepisy w zakresie możliwości wykonywania przez pracowników pracy w formie zdalnej. Praca zdalna nie jest pojęciem nowym. Kierując się względami praktycznymi, spowodowanymi ograniczeniami związanymi z okresem pandemii, w wielu firmach pracodawcy, chcąc zapewnić ciągłość wykonywania pracy, dopuszczali możliwość świadczenia przez pracowników pracy – zarówno całkowicie, jak i częściowo – poza miejscem jej stałego wykonywania określonym w umowie o pracę. Praktyka ta obecna była również w wielu urzędach administracji publicznej, gdzie pracodawca organizował pracę, dopuszczając wykonywanie jej przez pracowników w formie zdalnej.

Rozwiązanie takie umożliwiały przepisy tzw. ustawy covidowej, zgodnie z którymi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, pracodawca w celu przeciwdziałania COVID-19 miał możliwość polecenia poszczególnemu pracownikowi wykonywania, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania. Rozwiązanie to było jednak rozwiązaniem czasowym, wprowadzonym na okres trwania pandemii, a ustawa ta nie regulowała istotnych z punktu praktycznego kwestii związanych z takim sposobem świadczenia przez pracowników pracy. Z dniem wejścia w życie nowych przepisów sytuacja pracodawców ulegnie diametralnej zmianie, w związku z czym poniżej przedstawiamy najważniejsze kwestie.

Najważniejsze informacje w zakresie nowych regulacji dotyczących pracy zdalnej:

1. Praca zdalna wykonywana będzie na wniosek pracownika i każdorazowo wymagać będzie uzgodnienia z pracodawcą, a praca zdalna na polecenie pracodawcy, z chwilą wejścia w życie przepisów w zakresie pracy zdalnej, wykonywana będzie jedynie w przypadkach i na zasadach ściśle określonych w ustawie.
2. Szczegółowe zasady wykonywania pracy zdalnej określa się w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu między pracodawcą a tymi organizacjami. U pracodawców, u których nie działają organizację związkowe regulamin jest formą uregulowania pracy zdalnej. Treść regulaminu podlega konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
3. Czy wniosek o pracę zdalną jest dla pracodawcy wiążący? Możliwość wykonywania przez pracownika pracy zdalnej wymaga każdorazowego uzgodnienia z pracodawcą. Ustawodawca, w przyjętej nowelizacji przepisów, zdecydował się na wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą w odniesieniu do określonej grupy pracowników, tj. pracownika – rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, dziecka ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi, tj. posiadającego opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, pracownika w ciąży, pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, pracownika sprawującego osobistą opiekę nad innym członkiem rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – w przypadku, w którym organizacja pracy oraz rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy dopuszczają wykonywanie jej w formie zdalnej, pracodawca co do zasady powinien uwzględnić wniosek pracownika zaliczającego się do tej grupy. W przypadku odmowy pracodawca zobowiązany jest do poinformowania pracownika w terminie 7 dni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o przyczynie odmowy.
4. Okazjonalna praca zdalna. Praca zdalna może być również wykonywana w ramach tzw. okazjonalnej pracy zdalnej w ciągu 24 dni w roku kalendarzowym. Potrzebę wprowadzenia instytucji pracy zdalnej okazjonalnej ustawodawca uzasadnił interesem pracownika, który ze względu na szczególne okoliczności nie może wykonywać pracy w stałym miejscu, w szczególności w sytuacjach takich jak przykładowo konieczność opieki nad członkiem rodziny czy wyjazd do innej miejscowości w celu załatwienia spraw osobistych. Pracodawca jednak nie ma obowiązku uwzględnienia takiego wniosku.
5. Miejsce wykonywania pracy. Pracownik może wykonywać pracę w więcej niż jednym miejscu, jednak każdorazowo wymaga to uzgodnienia z pracodawcą. Pracownik nie może samodzielnie zmieniać miejsca, w którym pracę zdalną świadczy.
6. Najważniejsze obowiązki pracodawcy:
zapewnienie materiałów i narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej oraz ich instalację, serwis, konserwację;
pokrycie poniesionych przez pracownika kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej w postaci wypłaty ekwiwalentu;
zapewnienie pracownikowi wykonującemu pracę zdalną odpowiedniego szkolenia i niezbędnej pomocy technicznej w związku z wykonywaniem przez niego pracy w formie zdalnej.
7. Kontrola pracy zdalnej – pracodawca może przeprowadzić trzy rodzaje kontroli pracy zdalnej:

  • kontrolę wykonywania pracy zdalnej przez pracownika;
  • kontrolę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • kontrolę przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych.
  • Kontrole powinny się odbywać z zachowaniem prawa pracownika do prywatności. Kontrola przeprowadzana jest w porozumieniu z pracownikiem, w godzinach pracy, w miejscu wykonywania pracy.

ISTOTNE KWESTIE Z PUNKTU WIDZENIA WYKONYWANIA PRACY ZDALNEJ W URZĘDACH:

Ochrona danych osobowych – Biorąc pod uwagę, że pracownicy urzędów w codziennej pracy przetwarzają duże zbiory danych osobowych, w tym także dane szczególnej kategorii, niezbędne jest opracowanie efektywnej procedury w zakresie ochrony danych w trakcie wykonywania pracy zdalnej. Z perspektywy bezpieczeństwa danych korzystanie z narzędzi zapewnionych przez pracodawcę musi zapobiegać jakimkolwiek naruszeniom przepisów w zakresie ochrony danych osobowych, w szczególności w postaci przypadkowego udostępnienia danych osobom trzecim czy wglądu osób nieuprawnionych do danych osobowych. W tym zakresie pracodawca powinien podjąć odpowiednie działania, zabezpieczające przekazywane pracownikowi informację czy dane.
BHP – Pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Co do zasady, w ramach wykonywania pracy zdalnej, pracownik samodzielnie organizuje sobie stanowisko pracy, jednak stanowisko jego pracy musi spełniać wskazane przez ustawodawcę i przekazane przez pracodawcę pracownikowi wymogi, w szczególności uwzględniające zasady ergonomii oraz zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej. W tym celu konieczne jest, aby pracodawca opracował i zapoznał pracownika z odpowiednią oceną ryzyka zawodowego, jak i informacjami o zasadach i sposobie organizacji pracy.
Podsumowując, dopuszczenie przez ustawodawcę możliwości wykonywania przez pracowników pracy w formie zdalnej, choć niewątpliwie stanowi odpowiedź na zmieniające się potrzeby rynku pracy, jest rozwiązaniem generującym po stronie pracodawcy sporo wyzwań natury organizacyjnej, do których pracodawcy muszą się w sposób odpowiedni przygotować.

Katarzyna Zając
Wojewódka i Wspólnicy

SPIS TREŚCI

 

PRAWO PRACY - SAS 2 / 2023

Rok 2023 obfituje w zmiany dla pracowników. Na zmianach skorzystać mają także urzędnicy, którzy być może będą mieli uprawnienie do dodatkowych dni wolnych, czy też korzystania z elastycznej organizacji pracy.

PRACA ZDALNA

Dla urzędników, będących rodzicami, pracownikami w ciąży lub sprawującymi opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny rozszerzone zostaną możliwości pracy zdalnej. Co więcej, pracodawca będzie zobligowany wypłacić pracownikowi ryczałt za pracę zdalną. Z kolei w przypadku pracy zdalnej okazjonalnej, dostępnej na wniosek pracownika, praca zdalna będzie mogła być wykonywana sporadycznie, z ograniczeniem do maksymalnie 24 dni w roku kalendarzowym.

URLOP OPIEKUŃCZY

Pracownikowi przysługiwać będzie urlop opiekuńczy w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych.

ZWOLNIENIE OD PRACY W ZWIĄZKU Z „SIŁĄ WYŻSZĄ”

Pracownikowi przysługiwać będzie zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym, z powodu działania „siły wyższej”, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

DRUGA I TRZECIA PRZERWA W PRACY

Pracownicy będą mieli prawo do drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, jeżeli dobowy wymiar pracy jest dłuższy niż 9 godzin oraz trzeciej przerwy trwającej także co najmniej 15 minut, jeśli dobowy wymiar pracy jest dłuższy niż 16 godzin.

DŁUŻSZY URLOP RODZICIELSKI

Pracownicy będą mieli prawo do 9 tygodni urlopu dla każdego z rodziców, w trakcie którego wypłacany będzie zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru świadczenia.

ELASTYCZNA ORGANIZACJA PRACY

Pracownicy opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez niego 8. roku życia będą mogli złożyć wniosek o zastosowanie elastycznej organizacji pracy, przez którą rozumie się: pracę zdalną, ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, weekendowy system czasu pracy, obniżenie wymiaru czasu pracy.

SZYBSZE UZYSKANIE UMOWY NA CZAS NIEOKREŚLONY

Pracownik zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy będzie miał prawo wystąpić do pracodawcy (raz w roku) o zmianę rodzaju umowy. Obowiązkiem pracodawcy będzie pisemne uzasadnienie odpowiedzi na ten wniosek pracownika

WPROWADZENIE PRAWA PRACOWNIKA DO RÓWNOLEGŁEGO ZATRUDNIENIA

Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym, będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy, poza sytuacją, w której zawarto umowę o zakazie konkurencji podczas trwania stosunku pracy.

PRAWO DO SZKOLENIA

Pracownicy uzyskają prawo do nieodpłatnego i wliczanego do czasu pracy szkolenia, które będzie niezbędne do wykonywania danej pracy.

Wskazane nowe uprawnienia oraz możliwości wykonywania pracy będą miały istotne znaczenie dla organizacji pracy urzędów oraz samych pracowników. Mimo, że przepisy w połowie lutego 2023 roku nie zostały jeszcze uchwalone, to należy się spodziewać, że będą miały zastosowanie dla całego roku. Oznacza to, że wiele rozwiązań będzie mogło działać wstecz. Poszczególne rozwiązania będą miały także wymiar realnych wydatków, związanych chociażby z ryczałtem za pracę zdalną czy też nową polityką szkoleniową.

Dr Antoni Kolek
Instytut Emerytalny

SPIS TREŚCI

19-20 KWIETNIA 2023 R. – WARSZAWA

Polska wieś ewoluuje z roku na rok. Proces ten jest wypadkową zmian zachodzących częściej w otoczeniu rolnictwa, niż w nim samym. Druga już edycja wydarzenia „POLSKA WIEŚ XXI – Europejski Kongres Innowacyjnych Rozwiązań dla Obszarów Wiejskich i Rolnictwa” przybliży uczestnikom istniejące wyzwania i możliwości, a także – podobnie jak w ubiegłym roku – pozwoli wypracować wspólne wnioski i rekomendacje.

BEZPIECZEŃSTWO – NAJWAŻNIEJSZE ZAGADNIENIE OBECNYCH CZASÓW

Rada Programowa, składająca się z ministrów rolnictwa pełniących swoje funkcje w kolejnych rządach ostatnich 30 lat zadba, aby każdy aspekt nurtujący zarówno samych rolników, jak i przedstawicieli organizacji oraz instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich został poruszony. W tym roku debaty odniosą się do tematyki bezpieczeństwa w różnych jego aspektach. W obliczu wybuchu wojny
w Ukrainie zwrócona zostanie uwaga na bezpieczeństwo żywnościowe nie tylko naszego kraju, ale również na terenie całej Europy i świata, rozumiane jako dostępność ilościowa żywności, jak i jej przystępność cenowa, która jest coraz większym problemem dla wciąż rosnącego odsetka.
Poruszona zostanie również kwestia suwerenności energetycznej. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na zastosowanie biogazu oraz biogazownie na obszarach wiejskich. Oprócz samego źródła dywersyfikacji energetycznej, biogazownie dają możliwość zwiększenia dochodów dla sektora rolnego i jego innowacyjności oraz obniżenie emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie. Część merytoryczną dotyczącą bezpieczeństwa wzbogacona zostanie o tematy finansowania inwestycji oraz zarządzania ryzykiem w ramach działalności rolniczej.

EWALUACJA W SEKTORZE ROLNYM

Polskie rolnictwo coraz szybciej dopasowuje się do wymagań, jakie stawia przed nim rynek konsumentów, a także konieczność coraz bardziej efektywnego wykorzystywania zasobów naturalnych, w tym wody i gleby. Niezmiernie ważny staje się dostęp do innowacyjnych rozwiązań oraz badań zwiększających efektywność gospodarstwa rolnego, co jednocześnie wpływa na rozwój ilościowy i jakościowy działań rozwojowych. Zmiany następują nie tylko w dostępnej technologii, ale również na płaszczyźnie społecznej – poprzez zmianę pokoleniową. Europejski Zjazd Młodych Rolników, który odbędzie się podczas Kongresu, pozwoli poznać potrzeby nowego pokolenia rolników, które związało swoje życie z produkcją żywności i gospodarowaniem obszarami wiejskimi w warunkach coraz szybciej zmieniającego się świata.

LUDZIE – NAJWAŻNIEJSZY ZASÓB WSI

Od pokoleń podstawą gospodarstwa rolnego byli ludzie. Dziś jednak maszyny potrafią zastąpić znaczącą część pracy człowieka. Warto jednak spojrzeć szerzej na wieś, jako całą społeczność, która zamieszkuje teren wiejski. W odpowiedzi na tę potrzebę, prelegenci omówią politykę społeczno-kulturalną wsi oraz to, jak społeczeństwo wiejskie wykorzystuje infrastrukturę edukacyjną oraz zdrowotną. W trakcie Kongresu eksperci przyjrzą się również wizerunkowi rolnika w społeczeństwie i odbiorze jego pracy przez inne grupy społeczne.

POROZMAWIAJMY RAZEM

Ubiegłoroczna edycja potwierdziła, że w ważnych aspektach przyszłości polskiej wsi możemy rozmawiać ponad podziałami. Do rejestracji zapraszamy wszystkich, którzy chcą czynnie tworzyć lepszą przyszłość dla rolnictwa i terenów wiejskich.
więcej na: https://kongrespolskawies.pl/pl

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 2 / 2023

Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, w określonym miejscu publicznym na terenie gminy odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych, jeżeli uzna, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednie kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2022 r., sygn. akt II GSK 1141/19, który ostatecznie oddalił skargę prokuratora na uchwałę rady miasta w sprawie ustalenia na terenie miasta odstępstwa od zakazu spożywania napojów alkoholowych w miejscach publicznych.
Rada miasta podjęła uchwałę w sprawie ustalenia na terenie miasta odstępstwa od zakazu spożywania napojów alkoholowych w miejscach publicznych. W § 1 uchwały postanowiono, że na terenie miasta wprowadza się odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych, w których zawartość alkoholu nie przekracza 12% na bulwarze. Uchwałę tą zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego prokurator. Zarzucił, że uchwała w sposób istotny narusza przepisy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi poprzez wprowadzenie, w drodze uchwały, w określonym miejscu publicznym na terenie gminy odstępstwa od zakazu spożywania napojów alkoholowych, błędnie uznając, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednie kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy i nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego.
WSA w Szczecinie skargę prokuratora oddalił. W wyroku z 13 czerwca 2019 r. (sygn. akt II SA/Sz 340/19) WSA w Szczecinie wskazał, że kontrola aktu prawa miejscowego pod kątem zgodności z prawem następuje na dzień jego uchwalenia. W związku z tym postawiony przez prokuratora zarzut błędnego uznania przez radę konsekwencji podjęcia uchwały, w odniesieniu do bezpieczeństwa i porządku publicznego, przede wszystkim winien odnosić się do momentu podejmowania przez radę uchwały i wykazania, że już wówczas istniały przesłanki pozwalające jednoznacznie stwierdzić, że uchwalenie kwestionowanego aktu prawa miejscowego będzie skutkowało zakłóceniem bezpieczeństwa i porządku publicznego. W ocenie WSA w Szczecinie prokurator takich argumentów nie przedstawił. Przedstawił jedynie wykaz policyjnych interwencji po wejściu w życie uchwały i na obszarze jej obowiązywania, z którego wynikało, że liczba interwencji po wejściu w życie uchwały zezwalającej na spożywanie alkoholu nie wzrosła w sposób znaczący (3 interwencje więcej) w stosunku do analogicznego okresu, kiedy to na danym obszarze zakaz spożywania alkoholu jeszcze obowiązywał. W konsekwencji tych ustaleń WSA skargę prokuratora oddalił.
Wyrok WSA w Szczecinie podtrzymał Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając wniesioną przez prokuratora skargę kasacyjną.
NSA wskazał w uzasadnieniu swojego wyroku, że uchwala rady miasta podjęta została na podstawie art. 14 ust. 2b ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, w określonym miejscu publicznym na terenie gminy odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych, jeżeli uzna, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednie kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, o której mowa w art. 2 ust. 1, i nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego. „Jeżeli z przywołanego przepisu prawa wynika, że rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, w określonym miejscu publicznym na terenie gminy odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych, jeżeli uzna, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednie kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, o której mowa w art. 2 ust. 1, i nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego, to w sytuacji zarzucania niewłaściwego zastosowania tego przepisu – jako wzorca kontroli zgodności z prawem zaskarżonej uchwały przez jego niewłaściwe zastosowanie – należałoby oczekiwać wykazania braku zaktualizowania się przesłanek (jednej z przesłanek) podjęcia uchwały, o której w nim mowa.” – wskazał w uzasadnieniu NSA. W ocenie składu orzekającego NSA prokurator tego nie uczynił. W szczególności prokurator w żaden sposób nie wykazał, że kontrola legalności została w jakikolwiek sposób przeprowadzona, a jak przypomniał NSA „kontrola uchwał organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego nie jest dokonywana z punktu widzenia oceny odnośnie do celowości lub zasadności ich podjęcia, lecz ich zgodności z prawem, zaś podstawę stwierdzenia ich nieważności uzasadnia – może uzasadniać – istotne naruszenie prawa”.
NSA wskazał ponadto, że niepożądane skutki obowiązywania wymienionej uchwały (tzw. skutki uboczne), gdyby miały wystąpić, mogą być usunięte poprzez podjęcie przez organ stanowiący (radę miasta) stosownej interwencji prawodawczej. Jednocześnie samo ich zaistnienie (czy też ryzyko ich zaistnienia) nie może jeszcze samo w sobie prowadzić do wniosku o braku zgodności z prawem uchwały takiej, jak stanowiąca przedmiot kontroli w rozpatrywanej sprawie, i to w stopniu uzasadniającym stwierdzenie jej nieważności.

oprac. Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

RYNEK ENERGII - SAS 2 / 2023

Coraz częściej samorządy chcą inwestycji w odnawialne źródła energii. PGE odpowiada na te potrzeby i zaprasza wójtów i burmistrzów do współpracy. Coraz częściej instalacje, produkujące zieloną energię ze słońca, powstają na gruntach wydzierżawianych przez gminy.

lesko www

Zielone inwestycje niosą za sobą wiele korzyści, w tym dla środowiska, ale także niższe ceny dla klientów. Energia pochodząca z odnawialnych źródeł nie jest bowiem obciążona opłatami za emisję CO2, które z roku na rok są coraz wyższe, podnosząc tym samym koszty wytwarzania energii. Dodatkowo, dzięki odnawialnym źródłom energii produkcja i dostępność prądu będzie niezależna od zewnętrznych dostawców i sytuacji geopolitycznej. Nic dziwnego, że odnawialne źródła energii z roku na rok zyskują na znaczeniu, a samorządy są zainteresowane powstaniem takich inwestycji na ich terenach.
O tych korzyściach wiedzą także sami Polacy – takie wnioski płyną z badania przeprowadzonego przez IBRiS dla PGE. Wynika z niego, że 66% badanych popiera inwestycje zmierzające do rozwoju lądowych farm wiatrowych, a 77% jest za budową morskich farm wiatrowych. Dlatego, Grupa PGE konsekwentnie inwestuje w nowe moce odnawialne. I nie chodzi tu tylko o wielkoskalowe inwestycje, ale także te mniejsze, we współpracy z samorządami.

NAJNOWSZY PROJEKT PGE I SAMORZĄDU

PGE Energia Odnawialna, spółka z Grupy Kapitałowej PGE, zamierza uruchomić instalacje ze źródeł odnawialnych o łącznej mocy blisko 100 MW na terenie Strategicznego Parku Inwestycyjnego Euro-Park Stalowa Wola. W tym celu podpisane zostało porozumienie z Miastem Stalowa Wola oraz spółką Euro-Park Stalowa Wola z Grupy Kapitałowej Agencji Rozwoju Przemysłu. Zgodnie ze wstępnymi założeniami budowa pierwszych instalacji może ruszyć już za rok. Grupa PGE będzie mieć do dyspozycji ponad 70 ha gruntów, na których można uruchomić elektrownie słoneczne o łącznej mocy 70 MW. Dodatkowo rozważana jest też budowa
7 turbin wiatrowych o mocy do 4 MW każda, centrum serwisowego OZE oraz magazynów energii o pojemności do 30 MWh. Wyprodukowana w nowych instalacjach zielona energia będzie wykorzystywana na potrzeby miasta oraz przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie Parku Inwestycyjnego oraz Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Inwestycje w Stalowej Woli to kolejny przykład modelowej współpracy między miejscowym samorządem a PGE. Na początku 2023 roku Grupa PGE rozpoczęła budowę największego w swojej historii przyłącza sieciowego dla Strategicznego Parku Inwestycyjnego Euro-Park Stalowa Wola, teraz planuje wspólne inwestycje w odnawialne źródła energii. To wszystko sprawi, że więcej zielonej energii trafi do sieci i inwestorów, a nowoczesna sieć dystrybucyjna zapewni stabilne dostawy tańszej energii.

WSPÓŁPRACA Z SAMORZĄDAMI

To niejedyny przykład współpracy PGE z samorządami. Jesienią 2022 roku PGE rozpoczęła w regionie budowę farmy fotowoltaicznej Jeziórko, która uruchomiona zostanie w 2023 roku, zapewniając czystą energię mieszkańcom regionu i inwestorom. W 2024 roku osiągnie ona docelową moc 153 MW.
Dodatkowo, wspólnie z Gminą Kleszczów, w woj. łódzkim, spółka wybuduje farmę fotowoltaiczną o mocy 50 MW, która będzie jedną z największych w Polsce. W tym celu PGE EO i Gmina Kleszczów powołały spółkę celową PGE Soleo1, która zrealizuje inwestycję. Elektrownia słoneczna powstanie do końca 2024 r. na 50 ha gruntów należących do  Gminy Kleszczów. Według wstępnych szacunków, średnioroczna produkcja farmy osiągnie poziom
53 GWh, co pozwoli zaspokoić potrzeby energetyczne około 25 tysięcy gospodarstw domowych. PGE i PGE Energia Odnawialna oraz Gmina Kleszczów zrealizują inwestycję w oparciu o system aukcyjny lub poprzez długoterminowe umowy sprzedaży energii elektrycznej (PPA).
PGE EO zamierza także uruchomić nowe inwestycje fotowoltaiczne na Pomorzu. Obok znajdujących się w Gminie Wicko dwóch farm wiatrowych Wojciechowo i Lotnisko, w ciągu kilku najbliższych lat mogą powstać instalacje fotowoltaiczne o mocy ponad 100 MW. Przed rozpoczęciem prac budowlanych gmina będzie musiała zmienić plany zagospodarowania przestrzennego terenów przeznaczonych pod potencjalne inwestycje. Następnie PGE Energia Odnawialna przeprowadzi postępowania środowiskowe, wystąpi o pozwolenia na budowę oraz wyłoni w drodze przetargu wykonawców instalacji. Jest to kolejny przykład modelowej współpracy między samorządem a biznesem. Dla gminy nowe inwestycje to szansa na uzyskanie dodatkowych przychodów z podatków.
Inwestycje fotowoltaiczne na terenie gmin z całej Polski, wpisują się założenia nowej Strategii Grupy PGE, zgodnie z którymi do końca 2030 r. PGE zbuduje instalacje PV o łącznej mocy 3 GW i umocni pozycję lidera rynku OZE w Polsce. Dotychczas zabezpieczono na ten cel blisko 2,5 tys. ha gruntów, na których mogą powstać elektrownie fotowoltaiczne o mocy ok. 2 GW. Docelowo tylko w 2023 r. Grupa PGE będzie mieć instalacje słoneczne o łącznej mocy ok. 500 MW, które będą już wybudowane lub będą w trakcie budowy. Proces ten będzie kontynuowany w kolejnych latach.
PGE Energia Odnawialna stale poszukuje terenów prywatnych, ale także gruntów, których właścicielem są samorządy, na których można wybudować instalacje fotowoltaiczne.
Na stronie internetowej PGE Energia Odnawialna, pod linkiem:
https://pgeeo.pl/zgloszenie-nieruchomosci-pod-pv,
znajduje się formularz, poprzez który można zgłosić zainteresowanie wydzierżawieniem swoich działek pod budowę elektrowni fotowoltaicznych przez PGE.

ZIELONE INWESTYCJE PGE

20 farm wiatrowych, 29 elektrowni wodnych,
4 elektrownie szczytowo-pompowe oraz 24 farmy fotowoltaiczne o łącznej mocy 2 433,1 MW – tyle odnawialnych źródeł posiada Grupa PGE, będąca liderem energetyki odnawialnej w Polsce.
Tylko w 2022 r. energia produkowana przez PGE Energię Odnawialną z wody, wiatru i słońca osiągnęła rekordowy poziom 1 931 GWh – o 5,3 proc. więcej niż rok wcześniej. Lider zielonej transformacji energetycznej w Polsce jest już w stanie pokryć energią z OZE roczne zapotrzebowanie 860 tys. gospodarstw domowych.
Zgodnie z przyjętą strategią do 2030 roku PGE będzie posiadać 3 GW mocy w elektrowniach fotowoltaicznych, 1,7 GW mocy w elektrowniach wiatrowych na lądzie i 2,5 GW w morskich elektrowniach wiatrowych na Bałtyku.

Materiał powstał we współpracy
z PGE Polska Grupa Energetyczna

– wywiad z Karolem Rabendą, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Aktywów PaństwowychRabendawww

Karol Rabenda, wiceminister aktywów państwowych czy raczej minister „od węgla”? Jak Pan woli?

Faktycznie, w przestrzeni publicznej pojawiło się ostatnio takie określenie jak minister „od węgla”. W żaden sposób się na to nie obrażam, wręcz przeciwnie. Uważam sprawnie przeprowadzony proces dystrybucji węgla do gospodarstw domowych za ogromny sukces.

Czyli powinienem Panu na początku rozmowy pogratulować?

Nie, nie, spokojnie. Zacznijmy od tego, że w skomplikowany proces dystrybucji węgla zaangażowanych było bardzo wiele osób. W pierwszej kolejności zespół Ministerstwa Aktywów Państwowych i moim współpracownikom na pewno w pierwszej kolejności należą się gratulacje. W system w istotny sposób zaangażowani byli także wojewodowie i ich zespoły, spółki skarbu państwa, ale również pokaźne grono odpowiedzialnych samorządowców z całej Polski. Wszystkim tym ludziom należą się ogromne gratulacje, bo dzisiaj możemy powiedzieć, że ta trudna misja – z mojej perspektywy najtrudniejsza, z jaką przyszło się mierzyć w ministerstwie – została zakończona dużym sukcesem.

Czy zatem ten poważny kryzys dało się przewidzieć?

To wbrew pozorom złożone pytanie. Po pierwsze bandycki atak Rosji na Ukrainę w znacznym stopniu przyczynił się do przewartościowania polityki energetycznej w Europie. Część państw, przede wszystkim tzw. „starej Unii” zdawało się nie dostrzegać zagrożeń, jakie niesie ze sobą uzależnienie od surowców z Rosji. Choć czasem mam wrażenie, że pod określeniem „nie dostrzegać” kryje się niestety więcej. Patrząc zatem z tej perspektywy należy powiedzieć, że polityka energetyczna Unii była dotychczas bardzo krótkowzroczna. Z drugiej strony możemy na to zagadnienie spojrzeć przez pryzmat Polski. Problem, po ataku Rosji na Ukrainę i konsekwencjach, jakie ten akt wywołał, w znacznym stopniu wynikał z faktu, że prywatne podmioty dostarczające do gospodarstw domowych węgiel na zimę korzystały ze źródeł rosyjskich. Ograniczenie tych źródeł zaowocowało z jednej strony brakami samego surowca, z drugiej – rzecz jasna – radykalną podwyżką cen.

W Pana ocenie decyzja o wyznaczeniu konkretnej ceny za tonę węgla była w procesie kluczowa?

Z mojej perspektywy była to jedna z ważniejszych decyzji, która pozwoliła na uruchomienie procesu w modelu, który udało się nam wspólnie ze spółkami i samorządami wypracować. Przypomnijmy, że parlament przyjął ustawę o preferencyjnym zakupie węgla, dzięki której gminy mogły kupować węgiel od importerów po 1,5 tys. zł za tonę, by następnie sprzedawać go mieszkańcom po nie więcej niż 2 tys. zł za tonę. W tamtym czasie ceny kształtowały się na poziomie 3,5 tys. zł za tonę, zatem obniżka była znacząca z perspektywy portfela mieszkańca. Oczywiście udział samorządów w procesie nie był obowiązkowy, jednak w naszej opinii rozwiązania, które zaproponowaliśmy, czyli możliwość zakupu węgla samodzielnie, przy udziale spółek komunalnych, przy wsparciu gmin sąsiednich, jak również przy wsparciu przedsiębiorstw prywatnych, w znaczącym stopniu wpłynął na ograniczenie ewentualnej niechęci ze strony gmin. Warto jednak zaznaczyć, że już na etapie podpisywania umów mieliśmy pewność, że węgiel trafi wszędzie tam, gdzie mieszkańcy zgłaszali zapotrzebowanie i to mimo niezrozumiałych dla nas deklaracji ze strony części gmin, że w procesie udziału nie wezmą. Na szczęście ilość owych gmin była relatywnie niewielka.

Może Pan zatem ogłosić w tym zakresie sukces i zająć się innymi obowiązkami?

No nie do końca. W samym procesie zostało jeszcze kilka elementów do wykonania. Jak już wspomniałem, do systemu dystrybucji węgla przystąpiły niemal wszystkie gminy w Polsce. Dzięki czemu ich mieszkańcy nie musieli się martwić o brak paliwa do ogrzewania domów. Zapotrzebowanie na węgiel zostało przez gminy zgłoszone do końca sezonu grzewczego, tj. do 30 kwietnia. Zatem jeszcze w tym okresie zamówione wolumeny będą do gmin dostarczone, a my jesteśmy przygotowani, by to zapotrzebowanie wypełnić. W tym miejscu pojawia się jednak problem sygnalizowany przez gminy – co zrobić na wypadek, jeśli zamówiony przez gminy wolumen będzie przekraczał realne zapotrzebowanie ze strony mieszkańców. Tu w pierwszej kolejności należy zadbać o to, żeby kolejne zamówienia surowca pokrywały się z realnym zapotrzebowaniem. To pozwoli na zmniejszenie ryzyka pojawienia się problemu z nieodebranym węglem. Istnieje jednak realna obawa, że nie we wszystkich miejscach uda się w ten sposób proces przeprowadzić.

Co więc w takim przypadku?

Jeśli będą się zdarzały takie sytuacje, że węgiel na składowiskach zostanie, chcemy wydłużyć okres odbioru. Węgiel będzie można sprzedawać dłużej – nie tylko do 30 kwietnia, także mieszkańcom innych gmin. I w naszej ocenie to jest realne pomocne rozwiązanie. Chcemy, żeby gminy mogły wykorzystać węgiel, który pozostanie na potrzeby własne lub odsprzedać go samorządom sąsiednim.

Myśli już Pan minister o przyszłym sezonie grzewczym?

Oczywiście. W mojej opinii już teraz powinniśmy realnie planować działania na przyszły sezon grzewczy i traktować rozwiązania z obecnego sezonu jako wariant, dzięki któremu proces na przyszły sezon będzie usprawniony. Jesteśmy w kontakcie z samorządami. Myślę, że w najbliższym czasie będziemy przedstawiać szczegółowe rozwiązania w zakresie zmian w przepisach, które pozwolą na uelastycznienie całego procesu. Chciałbym, żebyśmy dzięki wprowadzonym teraz rozwiązaniom mogli znacząco ograniczyć ilość pracy, jaka będzie do wykonania pod koniec roku.

Jak pogodzić Pana aktywność w zakresie węgla z koniecznością stopniowego odchodzenia od tego surowca?

Właśnie! Już w pytaniu zawarł Pan słowo klucz – które moim zdaniem ma fundamentalne znaczenie. Stopniowo. Bardzo często słyszymy kolejne daty, do kiedy Polska powinna ograniczyć do zera wydobycie węgla. Mam wrażenie, że trwa swego rodzaju licytacja na skrócenie tego okresu. W mojej opinii i mam wrażenie, że podziela ją istotna część Zjednoczonej Prawicy – polityka energetyczna Polski powinna być przede wszystkim odpowiedzialna. Naszą rolą przede wszystkim jest sprawienie, żeby ludzie mieli w domu ciepło. To podstawa. Dopiero w dalszej kolejności możemy podjąć, bardzo istotną zresztą, rozmowę, w jaki sposób stopniowo wprowadzać zeroemisyjne źródła energii. Z wygodnego fotela w Warszawie bardzo łatwo prześcigać się w obietnicach.

Czyli Pan stara się nie patrzeć na to zagadnienie z wygodnej perspektywy Warszawy, dobrze zrozumiałem?

Pewnie nie tylko na to. Często bywam w mniejszych miejscowościach, rozmawiam z mieszkańcami, ale również wójtami i burmistrzami, którzy w obszarze energetyki mają bardzo trafne spostrzeżenia. Uważam, że warto w najbliższym czasie zaangażować się i poświęcić odrobinę czasu, żeby dla samorządowców z całej Polski stworzyć przestrzeń, gdzie będą mogli wymienić doświadczenia i dobre praktyki w zakresie zarządzania obszarem energetyki w gminach.

Należy te słowa Pana ministra traktować jako zapowiedź?

Poczekajmy jeszcze moment. Tak jak wspomniałem – stworzenie takiej przestrzeni dla samorządowców, tak by mogli czerpać z własnych doświadczeń, jest w mojej opinii bardzo istotnym zadaniem.

Dziekuję za rozmowę. Redakcja SAS.

SPIS TREŚCI

MAKSYMALNA CENA NA DOSTAWY CIEPŁA

Od 15 lutego 2023 r. obowiązuje ustawa z dnia 8 lutego 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 295).

Ustawa ma na celu objęcie systemem wsparcia kosztów zarówno wytwarzania, jak i dostawy ciepła, i dotyczyć ma dostawy ciepła do wskazanych, uprawnionych odbiorców – takich jak gospodarstwa domowe, szpitale, żłobki, przedszkola, szkoły, domy pomocy społecznej i inne instytucje użyteczności publicznej, a także wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe i inne podmioty, które na mocy ustawy, umowy lub innego tytułu prawnego są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia dostaw ciepła do lokali mieszkalnych i lokali instytucji użyteczności publicznej.


 

POMOC DLA OBYWATELI UKRAINY

Od 28 lutego 2023 r. obowiązuje ustawa z 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 185).

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami art. 12 ust. 17 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, uchodźcy będą współfinansować swój pobyt w Polsce. I tak po upływie 120 dni od wjazdu do naszego kraju będą płacić 50% kosztów zakwaterowania i wyżywienia, jednak nie więcej niż 40 zł dziennie. Po upływie 180 dni, czyli od 1 maja br. – już 75% tych kosztów, jednak nie więcej niż 60 zł dziennie. W Polsce mamy 3,5 tysiąca obiektów zbiorowego zakwaterowania uchodźców z Ukrainy, które dysponują 130 tys. miejsc. Obecnie przebywa w nich 80 tys. uchodźców. Każdy uchodźca w tych miejscach powinien posiadać nr PESEL i powinien pokrywać od 1 marca (jeżeli przebywa w Polsce ponad 120 dni) z góry 50% kosztów, nie więcej niż 40 zł za dzień zakwaterowania. Nowelizacja przewiduje także zwolnienia od obowiązku partycypacji w tych kosztach. Zwolnienie dotyczy osób:

  • mających orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności;
  • sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną posiadającą polskie orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności;
  • które ukończyły 60. rok życia – w przypadku kobiet bądź 65. rok życia – w przypadku mężczyzn;
  • w ciąży;
  • wychowujących dziecko do 12. miesiąca życia;
  • samotnie sprawujących opiekę nad trojgiem i więcej dzieci;
  • małoletnich;
  • będących opiekunem tymczasowym ustanowionym dla małoletniego, o którym mowa w art. 25a
  • ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrain
  • Poza tym katalogiem jest jeszcze przesłanka ogólna, która mówi o trudnej sytuacji życiowej uchodźcy.


KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

Od 17 marca 2023 r. obowiązuje ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 403).

W latach 2014-2018 wzrosła liczba wpływających do sądów spraw cywilnych, co spowodowało ich większe obciążenie pracą. Nowelizacja ma na celu przyspieszenie postępowania, ułatwienie stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem i wypełnienie luk w obowiązującym prawie.


WSPÓLNA POLITYKA ROLNA

Od 23 marca 2023 r. obowiązuje ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o finansowaniu wspólnej polityki rolnej na lata 2023-2027 (Dz.U. z 2023 r. poz. 332).

Ustawa służy stosowaniu przepisów unijnych o finansowaniu wspólnej polityki rolnej, określonych w:

  • rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013, zwanym dalej „rozporządzeniem 2021/2116”;
  • rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiającym przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającym rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/201, zwanym dalej „rozporządzeniem 2021/2115”.


FUNDACJA RODZINNA

Od 22 maja 2023 r. obowiązuje ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 r. poz. 326). Ustawa reguluje kwestię organizacji i funkcjonowania fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki jej fundatora i beneficjentów.

Zasadniczym celem ustawy jest wzmocnienie narzędzi prawnych do przeprowadzenia procesów sukcesyjnych poprzez dodanie do systemu prawa instytucji fundacji rodzinnej jako podmiotu służącego do gromadzenia rodzinnego majątku i pozwalającego na zatrzymanie go w kraju na wiele pokoleń. Fundacja rodzinna ma także za zadanie zaspokajać potrzeby beneficjentów, którzy co do zasady będą członkami rodziny fundatora – choć mogą to być również inne osoby i podmioty (beneficjentem może być sam fundator lub inne osoby fizyczne, a także organizacja pożytku publicznego).

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI SAS 2/2023

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY

Drogi publiczne
Bezpieczeństwo komunikacji elektronicznej
Prawo o ruchu drogowym
Elektrownie szczytowo-pompowe

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ANALIZY I KOMENTARZE

Skutki wprowadzenia grupy VAT dla jednostek samorządu terytorialnego
Raportowanie o zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej w gminach i powiatach
Statut i zasady działania gminnej rady seniorów
Rada sołecka jako organ doradczy sołtysa w jednostce pomocniczej gminy
Tworzenie prawa miejscowego – jakie zasady obowiązują?
Dystrybucja węgla przez gminy – podsumowanie i wnioski na kolejny sezon grzewczy

RYNEK ENERGII

Zielona energia od PGE dla samorządów

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU

Samodzielność planistyczna gminy ograniczona jest m.in. wymogami zawartości aktu planistycznego
Rada gminy może zezwolić na picie alkoholu w określonych miejscach publicznych
Montaż urządzenia rekreacyjnego wymaga zgłoszenia staroście,
prezydentowi miasta na prawach powiatu lub wojewodzie

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Termin na udostępnienie informacji publicznej przez powiat nie może być wydłużany
Przedawnienie we wznowieniu postępowania
Odwołanie od decyzji administracyjnej bez szczegółowego uzasadnienia strony skarżącej

FINANSE SAMORZĄDU

Określenie opłaty za udostępnienie informacji publicznej
Udzielanie z budżetu powiatu dotacji na prace konserwatorskie,
restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku

PRAWO PRACY

Zatrudnienie na stanowisku skarbnika gminy
Najważniejsze zmiany dla pracowników urzędów w 2023 roku

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Obowiązek zwrotu gwarancji wadialnej
Decyzja o odtajnieniu tajemnicy przedsiębiorstwa
Informacja o wyniku postępowania musi być wyczerpująca
Konsekwencje braku wezwania do przedłużenia terminu związania ofertą
Warunki przetargowe muszą być interpretowane literalnie

 

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - SAS 2/2023

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Analiza inwestycji komunalnych samorządów – raport BGK
Praca zdalna w urzędzie – wyzwania w świetle nowelizacji Kodeksu pracy
Protesty wyborcze na przykładzie orzecznictwa
Zakres kompetencyjny sekretarza gminy

SĄDY O SAMORZĄDACH

Prezydent miasta zobowiązany jest do udostępnienia informacji,
dotyczącej osób korzystających z noclegów w hotelu, opłaconych przez urząd miasta
Plan wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości opracowuje wójt, a nie rada gminy
Zapis w uchwale rady gminy, upoważniający wójta do zawarcia umowy w sprawie udzielenia
pomocy finansowej powiatowi, jest niezgodny z podstawą prawną

Z GMIN, MIAST I POWIATÓW

O odpadach i energii podczas spotkania wójtów i burmistrzów w Kielcach
Sprawozdanie Zarządu ZMP z działalności Związku w 2022 roku
Relacja z posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE

V Krajowy Kongres Forów Skarbników
XXIX Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich
Strategia przetrwania czy cywilizacyjnego skoku? – 26. KMWI
„Polska wieś XXI” – zajrzyjmy w przyszłość rolnictwa

 

ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW - SAS 2/2023

ORZECZNICTWO SN I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Określanie wartości nieruchomości w związku
z aktualizacją opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego

Decyzja nadleśniczego wiąże sąd, rozpoznający powództwo
o zapłatę odszkodowania za szkodę łowiecką

ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH

Opóźnienie wójta w udzieleniu informacji publicznej nie może być
tłumaczone problemami z pocztą elektroniczną gminy

Czy burmistrz może zadecydować o przekazaniu psa odebranego właścicielowi do schroniska?

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODÓW

Komisja rewizyjna nie ma uprawnień do przeprowadzania
kontroli nieprzyjętych w planie pracy komisji

Rada gminy ma obowiązek ustalić konkretną kwotę opłaty
za pobyt i wyżywienie dziecka w żłobku

Uchwała rady powiatu w sprawie przyjęcia regulaminu 
korzystania ze strzelnicy nie może naruszać przepisów ustawy

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE
REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH

Nie można nadać uchwale rady gminy dot. zmiany stawek podatku
od środków transportowych wstecznej mocy prawnej

Zapis w uchwale rady gminy, że uiszczona opłata targowa uprawnia
do sprzedaży wyłącznie na miejscu jej pobrania, stanowi nieuprawnioną modyfikację przepisu ustawy

 

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa