Sejm, Senat, Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego

SEJM, SENAT, KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 września 2023 r. obradowała senacka Komisja Zdrowia. Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się z informacją na temat działań podjętych w zakresie ochrony danych pacjentów oraz w sprawie receptomatów.

Podsumowano też działania rządu w zakresie polityki zdrowotnej i osiągniętych celów zdrowotnych. Resort reprezentował wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. Przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera stwierdziła, że materiał Ministerstwa Zdrowia dotyczący ochrony danych pacjentów i receptomatów dotyczy przede wszystkim działań podjętych wobec lekarzy, a nie usprawnienia systemu w celu wyeliminowania zaistniałych nieprawidłowości. Zwróciła też uwagę na zaprezentowany właśnie przez NIK raport dotyczący działań rządu w czasie pandemii Covid-19. Jak zauważyła, wynika z niego, że budzą one istotne zastrzeżenia natury prawnej. Raport pokazuje, że rząd nie poradził sobie z pandemią, a środki z Funduszu Covidowego wydatkowano poza kontrolą parlamentu. Przedstawiając informację resortu zdrowia, wiceminister Maciej Miłkowski zapewnił że dane pacjenta są należycie chronione, zgodnie z prawem mają do nich dostęp jedynie lekarze, podobnie jak w innych zawodach zaufania publicznego. Zapewnił też, że do tych danych nie mają dostępu urzędnicy. Zgodził się, że system wymaga usprawnienia i temu m.in. służą audyty przeprowadzane w Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia i w Ministerstwie Zdrowia. Mają się one zakończyć w listopadzie 2023 r. Jeśli chodzi o receptomaty, po stwierdzonych nieprawidłowościach 2 sierpnia 2023 r. weszły w życie przepisy, które ograniczają wystawianie recept na środki odurzające i psychotropowe. Wprowadzono też dzienny limit przyjętych pacjentów (80 pacjentów na 10 godzin) i przepisanych recept nierefundowanych (300 recept nierefundowanych na 10 godzin). W ocenie resortu takie rozwiązanie pozwoli wyeliminować handel receptami i przywrócić poczucie bezpieczeństwa pacjentów, zablokowało również możliwość wystawiania recept przez podmioty handlujące receptami dla finansowego zysku, zmniejszyło skalę nielegalnego wystawiania recept. Obecnie powstaje „biała lista” podmiotów, które zostaną wyłączone z wprowadzonego limitu – POZ, AOS, szpitale posiadające aktualny kontrakt z NFZ – lista zostanie wdrożona w III dekadzie września 2023 r. Powstanie także zespół, który wypracuje zasady, jakie będą obowiązywać przy wystawianiu e-recept.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

14 września 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół negatywnie zaopiniował m.in. projekty:

rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości kwoty bazowej w 2024 r.;
ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024;
rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów uzyskanych przez ekspertów narodowych z tytułu oddelegowania do pracy w instytucjach Unii Europejskiej.

Pozytywnie natomiast Zespół ds. systemu finansów publicznych ocenił:

projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych, oraz
projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przypadków odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych.

Zespół przyjął także przedstawioną przez Ministerstwo Finansów informację na temat wysokości części oświatowej subwencji ogólnej na 2024 r. Zapowiedział jednocześnie jej dokładne przedyskutowanie na posiedzeniu Zespołu KWRiST ds. monitorowania finansów oświaty. Jak wynika z przedstawionej przez resort finansów informacji część oświatowa subwencji ogólnej planowana na rok 2024 wyniesie 76 miliardów 608 milionów i jest wyższa 18,6 (%) czyli o ponad 12 miliardów od części oświatowej subwencji ogólnej określonych w ustawach budżetowej po zmianach na rok bieżący, czyli byłaby to kwota 64 miliardy 580 milionów. W projekcie ustawy budżetowej przekazanym na Radę Dialogu Społecznego zaplanowano wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych etapach rozwoju zawodowego o 12,3 (%) w stosunku do roku 2023, czyli wzrosłaby o tyle ta kwota bazowa. Ponadto w planowanej na rok 2024 (subwencji oświatowej) zostały uwzględnione również skutki finansowe takie jak np.:

skutki odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych i z tego co my tutaj liczymy tutaj obłożenie byłoby około 700 milionów;
wzrost kwoty dotacji udzielanej z budżetu państwa w związku z szacowanym wzrostem kwoty finansowego standardu „A” oraz wzrostem subwencji naliczanej na uczniów w szkołach i placówkach, dla których jednostka samorządu terytorialnego nie jest organem prowadzącym około 2,2 miliarda;
zmiana liczbę etatów nauczycieli struktura awansu zawodowego 222 miliony;
skutki planowanego wzrostu zatrudnienia z tytułu standaryzacji zatrudnienia psychologów i pedagogów czyli to jest ta zmiana, która jest kontynuowana od ubiegłego roku 533 miliony;
wzrost liczby dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego to była kwota dodatkowa 1 miliard 677 miliona złotych;

W planowanej na 2024 rok kwocie części oświatowej została także uwzględniona kwota zwrotu w tej części subwencji za okres 1 lipiec 2022 - 30 czerwiec 2023 i to jest kwota około 36 milionów złotych. W projekcie ustawy budżetowej na 2024 zaplanowano również w części „rezerwa celowa na zwiększenie dostępności lekcji wychowania przedszkolnego” w pozycji 30/52 kwotę 1 miliard 860 milionów złotych.

14 września br. posiedzenie w formule online odbył Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Zespół zaopiniował następujące projekty:

Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku dotyczącego aktu planowania przestrzennego (opinia pozytywna).
Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego (opinia pozytywna).
Projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania wniosków stosowanych przy zastrzeganiu albo cofaniu zastrzeżenia numeru PESEL (pinia pozytywna).
Projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie udzielania pomocy publicznej i pomocy de minimis na cyfrową dostępność i ponowne wykorzystanie informacji w ramach programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021‒2027 (opinia pozytywna).

Zespół nie zaopiniował natomiast projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie Inicjatywy „Wspólna Infrastruktura Informatyczna Państwa”, ponieważ konsultacje projektu jeszcze się nie zakończyły.

7 września 2023 r. zakończyło się 67. posiedzenie Senatu. Senatorowie rozpatrzyli na nim 3 ustawy i zdecydowali o ich odrzuceniu. Ustawy odrzucone przez Senat: Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (projekt obywatelski) miała na celu wzmocnienie pozycji i głosu rodziców oraz ich przedstawicieli w szkolnej radzie rodziców w zakresie sprzeciwiania się niepożądanym treściom kierowanym do ich dzieci przez stowarzyszenia lub inne organizacje, prowadzące działalność w szkołach. Wprowadzała zakaz działalności w przedszkolach i szkołach podstawowych przez stowarzyszenia i inne organizacje, które chcą promować zagadnienia związane z seksualizacją dzieci.

Ustawa o zasadach udzielania przez Skarb Państwa gwarancji za zobowiązania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (projekt rządowy) zakładała objęcie gwarancjami Skarbu Państwa 70% zobowiązań finansowych NABE w postaci kredytu odnawialnego na finansowanie bieżącej działalności z limitem w wysokości 15 mld zł i długoterminowej pożyczki od grup energetycznych: PGE, Energa i Tauron w kwocie do 9,9 mld zł. Termin ochrony gwarancyjnej miał wynosić 8 lat od dnia utworzenia NABE. Miała ona skonsolidować wytwórcze aktywa węglowe kontrolowanych przez państwo spółek energetycznych, co ma umożliwić efektywną transformację polskiego sektora elektroenergetycznego. Ustawa wprowadzała ponadto zmiany w prawie budowlanym, reguluje kwestie wsparcia finansowego dla przedsięwzięć mieszkaniowych, doprecyzowuje zagadnienia dotyczące bezpiecznego kredytu 2%, oszczędnościowego konta mieszkaniowego oraz dopłat do umowy najmu z dojściem do własności mieszkania.

Ustawa o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (projekt obywatelski) zobowiązywała władze publiczne do kształtowania polityki leśnej mającej na celu zachowanie dziedzictwa narodowego lasów będących własnością Skarbu Państwa, a także do niepodejmowania działań zmierzających do nadawania Unii Europejskiej kompetencji w zakresie ochrony lasów stanowiących własność Skarbu Państwa i gospodarowania nimi oraz do sprzeciwiania się takim działaniom. Zgodnie z nowelą rząd polski zachowywał wyłączną kompetencję w zakresie kształtowania i realizacji polityki związanej z ochroną i gospodarowaniem lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa. Ustawa zakłada, że uchwałę w sprawie stanowiska Polski do projektu aktu prawnego Unii Europejskiej dotyczącego leśnictwa podejmuje Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, na wniosek Rady Ministrów. Nowe przepisy nakładały na ministra środowiska obowiązek corocznego przedstawiania sprawozdania z realizacji nadzoru nad gospodarką leśną i celów trwale zrównoważonej gospodarki leśnej.

30 sierpnia 2023 r. zakończyło się 81. posiedzenie sejmu. Tego dnia Sejm: odrzucił uchwałę Senatu dotyczącą ustawy o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki).

Ustawa dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - zagwarantowania rzeczywistego stosowania wyrażonej w art. 133 ust. 3 Konstytucji zasady współdziałania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem w obszarze polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie której znajdują się sprawy związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

przyjął część poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy nowelizacji przepisów prawa oświatowego, polegającej na utworzeniu branżowych centrów umiejętności (BCU), będących ogólnopolskimi ośrodkami kształcenia, szkolenia i egzaminowania, angażujących poszczególne branże w rozwój umiejętności oraz wspierających współpracę między kształceniem zawodowym (w tym na poziomie szkolnictwa wyższego) a biznesem.

SENAT

30 sierpnia 2023 r. zakończyło się 66. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy. W wyniku przeprowadzonych w drugim dniu obrad głosowań Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki). Senatorowie uznali, że rozwiązania przewidziane w nowelizacji mają znaczenie ustrojowe, zrywają bowiem z dotychczasowym konstytucyjnym systemem koordynacji spraw europejskich w Polsce, a zatem nie powinny być dokonywane ustawą, a jedynie zmianą konstytucji. Wskazywali też, że brak zgody Prezydenta RP na zaproponowane przez Radę Ministrów kandydatury na określone w ustawie stanowiska może prowadzić do sytuacji, w której Polska nie będzie należycie reprezentowana w organach Unii Europejskiej. Nowela doprecyzowuje zasady współdziałania władz w zakresie polityki zagranicznej w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE. Nowela nakłada na rząd obowiązek niezwłocznego przekazywania prezydentowi RP projektu stanowiska Polski na posiedzenia Rady Europejskiej lub międzynarodowe z udziałem UE;prezydent będzie mógł przedstawić Radzie Ministrów swoje stanowisko w sprawie tych dokumentów. Rząd został zobowiązany do ustalania w porozumieniu z prezydentem priorytetów sprawowania przez przedstawicieli Rady Ministrów prezydencji składów Rady UE. Ma ponadto przedkładać prezydentowi propozycje kandydatur na stanowiska: członka Komisji Europejskiej; członka Trybunału Obrachunkowego; sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE; rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; członka Komitetu Ekonomiczno-Społecznego; członka Komitetu Regionów oraz dyrektora w Europejskim Banku Inwestycyjnym. Prezydent w terminie 21 dni może wyrazić zgodę lub odmówić desygnowania danych kandydatów.

Izba wprowadziła 11 poprawek doprecyzowujących, legislacyjnych, porządkujących i redakcyjnych do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki skreślają ponadto przepisy umożliwiające ministrowi właściwemu ds. oświaty prowadzenie systemu teleinformatycznego – Portal Edukacji i Nauki oraz zmieniające zasady dotyczące wydawania dyplomów ukończenia studiów, dyplomów doktorskich i habilitowanych, które zostały dodane w trakcie prac sejmowych.

Senat postanowił skierować do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (inicjatywa grupy senatorów), który ma na celu wzmocnienie ochrony praw i dobra dziecka w przypadku rozpadu rodziny i poprawa skuteczności prawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub mediatorem, w szczególności odnośnie kontaktów z dzieckiem. Projekt przewiduje m.in., że sąd wyda odpowiednie zarządzenie także wtedy, gdy dobro dziecka jest zagrożone na skutek niewykonania orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem, w szczególności w zakresie kontaktów z dzieckiem lub postanowienia o przymusowym odebraniu dziecka. Rozwiązanie to powinno przyczynić się do lepszej współpracy stron w zakresie kontaktów z dzieckiem. Nowe przepisy zakładają, że sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem w przypadku stosowania przemocy domowej. Gwarantują też, że wykonywanie prawa do opieki i do widzenia z dzieckiem nie będzie stanowiło zagrożenia dla praw i bezpieczeństwa ofiary lub dzieci. W projekcie zrezygnowano ponadto z sankcji pieniężnej za naruszenie obowiązków dotyczących kontaktów z dzieckiem i wykonywania orzeczenia, w którym sąd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

30 sierpnia 2023 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia negatywnie zaopiniowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. Projekt przewiduje, że w przyszłym roku w dwóch terminach nastąpi wzrost płacy minimalnej – 1 stycznia i 1 lipca. Jest to wynik zapisu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, który przewiduje dwukrotny wzrost pensji minimalnej, jeśli inflacja jest wyższa niż 5%. I tak od 1 stycznia płaca minimalna wyniesie 4242 zł i od 1 lipca - 4300 zł. Z kolei minimalna stawka godzinowa wyniesie odpowiednio 27,7 zł i 28,1 zł. Według szacunków resortu rodziny i polityki społecznej regulacja obejmie 3,6 mln osób, w tym 368 tysięcy osób w administracji samorządowej. Dochody JST z tego tytułu wyniosą 1,5 mld zł, a wydatki- 3,5 mld zł. Strona samorządowa popiera podwyżki płacy minimalnej, jednak ze względu na wzrost kosztów i brak rekompensaty ubytków zaopiniowała projekt negatywnie.

Ponadto KWRiST upoważniła Zespół ds. systemu finansów publicznych do wiążącego zaopiniowania projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (pod warunkiem, że opinia Zespołu będzie pozytywna). Resort finansów wnioskował, aby projekt został zaopiniowany w trybie obiegowym na co nie zgodziła się strona samorządowa.

Komisja zadecydowała też, że Zespół ds. systemu finansów publicznych przedyskutuje projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości kwoty bazowej w 2024 r. Chodzi o wyjaśnienie, dlaczego resort finansów nie zgadza się na podwyższenie kwoty bazowej służącej do wyliczenia dotacji na nieodpłatną pomoc prawną. Z projektu rozporządzenia wynika, że kwota bazowa na 2024 r. ma wynieść 5863 zł i ma być niższa niż proponowana wcześniej przez autorów projektu, czyli 5929 złotych. Jak się okazało w trakcie dyskusji wyższa kwota była jedynie propozycją, na którą MF zgodziło się pod warunkiem sfinansowania (nadwyżki) z działu 37 – Sprawiedliwość. Na takie rozwiązanie nie chce się z kolei zgodzić MS.

16 sierpnia 2023 r. sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła informacje: Prokuratora Generalnego za 2022 r. o łącznej liczbie osób, wobec których został skierowany wniosek o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wniosek o zarządzenie kontroli operacyjnej; Ministra Sprawiedliwości na temat przetwarzania danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych, z podziałem na liczbę i rodzaj udostępnianych danych oraz wyników przeprowadzonych kontroli w 2022 roku; Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za 2022 rok na temat działalności Policji, Biura Nadzoru Wewnętrznego, Służby Ochrony Państwa (druk nr 3436).

Zastępca prokuratora generalnego Beata Marczak poinformowała, że w 2022 r. wszystkie uprawnione ograny skierowały łącznie wobec 6 381 osób wnioski o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej, przy czym: sąd zarządził kontrolę i utrwalanie rozmów lub kontrolę operacyjną wobec 6 214 osób, sąd odmówił zarządzenia kontroli i utrwalania rozmów lub kontroli operacyjnej wobec 38 osób, wnioski o kontrolę operacyjną nie uzyskały zgody prokuratora wobec 129 osób. Do kontroli operacyjnej w omawianym zakresie uprawnienia ma 10 instytucji: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Inspektor Nadzoru Wewnętrznego MSWiA, Krajowa Administracja Skarbowa, Policja, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Ochrony Państwa, Straż Graniczna, Szef Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej oraz Żandarmeria Wojskowa. Dyrektor Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich w Ministerstwie Sprawiedliwości Aleksandra Rusin-Batko poinformowała, że w 2022 r. uprawnione podmioty: Komenda Główna Policji, Komenda Stołeczna Policji, Krajowa Administracja Skarbowa, Komenda Główna Straży Granicznej, Nadwiślański Oddział SG, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Centralne Biuro Śledcze Policji, Biuro Spraw Wewnętrznych Policji, Biuro Spraw Wewnętrznych SG, Służba Ochrony Państwa, Inspektor Nadzoru Wewnętrznego MSWiA, Generalny Inspektor Informacji Finansowej MF, Mazowiecki Urząd Celno-Skarbowy w Warszawie, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Żandarmeria Wojskowa przetworzyły łącznie 1 830 528 danych (1 787 885 danych telekomunikacyjnych, 22 283 danych pocztowych i 20 360 danych internetowych). W 2022 roku sądy okręgowe i wojskowe sądy okręgowe przeprowadziły 241 kontroli, z których żadna nie była negatywna. Najwięcej danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych przetworzyła Policja. Podsekretarz stanu w MSWiA Błażej Poboży podkreślił, że kontrola operacyjna może być zarządzona wyłącznie przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, umyślnych przestępstw lub w celu ujawnienia mienia zagrożonego przepadkiem, gdy inne środki okazały się bezskuteczne lub będą nieprzydatne. W 2022 roku Policja wnioskowała o kontrolę operacyjną 5 538 osób, z czego wobec 118 osób wnioski nie uzyskały zgody prokuratora, wobec 13 osób sądy odmówiły zarządzenia kontroli, a w przypadku 5 407 osób sądy zarządziły kontrolę operacyjną. W 2022 r. Biuro Nadzoru Wewnętrznego oraz Służba Ochrony Państwa nie korzystały z nadanych im uprawnień w tym zakresie.

28 lipca 2023 r. zakończyło się jednodniowe, 80. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie Sejm uchwalił m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki). Celem ustawy jest zagwarantowanie rzeczywistego zastosowania wyrażonej w art. 133 ust. 3 Konstytucji zasady współdziałania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem w obszarze polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie której znajdują się sprawy związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Wskazany wyżej przepis Konstytucji nawiązuje także do wyrażonej w Preambule Konstytucji ogólnej zasady współdziałania władz.
ustawę o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy nowelizacji przepisów prawa oświatowego, polegającej na utworzeniu branżowych centrów umiejętności (BCU), będących ogólnopolskimi ośrodkami kształcenia, szkolenia i egzaminowania, angażujących poszczególne branże w rozwój umiejętności oraz wspierających współpracę między kształceniem zawodowym (w tym na poziomie szkolnictwa wyższego) a biznesem.

SENAT

28 lipca 2023 r. zakończyło się 65. posiedzenie Senatu, na którym rozpatrzono 39 ustaw, spośród których Izba odrzuciła 10, a do 16 wprowadziła poprawki. Senatorowie zdecydowali o wniesieniu do Sejmu 1 projektu ustawy i podjęli 1 uchwałę okolicznościową. 66. posiedzenie Senatu zaplanowano na 30 sierpnia 2023 r.

Podczas 65. posiedzenia Senat podjął uchwałę w 600. rocznicę nadania praw miejskich Łodzi (inicjatywa grupy senatorów), w której Izba zauważa niezwykłe znaczenie tego miasta i docenia wkład jego mieszkańców w rozwój Polski. Senatorowie podkreślają, że w różnych okresach historycznych – zarówno Łodzi przemysłowej opisanej przez Władysława Reymonta w powieści „Ziemia obiecana”, jak i bezpośrednio po II wojnie światowej, kiedy Łódź pełniła rolę nieformalnej stolicy Polski, miasto odciskało istotne piętno na całym kraju.

Ustawy odrzucone przez Senat:

Ustawa o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (projekt komisyjny) włącza organizacje zrzeszające wszystkie kategorie jednostek samorządu terytorialnego bądź organizacji reprezentujących samorządowe organizacje o charakterze regionalnym do grupy organizacji, które mogą wyznaczać przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W ten sposób zwiększy się liczba przedstawicieli strony rządowej w tej komisji, tak aby reprezentacja przedstawicieli obu stron była jednakowa. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany w sposobie wyznaczania kandydatów na członków i kandydatów na zastępców członków Komitetu Regionów Unii Europejskiej.

Ustawa o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (projekt rządowy) wykonuje prawo Unii Europejskiej i wdraża do polskiego prawa rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE).

Ustawa o Centralnej Informacji Emerytalnej (projekt rządowy) tworzy Centralną Informację Emerytalną (CIE), dzięki której użytkownicy będą mieli dostęp np. do informacji poglądowej o stanie oszczędności emerytalnych i wysokości przyszłych świadczeń. W jednym miejscu będą prezentowane informacje o stanie kont w filarze publicznym – ZUS i KRUS, prywatnym filarze pracowniczym – Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), w Pracowniczych Programach Emerytalnych (PPE), a także w prywatnym filarze indywidualnym – IKE, IKZE i OFE.

Ustawa o rewitalizacji rzeki Odry (projekt rządowy) zawiera 3 komponenty: inwestycje, ułatwienia inwestycyjne i obszar kontrolno-sankcyjny. Inwestycje mają dotyczyć obszaru środowiska i działań przeciwpowodziowych, przeciwsuszowych i związanych z oczyszczaniem ścieków. W ustawie wskazano na konieczność budowy, rozbudowy bądź modernizacji 123 oczyszczalni ścieków i wykonania 259 zadań związanych z modernizacją lub budową nowej sieci kanalizacyjnej.

Ustawa o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma usprawnić proces inwestycyjny z jednoczesnym poszanowaniem aspektów środowiskowych. Wdraża przepis dyrektywy unijnej w sprawie oceny skutków niektórych przedsięwzięć publicznych i prywatnych na środowisko. Zgodnie z nim państwo członkowskie w wyjątkowych okolicznościach może zwolnić daną inwestycję ze stosowania przepisów dyrektywy, co oznacza brak konieczności uzyskania decyzji środowiskowej, przeprowadzenie uproszczonej oceny środowiskowej na etapie decyzji inwestycyjnej.

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) pozwoli na skuteczne wykonanie zadań związanych z gospodarowaniem Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP) przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Nowela doprecyzowuje i usprawnia także wykonanie przepisów dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi na rynku prywatnym. Zmienia sposób liczenia czynszu dzierżawnego KOWR, aby zmniejszyć wpływ wahających się cen pszenicy na jego wysokość.

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt poselski). Dzięki wprowadzonym zmianom przyspieszona amortyzacja budynków i budowli będzie możliwa w większej liczbie gmin, nie w 855, a w 1250. Poprawki przesądzają, że prawo do indywidualnego ustalenia stawek amortyzacyjnych na zasadach określonych w ustawie będzie przysługiwało podatnikowi będącemu mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą, który wytworzył we własnym zakresie określony środek trwały znajdujący się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, gdzie przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, a wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest mniejszy niż 100% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.

Z 14 poprawkami przyjęto ustawę o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym (projekt rządowy). Mają one na celu m.in. wprowadzenie obowiązku rejestracji w systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi „SENT” również przewozów kabotażowych rzeczy wykonywanych przez przewoźników spoza Unii Europejskiej, a także przez przewoźników mających siedzibę na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Senatorowie zgłosili 12 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowali o przywróceniu przepisu upoważniającego ministra zdrowia do corocznego określania w drodze rozporządzenia podziału środków finansowych stanowiących wzrost całkowitego budżetu na refundację w roku rozliczeniowym w stosunku do całkowitego budżetu na refundację w roku poprzedzającym. Senatorowie skreślili przepisy przewidujące objęcie wyrobów medycznych systemem refundacji i ustalania urzędowej ceny zbytu. Wyeliminowali też przepisy, które ustalały wysokość limitów finansowania za jednostkę surowca farmaceutycznego służącego do sporządzenia leku recepturowego na poziomie 15 percentyla rozkładu cen danego surowca farmaceutycznego w roku poprzedzającym na podstawie danych przekazywanych przez apteki do Narodowego Funduszu Zdrowia. Skreślone zostały również przepisy przewidujące przyznanie ministrowi zdrowia fakultatywnego upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnej o objęciu refundacją i ustaleniu urzędowej ceny zbytu dla leku, w tym leku o kategorii dostępności OTC (wydawany bez przepisu lekarza).

Senat wprowadził 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali, że napoje energetyczne będą mogły być sprzedawane w automatach w miejscach niedostępnych dla poniżej 18. roku życia, np. szkołach dla dorosłych, szkołach policealnych, jednostkach systemu szkolnictwa wyższego, przedsiębiorstwach, itd. Postanowiono, że w ramach obowiązkowego oznaczenia opakowań napoju energetycznego będzie można użyć równoznacznego określenia „napój energetyzujący” lub „napój energetyczny”. Wyeliminowano obowiązek umieszczenia na jednostkowym opakowaniu napoju energetycznego informacji w ramce zajmującej co najmniej 1/10 powierzchni opakowania. Senatorowie zdecydowali, że produkcja lub import napojów energetycznych niespełniających wymogów ustawowych dotyczących obowiązku oznaczenia opakowania jednostkowego będzie zagrożony wyłącznie grzywną do 200 tys. złotych, a nie karą ograniczenia wolności, albo obiema tymi karami włącznie.

Zgłoszono 4 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zwolnili kaucję pobieraną zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z opodatkowania VAT-em i obniżyli normy selektywnej zbiórki opakowań do poziomów wymaganych w dyrektywie unijnej. Kolejna poprawka wprowadza roczny okres przejściowy na dostosowanie się do systemu kaucyjnego. Zgodnie z nią, do 31 grudnia 2025 r. przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach będą mogli je zbierać za pomocą systemu kaucyjnego, samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku.

Senat zaproponował 16 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (pilny projekt rządowy). Senatorowie ograniczyli grono płatników tzw. składki solidarnościowej od nadzwyczajnych zysków z wydobycia węgla i produkcji koksu w 2022 r. do Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Zgodnie z wprowadzoną poprawką składkę mają zapłacić tylko spółki zatrudniające ponad 3 tys. pracowników, czyli jedynie JSW. Zwolnione natomiast miałyby być 4 inne podmioty, w tym Koksownia Częstochowa Nowa, należąca do prywatnej Grupy Zarmen, oraz koksownia Victoria w Wałbrzychu, należąca do państwowego TF Silesia. Senat postanowił też, że zamrożonymi cenami energii elektrycznej w 2023 r. mają zostać również objęte spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, które wcześniej zawarły umowy z gwarancją stałej ceny energii elektrycznej. Dotychczasowe przepisy o ochronie odbiorców energii elektrycznej wykluczają podmioty, które zawarły wcześniej takie umowy z ze wsparcia w postaci zmrożonych cen. Ponadto senatorowie podnieśli limit zużycia prądu do 6 MWh dla użytkowników pomp ciepła. Kolejne poprawki eliminują konieczność ponoszenia przez wytwórców energii z jej odnawialnych źródeł opłat związanych z obsługą rejestru tzw. gwarancji pochodzenia energii.

Ustawy przyjęte bez poprawek:

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zawiera rozwiązania skorelowane z kwotami ujętymi w nowelizacji budżetu na 2023 r. Wiążą się z jego prawidłową realizacją. Ustawa umożliwia wypłatę 1-razowych dodatków pracownikom „budżetówki”, dodatkowego wynagrodzenia dla sędziów, asesorów i referendarzy, a także nagród nauczycielom z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Specjalny 1-razowy dodatek motywacyjny nie będzie przysługiwał osobom zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Samorządy otrzymają dodatkowe ponad 14 mld zł na wsparcie wykonywania zadań publicznych, które realizują politykę zrównoważonego rozwoju, tak aby jednostki samorządu terytorialnego (JST) z niskim potencjałem dochodowym miały szansę rozwoju. Środki z podziału otrzymają wszystkie JST, które będą mogły elastycznie nimi gospodarować, decydując o ich przeznaczeniu. Ustawa przewiduje odmrożenie od 1 lipca 2023 r. o kolejne 2 lata podstaw naliczania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i funduszy socjalnych. Nowela zakłada także zwiększenie wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli i fundusze socjalne dla osób uprawnionych do zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych i członków ich rodzin od 1 lipca 2023 r. Ponad 650 mln zł z budżetu państwa (niewykorzystane w 2023 r. środki na program budowy przyszkolnych hal sportowych „Olimpia”) zostanie przeznaczone na zadania Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Zwiększą się dochody (środki z wygranych spraw) i wydatki (dodatkowe nagrody) Prokuratorii Generalnej. Prawie 10 mln zł trafi na wsparcie zespołów ds. orzekania niepełnosprawności.

Ustawa o zmianie ustawy pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (projekt rządowy) od 1 stycznia 2024 r. zwiększa wysokość świadczenia wychowawczego z 500 do 800 zł na dziecko, zmiana ta nastąpi z urzędu, bez konieczności składania dodatkowego wniosku. Wypłatę pierwszego podwyższonego świadczenia wychowawczego przewidziano do 29 lutego 2024 r. z wyrównaniem od 1 stycznia 2024 r., co wynika z konieczności wprowadzenia regulacji technicznych, zapewniających Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych czas na sprawne obsłużenie wszystkich spraw.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (projekt prezydencki) ułatwia nabywanie przez gminy nieruchomości zajętych pod drogi, pozostające w ich władaniu co najmniej 20 lat, nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, ale są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych. Drogi te to uzupełnienie sieci tras służących miejscowym potrzebom, funkcjonalnie zbliżone do dróg publicznych, z którymi są połączone. Problemy z brakiem uregulowania stanu prawnego niektórych dróg dotyczą szczególnie terenów górskich i podgórskich. W wielu wypadkach trudności związane z regulacją stanu prawnego nieruchomości zajętych pod drogi ogólnodostępne uniemożliwiają gminie możliwość pozyskania źródeł finansowania, niezbędnego do poprawy sieci drogowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALEGO

Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej 3 oraz 16 sierpnia 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół pozytywnie zaopiniował:

projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”(Zespół miał upoważnienie do wydania opinii wiążącej);
projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych objętych wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach dokonywania wpisów, zmian w rejestrze oraz wykreśleń z tego rejestru;
projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu programów szkoleń dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym oraz dziennego opiekuna (Zespół miał upoważnienie do wydania opinii wiążącej);
projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie standardów opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3 (Zespół miał upoważnienie do wydania opinii wiążącej);
projekt programu „Regionalny Program Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim do 2030 roku”.

Zespół negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. Powodem negatywnej opinii jest brak zrównoważenia w jednostkach samorządu terytorialnego strony dochodowej z wydatkową. Jak wskazała przedstawicielka Związku Powiatów Polskich nie chodzi tylko o zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników czy osób wykonujących na rzecz samorządów pracę na podstawie umów cywilnoprawnych ale również wykonawców zamówień publicznych.

Zespół ds. edukacji, kultury i sportu

28 i 31 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Tematem posiedzeń był projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie w sprawie określenia wzoru umowy przekazania komputerów przenośnych typu laptop organom prowadzącym szkołę. Projekt został zaopiniowany pozytywnie, ponieważ Ministerstwo Cyfryzacji uwzględniło uwagi zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich uwagi i wykreśliło z projektu rozporządzenia określającego wzór umowy przekazania laptopów organom prowadzącym przepisy nakazujące zbierać nadmiarowe dane osób, które w imieniu gminy, czy powiatu miały sprzęt odbierać. Wystarczy imię i nazwisko upoważnionego (np. dyrektora szkoły). Inne dane, jak PESEL, czy seria i numer dowodu są niepotrzebne. Jest to pierwsze z szeregu rozporządzeń przygotowywanych przez ten resort w celu realizacji postanowień ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (Dz.U. z 2023 r. poz. 1369). Przypomnijmy, że na mocy przepisów tej ustawy 1 września br., każdy uczeń uczęszczający do IV klasy szkoły podstawowej ma zostać wyposażony (otrzymać na własność lub w użyczenie) komputer przenośny, czyli tzw. laptop.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za odrzuceniem ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, która ma umożliwić przeprowadzenie referendum tego samego dnia, co wybory parlamentarne, prezydenckie lub do Parlamentu Europejskiego przez m.in. ujednolicenie godzin głosowania, czyli w godzinach 7-21.

Zamiar przeprowadzenia referendum w sprawie mechanizmu relokacji razem z przypadającymi na jesieni wyborami parlamentarnymi ogłosił rząd.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisja Środowiska postanowiły, że zarekomendują Senatowi wprowadzenie ok. 20 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. W większości były to zmiany o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i redakcyjnym, zaproponowane przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła 2 ustawy. Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu 4 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw. Ustawa o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 została natomiast przyjęta bez poprawek.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Środowiska rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw i zarekomendowała wprowadzenie do niej jednej poprawki o charakterze uściślającym.

20 lipca 2023 r. senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej:

zaaprobowała przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci bez poprawek;
przyjęła wraz z 13 poprawkami ustawę o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw;
poparła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

SEJM

13 lipca zakończyło się 79., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (projekt poselski). projekt dotyczy wprowadzenia możliwości skrócenia okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat odpowiednio do 5 lub 10 lat. Adresatami projektowanych rozwiązań mają być mikro, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie gmin położonych w powiatach o wysokim wskaźniku bezrobocia, będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca.
ustawę o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym (projekt poselski). Ustawa dotyczy wprowadzenia całkowitego zakazu sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny osobom poniżej 18 roku życia; zakazu sprzedaży takich napojów na terenie szkół i innych jednostek oświatowych oraz ograniczenia reklamy tych napojów.
ustawę o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (projekt Prezydenta RP). Ustawa dotyczy ułatwienia nabywania przez gminy własności nieruchomości pozostających w ich władaniu w dniu wejścia w życie ustawy od co najmniej 20 lat i zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi o utwardzonej powierzchni, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych, przeznaczone do korzystania przez nieokreśloną liczbę użytkowników, stanowiące uzupełnienie sieci dróg służących miejscowym potrzebom, funkcjonalnie zbliżone do dróg publicznych i połączone z drogami publicznymi.
ustawę o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (projekt komisyjny). Ustawa dotyczy umożliwienia osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji zakupu biletów miesięcznych imiennych, uprawniających do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, z ulgą 49% identyczną jak w przypadku posiadanego przez nich prawa do zakupu biletów jednorazowych.
ustawę o zmianie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (projekt komisyjny). Ustawa dotyczy rozszerzenia grupy ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, uprawnionych do wyznaczania przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej poprzez włączenie do niej Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych (OPOS) i Związku Samorządów Polskich (ZSP) i zmiany sposobu wyznaczania przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej.
ustawę o rewitalizacji rzeki Odry (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia odpowiednich zasobów wodnych i poprawy jakości wody w rzece Odrze, przez m.in. realizacje inwestycji mających poprawić lub przywrócić właściwe funkcjonowanie środowiska naturalnego (renaturyzacja i budowa piętrzeń wodnych), zapewnienie wsparcia finansowego określonych inwestycji, przesądzenie o pierwszeństwie realizacji lub dofinansowania określonych inwestycji, które powinny być realizowane zarówno na rzece Odrze jak i w jej zlewni.
ustawę o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego na jednorazowe butelki z plastiku do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.
ustawę o szczególnej opiece geriatrycznej (projekt prezydencki). Ustawa dotyczy stworzenia ram prawnych w celu zapewnienia szczególnej opieki geriatrycznej osobom, które ukończyły 75 rok życia, sprzyjających zdrowemu starzeniu się oraz przemodelowania geriatrii w stronę podejścia środowiskowego, w którym świadczenia medyczne realizowane są w pobliżu miejsca zamieszkania seniora.
ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (projekt poselski). Ustawa dotyczy regulacji przepisów amatorskiego poszukiwania zabytków w Polsce m.in wyłączenia z amatorskich poszukiwań miejsc pozostających pod ochroną konserwatorską, miejsc pochówków, kaźni i pomników zagłady.
ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia mechanizmu korygującego nadmierną nierównowagę finansów publicznych wyznaczaną przez odpowiedni poziom wysiłku fiskalnego; szczególnego traktowania wydatków obronnych, poprzez uwzględnienie w SRW klauzuli odzwierciedlającej rozbieżności między przedpłatami/płatnościami na zakup sprzętu wojskowego, a dostawami sprzętu, które księgowane są metodą memoriałową i mają wpływ na wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

20 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST. W porządku posiedzenia znalazło się pięć aktów prawnych. Były to cztery projekty rozporządzeń ministra spraw wewnętrznych i administracji:

w sprawie uzgadniania projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego, projektu technicznego oraz projektu urządzenia przeciwpożarowego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;
zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego;
zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach: do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast;
w sprawie ustalenia wzoru wniosku o zmianę miejsca głosowania oraz wzoru i sposobu wydawania zaświadczenia o prawie do głosowania osobom uprawnionym do udziału w referendum ogólnokrajowym.

W ich przypadku Zespół odstąpił od opiniowania. Albo dlatego, że nie zakończyły się jeszcze ich uzgodnienia międzyresortowe. Albo dlatego, że przedstawione Zespołowi ich wersje nie uwzględniały jeszcze wszystkich uwag i poprawek, a więc nie były ich wersjami ostatecznymi.

Piąty projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Budowa i utrzymanie Archiwów Państwowych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego”. Zespół ocenił pozytywnie i taką opinie będzie rekomendował do przyjęcia przez KWRiST.

19 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST. W jego porządku obrad znalazły się projekty następujących aktów prawnych. Dwóch rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska:

w sprawie sposobu i formy sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz wzoru planu inwestycyjnego oraz
zmieniającego rozporządzenie w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, które - po dyskusji - uzyskały pozytywną opinię.

Zespół uzgodnił także projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Gospodarowanie zasobami wodnymi w Polsce”.

Pozytywną opinię uzyskała także 62 transza (szesnastu) projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnych obszarów ochrony siedlisk.

18 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji kultury i sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół ds. edukacji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu terytorialnego zaopiniował (pozytywnie) trzy projektu rozporządzeń Ministra Edukacji i Nauki:

zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół;
zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej;
zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

W punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa zaapelowała o pilne zwołanie Nadzwyczajnego Zespołu ds. monitorowania finansów oświaty KWRiST w celu omówienia wzrostu subwencji oświatowej na 2024 r. Jak poinformował przedstawiciel Ministerstwa Edukacji i Nauki posiedzenie Zespołu nadzwyczajnego zostanie zwołane jak tylko Ministerstwo Finansów będzie gotowe mówić już o pierwszych danych liczbowych.

14 lipca 2023 r. zakończyło się 64. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 17 ustaw, 4 odrzuciła, do 10 wprowadziła poprawki. Senat zdecydował też o wniesieniu do Sejmu 6 projektów ustaw.

Wśród nich znalazł się projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (inicjatywa grupy senatorów), który zakłada rozszerzenie katalogu kategorii dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, w których udział będą miały jednostki samorządu terytorialnego, o podatek dochodowy od osób fizycznych, płacony w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Ma to częściowo zrekompensować samorządom utracone dochody w wyniku zmian podatkowych, wprowadzonych w latach 2021–22. Projekt zmienia też przepis dotyczący zasad ustalania rekompensaty ubytków jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT poprzez zwiększenie kwoty podstawowej części rozwojowej subwencji ogólnej. A także projekt ustawy o krakowskim związku metropolitalnym (inicjatywa grupy senatorów), który określa zasady i tryb utworzenia oraz zasady funkcjonowania związku metropolitalnego, w tym kwestie związane z nabytym mieniem i gospodarką finansową. W skład związku metropolitalnego ma wejść Kraków i gminy woj. małopolskiego z powiatów krakowskiego i wielickiego, wyróżniające się silnymi powiązaniami funkcjonalnymi oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, a ponadto położone na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, zamieszkałym przez co najmniej 1 mln mieszkańców.

Wśród ustaw odrzuconych znalazły się:

ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Senatorowie podzielili zastrzeżenia senackiego biura legislacyjnego, które stwierdziło, że „nowela – sama w sobie – nie budzi zastrzeżeń natury techniczno-legislacyjnej. Mimo zmian nią wprowadzanych, nowelizowana ustawa o komisji nadal pozostanie dotknięta licznymi wadami dewastującymi porządek prawny Rzeczypospolitej.
ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt poselski) określa zasady funkcjonowania systemu jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwa pacjenta. Dotyczy wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, autoryzacji, akredytacji i rejestrów medycznych.
ustawa o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma zapewnić ochronę złóż kopalin w Polsce, usprawnić działalność organów nadzoru górniczego, umożliwić większe niż obecnie podziemne składowanie dwutlenku węgla (CCS), także przez podmioty komercyjne, i podziemne magazynowanie wodoru. Wprowadza definicję złoża strategicznego, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju będzie podlegać szczególnej ochronie prawnej.

Ustawy, do których wprowadzono poprawki:

Senatorowie z 5 poprawkami poparli ustawę o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Pierwsza umożliwia uzyskiwanie rekompensat za szkody wynikające z błędów medycznych popełnionych nie tylko w szpitalach opłacanych ze środków publicznych, ale we wszystkich podmiotach wykonujących działalność leczniczą, niezależnie od źródeł ich finansowania i formy organizacyjno-prawnej. Druga przewiduje, że co najmniej 3/4 składu Zespołu ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych będą stanowić lekarze. Dwie kolejne zmiany dotyczą odwoływania członka zespołu ds. świadczeń z funduszu kompensacyjnego. Skreślono jedną odwołania – zaistnienie okoliczności, które wpływają na niezależne sprawowanie funkcji członka zespołu. Ostatnia poprawka ma charakter legislacyjny.

Izba wprowadziła 20 poprawek do ustawy o niektórych zawodach medycznych (projekt rządowy). Mają one na celu: wyłączenie z ustawy dietetyków i techników dentystycznych; rezygnację z jawnego charakteru informacji w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego o przyczynie utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego; nałożenie na instruktora terapii uzależnień, który nie wykonywał tego zawodu dłużej niż 5 lat w ciągu ostatnich 6 lat, obowiązku pracy przez 6 miesięcy pod nadzorem specjalisty psychoterapii uzależnień; rezygnacji z liczbowego określenia składu komisji odpowiedzialności zawodowej. Doprecyzowano też przepisy dotyczące zasad wykonywania zawodu przez psychoterapeutów; mają one wejść w życie dopiero 1 stycznia 2024 r. Dookreślono, że praca higienistki stomatologicznej w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia jamy ustnej odbywa się pod nadzorem lekarza dentysty. Skreślone ponadto zostały przepisy, dodane w trakcie pierwszego czytania projektu ustawy, które wykraczają poza jego materię. Przyjęte zostały również poprawki legislacyjne.

Senatorowie z 2 poprawkami przyjęli ustawę o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Pierwsza zwiększa wysokość dopłaty ze środków funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej z 3 do 5 zł, a w przypadku związków powiatowo–gminnych do 6 zł do 1 wozokilometra. Druga podnosi maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie funduszu w poszczególnych latach z 400 mln zł do 900 mln zł.

Izba z 4 poprawkami poparła ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Pierwsza rozszerza zakres form, w których udziela się schronienia. Będą to: przyznanie tymczasowego schronienia w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych, schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi albo w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym. Druga doprecyzowuje okoliczności wsparcia w formie mieszkania treningowego lub wspomaganego. Trzecia zakłada, że kontrakt mieszkaniowy będzie określał udział w kosztach udzielonego wsparcia przez podmiot kierujący do mieszkania treningowego lub wspomaganego, jeżeli nie ma takiego mieszkania. Czwarta poprawka doprecyzowuje, że kontrakt mieszkaniowy, określający uprawnienia osoby korzystającej ze wsparcia, ma gwarantować prawo do prywatności i intymności.

Senat wprowadził 56 poprawek, w większości legislacyjnych, do ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z poprawek skreśla przepis, który przewiduje obłożenie wytwórców energii z OZE 97-procentowym odpisem od przychodów ze sprzedaży gwarancji pochodzenia energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Środki te miały trafić do Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, na rekompensaty za ograniczenie cen energii dla odbiorców. Inne zmiany umożliwiają wspólne korzystanie z infrastruktury sieciowej w sposób umożliwiający sprzedaż energii elektrycznej na hurtowym rynku energii elektrycznej wyprodukowanej przez każdą z instalacji. Następna poprawka przewiduje, że podmioty, które zamierzają prowadzić agregację i agregator nie mogą być obciążani przez działania innych uczestników rynków energii elektrycznej, w szczególności dyskryminacyjnymi opłatami.

Senatorowie z 7 zmianami przyjęli ustawę o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (projekt rządowy). Zmodyfikowano definicje miejsca gromadzenia historycznych odpadów przemysłowych oraz składowiska historycznych odpadów przemysłowych w ten sposób, aby działania dotyczące poprawy stanu środowiska na terenach skażonych odnosiły się również do przypadków, gdy źródłem zanieczyszczeń są opróżnione składowiska odpadów lub miejsca spalania odpadów. Doprecyzowano, że zadania gminy w zakresie działań związanych z poprawą stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym są zadaniami zleconymi, co wymaga zapewnienia odpowiednich środków finansowych na ich wykonanie. Rozszerzono katalog źródeł, z jakich mogą być pozyskiwane środki finansowe na wykonanie działań w celu poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym. Wprowadzono przepisy regulujące przekazanie gminie, prowadzącej działania związane z poprawą stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym, stanowiących własność Skarbu Państwa nieruchomości, na których znajdują się odpady.

Izba wprowadziła 23 poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Mają one na celu m.in.: zniesienie ograniczenia możliwości zatrudnienia nauczyciela, który przeszedł na wcześniejszą emeryturę (nie byłaby wymagana zgoda kuratora na podjęcie pracy przez nauczyciela, którzy przeszedł na emeryturę stażową, nie byłoby też ograniczenia wymiaru tej pracy do 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć); zwiększenie wysokości kwoty bazowej odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych; zmodyfikowanie zasad przechodzenia przez nauczycieli na wcześniejszą emeryturę i sposobu ustalania jej wysokości; rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych o nauczycieli zatrudnionych w centrach kształcenia zawodowego i ustawicznego, młodzieżowych domach kultury, pałacach młodzieży, szkolnych schroniskach młodzieżowych oraz do umożliwienie nauczycielom pobierającym to świadczenie na pracę w szkole na stałe; umożliwienie zwiększenia rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na 2024 r., jeśli wysokość odpraw dla nauczycieli przechodzących na wcześniejszą emeryturę przekroczy przewidzianą na ten cel kwotę; utrzymanie dotychczasowego trybu przyznawania stypendium ministra za znaczące osiągnięcia naukowe lub artystyczne, a także stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców. Senackie poprawki skreślają ponadto przepisy liberalizujące tworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 lipca 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół zaopiniował pozytywnie projekty trzech aktów prawnych. W sprawach różnych omówił natomiast dwa wnioski strony samorządowej dotyczące badań technicznych pojazdów oraz finansowania inwestycji drogowych.

Posiedzenie Zespołu ds. infrastruktury KWRiST odbyło się w formie hybrydowej 12 lipca br. W trakcie posiedzenia uzgodniono projekty dwóch rozporządzeń ministra infrastruktury:

zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, oraz
zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców.

Zespół pozytywnie zaopiniował także projekt „Rządowego programu wsparcia zadań zarządców infrastruktury kolejowej, w tym w zakresie utrzymania i remontów, do 2028 roku”.

Natomiast w prawach różnych dyskutowano na temat dwóch wniosków Związku Powiatów Polskich. Pierwszy dotyczył zgłaszanych przez starostów powiatowych wątpliwości, kto po 1 lipca 2023 r. ma zatwierdzać zmiany konstrukcyjne w pojazdach? Drugi natomiast dotyczył problematyki finansowania inwestycji drogowych ze środków regionalnych (europejskich) oraz centralnych (rządowych).

SEJM

7 lipca zakończyło się 78., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy). Ustawa zmienia prognozy dochodów, wydatków budżetowych oraz poziomu deficytu budżetowego. „Prognozuje się niższe, niż zakładano w ustawie budżetowej na bieżący rok, realne tempo wzrostu PKB, jak również spodziewany jest niższy wzrost realny spożycia prywatnego. Przewiduje się, że realne PKB zwiększy się w bieżącym roku o 0,9%, po wzroście o 5,1% zanotowanym w ubiegłym roku, wobec odpowiednio wzrostu o 1,7% po wzroście o 4,6% zakładanych w ubiegłorocznym uzasadnieniu do ustawy budżetowej na rok 2023. Nieco wyższa niż pierwotnie prognozowana w ustawie budżetowej będzie natomiast inflacja.” – czytamy w uzasadnieniu dołączonym do projektu ustawy.

ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa m.in. proponuje nowelizację ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która wprowadza podstawę prawną przekazania w roku 2023 z budżetu państwa do jednostek samorządu terytorialnego dodatkowych dochodów w wysokości ponad 14 mld zł. Środki z podziału tej kwoty otrzymają wszystkie jednostki. Dodatkowe dochody będą stanowiły uzupełnienie subwencji ogólnej, co pozwoli samorządom na elastyczne gospodarowanie tymi środkami. O przeznaczeniu dodatkowych dochodów zdecyduje bowiem jednostka samorządu terytorialnego. Należy jednak podkreślić, że będą to dodatkowe środki, ponad te, które zostały wcześniej zaplanowane na rok 2023 i są sukcesywnie przekazywane do jednostek samorządu terytorialnego. W celu wsparcia realizacji zadań z budżetu państwa wszystkie jednostki samorządu terytorialnego otrzymają kwotę 7,5 mld zł, która podlega podziałowi między poszczególne samorządy proporcjonalnie do wysokości dochodów w roku 2023 z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Podział tej kwoty strukturą dochodów z tytułu udziału we wpływach podatku dochodowego od osób fizycznych podlega korektom w celu zapewnienia minimalnych kwot wsparcia, tj.:1,5 mln zł – w przypadku gminy, 3,4 mln zł w przypadku powiatu oraz 10 mln zł – w przypadku województwa. Jednocześnie przewiduje się maksymalny poziom wsparcia z tego tytułu wynoszący odpowiednio 100 mln zł, 55 mln zł i 35 mln zł. Wprowadzenie zarówno minimalnego, jak i maksymalnego poziomu wsparcia realizuje politykę zrównoważonego rozwoju jednostek samorządu terytorialnego. Kwota 3,5 mld zł zostanie podzielona między jednostki samorządu terytorialnego, w których dochody, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, są niższe od 110% średnich dochodów odpowiednio wszystkich gmin, powiatów i województw, w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju. Przy podziale tej kwoty zostaną jednak uwzględnione nie tylko dochody podatkowe i wybrane części subwencji ogólnej na rok 2023, lecz także kwoty przypadające poszczególnym jednostkom samorządu terytorialnego z podziału 7,5 mld zł. Dofinansowanie kwotą 2 mld zł obejmie również gminy, w których liczba mieszkańców przekracza 10 tysięcy, ale nie przekracza 150 tysięcy mieszkańców. W celu dokonania podziału tej kwoty gminy zostały wyodrębnione w 3 grupy gmin, w zależności od liczby mieszkańców. Podział środków między te gminy zostanie dokonany na podstawie wydatków majątkowych za lata 2020–2022. Sposób podziału tych środków premiuje jednostki samorządu terytorialnego, które podjęły trud inwestycyjny. Przewidziane są także środki na zwiększenie rezerwy subwencji ogólnej, z przeznaczeniem na nagrody specjalne z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej oraz na uzupełnienie części oświatowej subwencji ogólnej w związku ze zwiększeniem w trakcie 2023 r. odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli.

6 lipca 2023 r. sejmowa Komisja Polityki Senioralnej rozpatrzyła informację na temat zagospodarowania i projektowania przestrzeni publicznej przyjaznej dla osób starszych. w ramach działań na gruncie prawnym, zmieniono ustawę o prawie budowlanym.

Zmiany polegały m.in. na wprowadzeniu do tego aktu odwołania do konwencyjnej definicji osoby niepełnosprawnej oraz wskazania zarówno osób z niepełnosprawnościami, jak i osób starszych jako grup, którym w procesie projektowania i budowania nowych obiektów powinno zapewnić się niezbędne warunki do korzystania z nich. Zmienione przepisy ustawy stworzyły podstawę do tego, by nowe budynki użyteczności publicznej i wielorodzinne budynki mieszkalne, uwzględniały potrzeby i możliwości osób w szczególnej sytuacji życiowej, tj. osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, czy rodzin z małymi dziećmi. Ponadto, nowa regulacja uwzględniła potrzeby osób z niepełnosprawnościami innymi niż wyłącznie niepełnosprawność ruchowa (co dotychczas nie było standardem). W ramach Programu Dostępność Plus we współpracy z Polską Radą Centrów Handlowych realizowane są także działania na rzecz większej dostępności obiektów handlowych dla osób ze szczególnymi potrzebami, w tym seniorów. W 2019 roku na mocy ustawy o zapewnianiu dostępności został powołany Fundusz Dostępności. Jest to instrument pożyczkowy zarządzany przez Bank Gospodarstwa Krajowego, skierowany głównie do sektora publicznego oraz spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Fundusz pozwala na uzyskanie preferencyjnych, nisko oprocentowanych i w dużym stopniu umarzalnych pożyczek. Bardzo duże znaczenie w kontekście polityki senioralnej ma również wsparcie w zakresie dostępności dla sektora ochrony zdrowia. W Programie Dostępność Plus realizowany jest projekt pn. „Dostępność Plus dla Zdrowia”, który zakłada poprawę dostępności architektonicznej, cyfrowej, komunikacyjnej i organizacyjnej placówek Podstawowej POZ oraz szpitali. W obszarze transportu realizowane są liczne projekty infrastrukturalne i taborowe, mające na celu zwiększenie dostępności transportu zbiorowego dla osób ze szczególnym i potrzebami, w tym również seniorów.

Na tym samym posiedzeniu Komisja rozpatrzyła informację Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na temat prognoz demograficznych Polski – konsekwencje dla osób starszych. Wyniki spisu 2021 wykazały, że w ciągu dekady liczba ludności Polski zmniejszyła się o 476 tys. Porównanie wyników spisów powszechnych z 2011 i 2021 roku pokazuje również szybki proces starzenia się ludności. Mieszkańcy miast są starsi od mieszkańców wsi średnio o ponad 3 lata. W porównaniu z 2011 r. znacznie zmieniła się struktura wieku ludności, co jest przede wszystkim efektem przesuwania się w czasie wyżów i niżów demograficznych przez kolejne grupy wieku ludności. Wyniki spisu 2021 wskazują na duże zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku. W okresie międzyspisowym zmniejszył się odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym, a także w wieku produkcyjnym. Wyraźnie zwiększył się natomiast udział ludności w wieku poprodukcyjnym. W ciągu dekady przybyło blisko 2 miliony osób w grupie wieku 60/65 i więcej, a tym samym już przeszło co 5 mieszkaniec Polski ma ponad 60 lat. Wyniki ostatnich spisów ludności pokazują korzystne zmiany w strukturze poziomu wykształcenia, w tym wzrost udziału osób o wykształceniu wyższym zarówno wśród mieszkańców miast jak i wsi. W 2021 r. przeszło co druga osoba miała wykształcenie średnie i wyższe. Szczególnie warto podkreślić dynamikę przyrostu absolwentów szkół wyższych (o ponad 30% w ciągu 10 lat). Wyniki spisu pokazały znaczący wzrost liczby osób niepełnosprawnych na przestrzeni 10 lat, przy czym większa dynamika wzrostu (ponad 26% w odniesieniu do 2011 r.) jest obserwowana wśród osób niepełnosprawnych biologicznie, tj. odczuwających ograniczenia zwykłych czynności życiowych odpowiednich dla ich wieku, niż dla osób posiadających prawne potwierdzenie niepełnosprawności. Niepełnosprawni częściej przynależą do osób starszych i nadal przeważają kobiety. W 2021 roku zbiorowość gospodarstw, w skład których wchodziły osoby starsze – w tym osoby powyżej 65-tego roku życia, liczyła 41,1% ogółu gospodarstw domowych i wzrosła w porównaniu do 2011 r. o 25%. Gospodarstwa domowe tworzone przez jedną osobę w wieku 65 lat i więcej stanowiły w 2021 r. ponad 45%. Z kolei wśród ogółu gospodarstw dwuosobowych, te tworzone wyłącznie przez dwie osoby w wieku 65 lat i więcej stanowiły prawie 25%.

SENAT

6 lipca 2023 r. obradowała senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za odrzuceniem ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 oraz niektórych innych ustaw. W ocenie połączonych Komisji Senatu, prezydencka nowelizacja nie poprawia ustawy w całości, nie koryguje bowiem wszystkich niekonstytucyjnych przepisów. Biuro Legislacyjne Senatu wyraziło następującą opinię na temat nowelizacji: „Nowela – sama w sobie – nie budzi zastrzeżeń natury techniczno- legislacyjnej. Mimo zmian nią wprowadzanych, nowelizowana ustawa o Komisji nadal pozostanie dotknięta licznymi wadami dewastującymi porządek prawny Rzeczypospolitej. Powinna więc ona zostać wyeliminowana z polskiego porządku prawnego w całości. Zmierzająca ku temu poprawka Senatu wykraczałaby jednak poza konstytucyjnie dopuszczalny zakres, stanowiąc obejście przepisów o trybie prac nad projektem ustawy w Sejmie oraz o senackiej inicjatywie ustawodawczej”.

6 lipca 2023 r. senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za przyjęciem z 17 doprecyzowującymi i redakcyjnymi poprawkami ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zmienia m.in. zasady dziedziczenia, zawężając krąg spadkobierców ustawowych, a także ograniczając potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy. Ponadto nowelizacja dodaje nowe przesłanki niegodności dziedziczenia. Ustawa znosi także wprowadzoną w stanie epidemii szczególną regulację wydłużającą kadencję władz stowarzyszeń. Ustawa zmierza do lepszego zabezpieczenia spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych, oraz ograniczenia poszukiwania przez sądy dalekich krewnych spadkodawcy. Nowelizacja zmienia tzw. trzecią grupę spadkową - dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Zgodnie z nowelą, krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

5 lipca 2023 r. odbyło się zdalne posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Podczas posiedzenia zaopiniowano cztery projekty:

projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. Projekt ten otrzymał pozytywną opinię Zespołu.
projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej. Projekt ten otrzymał pozytywną opinię Zespołu.
projekt zarządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji. W imieniu KWRiST Zespół zaopiniował projekt pozytywnie.

projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie spisu wyborców. W imieniu KWRiST Zespół zaopiniował projekt pozytywnie.

28 czerwca 2023 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023 (druk nr 3322). Projekt ma na celu aktualizację prognoz makroekonomicznych i założeń co do obowiązujących zmian systemowych, w tym do utrzymania Tarczy antyinflacyjnej w zakresie obniżonych stawek VAT na żywność, z uwzględnieniem najnowszych informacji dotyczących bieżącego wykonania dochodów.

Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na: utworzeniu 25 dodatkowych etatów pracowników cywilnych w Szkole Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości, udzielaniu wsparcia miastom na prawach powiatu oraz przeznaczeniu środków na wypłatę jednorazowej nagrody specjalnej w 2023 r. dla: Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Sejmu i Senatu, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Krajowego Biura Wyborczego, Państwowej Inspekcji Pracy, Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Rzecznika Praw Dziecka, pracowników sądów (w tym asesorów, referendarzy i sędziów) oraz Krajowej Rady Sądownictwa.

Na tym samym posiedzeniu Komisja rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3323). Projekt ustawy jest ściśle związany z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023. Regulacje projektu ustawy mają charakter komplementarny do projektu ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023. Proponowane w projekcie rozwiązania mają na celu m.in. odmrożenie od 1 lipca 2023 r. podstaw naliczania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz funduszy socjalnych w stosunku do wielkości zaplanowanej na 2023 r., wprowadzenie regulacji umożliwiających wypłatę jednorazowej nagrody specjalnej pracownikom państwowej sfery budżetowej za szczególne zaangażowanie w pracy w 2023 r., jednorazowej nagrody specjalnej nauczycielom z okazji 250. rocznicy utworzenia Komitetu Edukacji Narodowej, jednorazowego dodatkowego wynagrodzenia pracownikom sądów, w tym sędziom, asesorom sądowym oraz referendarzom sądowym, a także sędziom Trybunału Konstytucyjnego. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na przeznaczeniu dodatkowych środków wsparcia dla miast na prawach powiatu, zmianie źródła finansowania zwiększenia od 1 lipca br. odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli, zwiększeniu limitu wydatków na funkcjonowanie Rady Dialogu Społecznego oraz Biura Rady Dialogu Społecznego, przeznaczeniu środków umożliwiających realizację ustawowych zadań Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, udzieleniu wsparcia finansowego w zakresie wypłaty dodatków do wynagrodzeń dla pracowników domów pomocy społecznej. Komisja przyjęła również poprawki mające charakter doprecyzowujący oraz porządkowy.

16 czerwca 2023 r. zakończyło się 77., czterodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

ustawę o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy implementacji dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych; projektowane rozwiązania przewidują, że odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikro przedsiębiorcy o rocznym zużyciu poniżej 100 tys. kWh, uzyskają dostęp do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej. Ponadto, od 2026 r. możliwa będzie techniczna zmiana sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny. Zmniejszone zostaną także obciążenia administracyjne właścicieli źródeł wytwórczych o mocy większej niż 2 MW.
ustawę o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zapewnienia odpowiedniej ochrony złóż kopalin w Polsce; usprawnienia m.in. działalności organów nadzoru górniczego; zreformowania działalności państwowej służby geologicznej; wprowadzenia definicji złoża strategicznego, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju, podlegać będzie szczególnej ochronie prawnej.
ustawę o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt poselski). Ustawa dotyczy uregulowania kwestii systemowego monitorowania jakości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej poprzez określenie zadań, obowiązków i uprawnień poszczególnych podmiotów w zakresie autoryzacji, wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, akredytacji i rejestrów medycznych.
ustawę o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m. in.: zwiększenia z 800 mln zł do 1 mld zł budżetu Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej; od 2024 r. utrzymania na stałe obecnego poziomu dopłaty z Funduszu dla organizatorów publicznego transportu w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu; umożliwienia wojewodom zawierania z organizatorami, oprócz rocznych umów o dopłatę, wieloletnich umów o dopłatę z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych; utrzymania możliwości ubiegania się o dopłatę z budżetu państwa, jeśli chodzi o stosowanie ulg ustawowych za przejazd przez przewoźników, którzy nie są operatorami publicznego transportu zbiorowego.
ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m.in.: wprowadzenia zmian w zakresie: zastąpienia mieszkań chronionych, które przeznaczone są w szczególności dla osób niepełnosprawnych, na mieszkania treningowe i wspomagane, usług opiekuńczych świadczonych w formie usług sąsiedzkich, usług świadczonych przez domy pomocy społecznej (usług wsparcia krótkoterminowego w formie całodobowej lub dziennej dla osób, które w nich nie zamieszkują oraz zobligowania kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmiotów prowadzących placówki, które zapewniają całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych.

SENAT

22 czerwca 2023 r. zakończyło się 63. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 18 ustaw. Senatorowie odrzucili jedną ustawę, a do 15 wprowadzili poprawki. Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 4 projektów ustaw.

Senat odrzucił ustawę o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek (projekt rządowy), która dostosowuje polskie prawo do nowych przepisów unijnych, które dotyczą transgranicznego łączenia i podziału spółek kapitałowych. Rozszerza dotychczasowe regulacje związane z uczestnictwem pracowników w przekształceniach i podziałach spółek.

senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (projekt rządowy). Zdecydowali, że kwota, do której tzw. czternastka zostanie wypłacona w maksymalnej wysokości będzie wynosiła 120% średniej emerytury, a nie 2900 zł, jak zapisano w ustawie; obecnie byłoby to 3900 zł. Kolejna poprawka przewiduje, że o wysokości i terminie wypłaty czternastek ma decydować parlament w ustawie, a nie rząd w rozporządzeniu.
senatorowie wprowadzili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowano, że określone grupy cudzoziemców będą musiały otrzymać zgodę na wykupienie nieruchomości na własność. Kolejna poprawka wydłuża z roku do 3 lat okres na złożenie wniosku o wykup nieruchomości na własność.
Izba uchwaliła 6 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), przede wszystkim o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i redakcyjnym. 3 zmiany usuwają przepisy pozostające w kolizji z przepisami równocześnie procedowanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
senatorowie zarekomendowali 25 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Poprawki m.in. rozszerzają na wszystkich podatników podatku rolnego uprawnienia do przekazywania 1,5% należnego od nich podatku rolnego na rzecz podmiotu uprawnionego. Doprecyzowują nazewnictwo rodzaju związków tworzonych przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne, zapewniając spójność przepisów z prawem spółdzielczym. Poprawki zapewniają też spójność proponowanych przepisów z pozostałymi przepisami zmienianej ustawy w sposobie odwoływania się do Krajowego Rejestru Sądowego. Kolejna poprawka ma na celu złagodzenie wymogów określanych dla związków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którym podatnik podatku rolnego może przekazać 1,5% należnego podatku rolnego, zmniejszając wymóg liczby członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych tych związków z 1500 na 900 osób. W wypadku Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych wymóg liczby członków zmniejszono z 30 do 15 osób. Senatorowie zmienili nazwę dotychczasowego Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych na Związek Rewizyjny zrzeszający Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne. Związkom rewizyjnym zrzeszającym rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz Krajowemu Związkowi Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych umożliwiono skorzystanie w 2024 r. z uprawnienia złożenia wniosku o wpis na listę, o której mowa odpowiednio w art. 257b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2 oraz w art. 35b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 3, w terminie do 20 stycznia 2024 r. Inne poprawki zapewniają zgodność przepisów z zasadami techniki prawodawczej, ich kompatybilność i jednolitość z pozostałymi przepisami zmienianej ustawy.
z 7 poprawkami Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali, że z podatku dochodowego od osób fizycznych będą zwolnione świadczenia ratownicze przyznawane na podstawie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych. Zmieniono też przepis dotyczący zwolnienia przez pracodawcę od świadczenia pracy strażaków OSP biorących m.in. udział w działaniach ratowniczych. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami takie zwolnienie przysługuje jedynie strażakowi-ratownikowi OSP. Poprawka umożliwi skorzystanie z takiego zwolnienia strażakom OSP niebędącym ratownikami, a biorącym udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych, szkoleniach lub ćwiczeniach organizowanych przez gminę, Państwową Straż Pożarną lub inne uprawnione podmioty na czas ich trwania, a także na czas niezbędny do odpoczynku zgodnie z kodeksem pracy. Kolejna zmiana pozbawia ministra właściwego ds. wewnętrznych prawa do zatwierdzania programów szkoleń prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną. O zawody poszerzono zakres okoliczności uprawniających strażaków ratowników do niektórych świadczeń.
senatorowie uchwalili 24 poprawki do ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (projekt poselski). Zdecydowali m.in. o rozszerzeniu grupy nauczycieli uprawnionych do bonów na zakup laptopa o nauczycieli przedszkoli publicznych i niepublicznych. Przesunięto też z 4 na 30 września termin, kiedy nauczyciel musi być zatrudniony, by mieć prawo do otrzymania bonu. Uszczegółowiono wymagania, jakie powinni spełnić przedsiębiorcy rejestrujący się na liście przedsiębiorców prowadzących sprzedaż laptopów lub laptopów przeglądarkowych, za które płatność może być dokonywana bonem. Przedsiębiorcy, który dokonał sprzedaży laptopów lub laptopów przeglądarkowych, za które płatność została dokonana bonem, zobowiązano do podania we wniosku rozliczeniowym jednostkowej ceny netto laptopa, wartości podatku i całkowitej ceny zakupu tego laptopa (laptopa przeglądarkowego). Senat zmodyfikował wymagania dotyczące parametrów technicznych, jakie musi spełniać takie urządzenie nabywane za pomocą bonu. Senatorowie zdecydowali, że powinien być on wyprodukowany nie wcześniej niż 9 miesięcy od dnia sprzedaży. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny.
Izba zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 4 projektów ustaw. Jednym z nich jest projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (inicjatywa komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Nadzwyczajnej ds. Klimatu), który przywraca przepisy obowiązujące przed wprowadzeniem zmian w ustawie z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Oznacza to, że zadania dotyczące zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków będą realizowane przez gminy, m.in. rada gminy będzie zatwierdzać taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.

21 czerwca 2023 r. senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przeprowadziły pierwsze czytanie i przyjęły projekt - ustawy o krakowskim związku metropolitalnym „Krakowska Metropolia”. Projekt ustawy o krakowskim związku metropolitalnym „Krakowska Metropolia” określa zasady i tryb tworzenia oraz funkcjonowania krakowskiego związku metropolitalnego, zwanego „Krakowską Metropolią”. W myśl projektu w skład związku ma wchodzić miasto na prawach powiatu Kraków oraz gminy powiatów: krakowskiego i wielickiego. Projekt wychodzi naprzeciw licznym postulatom mieszkańców miast i gmin tych powiatów. Proponowane przepisy mają umożliwić nie tylko skuteczne ustanowienie krakowskiego związku metropolitalnego, ale również zapewnić mu zdolność do wykonywania istotnych z punktu widzenia obywateli zadań publicznych. Jego powstanie ma przyczynić się do wzrostu potencjału ekonomicznego, gospodarczego i kulturowego regionu. Projekt zakłada wykorzystanie dotychczasowego obszaru funkcjonalnego samorządów województwa małopolskiego oraz rozszerzenie form ich współpracy (koordynacja zadań publicznych w oparciu o związek metropolitalny).

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

21 czerwca 2023 r. obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były finanse jednostek samorządu terytorialnego, ustalanie taryf na wodę oraz zakłócenie dialogu i niweczenie jego dorobku przez procedowaną w Sejmie nowelizację o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przed zaopiniowaniem zaplanowanych w porządku obrad projektów aktów prawnych strona samorządowa zwróciła się z apelem do premiera Mateusza Morawieckiego w sprawie dotrzymania słowa i przyznania JST udziałów w podatku PIT ryczałtowym. Apel odczytał prezydent Sopotu Jacek Karnowski. Oświadczenie strony samorządowej zakończyło żądanie podjęcia natychmiastowych i rzeczywistych działań mających na celu objęcie podatku płaconego ryczałtem takimi zasadami podziału między rząd i samorząd terytorialny jak podatku płaconego według skali podatkowej.

Następnie głos zabrał Marek Wójcik, sekretarzowi Komisji Wspólnej ze strony samorządowej, który w imieniu strony samorządowej zwrócił się prośbą do wszystkich, którzy mogą mieć na to wpływ, aby nie przyłożyły ręki do psucia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu.

Po burzliwej dyskusji na temat ustalania taryf na wodę, która miała miejsce podczas majowego posiedzenia Komisji Wspólnej, temat wrócił na czerwcowe obrady. Jak poinformowało Ministerstwo Infrastruktury zmiany w zakresie usprawnienia procesu taryfikacji będą prowadzone w ramach ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Przedstawiciele resortu nie byli jednak w stanie wskazać konkretnego harmonogramu prac nad regulacją ani odpowiedzieć na pytanie, czy ustawa zostanie uchwalona jeszcze w bieżącej kadencji Sejmu.

20 czerwca 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i Bezpieczeństwa obywateli, który po bezowocnej dyskusji zaopiniował negatywnie rządowy projekt ustawy o mianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw. „Na dzień dzisiejszy nie widzimy możliwości aby korygować ustawę w wyniku tego spotkania, czy uwzględniać państwa propozycje.”. Tak brzmiała odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości na wszystkie zgłoszone przez stronę samorządową uwagi do projektu. Posiedzenie Zespołu było dodatkowym, zwołanym specjalnie w celu zaopiniowania projektu nowelizacji ustawy o nieodpłatnym poradnictwie prawnym. Miało to dać czas wnioskodawcy – Ministerstwu Sprawiedliwości – do ponownego przeanalizowania zgłoszonych przede wszystkim przez Związek Powiatów Polskich oraz Unię Metropolii Polskich uwag do projektu. Projekt zakłada m.in. obligatoryjne konsultacje z wojewodą lokalizacji punktów, w których nieodpłatne porady prawne mają być świadczone.

6 czerwca 2023 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu, która podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Białej Księgi Transformacji Energetycznej do Elektroprosumeryzmu, opracowanej i przygotowanej pod kierownictwem prof. Jan Popczyka, w ramach prac Parlamentarnego Zespołu ds. Prawa Elektrycznego, kierowanego przez senatora Stanisława Lamczyka.

Zawiera ona, ujętą w 12 rozdziałach, „mapę drogową” działań niezbędnych do przeprowadzenia w naszym kraju transformacji energetycznej polegającej na odejściu od paliw kopalnych i opartej na energii pozyskanej z OZE (słońca i wiatru) i GOZ (gospodarka obiegu zamkniętego), co pozwoli szybko uzyskać neutralność klimatyczną i przyczyni się do „ocalenia naszej planety od zagłady”, spowodowanej postępującymi negatywnymi zmianami klimatycznymi. W Białej Księdze jako podstawowe cele transformacji wskazano: „Wykorzystać historyczną szansę: obniżyć koszt funkcjonowania obecnej energetyki, zwiększyć odporność gospodarki na deficyt bezpieczeństwa energetycznego wytwarzany przez tę energetykę. W tym celu: zastąpić wielkoskalową korporacyjną energetykę globalnego niedoboru paliw kopalnych i bezpieczeństwa energetycznego oraz nadmiaru monopolu polityczno-korporacyjnego energią elektryczną ze źródeł OZE oraz lokalną i segmentową (w wypadku krytycznej infrastruktury transportowej) odpornością elektroprosumencką na dziedzinowych rynkach elektroprosumeryzmu. Dokonać wielkiej konsolidacji społecznej na rzecz przyszłości (nowego ładu ustrojowego). Stworzyć w ciągu 3 dekad fundament społecznej gospodarki rynkowej jako podstawy pod korektę istniejącego porządku ustrojowego (w szczególności zmniejszyć zagrożenie ze strony autorytaryzmu, korporacjonizmu, w tym państwowego, i oligarchizmu). Nadać w transformacji energetycznej najwyższy priorytet budowie kompetencji i pracy. Elektroprosumeryzację całego kraju zakończyć w horyzoncie 2050. Na wodór być stale gotowym. Energetykę jądrową zostawić w spokoju”.

5 czerwca 2023 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Zdrowia dyskutowano o przyszłości szczepień ochronnych w Polsce. Senatorowie i eksperci wskazywali m.in. na potrzebę rozszerzenia katalogu szczepień dostępnych w aptece, zwiększenia nadzoru nad szczepieniami obowiązkowymi poprzez wprowadzenie elektronicznej karty szczepień i edukowanie rodziców. Zwracali uwagę na brak materiałów informacyjnych i promujących szczepienia, np. przeciw HPV (ludzkiemu wirusowi brodawczaka). Postulowali szczepienie dzieci przeciw HPV w szkołach. Uczestnicy posiedzenia zapoznali się również ze strategią dla szczepień 2030 Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych. Postuluje się w nim rozszerzenie programu szczepień o osoby dorosłe i budowanie świadomości konieczności szczepień wśród nich ze względu na trendy demograficzne. Eksperci proponują, aby szczepienia były bezpłatne i przeprowadzane w dogodnym dla szczepionych miejscu i terminie. W tym celu należy rozszerzyć katalog szczepień dostępnych w aptekach i kształcić w tym zakresie farmaceutów.

31 maja 2023 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Środowiska podsumowano Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), realizowany od 2003 r. Program służy wdrażaniu unijnej dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych z 1991 r.

Zawiera wykaz aglomeracji, które muszą zostać wyposażone w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków, tak aby zrzuty ścieków były zgodne z unijnymi normami. W ramach KPOŚK w latach 2003–2021 wybudowano prawie 100 tys. km sieci komunalnej i 476 oczyszczalni ścieków. Aglomeracje wydatkowały 85 mld zł, w tym 57 mld zł na kanalizację. W 2020 r. program został zaktualizowany po raz szósty. Dotyczy 1524 aglomeracji z 1653 oczyszczalniami ścieków. Zaplanowano m.in. budowę 8 tys. km sieci kanalizacyjnej i 60 oczyszczalni ścieków. Przewidywany koszt inwestycji wynosi ok. 30 mld zł. dyrektywa ściekowa powinna zostać wdrożona w 2015 r., ale nadal część aglomeracji nie spełnia jej wymogów (przyczyny są różne, m.in. niewłaściwe wyznaczanie aglomeracji czy brak podłączeń do istniejącej sieci komunalnej). Komisja Europejska w 2022 r. podjęła decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Polsce w związku z nieprzestrzeganiem tej dyrektywy, ale ostatecznie jej nie wniosła.

31 maja 2023 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przyjęła sprawozdanie z petycji rozpatrzonych w 2022 r. oraz kontynuowała prace nad 11 petycjami. Senatorowie zadecydowali o kontynuacji prac nad 2 z nich, zawieszeniu prac nad 4 petycjami i zakończeniu działań w stosunku do 5 petycji. Komisja postanowiła kontynuować prace nad petycją P10-65/22, zmierzającą do zapewnienia podmiotom gospodarczym oraz konsumentom profesjonalnej i rzetelnej pomocy prawnej, a także zadecydowała o dokonaniu ponownej analizy postulatów tej petycji w odniesieniu do zasygnalizowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości informacji o przygotowywanym właśnie projekcie ustawy. Projektowane przez resort przepisy mają regulować świadczenie usług w zakresie dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę wynikającą z czynu niedozwolonego. Ponadto Komisja zobowiązała Ministerstwo Finansów do przedstawienia opinii o petycji P10-58/22, której celem jest wprowadzenie jednolitego systemu ulg na przejazdy w transporcie publicznym.

30 maja 2023 r. odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przed rozpoczęciem posiedzenia odbyła się uroczystość wręczenia "Odznak honorowych za zasługi dla samorządu terytorialnego". Tym razem wyróżnieni zostali pracownicy biur organizacji samorządowych, a także urzędnicy administracji rządowej, którzy byli najbardziej zaangażowani w prace KWRiST, w tym przy rozwiązywaniu kryzysów związanych z Covid-19 i podczas rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Następnie KWRiST miała wysłuchać informacji wiceministra finansów Sebastiana Skuzy na temat środków finansowych na zrównoważenie dochodów i wydatków bieżących JST. Wiceminister informacji nie przedstawił. Nie poinformował także jakiej wysokości dodatkowe środki zostaną pomiędzy JST rozdzielone. Ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że w tej sprawie cały czas trwają analizy, których wynik zostanie samorządom już niebawem przedstawiony.

W kolejnym punkcie resort infrastruktury miał zaprezentować informację na temat podejmowanych działań na rzecz realizacji uzgodnień ze stroną samorządową dotyczących ustalania taryf za wodę i ścieki. Informację przedstawił wiceminister infrastruktury Grzegorz Witkowski, który swoje wystąpienie rozpoczął stwierdzenia, że elastyczne taryfowanie oznacza łupienie ludności przez gminy i przedsiębiorstwa wodociągowe. Następnie wiceminister Witkowski poinformował, że resort zgodził się na zmiany dotyczące skrócenia czasu obowiązywania taryf za wodę z 3 do 1 roku oraz wprowadzenia mechanizmu korekty taryfy w przypadku nagłych, obiektywnych zmian uwarunkowań zewnętrznych. Zaznaczył jednocześnie, że dyskutowane z samorządami zmiany mają zostać dołączone do projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (UC130), dlatego prosi o jej pozytywne zaopiniowanie przez Komisję. Wiceminister zastrzegł jednocześnie, że na etapie dalszych prac rządowych ustalenia ze stroną samorządową mogą zostać zmodyfikowane.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (UC130) był z kolei jedynym, który posiedzenie KWRiST opuścił z opinią negatywną. W ocenie strony samorządowej projekt przerzuca całą odpowiedzialność za wdrażanie przepisów unijnych na gminy nie zapewniając im jednocześnie wystarczających zasobów – w tym finansowych i ludzkich – na rzetelną realizację wynikających z jej przepisów obowiązków.

26 maja 2023 r. zakończyło się 76., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy uproszczenia, ujednolicenia i przyspieszenia procedur planistycznych w zakresie planowania przestrzennego m.in. poprzez wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego, uchwalonego obligatoryjnie dla całej gminy, w randze aktu prawa miejscowego - planu ogólnego.

ustawę o świadczeniu wspierającym (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia do systemu prawnego nowego rodzaju świadczenia: świadczenie wspierające. Ustawa określa warunki nabywania prawa do tego świadczenia kierowanego do osób niepełnosprawnych mających największą potrzebę wsparcia oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia.
ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy umożliwienia nabycia prawa własności gruntów, wykorzystywanych na cele inne niż mieszkaniowe i zmiany m. in. zasady ustalania ceny nieruchomości gruntowej, która jest zbywana na rzecz użytkownika wieczystego.
ustawę o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy doprecyzowania przepisów zmierzających do dalszej poprawy sytuacji członków ochotniczych straży pożarnych oraz samych stowarzyszeń, które są jednymi z podstawowych podmiotów systemu bezpieczeństwa wewnętrznego.
ustawę o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o związkach zawodowych rolników indywidualnych (projekt poselski). Nowelizacja umożliwia finansowanie związków zawodowych rolników indywidualnych poprzez przekazanie przez podatników podatku rolnego, będących osobami fizycznymi, 1,5% należnego podatku rolnego na rzecz wybranego rolniczego związku zawodowego.

ustawę o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (projekt poselski). Ustawa dotyczy wyposażenia uczniów klas IV szkół podstawowych publicznych i niepublicznych w laptopy oraz nauczycieli publicznych szkół podstawowych w bony na zakup laptopa lub laptopa przeglądarkowego.

19 maja br. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował: projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków.

projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji
projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków, jakie musi spełnić osoba ubiegająca się o uzyskanie dyplomu zawodowego albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
Natomiast w sprawach różnych Zespół wysłuchał informacji na temat programu umożliwiającego wyposażenie uczniów klas IV w laptopy. Ministerstwo Edukacji i Nauki postępowanie przetargowe ma zostać rozstrzygnięte a komputery trafią do szkół do końca roku, Może uda się że jakaś część zostanie przekazana jeszcze przed wrześniem.

18 maja 2023 r. miało miejsce posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół omówił cztery projekty rozporządzeń Ministra Rozwoju i Technologii dotyczącymi danych i informacji w centralnej ewidencji emisyjności budynków. Projekty rozporządzeń zostały zaopiniowane pozytywnie. Następnie Zespół zapoznał się z informacją rządu na temat etapu wdrażania Zintegrowanej Platformy Analitycznej. Przygotowanie i wdrożenie Platformy, jako centralnego systemu analitycznego dla administracji publicznej, bazującego na danych gromadzonych we wszystkich instytucjach tej administracji ma pozwolić na sprawniejsze i dokładniejsze przygotowanie analiz służących procesom decyzyjnym.

18 maja 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Najwięcej dyskusji wzbudziła kwestia wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego zabierania praw jazdy w przypadku kierowania pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym lub w przypadku przewożenia osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym. Strona samorządowa KWRiST już od jakiegoś czasu dopytuje, kto i kiedy dostosuje obowiązujące przepisy w zakresie zatrzymywania prawa jazdy do wyroku TK. W trakcie dyskusji przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości poinformował, że w resorcie trwają „prace koncepcyjne” nad rozwiązaniem tego problemu.

17 maja odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska. Punktem, który wywołał największą dyskusję był projekt nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska i niektórych innych ustaw, który przewiduje „usztywnienie” budżetów obywatelskich przez nałożenie obowiązku przeznaczania części środków na projekty dotyczące małej retencji i powiększania obszarów zielonych w miastach. Przedstawiciele strony samorządowej wskazywali, że stoi to w sprzeczności z ideą budżetów obywatelskich, które powinien być jak najbardziej elastyczne, a nie regulowane centralnie. Przedstawiciele samorządów wskazywali także, że nowelizacja może wprowadzić pewne sprzeczności między poszczególnymi dokumentami planistycznymi i strategicznymi. Chodzi tu głównie o obowiązkowe wprowadzenie miejskich planów adaptacji do zmian klimatu (MPA) w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców, które resort klimatu chce dość szczegółowo uregulować. Niejasność budzi ich relacja z gminnymi planami ochrony środowiska, strategiami rozwoju gminy i planami zagospodarowania. Przedstawiciele miast wskazywali, że dotychczas MPA wynikały z tamtych dokumentów, a według nowelizacji dokumenty strategiczne powinno się dostosowywać do uchwalanych MPA. Wobec tych uwag, Ministerstwo Klimatu i Środowiska zobowiązało się do przeanalizowania projektu i wysłania w ciągu tygodnia propozycji ostatecznej wersji, by samorządy mogły ocenić ją jeszcze przed posiedzeniem plenarnym Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

15 maja 2023 r. obradował Zespół ds. systemu finansów publicznych KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół opiniował projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od nagród otrzymanych przez Powstańców Warszawskich albo ich małżonków. Kolejny dyskutowany na posiedzeniu zespołu projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie udzielenia dotacji celowej z Funduszu Edukacji Finansowej na realizację działań z zakresu edukacji finansowej nie został zaopiniowany ponieważ prace legislacyjne nad nim jeszcze się nie zakończyły. Ministerstwo Finansów cały czas pracuje nad opracowaniem kryteriów oceny oferty oraz oceny wniosków o dotacje celową z Funduszu Edukacji Finansowej. Jak zapowiedzieli przedstawiciele strony samorządowej bez uwzględnienia tych kryteriów w projekcie rozporządzenie nie będzie realizować delegacji ustawowej, a w konsekwencji nie będzie mogło uzyskać pozytywnej opinii KWRiST. W trakcie posiedzenia dyskutowano także sposób podziału „dodatkowych” środków dla JST jakie w roku bieżącym mają zasilić JST na przełomie III i IV kwartału. Ministerstwo Finansów poinformowało, że środków będzie od 8 mld zł do 10 mld zł, czyli znacznie poniżej samorządowych oczekiwać (co najmniej 13 mld zł)). Strona samorządowa KWRiST poinformowała natomiast, że wypracowała wstępne zasady podziału tej kwoty. JST proponują aby 2/3 środków podzielić według PIT. Jednocześnie strona samorządowa wskazała, że ponieważ zapowiadana pula dodatkowych środków jest niższa niż oczekiwana, to nad sposobem rozdzielenia pozostałej 1/3 JST muszą jeszcze popracować.

15 maja 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. Jednym z punktów dyskutowanych na posiedzeniu, w ramach tzw. spraw różnych, był wniosek Unii Metropolii Polskich dotyczący przeniesienia” niektórych rozwiązań z zakresu polityki społecznej i ochrony zdrowia wprowadzonych do porządku prawnego przepisami antycovidowymi do osobnych aktów prawnych. Unia Metropolii Polskich zaproponowała m.in. , m.in.:

pozostawienie w zmodyfikowanym zakresie (ograniczonym, być może liczba w miesiącu/roku) teleporad w POZ.
w kwestii orzekania o niepełnosprawności, pozostawienie możliwości składania części dokumentów np. za pośrednictwem poczty, czy możliwość przyznania Zespołom Orzekającym dostępu do e-dokumentacji medycznej, która byłaby związana z orzekaniem, co skróciłoby to też samą obsługę udostępnienie takiego dokumentu elektronicznie w Zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności;
pozostawienie, jako obowiązującego standardu, ułatwień w wydawaniu niepełnosprawnym kart parkingowych obowiązujących w czasie epidemii i zagrożenia epidemicznego.

Zespół po przeprowadzeniu dyskusji z przedstawicielami resortu zdrowia i resortu rodziny i polityki społecznej zadecydował, że temat będzie kontynuowany na kolejnym posiedzeniu.

SEJM

18 maja 2023 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość, rozpatrzyła wniosek Prezydium Komisji o podjęcie inicjatywy ustawodawczej Komisji w sprawie zmiany ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. Na podstawie ustawy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2008 r. w skład ww. Komisji wchodzą przedstawiciele 6 ogólnopolskich organizacji samorządu terytorialnego – Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Unia Metropolii Polskich, Związek Powiatów Polskich oraz Związek Województw RP. Z prośbą o podjęcie inicjatywy ustawodawczej rozszerzającej ten katalog zwrócił się do przewodniczącego Komisji Związek Samorządów Polskich, organizacja powstała w 2017 r. Projekt przewiduje, że liczba przedstawicieli strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wzrośnie z 12 do 16, a przedstawicieli rządu z 11 do 15 osób. Zabierając głos, przedstawiciele organizacji samorządowych – Związku Miast Polskich, Unii Miasteczek Polskich, Związku Powiatów Polskich oraz Związku Województw RP – negatywnie odnieśli się do proponowanych zmian. Zasadnicze wątpliwości budziły przepisy o przedstawicielach wyznaczanych przez ogólnopolską organizację reprezentującą wszystkie kategorie jst oraz przez ogólnopolską organizację reprezentującą regionalne organizacje samorządowe. Uznano, że zakłóciłoby to obecny model Komisji, w którym poszczególne organizacje reprezentują określony rodzaj samorządu. Organizacje zrzeszające wszystkie rodzaje jst, jak Związek Samorządów Polskich i Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych, mają od lat możliwość udziału w pracach Komisji Wspólnej i z niej korzystają.

11 maja 2023 r. zakończyło się 62. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 15 ustaw, 4 odrzuciła, do 6 wprowadziła poprawki. Senatorowie podjęli 3 uchwały i zdecydowali o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy nowelizującej kodeks wyborczy.

W trakcie posiedzenia senatorowie zadecydowali o odrzuceniu m.in. ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących (projekt rządowy) ma usprawnić realizację i rozbudowę takich elektrowni, aby wykorzystywać je jako magazyny energii. Zakłada, że dla inwestycji w zakresie ESP wydawana będzie tzw. decyzja zintegrowana, łącząca w sobie aspekty decyzji lokalizacyjnej, podziałowej i wywłaszczeniowej. Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie będą miały zastosowania do przygotowywania projektów realizacji ESP; decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji będzie wiązać właściwe organy przy sporządzaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz pozwolenia na budowę. Z dniem, w którym decyzja ta stanie się ostateczna, nieruchomości w niej określone przejdą na własność Skarbu Państwa za odszkodowaniem, a następnie będą oddawane w użytkowanie wieczyste inwestorowi. Inwestorami budującymi ESP będą mogły być wyłącznie spółki Skarbu Państwa, spółki z ich grup kapitałowych, spółki samorządowe lub „Wody Polskie”.

Senat odrzucił także ustawę o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zmienia tryb i warunki zatrudniania w służbie cywilnej, przewiduje m.in., że w korpusie tej służby i urzędach państwowych nie będą mogli być zatrudnieni współpracownicy organów bezpieczeństwa w latach 1944–90. W noweli określono zasady wygaśnięcia stosunku pracy osób, które już złożyły oświadczenia lustracyjne i przyznały się do współpracy lub skłamały w tej sprawie. Listę pracowników pod kątem oświadczeń zweryfikuje IPN w ciągu 5 miesięcy od jej otrzymania. Osoby urodzone przed 1 sierpnia 1972 r., które nie złożyły jeszcze oświadczenia, będą natomiast musiały to zrobić w ciągu 30 dni od wejścia w życie noweli, jeśli nie, stracą pracę.

Z poprawkami senatorowie przyjęli m.in. ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki przewidują, że posiadanie polskiego prawa jazdy nie będzie wymagane od kierowców wykonujących przewóz osób, jeśli są oni obywatelami państw członkowskich UE, Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Ukrainy. Nie będą też musieli przedstawiać zaświadczenia o niekaralności z kraju pochodzenia, potwierdzonego przez konsula polskiego. Inne poprawki umożliwiają sprawdzenie tożsamości kierowcy nie tylko przez weryfikację zdjęcia przedstawiającego wizerunek twarzy kierowcy, ale także innych danych biometrycznych. Weryfikacja tożsamości ma być dokonywana w trakcie wykonywania przewozu, z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu osób, co najmniej raz na 50 przewozów, ale nie rzadziej niż raz na 7 dni. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, doprecyzowujący i redakcyjny. Z 7 poprawkami została przyjęta ustawa o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (projekty: rządowy, senacki, poselskie). Senatorowie zdecydowali, że prawo do świadczenia pieniężnego będzie zależało tylko od liczby lat pełnienia funkcji sołtysa. Zgodnie z senackimi poprawkami osoby, które sprawowały funkcję sołtysa przez co najmniej 8 lat, otrzymają 300 zł, sołtysi, którzy pełnili tę funkcję przez 12 lat – 400 zł, a ci z 16-latnim stażem – 500 zł. Świadczenie będzie przysługiwało także sołtysom, którzy sprawowali tą funkcję wyłącznie na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Ustawa przewiduje miesięczne dodatkowe świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł dla sołtysów, którzy sprawują tę funkcję co najmniej przez 2 kadencje, ale nie krócej niż 8 lat. Świadczenie będzie przysługiwało osobom, które osiągnęły wiek 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni). Na wniosek osoby uprawnionej ma być wypłacane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a finansowane z budżetu państwa i corocznie waloryzowane.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (projekt poselski) umożliwia osobie wykonującej przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym korzystanie – podczas kierowania pojazdem – z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego. Oznacza to m.in. nietykalność cielesną kierowców, motorniczych i maszynistów podczas wykonywania obowiązków służbowych. A także ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy – Prawo budowlane (projekt rządowy) zakłada, że 445 mln zł nadwyżki środków finansowych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nie zostaną wpłacone do budżetu państwa w 2023 r., ale przeznaczone na realizację zadań związanych ze stabilizacją rynku zbóż w związku z napływem zboża z Ukrainy (udzielanie pożyczek na zakup środków do produkcji rolnej, skup, przechowywanie lub przetwarzanie produktów rolnych). Nowe przepisy w prawie budowlanym wprowadzają zwolnienie z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 250 m3 i wysokości nie większej niż 15 m oraz jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. Dotyczyć to będzie również obiektów budowalnych służących do przechowywaniu zboża o maksymalnej pojemności do 5 tys. ton usytuowanych w całości w granicach administracyjnych portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej.

Ponadto Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (inicjatywa grupy senatorów), który wydłuża z 24 do 48 godzin czas na dostarczenie do kraju protokołów z głosowania w obwodach za granicą podczas wyborów parlamentarnych, prezydenckich i do Parlamentu Europejskiego. Obecnie zgodnie z przepisem § 2 w art. 230 kodeksu wyborczego, jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą lub na polskich statkach w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, to głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Oznacza to, że komisje wyborcze za granicą powinny dostarczyć protokół z głosowania do Polski w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania.

SEJM

9 maja zakończyło się 75., jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili:

Ustawę o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (projekt rządowy). Ustawa przewiduje, że rolnicy, którzy hodują świnie, owce, kozy i konie otrzymają zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego. Wprowadzony zostanie limit, który ustalany będzie jako kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu podatku akcyzowego na 1 litr oleju napędowego w roku składania wniosku o zwrot tego podatku oraz liczby 4, stanowiącej zużycie oleju napędowego do prac związanych z chowem lub hodowlą świń oraz jako kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu podatku akcyzowego na 1 litr oleju napędowego albo liczby 40, stanowiącej zużycie oleju napędowego do prac związanych z chowem lub hodowlą owiec, kóz i koni.

Ustawę o Funduszu Ochrony Rolnictwa (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisów umożliwiających prawne uregulowanie utworzenia, zasad finansowania oraz zakresu i trybu finansowania przez podmioty prowadzące skup, przechowywanie, obróbkę, przetwarzanie lub dalszą odsprzedaż produktów rolnych Funduszu Ochrony Rolnictwa, którego środki będą gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa i z którego będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym sprzedającym swoje produkty rolne w przypadku niewypłacalności tych podmiotów.

Ustawę o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy - Prawo budowlane (projekt rządowy). Ustawa dotyczy stabilizacji rynku zbóż w związku z napływem zboża z Ukrainy oraz rozszerzenia katalogu inwestycji (budów) niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, a wymagających jedynie dokonania zgłoszenia o jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty o prostej konstrukcji, związane z produkcją rolną, o powierzchni zabudowy do 300 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m i wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

11 maja 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół zaopiniował pozytywnie propozycję podziału rezerwy subwencji ogólnej powoływanej w budżecie państwa na mocy art. 26 ust 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tzw. rezerwa drogowa subwencji). Jak poinformował na wstępie Rafał Weber, wiceminister infrastruktury utworzona na podstawie przepisów o dochodach JST rezerwa drogowa subwencji ogólnej została w budżecie państwa zaplanowana w wysokości 335 999 000 zł. Wiceminister przypomniał ustalenia, które zapadły na jesieni ubiegłego roku. Wówczas, na posiedzeniu Zespołu ds. infrastruktury zadeklarował on, że niezależnie od liczby wniosków pozytywnie zweryfikowanych dofinansowanie każdego z nich nie będzie niższe niż 50%. Ponieważ kwota drogowej rezerwy subwencji jest o 39 mln zł za niska, aby każdy z zakwalifikowanych do dofinansowania projektów uzyskał 50% dofinansowanie Ministerstwo Infrastruktury wystąpiło do Ministerstwa Finansów z wnioskiem o powiększenie rezerwy o brakująca kwotę. Natomiast z przekazanej przez Wojciecha Ostrowskiego, naczelnika w Departamencie Finansów Samorządu Terytorialnego, Ministerstwa Finansów informacji wynika, że resort finansów wniosek taki otrzymał i obecnie trwają prace legislacyjne i analizy nad jego realizacją. Powiększenie drogowej rezerwy subwencji ogólnej wymaga bowiem nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

5 maja 2023 r. obradował Zespół ds. międzynarodowych, Unii Europejskiej i polityki regionalnej. Głównym punktem posiedzenia była informacja na temat rewizji Krajowego Planu Odbudowy. Jak poinformowała Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej rewizja wynika ze zmiany rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, która weszła w życie na początku bieżącego roku. Obejmuje zaprogramowanie wsparcia w ramach nowego instrumentu REPowerEU, którego głównym celem jest uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych przed 2030 r. Jest ona również okazją do urealnienia planowanych do realizacji w ramach KPO działań ze względu na obiektywne okoliczności, które nastąpiły po wydaniu w czerwcu 2022 r. decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO. Głównym celem aktualizacji KPO jest uwzględnienie w realizacji reform i inwestycji KPO zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej, w tym wzrostu poziomu inflacji, załamania łańcuchów dostaw, głownie w wyniku wojny w Ukrainie, jak również brak środków z RRF na przygotowanie i uruchomienie inwestycji z części pożyczkowej KPO. Inwestycje w części dotacyjnej korzystają z prefinansowania krajowego i są realizowane ze środków Polskiego Funduszu Rozwoju, a następnie maja być refinansowane ze środków KPO po ich udostępnieniu Polsce. W trakcie dyskusji przedstawiciele strony samorządowej zwrócili uwagę, że dostrzegają ryzyko ciążące nad możliwością skorzystania ze środków KPO, również w kontekście możliwości terminowej realizacji reform i inwestycji. Inwestycje muszą zostać zrealizowane do czerwca 2026 r., ostatni wniosek o płatność z KPO musi zostać złożony do końca sierpnia 2026 r. i rozliczony nie później niż do końca grudnia 2026 roku. Przedstawiciele strony samorządowej zwrócili uwagę, że Polska nie złożyła jeszcze nawet pierwszego wniosku o płatność, a z końcem 2023 r. nie będzie to już możliwe. Wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak odpowiadała, że wniosek jest gotowy, a blokuje go tylko oczekiwanie na wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy dotyczącej sądownictwa. Natomiast jeżeli chodzi o terminy roku 2026, to – jak poinformowała wiceminister funduszy i polityki regionalnej na poziomie Komisji Europejskiej są prowadzone rozmowy z Państwami Członkowskimi dotyczące wydłużenia terminu realizacji instrumentu na rzecz odbudowy i zwiększania odporności. Obecnie Polska realizuje plan i założenia tak, jakby te terminy 2026 r. były nienaruszalne.

27 kwietnia 2023 r. obradowała Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji RP, która kontynuowała rozpatrywanie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 2263).

Projekt dotyczy:

modyfikacji art. 216 ust. 5 w celu wyłączenia z konstytucyjnie określonego limitu zadłużenia publicznego pożyczek, gwarancji i poręczeń finansowych służących finansowaniu potrzeb obronnych państwa;
dodania art. 234a stanowiącego, iż w razie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub powodującej bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej napaści na terytorium innego państwa, majątek osób fizycznych niebędących obywatelami polskimi, osób prawnych oraz innych podmiotów, który znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może zostać przyjęty przez Skarb Państwa z mocy prawa i bez odszkodowania, w przypadku gdy można domniemywać, że majątek ten jest lub może być wykorzystany w jakiejkolwiek części do finansowania lub wspierania w innej formie napaści zbrojnej dokonanej przez obce państwo lub działań związanych z tą napaścią, w szczególności ze względu na osobiste, organizacyjne lub finansowe powiązania właściciela majątku z władzami publicznymi tego państwa; majątek przyjęty przez Skarb Państwa przeznacza się na wspieranie osób dotkniętych skutkami napaści zbrojnej.

Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na:

usunięciu fragmentu projektowanego przepisu, tj. „osób fizycznych niebędących obywatelami polskimi, osób prawnych oraz innych podmiotów”, który budził wątpliwości pod kątem zgodności z prawem Unii Europejskiej,
usunięcie z projektu wyrazów „obcego państwa” – dopuszczając możliwość zastosowania tego przepisu w sytuacji, gdy zbrojnej napaści dokona podmiot inny niż państwo,
doprecyzowaniu i rozszerzeniu przepisu, tak aby ustawodawca regulował nie tylko „szczegółowy sposób przejęcia majątku” ale również „szczegółowy zakres, sposób i tryb przejęcia tego majątku”.

26 kwietnia 2023 r. Komisja Finansów Publicznych na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość pozytywnie zaopiniowała wniosek Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie zmian w planie finansowym Funduszu Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji na 2023 rok. Zmiany polegają na przekazaniu środków finansowych na rachunek Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z wymogami przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.

SENAT

26 kwietnia 2023 r. senackie Komisje: Ustawodawcza, Nadzwyczajna ds. Klimatu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Środowiska przyjęły, z trzema poprawkami doprecyzowującymi, w pierwszym czytaniu projekt nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Senatorowie chcą, by realizacja zadań w tym zakresie, jak i nadzór nad ich wykonaniem znalazły się ponownie w kompetencjach gminy. Będzie to oznaczało powrót do rozwiązań prawnych obowiązujących przed nowelizacją, czyli przed 2017 r. Negatywnie projekt nowelizacji zaopiniował sekretarz stanu w ministerstwie infrastruktury Marek Gróbarczyk. Jego zdaniem Wody Polskie nie dopuszczają do niekontrolowanego wzrostu cen za wodę i odprowadzanie ścieków. Wyspecjalizowany, niezależny od jednostki samorządu terytorialnego regulator, jakim obecnie są dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej PGW WP, ma chronić konsumentów (odbiorców usług) przed monopolistycznymi działaniami dostawców usług.

26 kwietnia 2023 r. senackie Komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wniosą o wprowadzenie 3 poprawek legislacyjnych do ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Ustawa przewiduje ona miesięczne świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł dla sołtysów, którzy sprawowali tę funkcję przez co najmniej 2 kadencje i nie krócej niż 8 lat oraz uzyskali odpowiedni wiek – w przypadku kobiet co najmniej 60 lat, a mężczyzn – 65 lat. Świadczenie będzie wypłacane przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Senackie biuro legislacyjne zwróciło uwagę, że uzależnienie prawa do uzyskania świadczenia od pełnienia funkcji sołtysa przez różny okres, uzależniony od długości kadencji w danym sołectwie (w niektórych sołectwach trwa ona 4 lata, a w niektórych 5 lat), w sposób nieuzasadniony różnicuje sytuację prawną tych osób. Kwestia ta była także poruszana przez senatorów w trakcie dyskusji. Rozważali oni skrócenie okresu pełnienia funkcji sołtysa do 6 lat.

26 kwietnia 2023 r. senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła, że zarekomenduje Izbie odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw. Wniosek taki zgłosił przewodniczący komisji senator Zygmunt Frankiewicz. Zgodził się z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu dotyczącymi trybu uchwalenia zmian w ustawach o Krajowej Szkole Administracji Publicznej oraz o Radzie Ministrów. W ocenie biura nowelizacja niezwiązana z treścią pierwotnego projektu i istotnie modyfikująca działalność KSAP powinna być zgłoszona jako osobny projekt ustawy. Z kolei przepis dotyczący liczby powoływanych w ministerstwach sekretarzy stanu został uchwalony niezgodnie z procedurą legislacyjną oraz jest niezgodny z polskim prawem i tradycją ustrojową, które przewidują 1 sekretarza stanu w ministerstwie. Biuro proponowało skreślenie tych zapisów. Senator Zygmunt Frankiewicz uznał ponadto nowe rozwiązania dotyczące KSAP za szkodliwe. Nowela zmienia przede wszystkim tryb i warunki zatrudniania w służbie cywilnej, przewiduje też nowy – obok stacjonarnego – dualny tryb kształcenia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, polegającego na kształceniu i świadczeniu pracy w sposób naprzemienny.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

26 kwietnia 2023 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona samorządowa KWRiST zaapelowała o odrzucenie nowelizacji ustawy o referendum lokalnym (Sejm przyjął nowelizację w marcu, jednak Senat ją zawetował i obecnie projekt czeka na ponowne głosowanie w Sejmie). Projekt dotyczy zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego, m.in.: wprowadza regułę, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji; zmniejsza o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum; daje inicjatorom referendum 6-miesięcznego (a nie 60-dniowego jak dotychczas) terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum czy zmniejsza o połowę próg frekwencji (z 30 do 15%), od którego zależy ważność referendum. Kolejny wniosek strony samorządowej KWRiST dotyczył pilnego zwołania Zespołu ds. międzynarodowych KWRiST w celu przedyskutowania zmian w Krajowym Planie Odbudowy, które umożliwią JST skorzystanie z przewidzianego tam finansowania. Komisja zadecydowała również o pilnym rozpoczęciu rozmów z właściwymi resortami na temat pilnego wdrożenia niezbędnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie taryf za wodę, energii oraz finansów JST. To wynik rozmów przedstawicieli miast z premierem Mateuszem Morawieckim w Chełmie. Negatywną opinię KWRiST otrzymał pilotowany przez Ministerstwo Zdrowia projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (UD 331). Przyczyną takiej decyzji było wprowadzone w jej przepisach ograniczenia możliwości finansowego wspierania przez Narodowy Fundusz Zdrowia realizowanych przez samorządy programów polityki zdrowotnej jedynie do tych, które mieszczą się w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych określonych w wykazach świadczeń gwarantowanych i dotyczących szczepień ochronnych. W sumie, w trakcie posiedzenia KWRiST zaopiniowała 16 ustaw i rozporządzeń. Na wniosek Związku Gmin Wiejskich RP KWRiST odstąpiła od opiniowania 13 projektów rozporządzeń ministra klimatu i środowiska dotyczących obszarów specjalnej ochrony, które zostaną zaopiniowane po uprzednim przedstawieniu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska informacji na temat bilansu obszarów chronionych w Polsce oraz możliwości finansowego wsparcia gmin, na których obszary ochrony przyrody się znajdują. Ważnym tematem poruszonym podczas posiedzenia była także kwestia Stref Czystego Transportu oraz oznakowania pojazdów, które do takich stref mogą wjeżdżać. Unia Metropolii Polskich wystąpiła z wnioskiem do rządu, aby do identyfikacji pojazdów wjeżdżających do Strefy Czystego Transportu mógł być wykorzystany system teleinformatyczny, a sam proces identyfikacji oparty był o odczyt tablic rejestracyjnych. Propozycja ta spotkała się z życzliwym przyjęciem właściwych resortów. - Propozycja, aby samorządy weryfikowały pojazdy wjeżdżające do Strefy Czystego Transportu za pomocą systemu teleinformatycznego jest propozycją dobrą – odpowiadał Marek Popiołek, zastępca dyrektora Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska dodając, że stosowne rozwiązania legislacyjne opracowuje resort cyfryzacji. - Zgadza się, stosowna zmiana przepisów jest przygotowywana. Znajduje się ona na etapie wpisu do wykazu prac legislacyjnych rządu. Będziemy chcieli przyjąć ta zmianę jak najszybciej, jeżeli czas pozwoli to jeszcze w bieżącej kadencji - poinformowała Katarzyna Kopytowska, zastępca dyrektora Departamentu Zarządzania Systemami Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

13 kwietnia 2023 r. sejmowe Komisje: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym (druk nr 3119). Senat wnosi o odrzucenie ustawy.

Jak czytamy w stanowisku Senatu do tej ustawy szereg jej postanowień wzbudziło zastrzeżenia senackiego Biura Legislacyjnego. Dotyczyły one m.in. skreślenia przepisu, że pod rozstrzygnięcia referendalne mogą być poddawane tylko sprawy istotne. Ponadto w ocenie Senatu obniżenie progu ważności referendów do poziomu 3/5 liczby głosów oddanych w wyborach na odwoływany organ będzie oznaczać, że może wystarczyć zaledwie 6% uprawionych, aby odwołać organ samorządowy. Może to prowadzić do paraliżu jednostek samorządu terytorialnego, ponieważ będzie można właściwie permanentnie organizować referenda w sprawie odwołania władz samorządowych. Senat podkreślił ponadto, że negatywne stanowisko w sprawie ustawy uchwalonej przez Sejm przedstawiły wszystkie związki samorządowe, m.in. Związek Powiatów Polskich, Unia Metropolii czy Unia Miasteczek Polskich. Liczne zastrzeżenia do noweli zgłosiło też Krajowe Biuro Wyborcze.

Połączone komisje Sejmu wnoszą o odrzucenie uchwały Senatu.

12 kwietnia 2023 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wdrażania Programu Priorytetowego „Czyste powietrze”. Głównym celem kontroli było zbadanie czy wdrażanie Programu było sprawne, a warunki udzielania dofinansowania zapewniały możliwość powszechnego uczestnictwa w programie. Kontrolowane były: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, w której działa Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 8 wojewódzkich fośigw oraz 24 urzędy gminne. Kontrola stwierdziła, że działania w zakresie opracowania i wdrażania Programu nie umożliwiły prawidłowej i efektywnej jego realizacji. Opracowanie założeń nie zostało poprzedzone sporządzeniem studium wykonalności w obszarze organizacyjnym, technicznym i zarządczym. Warunki udzielania dofinansowania nie w pełni zapewniały możliwość powszechnego uczestnictwa w Programie, a proces przyznawania dofinansowania nie zawsze przebiegał sprawnie i zgodnie z przepisami i procedurami. Do wyników kontroli odniósł się zastępca prezesa Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – Paweł Mirowski. Stwierdził, że nie zakładano liniowego rozwoju Programu i widoczny jest progres w liczbie składanych wniosków. Wprowadzenie zmian w Programie od stycznia 2023 r. ma usprawnić i przyśpieszyć jego realizację. W dyskusji posłowie podkreślali atrakcyjność Programu, ze względu na różnorodność sposobów wsparcia właścicieli budynków jednorodzinnych, m.in. takich jak dotacje i ulga termomodernizacyjna.

11 kwietnia 2023 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3097). Projekt ma na celu uproszczenie, ujednolicenie i przyśpieszenie procedur planistycznych. Wprowadza on zwięzły plan ogólny o krótkiej liście ustaleń jako obligatoryjnie sporządzany dokument planistyczny o zasięgu całej gminy. Będzie on aktem prawa miejscowego, który zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jako dokument, z którym będzie badana zgodność planów miejscowych, w tym zintegrowanego planu inwestycyjnego (ZPI), ale także decyzji o warunkach zabudowy. Decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie na obszarach wskazanych w planie ogólnym. Szczególnie ważne jest zastosowanie nowych metod w konsultacjach społecznych, które mają szansę uspołecznić i zwiększyć transparentność procesu planistycznego. Projekt wprowadza Rejestr Urbanistyczny w systemie teleinformatycznym, który będzie źródłem danych i informacji przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Komisje odrzuciły wniosek o odrzucenie projektu. Po zakończeniu pierwszego czytania Komisje powołały podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia ww. projektu.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

14 kwietnia 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Porządek posiedzenia obejmował dwa punkty. Pierwszym był projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego, który zyskał opinię pozytywną Zespołu. Pozytywną opinię otrzymał także projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniający rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (punkt drugi porządku posiedzenia). Związek Powiatów Polskich zgłosił, aby do wykazu stanowisk dopisać instruktora strzelectwa. Stanowisko to ma zostać zaszeregowane w 7 kategorii z wykształceniem średnim.

13 kwietnia 2023 r. w Ministerstwie Infrastruktury w Warszawie strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego spotkała się z wiceministrem infrastruktury Markiem Gróbarczykiem, pełnomocnikiem rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej oraz Pawłem Rusieckim, zastępcą prezesa Wód Polskich ds. zarządzania środowiskiem wodnym aby rozmawiać o problemie zmiany taryf za wodę i ścieki. Stronę samorządową na spotkaniu reprezentowali przedstawiciele: Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Miast Polskich, Unii Metropolii Polskich, Związku Powiatów Polskich, Unii Miasteczek Polskich. W posiedzeniu brali także udział przedstawiciele branży wodociągowo – kanalizacyjnej. W trakcie spotkania ustalono, że zmiany wymagają przepisy określające procedurę postępowania w sprawie skrócenia okresu obowiązywania taryfy za wodę i ścieki oraz zatwierdzania nowych taryf. Ustalono, że na kolejnych spotkaniach, które zostaną zorganizowane przez stronę samorządową KWRiST zostaną przedstawione propozycje legislacyjne w tym zakresie przygotowane zarówno przez branżę wod-kan, jak i stronę samorządową.

5 kwietnia 2023 r. obradował Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W porządku obrad posiedzenia Zespołu znalazły się dwa punkty. Pierwszy dotyczył projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego. Zespół zaopiniował ten projekt pozytywnie. Opinia ma charakter wiążący zgodnie z upoważnieniem przyznanym Zespołowi przez KWRiST. Drugi punkt posiedzenia dotyczył projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji (UD372). Również i ten projekt został zaopiniowany przez Zespół pozytywnie (opinia wiążąca, zgodnie z upoważnieniem udzielonym Zespołowi przez KWRiST). Do pozytywnej opinii strona samorządowa dołączyła listę uwag i postulatów do uwzględnienia w trakcie przyszłych prac legislacyjnych dotyczących tej tematyki. M.in. były to uwagi zgłaszane przez Unie Metropolii Polskich do projektowanych zmian w Kodeksie postępowania administracyjnego, czy ustawie o zasobie archiwalnym i archiwach.

SEJM

4 kwietnia 2023 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych pozytywnie zaopiniowała wniosek dyrektora Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w sprawie zmian w planie finansowym Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na 2023 rok. Zmiany polegają na przeznaczeniu środków na organizację konkursu „First to help”, którego celem jest uhonorowanie wysiłku społeczeństwa polskiego w ramach wsparcia udzielonego uchodźcom z Ukrainy, promocję i wsparcie aktywności wolontariackiej oraz na adaptację budynku hotelowego jako nowej siedziby Narodowego Instytutu Wolności-Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.

Na tym samym posiedzeniu Komisja pozytywnie zaopiniowała wniosek Prezesa Rady Ministrów w sprawie zmian w planie finansowym Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych na rok 2023. Zmiany w planie finansowym wynikają z przyznania kwoty 600 mln zł z rezerwy celowej zaplanowanej w ustawie budżetowej na rok 2023 na rzecz RARS z przeznaczeniem na realizację zadań związanych z rezerwami strategicznymi.

30 marca 2023 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła informację na temat założeń do projektu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.

Celem projektowanej ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa jest stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym rekompensatę z tytułu utraty przychodów ze sprzedaży produktów rolnych w przypadku upadłości podmiotów prowadzących skup, przechowywanie, obróbkę, przetwarzanie lub dalszą odsprzedaż produktów rolnych. Fundusz ma być wyodrębnionym rachunkiem bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, nie podlegającym przepisom ustawy o finansach publicznych. Do wpłat na Fundusz w wysokości 0,25% wartości netto nabywanych produktów rolnych obowiązane będą podmioty skupujące produkty rolne w celu ich przechowywania, obrobienia, przetworzenia lub dalszej odsprzedaży. Rekompensata będzie przyznawana w drodze decyzji dyrektora oddziału terenowego KOWR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego, wydanej w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Rekompensata będzie wypłacana na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych. Rozporządzenie ze stawką rekompensaty obowiązującą w danym roku będzie ogłaszane do dnia 31 maja. Wypłata środków z Funduszu na rzecz producentów rolnych z tytułu braku zapłaty za dostarczone produkty rolne będzie powodować z mocy prawa przejście na KOWR wierzytelności do wysokości wypłaconych rekompensat. Koszty związane z odzyskiwaniem środków z tytułu wypłaconych rekompensat pokrywane będą ze środków Funduszu. W związku z realizacją przez KOWR zadań w zakresie dysponowania środkami Funduszu proponuje się ustalenie kosztów realizacji tych zadań w wysokości 2,5% wpływów na rachunek Funduszu. Projekt ustawy zakłada dofinansowanie Funduszu w pierwszym roku jego funkcjonowania, tj. w 2023 r. w kwocie 100 mln zł ze środków budżetu państwa. Z tego powodu zostanie przedstawiony do notyfikacji Komisji Europejskiej jako program pomocy państwa.

29 marca 2023 r. Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość rozpatrzyła rządowe projekty ustaw:

Prawo komunikacji elektronicznej (druk nr 2861),

Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo komunikacji elektronicznej (druk nr 2862).

Projekt z druku nr 2861 ma na celu zastąpienie obowiązującej ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne i stanowić będzie ramy regulacyjne dla komunikacji elektronicznej w Polsce. Ponadto zakłada on wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej. Projekt kompleksowo reguluje między innymi kwestie wykonywania działalności polegającej na zapewnieniu komunikacji elektronicznej, regulowania rynków komunikacji elektronicznej, warunki gospodarowania częstotliwościami, zasobami orbitalnymi oraz zasobami numeracji, a także prawa i obowiązki użytkowników, zasady przetwarzania danych telekomunikacyjnych i ochrony tajemnicy komunikacji elektronicznej. Projekt z druku nr 2862 ma na celu wdrożenia do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej. Komisja przyjęła sprawozdania, w których wnosi o odrzucenie projektu z druku nr 2861 oraz projekt z druku nr 2862.

28 marca 2023 r. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zmianie nazwy uczelni służb państwowych nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości i o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3068). Uzasadnienie projektu przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości – Michał Woś. Projekt ma na celu dokonanie zmiany nazwy uczelni służby państwowej nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości – Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości na „Akademię Wymiaru Sprawiedliwości”. Zmiana nazwy uczelni ma nastąpić 1 października 2023 r. Ponadto projekt wprowadza rozwiązania, które mają m.in. usprawnić procedurę naboru do Służby Więziennej oraz ułatwić procedurę dotyczącą przydzielania funkcjonariuszom kwater tymczasowych.

SENAT

30 marca br. zakończyło się 61. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 14 ustaw. Izba odrzuciła 3 ustawy, a do 8 wprowadziła poprawki. Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu do Sejmu projektu ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Senatorowie odrzucili ustawę o zmianie ustawy o referendum lokalnym (projekt poselski). W debacie sprawozdawca połączonych komisji praw człowieka i samorządu terytorialnego senator Zygmunt Frankiewicz podkreślał, że szereg zastrzeżeń do nowelizacji zgłosiło senackie Biuro Legislacyjne. Dotyczyły one m.in. skreślenia przepisu, że pod rozstrzygnięcia referendalne mogą być poddawane tylko sprawy istotne. W ocenie senatora sprawozdawcy obniżenie progu ważności referendów do poziomu 3/5 liczby głosów oddanych w wyborach na odwoływany organ będzie oznaczać, że może wystarczyć zaledwie 6% uprawionych, aby odwołać organ samorządowy. Może to prowadzić do paraliżu jednostek samorządu terytorialnego, ponieważ będzie można właściwie permanentnie organizować referenda w sprawie odwołania władz samorządowych.

Izba zdecydowała też o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która dostosowuje przepisy do unijnej dyrektywy, która nadaje organom ochrony konkurencji państw członkowskich uprawnienia do skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewniania należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego w UE dzięki ustanowieniu minimalnego zakresu uprawnień organów krajowych. Nowela wprowadza nowe przepisy dotyczące Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, które przewidują m.in. 5-letnią kadencję prezesa UOKiK i określają przesłanki, powodujące odwołanie go przez premiera przed końcem kadencji (m.in. skazanie prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; pozbawienie praw publicznych; złożenie rezygnacji; utrata obywatelstwa polskiego; choroba stwierdzona orzeczeniem lekarskim lub inna przeszkoda trwale uniemożliwiająca wykonywanie zadań). Prezes UOKiK może zostać ponownie powołany tylko raz. Ustawa umożliwia ponadto nakładanie kar na związki przedsiębiorców. Zmienia także sposób ustalania kary za naruszenie prawa konkurencji, zastępując jej maksymalny wymiar kwotowy procentem obrotu (kara pieniężna nie większa niż 3% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Ponadto ma być możliwe w przypadku, gdy Na przedsiębiorcę, który – choćby nieumyślnie – nie wykonuje decyzji prezesa UOKiK, może zostać nałożona kara pieniężna. Dla wyegzekwowania od przedsiębiorców wykonania nałożonych na nich obowiązków prezes UOKiK będzie mógł nałożyć na nich okresową karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 5% dziennego średniego obrotu przedsiębiorcy, osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary za każdy dzień opóźnienia. Prezes UOKiK będzie mógł ponadto stosować środki ingerujące w strukturę przedsiębiorcy lub przedsiębiorców (tzw. środki strukturalne), ale jedynie w wyjątkowych okolicznościach, tj. gdy inne środki mogłyby okazać się nieskuteczne, lub też byłyby równie skuteczne, lecz bardziej uciążliwe dla przedsiębiorcy.

Senat postanowił odrzucić ustawę o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt rządowy). Ustawa jest „niespójnym zlepkiem” różnych niepowiązanych ze sobą przepisów, stanowi też kolejny etap centralizacji służby zdrowia. Druzgocącą opinię o ustawie przedstawiło senackie Biuro Legislacyjne, według którego budzi ona zasadnicze zastrzeżenia natury systemowej i konstytucyjnej, a na tym etapie procedowania ustawy nie jest możliwe ich usunięcie. Krytyczną ocenę o ustawie przedstawiły też środowiska lekarskie, medyczne i pacjenckie.

Izba uchwaliła 24 poprawki do ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia (projekt rządowy). Senatorowie skreślili przepis, na podstawie którego świadectwo homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej dany typ pojazdu do zasilania gazem i świadectwo homologacji montażu dodatkowej instalacji R115 wygasłyby z dniem wejścia w życie nowych wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie tej ustawy. Kolejna senacka poprawka znosi obowiązek ponoszenia przez przedsiębiorców kosztów kontroli zgodności prowadzonej przez Transportowy Dozór Techniczny. Następna zmiana różnicuje wymagania techniczne obowiązujące w procedurze instalacji zasilania pojazdu gazem w zależności od kategorii pojazdu. Senatorowie dodali także przepis określający zasady homologacji pojazdów z dodatkowym napędem elektrycznym i uchylili przepisy wprowadzające opłaty za czynności związane z homologacją. Pozostałe poprawki mają przede wszystkim charakter redakcyjny, zapewniają spójność terminologiczną, doprecyzowują i usuwają wątpliwości interpretacyjne.

Wprowadzono 39 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). W większości są to poprawki o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym, zapewniającym zgodność przepisów z zasadami techniki legislacyjnej.

Senatorowie uchwalili 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zakładają one m.in. wykreślenie przepisów wprowadzonych na etapie prac sejmowych, dotyczących m.in. preferencyjnego zakupu węgla. Nowelizacja wdraża unijne regulacje ograniczające stosowanie jednorazowego plastiku i wycofujące ze sprzedaży niektóre wyroby z tworzyw sztucznych.

Izba zgłosiła 41 poprawek do ustawy o aplikacji mObywatel (projekt rządowy). Jedna z nich przewiduje, że w aplikacji dostępne będą legitymacje poselskie i senatorskie. Senatorowie zdecydowali, że w postaci dokumentu mobilnego będzie też udostępniana karta rowerowa. Opowiedzieli się ponadto za skreśleniem przepisu wprowadzonego w trakcie prac sejmowych w ustawie o Radzie Ministrów, który pozwalał, by w ministerstwie był więcej niż jeden sekretarz stanu; obecnie jest to możliwe, jeśli kolejny wiceminister w tej randze jest jednocześnie pełnomocnikiem rządu. Skreślona przez Senat zmiana znosiła taki wymóg. Kolejna senacka poprawka umożliwia skorzystanie ze zwiększonego limitu energii elektrycznej z zamrożoną ceną producentom rolnym posiadającym użytki rolne zwolnione z podatku rolnego. Pozostałe poprawki miały charakter legislacyjny, redakcyjny czy porządkujący, zmierzały także do zapewnienia konsekwencji terminologicznej i uwzględnienia zasad techniki prawodawczej.

Izba zdecydowała też o wprowadzeniu do Sejmu projektu ustawy o sołtysach i radach sołeckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw (inicjatywa grupy senatorów), który ma na celu dowartościowanie i wzmocnienie pozycji sołtysa i rady sołeckiej. Określa zasady wyboru i funkcjonowania sołtysów i rad sołeckich, m.in. umożliwia udział sołtysa w pracach rady gminy. Projekt określa też zasady wynagradzania sołtysa i członków rad sołeckich, a także zasady zarządzania przez sołectwo mieniem komunalnym. Przewiduje również przyznanie dodatkowego świadczenia emerytalnego osobie, która co najmniej przez jedną pełną kadencję pełniła funkcję sołtysa. Świadczenie, finansowane z budżetu państwa, ma wynosić 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę w razie pełnienia funkcji przez 1 pełną kadencję, 3% ‒ przy pełnieniu tej funkcji przez każdą następną pełną kadencję. Koszt świadczenia byłby pokrywany z budżetu państwa, z części której dysponentem jest minister właściwy ds. rozwoju wsi. Jego wypłatą zajmowałaby się Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z funduszu emerytalno-rentowego, w terminie wypłaty świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

29 marca 2023 r. na posiedzeniu plenarnym obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia KWRiST zadecydowano m.in., że specjalne posiedzenie KWRiST w sprawie zmiany opinii na temat projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej odbędzie się 6 kwietnia br. Przypominamy, że projekt został przez KWRiST oceniony negatywnie, a z wnioskiem o zmianę tej oceny wystąpiło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji na posiedzeniu 1 marca 2023 r. Strona samorządowa zmianę opinii uzależniła od uwzględnienia postulatów wyrażonych w uzasadnieniu do negatywnej opinii w sprawie projektu. KWRiST negatywnie zaopiniowała natomiast Krajowy Plan Gospodarowania Odpadami 2028 r. Uzasadniając swój brak zgody na opinie pozytywną strona samorządowa podkreślała dobrą współpracę z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, oraz fakt, że liczne uwagi zgłoszone przez stronę samorządową zostały uwzględnione. Przyczyną oceny negatywnej jest zaś to, że nie uwzględnione zostały uwagi kluczowe. W efekcie KPGO 2028 nakłada na JST liczne obowiązki nie dając samorządom narzędzi, w tym finansowych do ich realizacji. W takiej sytuacji opinia pozytywna nie mogła mieć miejsca. W części poświęconej omawianiu spraw różnych KWRiST wysłuchała m.in. informacji na temat spotkania Pani Magdaleny Rzeczkowskiej Minister Finansów oraz Pana Sebastiana Skuzy Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów z przedstawicielami ogólnopolskich organizacji samorządowych wchodzących w skład KWRiST, w Kowalu w dniach 8 i 9 marca 2023 r. W ocenie strony samorządowej rozmowy te były obiecujące, zwłaszcza że zwrócono w nich uwagę nie tylko na bieżące problemy finansowe JST, ale także na konieczność wprowadzenia zmian systemowych. Na wniosek strony samorządowej dyskutowano o możliwości uruchomienia subwencji ekologicznej, czyli formy wsparcia finansowego dla tych gmin, które są położone na terenach objętych rozmaitymi formami ochrony przyrody. Komisja wysłuchała także informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie rozwiązania problemu odbierania praw jazdy za przekroczenie prędkości w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2022 roku. Zrealizowane 29 marca 2023 r. posiedzenie KWRiST było też ostatnim, któremu ze strony samorządowej współprzewodniczył Jan Grabkowski, starosta poznański, reprezentujący Związek Powiatów Polskich. Od kwietnia br. funkcję współprzewodniczącego ze strony samorządowej pełnić będzie Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic reprezentujący Unię Miasteczek Polskich.

24 marca 2023 r. senacka Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu dyskutowała o przyszłości energetyki w Polsce podczas wyjazdowego posiedzenia, które odbyło się na Uniwersytecie Opolskim. Przewodniczący komisji senator Stanisław Gawłowski zaapelował do władz samorządowych o zbieranie informacji dotyczących potrzeb i oczekiwaniach w zakresie rozwoju nowoczesnej i zrównoważonej energetyki.

Wśród zidentyfikowanych problemów wskazał przestarzałe bloki energetyczne, zapóźnienia w modernizacji sieci elektroenergetycznych czy blokowanie rozwoju OZE, jak np. nieuzasadnione jego zdaniem zmiany w nowelizacji ustawy o elektrowniach wiatrowych. Senator Gawłowski ocenił, że już znajdujemy się w bardzo złej sytuacji. Powołał się na ogłoszony w poniedziałek 20 marca br. raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu IPCC, który jednoznacznie wskazuje, że zbliżamy się do katastrofy ekologicznej i musimy podjąć natychmiastowe działania zaradcze. Jego zdaniem sprawy dotyczące zmian klimatu „nie mogą podlegać regułom sporu politycznego”. Wskazał, że w Polsce dyskusje na temat zagrożeń klimatycznych i energetyki sprowadza się do założenia, że chcemy mieć tanią energię, ale nie chcemy rezygnować z węgla. Przewodniczący Komisji zaznaczył, że energetyka oparta na paliwach kopalnych staje się coraz mniej konkurencyjna. Zaś obywatele chcą takiej energii, dlatego tak świetnie rozwinął się rynek fotowoltaiki w Polsce. Stanisław Gawłowski mówił też o szansach rozwojowych związanych z rozwojem sieci elektroenergetycznych umożliwiających podłączanie nowych instalacji OZE. Jego zdaniem systemowe rozwiązania nie są wprowadzane w życie. Pieniądze ze sprzedaży uprawnień do emisji gazów cieplarnianych powinny być przekazywane na modernizację sieci przesyłowych i dystrybucyjnych pod kątem odnawialnych źródeł energii. Wskazał, że w budżecie państwa te środki nie są zaplanowane na projekty modernizacyjne. „To też musi być zmienione. Musimy modernizować sieci, musimy stworzyć Wam warunki do rozwoju OZE. Tak abyśmy z Wami wspólnie mogli namówić Polaków, żeby chcieli budować OZE”. „Przy Senacie powstał zespół doradców ds. transformacji energetycznej, który obecnie pracuje nad nowym prawem elektrycznym, ukierunkowanym na prosumeryzm. Nasi eksperci udzielą wsparcia we wszystkich regionach, w których będzie taka potrzeba” – powiedziała wiceprzewodnicząca komisji senator Danuta Jazłowiecka. Wskazała, że w woj. opolskim tkwi duży potencjał do rozwoju energetyki ze źródeł odnawialnych, szczególnie pochodzącej z wiatru. Zachęcała do podjęcia działań zmierzających do wykorzystania tych możliwości. Rektor Uniwersytetu Opolskiego prof. Marek Masnyk przyznał, że dużym utrudnieniem dla Opolszczyzny w rozwijaniu elektrowni wiatrowych jest wprowadzenie limitu budowy wiatraków w odległości 700 m od zabudować mieszkalnych, zamiast proponowanych przez Senat i popieranych przez rząd 500 m. Eksperci i samorządowcy wskazywali, że globalne problemy dotyczące energetyki mają swoje odzwierciedlenie w problemach lokalnych. Profesor Krystian Heffner, kierownik Katedry Gospodarki Przestrzennej i Środowiskowej, Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach wskazywał na związki ubóstwa energetycznego ze spadkiem wskaźnika demograficznego. Przedstawił strategię rozwoju woj. opolskiego, której celem jest m.in. zatrzymanie spadku liczebności ludności. W tym regionie wielu mieszkańców emigruje za granicę. Strategia ma także na celu walkę z ubóstwem energetycznym, która wg. badań dotyka w tym regionie średnio 30% gospodarstw domowych, szczególnie na terenach wiejskich. Jako próbę poprawy sytuacji w zakresie energetyki Piotr Dancewicz - dyrektor biura Aglomeracji Opolskiej, opisywał koncepcje tworzenia klastrów energii. Współpraca na poziomie różnych podmiotów: samorządów, prosumentów, wytwórców energii i przedsiębiorców ma na celu m.in. zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, efektywności ekonomicznej i energetycznej, zapewnić efekty środowiskowe i wykorzystanie lokalnego potencjału.

SEJM

20 marca 2023 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych na posiedzeniu wyjazdowym w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN rozpatrzyła informację ministra kultury i dziedzictwa narodowego na temat funkcjonowania i działalności Muzeum POLIN. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN jest instytucją kultury współprowadzoną i współfinansowaną na podstawie umowy o utworzeniu instytucji kultury pod nazwą Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN z dnia 25 stycznia 2005 r. przez trzech założycieli: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasto Stołeczne Warszawa oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Dyrektorem muzeum jest Zygmunt Stępiński, ponownie powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dniem 1 marca 2023 roku na trzyletnią kadencję. Dotacja podmiotowa MKiDN na działania muzeum w 2022 r. łącznie wyniosła 12.220.487 zł, a zgodnie z przyjętą ustawą budżetową na rok 2023 wynosi 10.672.000 zł. Dotacja podmiotowa Miasta Stołecznego Warszawa – 9.628 tys. zł. Działalność muzeum polega na przybliżaniu historii i kultury Żydów oraz innych grup mniejszościowych, zmniejsza poczucie dystansu do nich i obcości. Zarówno na wystawie stałej, jak i na wystawach czasowych muzeum odwołuje się do najważniejszych wartości: szacunku, ciekawości, wiarygodności i odwagi. Poza działaniami wystawienniczymi, muzeum prowadzi szereg długofalowych programów i projektów, m.in.:

TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia – coroczny festiwal poświęcony żydowskiej kulturze kulinarnej, trwający 5 dni i odbywający się w muzeum POLIN oraz w przestrzeni Warszawy,

„Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe” – projekt, którego celem jest ochron i popularyzacja dziedzictwa polskich Żydów poprzez edukację i przygotowanie młodych ludzi do życia we współczesnym zróżnicowanym społeczeństwie,

„Zwalczanie antysemityzmu, ksenofobii i rasizmu dziś!” – projekt angażujący młodzież szkolną i nauczycieli z Polski i Norwegii,

akcja społeczno-edukacyjna „Żonkile” – projekt, którego celem jest przypomnienie społeczeństwu o powstaniu w getcie warszawskim.

W dyskusji podkreślano cenne inicjatywy edukacyjne muzeum, w tym szeroko rozwiniętą działalność online, jego otwartość na różne środowiska (np. docieranie do małych miejscowości w ramach programu „Poznaj Polskę”), rozwinięty wolontariat. Poproszono też kwestię wycieczek młodzieży z Izraela, wskazując na konieczność prezentowania w pierwszej kolejności zasobów Muzeum POLIN, a dopiero później zwiedzanie byłych obozów koncentracyjnych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

22 marca 2023 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska KWRiST. W trakcie posiedzenia ocenę pozytywną uzyskał projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie weryfikacji dotrzymania wielkości dopuszczalnej emisji z uwzględnieniem niepewności pomiarowej. Kolejnym punktem porządku obrad był projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2028. Ponieważ na spotkaniu nie były obecne osoby decyzyjne w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Zespół postanowił przenieść dyskusję na poziom posiedzenia plenarnego KWRiST zastrzegając, że jeśli Ministerstwo nie wprowadzi zmian Komisja winna wydać opinię negatywną. Na posiedzeniu Zespołu miała się także odbyć dyskusja na temat aktualnej sytuacji w zakresie ustalania taryf na wodę. Dyskusja nie odbyła się ponieważ nikt z kierownictwa PGW Wody Polskie na spotkaniu się nie pojawił. Dlatego strona samorządowa zawnioskowała, aby temat po raz kolejny powrócił na posiedzenie plenarne KWRiST.

21 marca 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Zespołu ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji i nauki odniósł się m.in. do zgłoszonych przez Unię Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza postulatów dotyczących - mówiąc ogólnie - organizacji kolejnego roku szkolnego i problemów wynikających ze związane ze zwiększoną liczbą uczniów w szkołach ponadpodstawowych (półtora rocznika). Postulaty UMP dotyczyły:

utrzymania na rok szkolny 2023/2024 dla nowych roczników podwyższonych limitów w związku z kształceniem uczniów z Ukrainy;
zniesienie limitu godzin ponadwymiarowych dla nauczycieli;
wyłączenie stosowania przepisów o przekształceniu w przypadku tworzenia innej lokalizacji prowadzenia zajęć.

Odpowiadając Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji i nauki wskazał, że resort przyjmuje dwa ostatnie postulaty. „Przygotowujemy w tej chwili zmiany ustawowe, być może uda się to prowadzić do któregoś z projektów ustaw, które będą rozpatrywane na najbliższym posiedzeniu Sejmu i wtedy jest szansa, żebyśmy z tym zdążyli. Będą one dotyczyły dwóch elementów: po pierwsze zawieszenia na rok czasu tego ograniczenia 1,5 etatu i to dla szkół ponadpodstawowych, tam, gdzie ten problem występuje. I w związku z tym będziemy proponowali, aby nie była tutaj konieczna opinia bądź zgoda kuratora, bo pierwotnie o tym myśleliśmy, ale ponieważ to rozwiązanie tylko na rok, to nie chcemy tworzyć barier administracyjnych. Po drugie podobny mechanizm byłby z odrębną lokalizacją prowadzenia zajęć. Przy czym wyraźnie chce powiedzieć, że w opinii ministerialnych urzędników, Ministerstwa, jeżeli państwo chcą prowadzić zajęcia na Sali gimnastycznej innej szkoły, to w zasadzie nie ma potrzeby występowania o inną lokalizację takiej szkoły, tylko po prostu jest możliwość, bez szczególnych ograniczeń administracyjnych prowadzenia takich zajęć na Sali gimnastycznej innej szkoły, która jest na terenie w tej samej miejscowości. Jeżeli natomiast chodzi o limity związane z dziećmi ukraińskimi, to na tym etapie jesteśmy przeciwni przedłużaniu na kolejny rok szkolny, oczywiście z pozostawieniem tych oddziałów tych klas, w których te limity już obowiązują, tak aby dzieci mogły dokończyć edukacje w przedszkolu czy szkole do końca tego etapu edukacyjnego i w tym oddziale, który został już stworzony i skorzystał z takiej możliwości.” – poinformował Dariusz Piontkowski.

W trakcie spotkania wiceminister Dariusz Piontkowski ustosunkował się także do zgłoszonego przez władze Miasta Cieszyna problemu związanego z organizacja wycieczek szkolnych do leżącego „za rzeką” czeskiego Cieszyna. Jak poinformowała burmistrz Cieszyna kuratorium oświaty, delegatura w Bielski-Białej wymaga aby każda taka wycieczka była zgłaszana co najmniej z 14 dniowym wyprzedzeniem. Jak wskazał minister Dariusz Piontkowski, resort edukacji na gruncie obowiązujących przepisów nie dostrzega barier, na które wskazuje Cieszyn i nie ma także obowiązku przedkładania karty wycieczki na 14 dni przed wyjazdem. Jak się okazało w toku dyskusji opisane obowiązki wynikają z karty informacyjnej opracowanej przez kuratorium oświaty. W związku z powyższym minister poprosił o przekazanie do MEiN treści tej informacji i resort bezpośrednio skontaktuje się z kuratorium w tej sprawie.

Ponadto w trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował:

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie typów szkół i placówek, w których nie tworzy się samorządu uczniowskiego.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców.

21 marca 2023 r. obradował Zespół ds. finansów publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzoru deklaracji o należnych kwotach podatku od towarów i usług w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 103 ust. 5a ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto strona rządowa i samorządowa dyskutowała także wniosek Związku Gmin Wiejskich RP dotyczący możliwości wsparcia finansowego modernizacji oświetlenia ulicznego i budowy FV w miejscach o największym zużyciu energii w gminach, rozbudowany o problematykę finansowania oświetlenia dróg krajowych i autostrad. Obecnie na posiedzeniu Zespołu Sebastian Skuza, wiceminister finansów wskazał, że środki na tego typu inwestycje mogły by się znaleźć np. w rezerwie subwencji ogólnej. Zaproponował, aby strona samorządowa rozważyła takie rozwiązanie oraz wyraźnie wskazała, że tego typu inwestycje będą traktowane przez JST priorytetowo. „mam jeszcze takie pytanie i to bym chciał od państwa usłyszeć, że jest to naprawdę priorytet. To znaczy, że jeżeli to by była kwota miliarda złotych – mówię zupełnie przykładowo – ja mówię tak: OK przerzucam na JST miliard złotych. I to będzie ten priorytet, czy to się rozejdzie, a priorytet pozostanie. Tego chciałbym uniknąć.” – mówił wiceminister Sebastian Skuza. Odpowiedzi ministrowi Skuzie udzielił m.in. Eugeniusz Gołembiewski, burmistrz miasta Kowal reprezentujący Unię Miasteczek Polskich: „nie o to chodzi, żeby te pieniądze służyły pokrywaniu bieżących wydatków naszych energetycznych, mówię o energetyce szeroko pojętej, tylko, żeby efektem tych działań było obniżenie wydatków bieżących związanych z energetyką, ale i z oświetleniem, ogrzewaniem. Żeby ta subwencja była ukierunkowana na zmniejszenie wydatków energetycznych wszystkich samorządów, które będą w tym brały udział.”. „Generalnie mamy problem w budżetach naszych, że musimy coś zrobić panie ministrze, żeby obniżyć koszty bieżące oświetlenia; ogrzewania obiektów; produkcji wody; oczyszczania ścieków; utrzymania basenów i stadionów; domów kultury; czy nawet urzędów. Dlatego takie rozszerzone, szeroko pojętej oszczędności energii i tej cieplnej i tej oświetleniowej jak najbardziej tak i na pewno to będzie pozytywnie odebrane.” – dodawał Jacek Brygman, wójt gminy Cekcyn i członek Zarządu Związku Gmin Wiejskich RP.

20 marca 2023 r. odbyło się spotkanie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. W trakcie posiedzenia zespół kontynuował omawianie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji. Strona samorządowa zakończyła przedstawianie uwag zgłoszonych do projektu. Tym razem dotyczyły one przede wszystkim przewidzianym w projekcie rozwiązaniom w zakresie e-doręczeń. Po długiej dyskusji Zespół postanowił odstąpić od wydania opinii na tym posiedzeniu i skierować projekt do dalszych prac. Opinia ma zostać wydana albo na plenarnym posiedzeniu KWRiST zaplanowanym na 29 marca br. albo na kolejnym, kwietniowym posiedzeniu Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego. W trakcie posiedzenia pozytywną opinię otrzymał natomiast projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji i trybu prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Projekt ten był opiniowany również przez Zespół ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu, na którym również uzyskał opinię pozytywną. Pozytywna opinię otrzymał także projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy – Prawo telekomunikacyjne. W przypadku tego ostatniego projektu opinia Zespołu jest opinią wiążącą.

15 marca 2023 r. obradował Zespół ds. Infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Zespół opiniował następujące projekty: rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji i trybu prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego – projekt uzyskał pozytywną opinię

rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie obszaru otoczenia Centralnego Portu Komunikacyjnego – w tym przypadku Zespół negatywnie zaopiniował projekt,
propozycji Ministra – Członka Rady Ministrów pani Agnieszki Ścigaj dot. uzupełnienia projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (UD401) – propozycje pani Minister spotkały się z pozytywną opinią Zespołu.

Natomiast w „sprawach różnych” – na wniosek Związku Miast Polskich – omówiono problematykę wsparcia budownictwa mieszkaniowego. W porządku obrad Zespołu znajdował się także punkt dotyczący rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie granicy portu morskiego w Gdyni, który jednak na wniosek resortu został skreślony z wokandy.

13 marca 2023 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie spotkania Zespół pozytywnie zaopiniował m.in. projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wykazu świadczeń opieki zdrowotnej wymagających ustalenia odrębnego sposobu finansowania (MZ 1421). Projekt rozszerza listę świadczeń, które będą finansowane poza ryczałtem. Do tej pory poza ryczałtem finansowane są m.in.: porody; ostre zespoły wieńcowe; onkologie w całości; zaćmy; endoprotezoplastyka. Do listy tej dołączyć maja od 1 kwietnia br. m.in.: udary mózgu; pompy baklofenowe; pompy cukrzycowe; pewne procedury naczyniowe; pewne procedury okulistyczne w tym stymulator struktur głębokich; a także ślimaki, czyli implanty słuchu. Natomiast w sprawach różnych Zespół omówił dwa tematy. Pierwszym była informacja Ministerstwa Zdrowia na temat okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego. Z takim pytaniem (kiedy MZ planuje znieść stan zagrożenia epidemicznego) wystąpił Związek Miast Polskich. Jak poinformowało Ministerstwo Zdrowia stan zagrożenia ma zostać zniesiony z końcem kwietnia. Strona samorządowa wskazała, że termin zniesienia stanu epidemicznego ma dla JST istotne znaczenie, ponieważ w stanie epidemii pewne procedury i działania zostały zawieszone. Tak jest np. w przypadku orzeczeń o niepełnosprawności. W czasie trwania epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego orzeczenia te przedłużały się automatycznie "do końca trwania stanu zagrożenia (epidemii)". Po zakończeniu stanu zagrożenia organy orzekające będą miały 60 dni na przeprowadzenie weryfikacji tych przedłużających się automatycznie orzeczeń. Z powodu długiego okresu trwania stanu zagrożenia (epidemii) zadanie to jest niewykonalne w tym terminie. Konieczna jest więc nowelizacja ustawy w tym zakresie. Podobne problemy mogą wystąpić także w innych dziedzinach. Dlatego strona rządowa i samorządowa ustaliły, że zdiagnozują obszary, w których koniec stanu zagrożenia może skutkować podobnymi konsekwencjami. Strona rządowa zaś przygotuje propozycję rozwiązań, które podobnym problemom zaradzą. Drugim tematem poruszanym w punkcie poświęconym sprawom różnym była kwestia zaproponowanej przez Ministerstwo Zdrowia zmianie przepisów regulujących apteczne dyżury. Poza przedstawicielami strony samorządowej w dyskusji uczestniczyli także przedstawiciele samorządu aptekarskiego. W trakcie dyskusji ustalono, że Resort Zdrowia przygotuje dwa warianty zmiany przepisów w tym zakresie. Obydwie przewidują, że za dyżury apteki będą otrzymywać wynagrodzenie z Narodowego Funduszu Zdrowia.

SEJM

9 marca 2023 r. zakończyło sią 73., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o referendum lokalnym (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego m.in.: wprowadzenie reguły, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji; zmniejszenie o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum; zagwarantowanie inicjatorom referendum 6 miesięcznego (dotychczas jest to 60 dni) terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum; wydłużenie terminu na zaskarżenie do sądu administracyjnego uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego odrzucającej wniosek mieszkańców w sprawie przeprowadzenia referendum; wydłużenie terminu na usunięcie braków formalnych wniosku o referendum; wydłużenie terminu na złożenie do sądu administracyjnego skargi na postanowienie komisarza wyborczego odrzucającego wniosek o przeprowadzenie referendum; wydłużenie terminu na wniesienie skargi kasacyjnej; stworzenie możliwości utrwalania pracy komisji wyborczej za pomocą aparatów fotograficznych oraz kamer; zwiększenie liczby mężów zaufania wyznaczanych do pracy w komisji wyborczej; zniesienie progu frekwencji, od którego zależy ważność referendum.
ustawę o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt rządowy). Ustawa m.in. wprowadza autoryzację podmiotów wykonujących działalność leczniczą, jeśli chodzi o udzielanie przez nich świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. A także wprowadza wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem. Będzie on obowiązkowy dla placówek, które wykonują działalność leczniczą, niezależnie od korzystania ze środków publicznych. Ponadto w ramach procesu akredytacji realizowane będą procedury oceniające przez NFZ, mające na celu spełnienie przed dany podmiot wnioskujący standardów akredytacyjnych. W ramach procedury będzie przeprowadzony przegląd akredytacyjny i przygotowany raport z przeglądu. Minister zdrowia udzieli lub odmówi udzielenia akredytacji, a także będzie mógł cofnąć akredytację. Ocena spełnienia warunków dokonywana będzie na poziomie NFZ i Rady Akredytacyjnej. Funkcjonować będzie system świadczeń kompensacyjnych.
ustawę o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1 z dnia 11 grudnia 2018 r. mającej na celu nadanie organom ochrony konkurencji państw członkowskich uprawnień w celu skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewnienia należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wdrożenia do polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy 2019/520 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwiania transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii.
9 marca 2023 r. zakończyło się trzydniowe 73. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o aplikacji mObywatel (projekt rządowy).
Ustawa m.in. zrównuje pod względem prawnym dokumentów cyfrowych obsługiwanych w aplikacji mObywatel z analogicznymi dokumentami w tradycyjnej, nieelektronicznej formie - w szczególności doprecyzowanie warunków wykorzystywania i uznawania dokumentu elektronicznego, obsługiwanego przy użyciu aplikacji „mObywatel”, który służyć ma jako mobilny dokument tożsamości (mobilny odpowiednik dowodu osobistego). Jej celem jest także upowszechnienie korzystania z usługi mLegitymacji przez uczniów i studentów. Jej przepisy przewidują ponadto stworzenie rozwiązania, w ramach którego jednostki samorządu terytorialnego i inne podmioty (organizacje zawodowe, zrzeszenia, związki sportowe) będą mogły prowadzić ewidencję, uruchamiać i zarządzać swoimi dokumentami elektronicznymi, wydanymi dla obywateli (mieszkańców, członków organizacji). Działania te przyczynią się do wyrównywania dysproporcji w zakresie dostępu do nowoczesnych technologii, w szczególności dla mieszkańców mniejszych gmin, powiatów, które z uwagi, na przykład na koszty nie dają swoim mieszkańcom możliwości efektywnego korzystania, m.in. z kart mieszkańca. Przygotowanie rozwiązania na poziomie systemu teleinformatycznego ministra właściwego do spraw informatyzacji, związanego z funkcjonowaniem aplikacji mObywatel, z którego będą mogły skorzystać podmioty nieposiadające odpowiednich zasobów, a realizujące usługi np. na rzecz mieszkańców będzie dogodnym rozwiązaniem dla usługodawców.
ustawę o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia (projekt rządowy). Ustawa dotyczy dostosowania polskiego prawo do przepisów m.in. UE, jeśli chodzi o system homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia. W projekcie m. in. zaproponowano sposób wskazania organów krajowych właściwych do spraw homologacji, nowy system naliczania wysokości opłat za wydanie dokumentów homologacyjnych, określono zasady wyznaczania służb technicznych w celu rzetelnego i prawidłowego przeprowadzania badań na potrzeby procedur homologacyjnych oraz wprowadzono alternatywną możliwość uzyskania świadectwa homologacji dodatkowej instalacji gazowej (na zgodność z regulaminem ONZ nr 115).
ustawę o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia rozwiązań systemowych, w celu zmniejszenia ilości odpadów powstających z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obecnych w środowisku naturalnym, w szczególności w środowisku morskim. Projektowana ustawa zawiera także przepisy karne za nieprzestrzeganie jej przepisów, a także przepisy określające wysokość administracyjnych kar pieniężnych nakładanych na podmioty za nieprzestrzeganie przepisów tej ustawy. Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy w całości implementują przepisy prawa europejskiego zawarte w dyrektywie 2019/904.

SENAT

8 marca 2023 r. zakończyło się 60. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 6 ustaw, do 4 wprowadziła poprawki. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, który umożliwia zwrot pracownikom kosztów używania do celów służbowych prywatnych samochodów elektrycznych, hybrydowych i napędzanych wodorem. Obecnie jest to możliwe tylko w przypadku pojazdów z silnikiem spalinowym. Projekt przewiduje zmianę rozporządzenia ministra infrastruktury z 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy polegającą na uzależnieniu wysokości stawek kosztów używania samochodów do celów służbowych – tzw. kilometrówki – od mocy silnika. Projekt trafi teraz do Sejmu.

Ustawy przyjęte z poprawkami

Senat wprowadził 45 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie postanowili, że zmianami kodeksu pracy w zakresie urlopu rodzicielskiego zostaną objęci również pracownicy, którzy ze względu na długotrwały proces legislacyjny byliby pozbawieni prawa do wydłużonego urlopu rodzicielskiego. Zdecydowali o 100-procentowej wysokości miesięcznego zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego. Opowiedzieli się za przyznaniem uprawnień analogicznych do tych, które mają rodzice dziecka na podstawie ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, rodzicom dziecka, u którego stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu. Postanowili przyznać pracownikowi samotnie wychowującemu dziecko prawo do urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Senatorowie wydłużyli ponadto granicę, do której udziela się urlopu rodzicielskiego, do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 7. rok życia, a także podnieśli z 8 do 12 lat granicę wieku dziecka, do ukończenia którego pracownik wychowujący to dziecko może złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy. Zgodnie z senackimi poprawkami za członka rodziny na potrzeby udzielania urlopu opiekuńczego będzie uważane także rodzeństwo pracownika. Inna zmiana umożliwia złożenie wniosku o elastyczną organizację pracy także pracownikowi udzielającemu wsparcia lub sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, również wówczas, gdy ich niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18. roku życia. Kolejna zakłada, że przepisy nakładające na pracodawcę obowiązki informacyjne oraz nakazujące pracodawcy organizować szkolenia pracowników w godzinach pracy wejdą w życie 1 stycznia 2024 r. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, doprecyzowujący i redakcyjny.

Izba z 11 poprawkami doprecyzowującymi przyjęła ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (projekty poselskie). Senatorowie uściślili, jakie podmioty są uprawnione do inicjowania utworzenia rad seniorów (np. organizacje pozarządowe i uniwersytety trzeciego wieku) oraz do opiniowania projektu statutu rady seniorów; prawo opiniowania projektu będą miały zarówno podmioty reprezentujące środowiska zainteresowane działalnością seniorów, jak i grupa obywateli, która złożyła wniosek o utworzenie rady seniorów. Doprecyzowano też zasady zwrotu kosztów poniesionych przez członka rady seniorów z tytułu udziału w posiedzeniu rady lub w zorganizowanym wydarzeniu, na którym reprezentował on radę. Jeżeli organ jednostki samorządu terytorialnego zdecydował o zwracaniu takich kosztów, to będzie miał obowiązek uregulowania ich zasad w statucie rady seniorów. Przyjęte zostały też poprawki, zgodnie z którymi utworzenie powiatowej i wojewódzkiej rady seniorów będzie fakultatywne, a nie obowiązkowe w wypadku złożenia wniosku przez wymaganą grupę mieszkańców.

Senatorowie z 3 poprawkami poparli ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowali m.in. o rozszerzeniu katalogu podmiotów uprawnionych do tańszego gazu o spółdzielnie piekarnicze, w przypadku których działalność piekarnicza nie jest główną, ani nie jest największym źródłem ich przychodów.

Ustawy przyjęte bez poprawek

Ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (projekt rządowy) przewiduje miesięczne świadczenie przysługujące małżonkom, dzieciom i rodzicom funkcjonariuszy i żołnierzy, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą lub w związku z ratowaniem przez nich czyjegoś życia, zdrowia lub mienia poza służbą.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi o współpracy prawnej w sprawach karnych, podpisanej w Abu Dhabi dnia 22 września 2022 r. (projekt rządowy), dotyczy ratyfikacji umowy, która reguluje kwestie współpracy prawnej prokuratur i sądów w sprawach karnych, w tym pomocy prawnej, ekstradycji i przekazywania osób skazanych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

10 marca 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół pozytywnie ocenił zaproponowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki kryteria podziału rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2023. Strona samorządowa zgłosiła do tych Kryteriów uwagę ogólną dotyczącą konieczności przeprowadzenia dyskusji nad zmianą systemu finansowania oświaty i edukacji. Natomiast w punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa zgłosiła tematy, które powinny zostać przez Zespół pilnie przedyskutowane. Pierwszy dotyczy organizacji roku szkolnego 2023/2024. Strona samorządowa chciałaby wiedzieć, czy podwyższone limity uczniów w oddziałach (ze względu na uczniów z Ukrainy) będą obowiązywały nadal? Kwestia druga dotyczy problemu braku nauczycieli przedmiotów zawodowych oraz przedmiotów ścisłych. W związku z tym, ze we wrześniu 2023 do szkół ponadpodstawowych trafi 1,5 rocznika tych nauczycieli zabraknie. Jednocześnie nie ma sensu zatrudniać nowych w szkołach, ponieważ we wrześniu 2024 do szkół ponadpodstawowych trafi tylko 0,5 rocznika uczniów. Dlatego strona samorządowa postuluje, aby w przyszłym roku czasowo zezwolić na zatrudnianie brakujących nauczycieli na więcej niż 1,52 etatu. Ostatnia sprawa wiąże się z przyjęciem 1,5 rocznika od września 2023 r. W szkołach (zwłaszcza miejskich) może pojawić się konieczność korzystania np. z sal gimnastycznych w szkołach podstawowych. To - formalnie - wymaga utworzenia dodatkowej lokalizacji szkoły ponadpodstawowej. Strona samorządowa zwróciła się o złagodzenie formalności związanych z tworzeniem takich lokalizacji w tych szczególnych przypadkach.

8 marca 2023 r. obradował na specjalnym, dodatkowym posiedzeniu Zespół ds. infrastruktury urbanistyki i transportu KWRiST. Zespół spotkał się aby zaopiniować Projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (UD18). Ostatecznie Zespół odstąpił od opiniowania projektu ustawy. Powodem był brak możliwości uzgodnienia stanowiska po stronie samorządowej. Związek Powiatów Polskich zaproponował opinie pozytywną z uwagą (de lege ferenda) wprowadzenia w przyszłości rozwiązań umożliwiających finansowania z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowej przewozów autobusowych organizowanych przez miasto na liniach podmiejskich. Sprzeciwiały się temu Związek Miast Polskich oraz Unia Metropolii Polskich. Korporacje reprezentujące miasta stanowczo domagały się uwzględnienia w podziale środków Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych także linii podmiejskich. Argumentowały, że w ten sposób są usuwane białe plamy komunikacyjne, a koszt podmiejskiej komunikacji obciąża (obecnie) budżety miast. Zarówno ZMP jak i UMP wskazywały, że nie mogą poprzeć opinii pozytywnej z uwagą, że mogą co najwyżej poprzeć opinie negatywną z uwagą. Na zaopiniowanie projektu negatywnie nie zgodził się z kolei Związek Powiatów Polskich. W konsekwencji Zespół od opiniowania projektu odstąpił.

7 marca 2023 r. odbyło się specjalne posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Porządek posiedzenia obejmował jeden punkt: wniosek strony rządowej o zmianę opinii KWRiST do projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej (UD432). W trakcie spotkania strona samorządowa przypomniała jeszcze raz jakie uwagi spowodowały negatywne zaopiniowanie projektu. Uwagi te dotyczą przede wszystkim tego braku podziału zadań pomiędzy administrację rządową i samorządową na te zadania, które są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej dla samorządów; tymi które są zadaniami własnymi JST i tymi, które są zadaniami administracji rządowej w kwestii ochrony ludności. - Chcielibyśmy, aby z jednej strony zadziałała zasada pomocniczości, aby samorządy miały jak najwięcej zadań, które mogą być na dole realizowane, co do których już sprawdziliśmy, że możemy je realizować, żebyśmy otrzymali środki adekwatne do poniesionych kosztów, ale przede wszystkim aby to było jasne i precyzyjne kto czym się zajmuje w sytuacjach kryzysowych. Drugą kwestią dla nas ważna jest ta dotycząca wprowadzenia nowych stanów gotowości, czyli stanu pogotowia oraz stanu zagrożenia. Tu przede wszystkim chcielibyśmy, aby jasno zostały sprecyzowane przesłanki wprowadzania stanu pogotowia, stanu zagrożenia i stanu klęski żywiołowej. Wracam też do tego postulatu czasu trwania stanu pogotowia czy stanu zagrożenia i czasu na jaki on ma być przedłużony. Ciągle nie są jasne przepisy dotyczące przejmowania zadań jednostki samorządu terytorialnego przez wojewodę – mówił w trakcie posiedzenia Marek Wójcik, sekretarz KWRiST ze strony samorządowej.

Z kolei przedstawiciele strony rządowej podkreślali, że uwzględnili aż 90 uwag zgłoszonych przez stronę samorządową do projektu ustawy. Zaproponowali także, są gotowi (w zamian za pozytywną opinię) zrezygnować z przepisów dotyczących przejmowania zadań i komisarza. - Zaproponował państwu następującą rzecz: my byśmy zrobili daleko idące ustępstwo, które no jest rzeczywiście ogromnym ukłonem z naszej strony. Wykreślilibyśmy z art. 35 punkt 6 i 7, czyli wyrzucilibyśmy możliwość przejęcia zadań przez wojewodę i powołania do tych zadań osoby koordynującej. Tych zadań, których np. nie wykonał wójt, burmistrz, czy prezydent. To jest daleko idąca zmiana, tym bardziej że w moim środowisku politycznym no rzeczywiście nacisk na to był bardzo mocno kładziony – mówił Maciej Wąsik, wiceminister administracji i spraw wewnętrznych.

Ostatecznie strona rządowa i strona samorządowa ustaliły, że rozmowy będą kontynuowane. Poza zaproponowaną przez MSWiA zmianą strona rządowa zobowiązała się także do opracowania podziału zadań na rządowe – samorządowe oraz zlecone, na co bardzo mocno naciskała m.in. Unia Metropolii Polskich.

2 marca 2023 r. senackie Komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Ustawodawcza rozpatrzyły ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw i wniosą o wprowadzenie do niej poprawek, głównie doprecyzowujących, legislacyjnych i techniczno-redakcyjnych.

Nowelizacja wdraża 2 unijne dyrektywy w sprawie: przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, których celem jest osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunom godzenia życia zawodowego z rodzinnym. Najważniejsze zmiany to m.in.: indywidualne prawo obojga rodziców do urlopu rodzicielskiego (do 41 tyg. przy urodzeniu jednego dziecka, do 65 tyg. dla dzieci objętych ustawą ,,Za życiem”); nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego, w wymiarze do 9 tyg., dla każdego z rodziców; uniezależnienie prawa ojca do urlopu rodzicielskiego od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu w dniu porodu; 70-procentowy zasiłek macierzyński za cały okres dla obojga rodziców; bezpłatny urlop opiekuńczy (5 dni w roku kalendarzowym); płatne w 50% zwolnienie od pracy „z powodu działania siły wyższej” do wykorzystania w pilnych sprawach rodzinnych (2 dni lub 16 godz. w roku kalendarzowym).

2 marca 2023 r. senacka Komisja Ustawodawcza podjęła decyzję o podjęciu inicjatywy ustawodawczej dotyczącej projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Z inicjatywą tą wyszła senator Lidia Staroń w celu zwiększenia ochrony osób trzecich w postępowaniu egzekucyjnym. Na szczególną ochronę zasługują zwłaszcza interesy małżonków lub byłych małżonków dłużników w sytuacji, gdy przeciwko dłużnikowi skierowano egzekucję do udziału we współwłasności objętej wspólnością majątkową i gdy nie doszło jeszcze do podziału majątku wspólnego między małżonkami lub byłymi małżonkami.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1 marca 2023 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Komisja wysłuchała m.in. Informacji Ministerstwa Aktywów Państwowych na temat aktualnej sytuacji dotyczącej dystrybucji węgla. Jak zaznaczył Karol Rabenda, wiceminister MAP, proces sprzedaży węgla został przewidziany do końca kwietnia. Dodał też, że gminy będą mogły kupić dla swoich jednostek podległych węgiel, który nie zostanie sprzedany mieszkańcom. Co więcej, po zakończeniu sezonu grzewczego węgiel będzie mógł być sprzedawany mieszkańcom ponad ustalone limity, tak aby w razie zainteresowania mogli zrobić zapasy surowca. Takie rozwiązanie będzie funkcjonować do końca czerwca. Jeśli mimo to w gminach pozostanie niesprzedany węgiel, będzie mógł być on sprzedawany mieszkańcom innych, sąsiednich gmin. Kolejnym punktem była Informacja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie funkcjonowania miejsc zbiorowego zakwaterowania uchodźców wojennych z Ukrainy. Od 1 marca br. wchodzą w życie przepisy o odpłatności za pobyt w miejscach zbiorowego zakwaterowania uchodźców z Ukrainy. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami art. 12 ust. 17 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa uchodźcy będą współfinansować swój pobyt w Polsce. I tak po upływie 120 dni od wjazdu do naszego kraju będą płacić 50% kosztów zakwaterowania i wyżywienia, jednak nie więcej niż 40 zł dziennie. Po upływie 180 dni, czyli od 1 maja br. – już 75% tych kosztów, jednak nie więcej niż 60 zł dziennie. Celem przepisów jest zmobilizowanie uchodźców do aktywizacji zawodowej oraz do samodzielnego funkcjonowania na terytorium RP. Nie mają one natomiast doprowadzić do bezdomności obywateli Ukrainy, uciekających przed wojną, którzy nie są w stanie partycypować w kosztach pomocy. Komisja wysłuchała także Informacji Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na temat aktualnej sytuacji w zakresie ustalania taryf na wodę. Po kolejnej turze rozmów z przedstawicielami Wód Polskich, strona samorządowa KWRiST postanowiła wystąpić do Premiera Mateusza Morawieckiego o przywrócenie poprzedniego rozwiązania, kiedy to gminy były odpowiedzialne za zatwierdzanie taryf na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Do takiego wniosku doszła po kolejnej dyskusji z przedstawicielami Wód Polskich, którzy nie przyjmują argumentów, że w związku z rosnącymi kosztami energii (mającymi przełożenie na koszt wody), inflacją czy wzrostem płac w niektórych przypadkach konieczna jest zmiana cen wody i ścieków. Inaczej zaczną upadać przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, a przecież zapewnienie mieszkańcom wody i odprowadzenie ścieków jest jednym z podstawowych zadań gmin. W trakcie posiedzenia wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Maciej Wąsik zaproponował, by podjąć jeszcze jedną próbę opiniowania projektu ustawy o ochronie ludności. Na razie został on zaopiniowany negatywnie, choć strona samorządowa podkreślała pozytywne rozwiązania. Ponieważ lepiej byłoby procedować go w parlamencie z pozytywną opinią KWRiST, wiceminister zaproponował ponowne rozważenie tych kilku zasadniczych kwestii, które nie uzyskały aprobaty strony samorządowej. Zadeklarował wolę wypracowania kompromisu. Ostatecznie ustalono, że projekt – jako punkt wyjścia do dyskusji o zmianach - przedyskutuje Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli.

24 lutego 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. Podczas spotkania rozpatrzone zostały następujące punkty: Projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Rozwoju i Technologii).

Projekt ustawy o przekształceniu Centralnego Ośrodka Informatyki w Agencję Informatyzacji (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów).
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji (UD372) (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów).
Informacja Ministerstwa Finansów w sprawie stanu prac i realizacji Krajowego Rejestru Faktur (KSeF).
Informacja Ministerstwa Finansów w sprawie stanu prac nad Rejestrem Umów. W celu przygotowania się do wdrożenia jednostki samorządu terytorialnego są zainteresowane aspektami organizacyjnymi i technicznymi rozwiązania.

23 lutego 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. edukacji kultury i sportu KWRiST. W trakcie spotkania Zespół omawiał projekt rozporządzenia w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty. Dyskusja skupiła się na kwestii dotyczącej tworzenia grup wychowawczych dla nieletnich matek i ich dzieci w MOW-ach, a także zawiadamianiu dyrektora MOW i organu prowadzącego MOW o skierowaniu nieletniego do MOW.

22 lutego 2023 r. zakończyło się 59. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 8 ustaw. Senatorowie odrzucili 2 ustawy, a do 4 wprowadzili poprawki. Jedną z odrzuconych przez Senat ustaw była ustawa o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (projekty rządowe i poselski) zakłada m.in. zwiększenie dostępu do lokali wyborczych dla mieszkańców małych miejscowości. Uzasadniając wniosek o odrzucenie noweli kodeksu wyborczego, przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski poinformował, że w ocenie konstytucjonalistów narusza ona wskazany przez Trybunał Konstytucyjny 6-miesięczny okres ciszy legislacyjnej przed wyborami, który pod żadnymi warunkami nie może ulec skróceniu. Narusza ona też art. 2 konstytucji zawierający zasadę odpowiedniego vacatio legis i zakaz wprowadzania istotnych zmian w prawie wyborczym w okresie krótszym niż 6 miesięcy między wejściem w życie aktu normatywnego a podjęciem pierwszej czynności przewidzianej kalendarzem wyborczym. Senator Krzysztof Kwiatkowski przypomniał również, że orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego wskazuje, iż przez „istotne zmiany” należy rozumieć takie, których wprowadzenie może mieć wpływ na wynik wyborczy lub na takie elementy jak finansowanie kampanii wyborczych czy członkostwo w komisjach wyborczych. Zakaz wprowadzania zmian w prawie wyborczym w krótkim okresie przed wyborami wynika również z regulacji międzynarodowych – protokołu europejskiej konwencji praw człowieka i rekomendacji Komisji Weneckiej. Senatorowie odrzucili też ustawę o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych.

Z poprawkami Senat przyjął m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senat umożliwił m.in. wydanie polskiego dokumentu podróży cudzoziemcowi, który posiada obywatelstwo określone w akcie wykonawczym wydanym przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Senatorowie przywrócili 14-dniowy termin na wniesienie odwołania od niektórych decyzji wydawanych na podstawie ustawy o cudzoziemcach zamiast 7-dniowego przyjętego w ustawie. Izba przywróciła też dotychczasowy 15-dniowy minimalny termin dobrowolnego wyjazdu, który może być orzeczony w decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Zdecydowała również o przywróceniu regulacji zawartej w art. 315 ust. 4a ustawy o cudzoziemcach, zawieszającej bieg terminu dobrowolnego powrotu do czasu doręczenia cudzoziemcowi decyzji ostatecznej w innej sprawie;
ustawa o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) została przyjęta z 9 poprawkami. Jedna z senackich poprawek przewiduje, że tzw. minimalna odległość elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej będzie wynosić nie mniej niż 500 m, a nie 700 m, jak proponował Sejm. Kolejna zmiana zakłada, że odległość ta może być jeszcze mniejsza, jeśli po konsultacjach z mieszkańcami rada gminy dopuści w drodze uchwały budowę turbin w odległości mniejszej niż 500 m, ale nie mniejszej niż odległość zasięgu uciążliwych oddziaływań, określonych w odrębnych przepisach. W takim wypadku inwestor będzie musiał opłacać gospodarstwom położonym bliżej niż 500 m opłaty dystrybucyjne, mocową, kogeneracyjną i opłatę OZE, zawarte w rachunkach za energię elektryczną. Kolejna poprawka ma na celu wyłączenie stosowania wymogów w zakresie minimalnej odległości elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej w odniesieniu do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących przed dniem 16 lipca 2016 r.
50 poprawek senatorowie uchwalili do ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej (projekt rządowy). Zmodyfikowano definicję diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego tak, aby obejmowały leczenie wszystkich rodzajów nowotworów, a nie tylko złośliwych lub miejscowo złośliwych, a także aby odnosiły się do przypadków, kiedy każdy lekarz zgłosił podejrzenie nowotworu. Kolejna poprawka wprowadza do opieki onkologicznej również opiekę paliatywną. Izba zdecydowała, że opieka onkologiczna obejmuje diagnostykę onkologiczną, leczenie onkologiczne i monitorowanie. Senatorowie zmodyfikowali też pojęcie specjalistycznego ośrodka leczenia onkologicznego (SOLO) tak, aby był on podmiotem wykonującym działalność leczniczą bez ograniczenia jego rodzaju do stacjonarnego i całodobowego świadczenia zdrowotnego szpitalnego. Zniósł również wymóg, zgodnie z którym SOLO poziomu trzeciego sprawuje nadzór nad realizacją planu leczenia onkologicznego przez SOLO poziomu pierwszego.

Bez poprawek senatorowie przyjęli dwie ustawy. Pierwszą była ustawa o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (projekt rządowy) tworzy podstawy prawne do realizacji Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027, co umożliwi ubieganie się o środki finansowe z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) oraz z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Drugą ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dostosowuje polskie przepisy do prawa unijnego w zakresie jurysdykcji w sprawach małżeńskich i dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz uprowadzeń dzieci za granicę.

17 lutego 2023 r. obradowały też senackie Komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Ustawodawcza, które zarekomendują Senatowi odrzucenie stawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw.

Nowelę za niezgodną z konstytucją, przede wszystkim z jej art. 2, uznali w swoich ekspertyzach: Zespół Doradców ds. kontroli konstytucyjności prawa przy Marszałku Senatu X kadencji oraz prof. Ryszard Piotrowski z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Piotr Uziębło z Uniwersytetu Gdańskiego i prof. Andrzej Jackiewicz z Uniwersytetu w Białymstoku, prof. Mariusz Jabłoński z Uniwersytetu Wrocławskiego. Konstytucjonaliści wyjaśnili, że art. 2 konstytucji zakazuje dokonywania istotnych zmian w prawie wyborczym w okresie krótszym niż 6 miesięcy między wejściem w życie ustawy a podjęciem pierwszej czynności przewidzianej kalendarzem wyborczym, czyli wydaniem postanowienia o zarządzeniu wyborów. „Można domniemywać, że ustawa wejdzie w życie około 15 marca, a zatem do pierwszej czynności wyborczej pozostanie mniej niż pół roku, bo niecałe 5 miesięcy. A zatem cisza legislacyjna przewidziana w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i w kodeksie dobrej praktyki w sprawach wyborczych, zostanie złamana” – mówił prof. Marek Chmaj z zespołu doradców. Podkreślił, że z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że istotne zmiany to takie, których wprowadzenie może mieć wpływ na wynik wyborów. Obecni na posiedzeniu komisji eksperci byli zgodni, że nowela wprowadza istotne zmiany w prawie wyborczym, bo dotyczą one m.in. struktury okręgów wyborczych, liczebności i składu komisji wyborczych, sposobu liczenia głosów, zatem nie może być przyjmowana bez wymaganego vacatio legis. Uznali, że z powodu tej niezgodności ustawy z konstytucją należy ją odrzucić. Zgłosili też liczne zastrzeżenia do przepisów noweli, dotyczących m.in. Centralnego Rejestru Wyborców, nagrywania głosowania i przekazywania zapisów ministrowi cyfryzacji, limitu wieku dla prawników w komisji okręgowej, dowozu do lokalu wyborczego, uposażenia dla mężów zaufania. Zdaniem konstytucjonalistów ustawa pogłębi kryzys konstytucyjny i osłabi wiarygodność wyborów. Podkreślili, że zmiany można wprowadzić po wyborach, z zachowaniem tzw. ciszy legislacyjnej, po przeprowadzeniu szerokich konsultacji.

17 lutego 2023 r. Komisje Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw wraz z 11 poprawkami legislacyjnymi, z których najważniejsza dotyczy wydłużenia do 14 dnia daty wejścia w życie ustawy. Senatorowie opowiedzieli się także za dwiema grupami poprawek zgłoszonych przez senatora Marka Komorowskiego, z których pierwsza dotyczy wydawania dzieciom obywateli ukraińskich przebywających w Polsce elektronicznego dokumentu pobytowego, a druga umożliwia wyrobienie polskich dokumentów podróży obywatelom białoruskim przebywającym w Polsce, których dokumenty utraciły ważność i nie mogą zostać odnowione poza Białorusią.

16 lutego 2023 r. podczas posiedzenia Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej rozmawiano o różnych aspektach wdrożenia w Polsce dyrektywy 2019/1158 dotyczącej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, tzw. work-life balance. Senatorowie zapoznali się z wynikami badań, dobrymi praktykami, a także uwagami do ustawy wdrożeniowej dotyczącej nowelizacji kodeksu pracy uchwalonej 8 lutego br. na podstawie projektu rządowego przez Sejm. Podczas posiedzenia Sylwia Ziemacka z Rady Programowej Fundacji Share The Care zaprezentowała wyniki badań w celu pokazania społecznego kontekstu wprowadzanych zmian wynikających z wdrażania dyrektywy work-life balance. Wynika z nich, że 58% Polaków opowiada się za partnerskim modelem rodziny, wspólnym zajmowaniem się domem i dziećmi. Niestety, kontekst ekonomiczny i wyższe zarobki mężczyzn powodują, że w 68% rodzin z małymi dziećmi w wieku 1–9 lat matka w największym stopniu sprawuje funkcje opiekuńcze. Podobnie dzieje się, gdy dziecko jest chore, opiekę nad nim sprawuje w 50% matka, a zaledwie w 13% ojciec. Jeśli chodzi o urlop rodzicielski, korzysta z niego zaledwie 1% ojców, podczas gdy w Islandii jest to 70%. Ważne jest natomiast, że 79% kobiet i mężczyzn uważa, iż obie płcie są tak samo dobrymi opiekunami dla swoich dzieci. Oznacza to odchodzenie od stereotypów dotyczących podziału ról w rodzinie ze względu na płeć, za równoprawnym podziałem obowiązków opowiada się większość mężczyzn do 45. roku życia. Niestety, rzeczywistość prawna i ekonomiczna „skazuje” nas na tradycyjny podział ról między rodzicami. W ocenie Sylwii Ziemackiej dyrektywa work-life balance nie jest eksperymentem społecznym, umożliwia dzielenie się urlopem rodzicielskim, ma też wiele innych pozytywnych aspektów, np. zwiększanie kompetencji rodzicielskich mężczyzn, spadek liczby rozwodów, a prawdopodobieństwo urodzenia 2 dziecka rośnie w rodzinach, w których kobieta może liczyć na partnerstwo męża.

16 lutego 2023 r. Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Nadzwyczajna ds. Klimatu zdecydowały o wniesieniu do marszałka Senatu projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Przewiduje on, że zatwierdzaniem taryf wodno-ściekowych zajmowałaby się gmina, a nie Wody Polskie. Ponadto byłyby one ustalane na rok, a nie jak obecnie – na 3 lata. Projekt ustawy został przygotowany w związku z protestami branży wodno-kanalizacyjnej w sprawie braku zmian w taryfach. Firmy alarmują, że może to skutkować utratą przez nie płynności finansowej, pogorszeniem jakości wody, awariami sieci i zwolnieniami pracowników. Na tym samym posiedzeniu Komisje wysłuchały podsumowania pierwszego ogólnopolskiego panelu obywatelskiego, odpowiadającego na pytanie: Jak rozwiązać problem ubóstwa energetycznego w Polsce? Celem zorganizowanego z inicjatywy Fundacji Stocznia cyklu spotkań z obywatelami było zaangażowanie przedstawicieli różnych grup społecznych z całego kraju, organizacji pozarządowych oraz samorządowców w dialog i wypracowanie akceptowalnych społecznie propozycji walki z ubóstwem energetycznym.

14 lutego 2023 r. w związku ze Światowym Dniem Walki z Rakiem Komisja Zdrowia zajęła się sytuacją pacjentów onkologicznych. Senatorowie zapoznali się z informacją na temat realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej (NSO) i pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO). Na najbliższym posiedzeniu, 21 lutego br., Senat rozpatrzy uchwaloną w końcu stycznia ustawę o Krajowej Sieci Onkologicznej. Większość uczestników posiedzenia niezwykle krytycznie oceniła przyjęcie tej ustawy przez Sejm. Jak podkreślano, 4-letni pilotaż KSO zakończy się dopiero w marcu br., a przygotowany przez zespól sterujący raport nie jest szerzej znany. Przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera za nieracjonalne uznała uchwalenie ustawy przed sformułowaniem ostatecznych wniosków i rekomendacji płynących z przeprowadzonego pilotażu. W trakcie dyskusji wskazywano, że trudno dowiedzieć się, jakie są rzeczywiste rezultaty pilotażu, które pozwoliłyby na rzetelną ocenę potrzeby utworzenia KSO. W ocenie krytyków spowoduje to wyłącznie centralizację leczenia onkologicznego i w niczym nie poprawi sytuacji pacjentów. Senator Beata Małecka-Libera do przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia o wzięcie pod uwagę tych argumentów. Jej zdaniem senatorowie mieli rację, kiedy mówili, że pilotaż się nie uda. Ustawę oceniła jako źle skonstruowaną i budzącą wiele wątpliwości. Dlatego należy zastanowić się nad jej kształtem lub opóźnieniem wejścia w życie.

SEJM

10 lutego 2023 r. sejmowe Komisje: do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Gospodarki i Rozwoju wysłuchały informacji oraz wyjaśnień Ministra Aktywów Państwowych – Jacka Sasina, Prezesa Zarządu Polskiego Koncernu Naftowego Orlen S.A – Daniela Obajtka (nie stawił się) oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Tomasza Chróstnego na temat zawyżania w 2022 roku cen paliw poprzez ponadstandardowe marże hurtowe stosowane przez monopolistę, jakim jest PKN ORLEN S.A. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych – Karol Rabenda zaznaczył, że Minister Aktywów Państwowych działając jako akcjonariusz Skarbu Państwa nie ma uprawnień do ingerowania w prowadzenie spraw spółki, także w obszarze kreowania jej strategii i polityki cenowej oraz poinformował, że pisemna odpowiedź została udzielona w oparciu o informacje pozyskane z PKN Orlen. PKN Orlen podkreśla, że prowadzi działalność zgodnie z prawem i z poszanowaniem reguł konkurencji. Spółka twierdzi, że pomimo posiadania istotnego udziału w rynku nie jest jedynym producentem i importerem gotowych paliw do Polski. Oświadcza, że zarzuty dotyczące rzekomego zawyżania cen są bezpodstawne a PKN Orlen nie uzyskiwał w związku z poziomem cen paliw nieuzasadnionych korzyści ekonomicznych, gdyż ceny stosowane przez spółkę były rynkowe i równoważyły ówczesny pobyt i podaż paliw. Minister podkreślił fakt, że w 2022 roku spółka funkcjonowała w niespotykanym, wyjątkowo niestabilnym otoczeniu, spowodowanym przede wszystkim konfliktem w Ukrainie i kryzysem paliwowym oraz całkowitą rezygnacją spółki z importu gotowych paliw z Rosji. Minister porównał cenę litra benzyny 95 na stacjach PKN Orlen w 2012 r. do 2023 roku i ocenił, że wzrost wynosił 15%, kiedy płaca minimalna w tym okresie wzrosła o ponad 120%, co oznacza, że średnio w 2012 r. za najniższą pensję krajową można było kupić 263 litry benzyny, gdy w 2023 r. ponad 531 litrów tego paliwa. Stwierdził, że mimo trudnej, niestabilnej obecnej sytuacji makroekonomicznej, ceny paliw w Polsce należą do jednych z najniższych w Europie. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Tomasz Chróstny poinformował, że 4 stycznia br. zostało wszczęte postępowanie wyjaśniające, mające na celu wstępne ustalenie, czy w związku z działalnością przedsiębiorców w zakresie sprzedaży paliw płynnych mogło dojść do naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Do PKN Orlen i innych podmiotów (w tym do Aramco Fuels Poland sp. z o. o. i BP Europa SE Spółka Europejska Oddział w Polsce) zostały skierowanie pytania dotyczące stosowanej polityki cenowej, ustalania cen hurtowych, sposobu kalkulacji marży i zmian w tym zakresie w ostatnich miesiącach. Te czynności mają m.in. na celu ustalenie, czy PKN Orlen mógł nadużyć pozycji dominującej na hurtowym rynku paliw. Natomiast w I połowie 2022 r. badane były marże rafineryjne oraz ceny paliw na stacjach benzynowych Grupy Lotos i PKN Orlen. Zdaniem prezesa wzrost cen paliw w Polsce w powyższym okresie miał fundamenty rynkowe i tym samym nie dawał podstaw do stwierdzenia, iż mógł on wynikać z niedozwolonych prawem antymonopolowym praktyk przedsiębiorców i że wynikał on z obiektywnych czynników rynkowych, spowodowanych sytuacją globalną, czyli m.in. spadkiem mocy przerobowych rafinerii europejskich, wzrostem cen ropy naftowej i kursu dolara amerykańskiego oraz sankcji nałożonych na Rosję. W dyskusji kwestionowano dane i argumenty podane przez ministra oraz prezesa o przyczynach zewnętrznych wzrostu cen i marż PKN Orlen argumentując, że w tym czasie w Europie ceny paliw nadążały za spadkiem cen surowców, a w Polsce nie i były zawyżane. Zarzucano też brak rzetelnej informacji o sytuacji na rynku paliw i domagano się informacji o zysku PKN Orlen podawanego kwartalnie. Poseł Paulina Hennig-Kloska (Polska2050) i poseł Beata Maciejewska (Lewica) złożyły wniosek o przerwanie posiedzenia do czasu przybycia przedstawiciela Orlenu.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

15 lutego 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i samorządu Terytorialnego. Porządek obrad Zespołu obejmował:

projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw, który uzyskał pozytywną opinię;
projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw – również zaopiniowany pozytywnie;

projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw – w tym przypadku Zespół odstąpił od opiniowania z uwagi na brak ostatecznego projektu ustawy; opinię wyda KWRiST na posiedzeniu plenarnym, które odbędzie się 1 marca 2023 r.

14 lutego 2023 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. W trakcie posiedzenia negatywnie zaopiniowany został projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy. Powodami negatywnej opinii było: niedoszacowanie skutków finansowych proponowanych podwyżek; nieprecyzyjność zapisu uzasadnienia i OSR w zakresie wysokości podwyżek, gdyż ma to być średnio 7,8% a nie 7,8% dla każdej grupy z tabeli zaszeregowania, co wpływa także na skutki finansowe projektu; zbyt niski wzrost wynagrodzeń w stosunku do oczekiwań środowiska nauczycieli.

9 lutego 2023 r. zakończyło się 72., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (projekt poselski).

Zgodnie z treścią dołączonego do projektu uzasadnienia zaproponowano w nim, aby zadania w zakresie polityki senioralnej stanowiły jedno z zadań samorządu terytorialnego na wszystkich jego szczeblach. Utworzenie rady seniorów ma być obligatoryjne na szczeblu gminnym. Nowelizacja wprowadza do ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przepis, zgodnie z którym rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli z wnioskiem wystąpi co najmniej 100 mieszkańców danej gminy, z których każdy ukończył 60 lat. Nowelizacja wprowadza także zmiany do zmianę przepisów ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa tak, aby właściwe organów stanowiących tych jednostek samorządu upoważnione były do tworzenia rad seniorów. Sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wdrożenia do polskiego porządku prawnego postanowień dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) - 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE. Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja ta dotyczy m.in. możliwości decydowania lokalnych społeczności o lokalizacji nowych inwestycji dotyczących lądowych elektrowni wiatrowych, a także odblokowania możliwości rozwoju budownictwa mieszkalnego w sąsiedztwie tych elektrowni, zagwarantowania mieszkańcom, którzy zdecydują się uwolnić lokalizację okolicznych terenów pod zabudowę nowej infrastruktury wiatrowej, maksymalizację bezpieczeństwa eksploatacji tej infrastruktury, oraz ograniczenia przez inwestorów oddziaływania elektrowni na środowisko poprzez wykorzystanie najnowszych technologii. Posłowie uchwalili także ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy usprawnienia działań dotyczących wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności oraz wprowadzenia rozwiązań, które umożliwiają przymusowe dochodzenie należności związanych z podatkiem VAT, rozliczanym w procedurach szczególnych. Ponadto w trakcie 72. posiedzenia Sejm rozpatrzył i przyjął część poprawek Senatu wniesionych do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), które dotyczy wprowadzenia maksymalnej ceny dostawy ciepła przez przedsiębiorstwa energetyczne w odniesieniu do części odbiorców z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej; mechanizm maksymalnej ceny dostawy ciepła miałby być stosowany od dnia 1 lutego do dnia 31 grudnia 2023 r.

SENAT

9 lutego 2023 r. zakończyło się 58. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 10 ustaw, do 6 wprowadziła poprawki. Senatorowie z 7 poprawkami przyjęli ustawę o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili, że pozwolenie na budowę elektrowni jądrowej będzie wydawane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu przez inwestora decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi lub linii kolejowej będących inwestycjami towarzyszącymi tej elektrowni. Umożliwili dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa przez przedsiębiorców, którzy ponieśli szkodę majątkową w związku z budową obiektu energetyki jądrowej. Zmodyfikowali też zasady ustalania wysokości odszkodowania za wywłaszczane nieruchomości – nie będzie mogło być niższe niż koszt odtworzenia nieruchomości bez uwzględniania stopnia jej zużycia. Pozostałe zmiany mają charakter techniczno-legislacyjny i redakcyjny. Senat wprowadził 4 poprawki techniczno-legislacyjne do ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych (projekt rządowy), która ustala jednolite procedury rejestracji na szczeblu krajowym, a także kontroli i ochrony wszystkich objętych projektem produktów, środków lub napojów. Wdraża przepisy regulujące kwestie oznaczeń geograficznych. Senatorowie z 1 zmianą poparli ustawę o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (projekt rządowy). Doprecyzowuje ona, że zwrot 100% otrzymanej pomocy finansowej wraz z odsetkami odnosi się tylko do tych inwestycji, których skontrolowanie organizacja producentów owoców i warzyw uniemożliwia w okresie trwania zobowiązań. Izba wprowadziła 10 poprawek, głównie legislacyjnych i doprecyzowujących, do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przyjęte zostały też poprawki skreślające przepisy dotyczące końca biegu orzeczeń o niepełnosprawności oraz wyłączenia z kryteriów dochodowych, mających wpływ na prawo do świadczeń dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, dodatków emerytalnych dla strażaków, gdyż w ocenie senatorów wykraczają one poza zakres ustawy nowelizowanej. Senat z 28 poprawkami przyjął ustawę o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi (projekt rządowy). Jedna z nich przewiduje refundację także w przypadku recepty wystawionej w aptece na szczepionkę przeciw grypie. Kolejna zakłada, iż również farmaceuci będą mogli być głównymi badaczami w badaniach klinicznych produktów leczniczych. Zgodnie z inną poprawką sponsorem i współsponsorem niekomercyjnego badania klinicznego będzie mogło być też towarzystwo naukowe zrzeszające specjalistów w danej dziedzinie farmacji. Następna poprawka zobowiązuje rzecznika praw pacjenta do określenia w rozporządzeniu wzorów wniosków o przyznanie świadczenia kompensacyjnego oraz o wpis do wykazu organizacji pacjentów. Kolejna przyjęta zmiana zakłada, że przewodniczący Naczelnej Komisji Bioetycznej i jego zastępca będą wybierani i odwoływani przez tę komisję spośród jej członków, a nie jak uchwalił Sejm – przez ministra zdrowia. Inna poprawka przewiduje, że członkowi zespołu opiniującego Naczelnej Komisji Bioetycznej i członkowi zespołu opiniującego wyznaczonej komisji bioetycznej będzie można powierzyć sporządzenie w danym miesiącu nie więcej niż 3 ocen etycznych badania klinicznego. Ponadto jeśli ocenę etyczną badania klinicznego sporządza wyznaczona komisja bioetyczna, opłata wnoszona na rachunek bankowy Agencji Badań Medycznych w wysokości 35% tej opłaty jest przeznaczana na koszty działalności tej komisji, nie zaś Naczelnej Komisji Bioetycznej. Wprowadzony został też przepis przejściowy, tak aby świadczenie kompensacyjne mogło być wypłacane również w przypadku szkód powstałych w związku z udziałem uczestnika w badaniach klinicznych rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i językowy.

2 lutego 2023 r. obradowała senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która rozpatrzyła 10 petycji. W przypadku 4 petycji senatorowie dostrzegli potrzebę zasięgnięcia opinii lub pozyskania szerszych informacji od resortów i instytucji w sprawie przedstawionych propozycji zmian prawa.

Komisja zwróci się o opinię do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie petycji P10-62/22 i P10-70/22 proponujących zmianę przepisów Kodeksu karnego wykonawczego w celu, odpowiednio, umożliwienia utrwalania obrazu i dźwięku przebiegu posiedzeń komisji penitencjarnej z udziałem skazanego oraz rozszerzenia możliwości korzystania przez skazanych z samoinkasujących aparatów telefonicznych w jednostkach penitencjarnych. Również w przypadku petycji P10-64/22 Komisja postanowiła zwrócić się o opinię do Ministerstwa Sprawiedliwości. Celem omawianej petycji jest zmiana przepisów Kodeksu karnego poprzez uzupełnienie katalogu przesłanek umożliwiających zastosowanie warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności. W sprawie petycji P10-65/22 wniesionej przez Naczelną Radę Adwokacką, w celu zapewnienia podmiotom gospodarczym oraz konsumentom profesjonalnej i rzetelnej pomocy prawnej, Komisja postanowiła załączony do petycji projekt ustawy skonsultować z resortem sprawiedliwości, finansów a także z Komisją Nadzoru Finansowego, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich.

1 lutego 2023 r. obradowała senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która rozpatrzyła 2 ustawy i wniesie o wprowadzenie do nich poprawek. Do ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych komisja zaproponuje poprawki doprecyzowujące, przedstawione przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Celem ustawy jest ujednolicenie przepisów dotyczących procedury rejestracji nazw produktów rolnych, środków spożywczych, napojów spirytusowych i win oraz kontroli i ochrony nazw i oznaczeń geograficznych dla tych produktów, środków i napojów. Ustawa wdraża też unijne przepisy poprzez m.in. wskazanie właściwości organów i jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za rejestrację nazw pochodzenia; określenie zasad i trybu postępowania w zakresie oceny wniosków o rejestrację. Ustawa przewiduje ponadto powołanie Rady ds. Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności, która będzie opiniować wnioski o rejestrację. Ustawa o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu wdraża przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych. W ustawie określono m.in. sposób ustalania wysokości wsparcia za produkty wycofywane z rynku w ramach działania kryzysowego, a także rocznego pułapu pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów. Nowelizacja przewiduje, że prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie corocznie weryfikował, czy spełniony jest warunek udzielenia organizacjom producentów owoców i warzyw zwiększonej pomocy.

31 stycznia 2023 r. zakończyło się 57. posiedzenie Senatu, podczas którego senatorowie rozpatrzyli nowelizację ustawy o Sądzie Najwyższym i wprowadzili do niej 14 poprawek. Ustawa była jedynym punktem obrad. Senat wprowadził 14 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, rekomendowanych przez Komisję Ustawodawczą i Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, które zakładają zniesienie Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego i przeniesienie do Izby Karnej SN rozpatrywania spraw dyscyplinarnych m.in. sędziów, prokuratorów, adwokatów, notariuszy i radców prawnych. Zgodnie z senackimi poprawkami sprawami immunitetowymi sędziów i prokuratorów zajmie się Izba Karna. Senat zdecydował, że orzeczenia wydawane przez Izbę Dyscyplinarną SN, poprzedniczkę likwidowanej Izby Odpowiedzialności Zawodowej, uznaje się za nieważne i pozbawione skutków prawnych, a wszczęte sprawy podlegać będą umorzeniu. Kolejne poprawki przewidują przywrócenie i wyrównanie uposażeń sędziów obniżonych na podstawie tych orzeczeń, a także przywrócenie do orzekania sędziów, którzy zostali zawieszeni w wykonywaniu czynności służbowych. Sędziowie, których sprawy zostały zakończone w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej, będą mieli prawo do złożenia wniosku o wznowienie postępowania w ciągu 3 miesięcy od uchwalenia ustawy. Zgodnie z kolejnymi poprawkami właściwym sądem dla rozpoznawania spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczących sędziów Sądu Najwyższego będzie Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego. Senat wykreślił z nowelizacji przepisy dające uprawnienia NSA do orzekania w sprawie tzw. testu bezstronności i niezawisłości sędziego, gdyż w ocenie senatorów takie rozwiązanie narusza normy konstytucyjne. W tej kwestii Izba zdecydowała o powrocie do dotychczasowych uregulowań, czyli przywróceniu tych kompetencji Sądowi Najwyższemu. Zgodnie z poprawkami do orzekania w postępowaniach inicjowanych wnioskiem o sprawdzenie niezawisłości i bezstronności uprawnieni będą wyłącznie sędziowie, którzy posiadają co najmniej 7-letni staż, czyli otrzymali nominacje sędziowskie przed wejściem w życie w 2017 r. nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Kolejne poprawki senackie przyznają prawo do wystąpienia z wnioskiem o sprawdzenie bezstronności i niezawisłości sędziego poszczególnym członkom składu sędziowskiego rozpoznającego sprawę, a nie tylko całym składom.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

2 lutego 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Porządek posiedzenia obejmował trzy punkty. Pierwszy dotyczył projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa. Związek Powiatów Polskich przygotował poprawkę i zaproponował brzmienie artykułu dotyczącego definicji podmiotu publicznego, który zobowiązany jest stosować przepisy ustawy. Poprawka ta została uwzględniona, w efekcie projekt otrzymał opinię pozytywną Zespołu z uwagą dotyczącą braku potrzeby angażowania jednostek organizacyjnych w rozpatrywaniu zgłoszeń zewnętrznych. Kolejnym był projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie kwalifikacji wojskowej, do którego strona samorządowa zgłosiła liczne uwagi.. Najważniejsze dotyczyły: konieczności zmniejszania liczby osób wzywanych w danym dniu do stawiennictwa przed komisją wojskową oraz zbyt niskich stawek wynagrodzenia dla psychologów. Po dyskusji projekt uzyskał opinię pozytywną Zespołu z następującymi uwagami: konieczności uregulowania kluczowych kwestii w rozporządzeniu a nie wytycznych, nowelizacji ustawy o obronie ojczyzny oraz ewaluacji rozporządzenia nie później niż jesienią 2023 r. Punktem, nad którym dyskusja zdominowała posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli był projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Strona samorządowa zgłosiła do projektu cały szereg uwag i zastrzeżeń. Dotyczyły one m.in. tego, że pogłębiania problemu spłaszczania stawek wynagrodzeń – wynagrodzenie w najniższej kategorii zaszeregowania wynosi 3000 zł brutto, podczas gdy w najwyższej (XXII) jedynie 4300 zł brutto, zaproponowania stawek, które są zupełnie oderwane od rzeczywistości rynkowej, przykład: dla geologa powiatowego proponuje się stawkę 3800 zł brutto, a dla sekretarza powiatu 4000 zł brutto. Obecnie nie ma możliwości znalezienia wykwalifikowanych pracowników za zaproponowane w rozporządzeniu stawki. W związku z tym rozporządzenie w żadnym wypadku nie będzie stanowiło podstawy do prowadzenia racjonalnej polityki płacowej w samorządach. nowy projekt sztucznie podnosi kategorie zaszeregowania, zamiast podnosić stawki wynagradzania. Sztuczne podnoszenie kategorii zaszeregowania wymusi jedynie konieczność zmian umów o pracę i regulaminów wynagradzania (a pracownicy otrzymają podwyżkę w wysokości 0 zł – bo nadal będą zarabiali minimalne wynagrodzenie krajowe). Ostatecznie Zespół ustalił, że prace nad projektem będą kontynuowane na specjalnie w tym celu zwołanym Zespole roboczym.

26 stycznia 2023 r. zakończyło się 71., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Nowelizacja dotyczy ograniczenia obciążeń administracyjnych dla obywateli, w tym przedsiębiorców oraz zmniejszenia obciążeń podatkowych, umożliwiając w szerszym zakresie podejmowanie najprostszej (nieewidencjonowanej) działalności umożliwiającej regularne i legalne pozyskiwanie dochodów.

Ustawę o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Na uchwaloną nowelizacje Kodeksu wyborczego składają się trzy projekty. Pierwszy, rządowy, (druk nr 2561) dotyczy dostosowania przepisów Kodeksu wyborczego do umowy zawartej w 2020 r. między Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w kwestii udział w niektórych wyborach przez obywateli jednego państwa, zamieszkujących na terytorium drugiego państwa. Drugi, rządowy (druk nr 2800) dotyczy m. in. wprowadzenia rozwiązań pozwalających na utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców (CRW), który ma stać się częścią Systemu Rejestrów Państwowych. W CRW mają być przetwarzane dane, które służą sporządzaniu spisu wyborców i osób uprawnionych do brania udziału w referendum oraz ustalaniu liczby wyborców. Trzeci, poselski, (druk nr 2897) dotyczy – zgodnie z uzasadnieniem - wprowadzenia rozwiązań mających na celu zwiększenie frekwencji w wyborach przeprowadzonych na terytorium RP.

Dwie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Obie uchwalone nowelizacje to projekty rządowe. Pierwsza uchwalona nowelizacja (druk sejmowy nr 2860) dotyczy dostosowania polskiego prawa m.in. do unijnego rozporządzenia dotyczącego jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich. Chodzi także o sprawy związane z odpowiedzialnością rodzicielską oraz uprowadzeniem dziecka za granicę. Charakter dokonywanych zmian ma na celu głównie uzupełnienie przepisów rozporządzenia UE i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów. Druga uchwalona nowelizacja (druk sejmowy nr 2650) dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - przyspieszenia postępowań sądowych oraz ułatwienia stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, doprecyzowania zasad tzw. doręczeń komorniczych oraz wprowadzenia nowych rozwiązań dotyczących planowania rozprawy i dokonywania przez sąd niezbędnych pouczeń.

Ustawę budżetową na 2023 r. (projekt rządowy). Dochody budżetu państwa planowane są na poziomie 604,7 mld zł, a wydatki 672,7 mld zł. Deficyt budżetu państwa na koniec 2023 r. wyniesie nie więcej niż 68 mld zł. Będzie to efektem znacznie wyższych niż dotychczas wpływów z podatków. Ustawa przewiduje na 2023 rok niemal 10-procentową inflację.

Ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia maksymalnej ceny dostawy ciepła przez przedsiębiorstwa energetyczne w odniesieniu do części odbiorców z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej; mechanizm maksymalnej ceny dostawy ciepła miałby być stosowany od dnia 1 lutego do dnia 31 grudnia 2023 r.

SENAT

25 stycznia 2023 r. Senacka Komisja Spraw Zagranicznych dyskutowała nt. aktualnego stanu przygotowań Rady Ministrów do pozyskania środków z Krajowego Planu Odbudowy. Komisja wyraziła zaniepokojenie, że uruchamiane są programy, które mają być finansowane z pieniędzy Krajowego Planu Odbudowy, przeznaczane są na to pieniądze z Polskiego Funduszu Rozwoju, a nie wiadomo, czy środki z KPO Polska uzyska. Przewodniczący komisji spraw zagranicznych senator Bogdan Klich powiedział, że o ile w przypadku polityki spójności jest perspektywa finansowa i wiadomo, na jakie środki można liczyć z funduszy UE, to z europejskiego funduszu odbudowy trzeba chcieć otrzymać te pieniądze, a sprawujący w Polsce władzę nie chcieli o nie przez minione 22 miesiące wystąpić. Dodał, że senatorowie mają uzasadnioną obawę, że nie będzie refundacji tego, co zostało sfinansowane z PFR. KE na początku czerwca ub.r. zaakceptowała polski KPO, co było krokiem w kierunku wypłaty przez UE 23,9 mld euro dotacji i 11,5 mld euro pożyczek w ramach Funduszu Odbudowy, jednak pieniądze nie zostały wypłacone. KE zaznaczyła, że polski KPO zawiera kamienie milowe związane z ważnymi aspektami niezależności sądownictwa, które mają szczególne znaczenie dla poprawy klimatu inwestycyjnego i stworzenia warunków dla skutecznej realizacji i że Polska musi wykazać, że te kamienie milowe zostały osiągnięte przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat w ramach Funduszu Odbudowy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

25 stycznia 2023 r. obradowała na posiedzeniu plenarnym Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dystrybucja węgla, odbieranie praw jazdy za przekroczenie prędkości w świetle wyroku TK i projekt ustawy o aktywności zawodowej – te tematy zdominowały styczniowe posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia jeden projekt otrzymał ocenę negatywną. Chodzi o nowelizację ustawy o gospodarce nieruchomościami, kontynuująca likwidacje użytkowania wieczystego. Projekt ustawy o sygnalistach opuścił posiedzenie KWRiST bez opinii. Strona samorządowa zaopiniuje go po otrzymaniu ostatecznej jego wersji, jak tylko resort rodziny i polityki społecznej taki tekst sporządzi i przekaże stronie samorządowej. Natomiast projekt ustawy o aktywności otrzymał warunkową ocenę pozytywną. Posiedzenie rozpoczęło się od przedstawienia informacji Ministerstwa Aktywów Państwowych na temat aktualnej sytuacji dotyczącej węgla. Do końca 2022 roku do gmin w całej Polsce zostało dostarczonych 873 tys. ton węgla. Do 24 stycznia tego roku dystrybuowano do samorządów 438 tys. ton. Drugą kluczową kwestią była dyskusja wokół konieczności wykonania wyroku TK w sprawie odbierania praw jazdy na podstawie informacji od organu kontroli ruchu drogowego o przekroczeniu prędkości o 50 km/h lub przewożeniu większej niż dozwolona liczby osób. W ocenie przedstawicieli MSWiA problem można rozwiązać w bardzo prosty sposób: starostowie powinni przeprowadzić pełne postępowanie dowodowe w sprawie zatrzymanego przez policje prawa jazdy, zgodnie z regułami KPA i ze wszystkimi gwarancjami procesowymi dla strony. Na tę uwagę odpowiedział Jan Grabkowski, starosta Powiatu Poznańskiego i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej. – Nie mamy w starostwach powiatowych gromady urzędników, którzy takie postepowania mogliby prowadzić. Nie mamy też dochodów na ich sfinansowanie i to dzięki działaniom obecnego rządu, które spowodowały, że Wydział Komunikacji w moim powiecie stracił 5 mln zł rocznie. Dajcie nam więc szansę realizować nasze zadania – zaapelował starosta poznański. Dyskursuję zakończył Paweł Szefernaker, wiceminister SWiA - wyrok TK to sprawa świeża, dopilnuje tego, aby zostało rozstrzygnięte który resort jest w tej sprawie właściwy – zadeklarował wiceminister spraw wewnętrznych i administracji. Sporo uwagi podczas posiedzenia KWRiST poświęcono również projektowi ustawy o aktywności zawodowej. Wątpliwości strony samorządowej budziły przede wszystkim te regulacje, które przyznawałyby ministrowi właściwemu ds. pracy poleceń marszałkom i starostom w sytuacji nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną, mającego negatywny wpływ na poziom zatrudnienia obszarze kraju, województwa lub powiatu. W trakcie posiedzenia dyskutowano także na temat konieczności zmian w podejściu Wód Polskich do zatwierdzania zmian taryf za wodę i ścieki. Dyskutowano także o konieczności wprowadzenia zmian w programie oczyszczania kraju z azbestu. W ocenie strony samorządowej główną przyczyną wolnego tempa usuwania azbestu jest fakt, iż dofinansowanie ze środków np. budżetu państwa dotyczy wyłącznie demontażu i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych, szczególnie pokryć dachowych wykonanych z eternitu. Osoby fizyczne często nie posiadają wystarczających środków finansowych na materiały budowlane i usługi związane z wymianą pokrycia dachowego i dlatego rezygnują z inwestycji. Dlatego dofinansowanie powinno obejmować także sfinansowanie nowego dachu z nowoczesnych materiałów. Problem z usuwaniem azbestu z przestrzeni publicznej nie występuje tylko w Polsce, ale także w innych państwach członkowskich EU. Obecnie Rada i Parlament Europejski prowadza prace nad nowelizacją dyrektywy regulujących te kwestie.

19 stycznia 2023 r., odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. Zespół rozpatrzył pięć projektów aktów prawnych, do czterech z nich wydał opinię a jeden skierował do dalszych prac a także omówił jedną sprawę różną, zgłoszona przez Unie Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.

Wniosek UMP dotyczył omówienia problematyki potencjalnych skutków zmian w KPA tj. wprowadzonej art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową dla budowanych w miastach systemów ICT, wykorzystujących komunikację elektroniczną z klientami na potrzeby świadczonych przez miasta usług publicznych. W temacie tym resort poinformował, ze planowana jest integracja lokalnych systemów teleinformatycznych z systemem centralnym (e-doręczenia). Proces ten z uwagi, na fakt, że lokalne systemy w dużej mierzy tworzone były przy wykorzystaniu środków unijnych i wymagają utrzymania określonej trwałości, z pewnością będzie długotrwały. W trakcie rozpatrywania punktów merytorycznych Zespół m.in. pozytywnie zaopiniował projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem tożsamości. Do projektu tego Związek Powiatów Polskich zgłosił uwagi dotyczące objęcia projektem szerszego grona podmiotów mogących udzielać pożyczek tzw. parabanków. Uwaga ta została uwzględniona. Pozytywną opinie Zespołu, a zarazem całej KWRiST uzyskał także projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania wsparcia ze środków Funduszu Szerokopasmowego. Do projektu tego Związek Powiatów Polskich również zgłosił uwagi, które dotyczyły nieprawidłowej nomenklatury użytej w projekcie a także zagwarantowania wsparcia ze środków Funduszu w przypadku zatrudnienia Koordynatora Szerokopasmowego. Natomiast bez opinii posiedzenie opuścił projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy – Prawo telekomunikacyjne. Resort poinformował, że jeszcze kilka kwestii szczególnie z obszaru ochrony danych osobowych wymaga doprecyzowania, zgodnie z sugestiami UODO. Dopracowania wymaga też kwestia ochrony przez atakami z zewnątrz tzw. phishing. W związku z tym, że ministerstwo pracuje jeszcze nad projektem zostanie on zaopiniowany po przedstawieniu nowej wersji.

18 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska Komisji Wspólnej Rządu i samorządu Terytorialnego. Jedynym merytorycznym punktem posiedzenia był projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw. Strona samorządowa wniosła do tego projektu szereg uwag. Została także poinformowana, że projekt w niedługim czasie zostanie uzupełniony o uwagi uwzględnione oraz ewentualne, ostatnie poprawki ze strony ministerstw. Wobec powyższego, samorządowcy przypomnieli swoje główne zastrzeżenia dot. m.in. przerzucania kosztów wdrażania tzw. dyrektywy wodnej na samorządy; rozbudowany system kar; niedostosowanie przepisów do wytycznych WHO, kwestie certyfikacji materiałów i urządzeń oraz zarządzania ryzykiem w wodociągach. Wskazywano, że ustawa może także powodować „nadwyżkę implementacyjną” tj. dodanie przepisów ponad te, wymagane przez dyrektywę unijną.

18 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Strona samorządowa zgłosiła szereg uwag do projektu, które jak wyjaśniła strona rządowa uwzględnione nie mogły zostać, ponieważ nie odnoszą się one bezpośrednio do materii regulowanej projektem. Dlatego zostaną potraktowane jako uwagi de lege ferenda i - być może - zostaną uwzględnione przy kolejnej nowelizacji. Zespół nie zaopiniował natomiast projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie obszaru otoczenia Centralnego Portu Komunikacyjnego. Powody nie wydania opinii były dwie: po pierwsze nie zakończyły się jeszcze uzgodnienia międzyresortowe projektu, a po drugie strona samorządowa KWRiST postanowiła nie wydawać opinii bez zapoznania się ze stanowiskiem zainteresowanych bezpośrednio samorządów (województwo mazowieckie, 5 powiatów i 18 gmin). Z kolei negatywnie zespół zaopiniował projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (UD257). Celem projektu jest dalsza (etap nr 2) likwidacja użytkowania wieczystego. Strona samorządowa sprzeciwia się temu rozwiązaniu dlatego, że pozbawia ono samorządy dochodów własnych bez rekompensaty. Jest to kolejna w tej kończącej się już kadencji Sejmu rządowa inicjatywa, które pozbawia JST dochodów własnych - podkreślali samorządowcy. Przedstawiciele strony samorządowej zwracali uwagę, że ostateczna opinia należy do posiedzenia plenarnego KWRiST. Te może opinie zmienić jeżeli strona rządowa zaproponuje rekompensatę ubytku w dochodach własnych JST spowodowaną utratą wpływów budżetowych z użytkowania wieczystego.

17 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na posiedzeniu Zespół pozytywnie zaopiniował m.in. projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025” oraz projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków, form i trybu realizacji Priorytetu 3 „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025”. Natomiast przypadku projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pn. „Budowa Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku” na lata 2022-2027, ze względu na niezakończone uzgodnienia międzyresortowe, zdecydowano, że projekt zostanie zaopiniowany po przesłaniu przez resort wersji po uzgodnieniach międzyresortowych. Zdecydowano także, że 24 stycznia br. odbędzie się dodatkowe posiedzenie Zespołu dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie szczegółowych zadań wiodących ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych. Przed tą datą resort ma przekazać stronie samorządowej wersję projektu zmodyfikowaną o uwzględnione uwagi Zespołu oraz resortu Zdrowia. W sprawach różnych resort edukacji wyjaśnił m.in., że już niebawem do konsultacji przekazanie zostanie rozporządzenie w sprawie nauczycielskich wynagrodzeń. Zmiana rozporządzenia jest konieczna, ponieważ od 1 stycznia 2023 r. wzrosła płaca minimalna i obecnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego jest poniżej wynagrodzenia minimalnego na 2023 r.

16 stycznia 2023 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli. Posiedzenie skupiło się wokół tematu dotyczącego ochrony sygnalistów. Omawiany 16 stycznia 2023 r. na posiedzeniu Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST projekt jest już kolejną jego wersją. Tym razem strona samorządowa otrzymała dokument po uzgodnieniach międzyresortowych. Korporacje samorządowe wchodzące w skład KWRiST zgłosiły do tej wersji szereg uwag. Większość z nich nie została jednak uwzględniona. Wśród nieuwzględnionych znalazły się m.in. bardzo ważne dla wszystkich samorządów uwagi dotyczące procedur obsługi tzw. zgłoszeń wewnętrznych. Strona samorządowa zgodnie postulowała m.in. aby projektowana ustawa zezwalała samorządom np. gminom na tworzenie wspólnych kanałów dokonywania zgłoszeń wewnętrznych dla np. gminy oraz jej jednostek organizacyjnych. Przedstawiciele strony samorządowej zgłaszali także i inne uwagi do projektu. M.in. przedstawiciele Związku Powiatów Polskich oraz Związku Województw RP wskazywali, że projekt przewiduje możliwość tworzenia procedur tzw. zgłoszeń wewnętrznych również przez powiaty i województwa samorządowe (takiego rozwiązania projekt polskiej ustawy nie przewiduje). Natomiast przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich RP postulował, aby z obowiązku stosowania ustawy wyłączyć gminy (do 15 tys. mieszkańców) argumentując, że tak małe wspólnoty lokalne nie będąc w stanie same zapewnić obsługi dla zgłoszeń wewnętrznych (ze względu na braki kadrowe) będą zmuszone korzystać w tym zakresie z usług podmiotów zewnętrznych, co będzie generować nieuzasadnione koszty. Ostatecznie sekretarz strony samorządowej KWRiST zaproponował, aby Zespół kontynuował dyskusje na temat projektu na dodatkowym posiedzeniu zwołanym na 23 stycznia br. Propozycja ta spotkała się z życzliwym przyjęciem strony rządowej.

13 stycznia 2023 r. zakończyło się 70., trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony osób zagrożonych i doznających przemocy przez skuteczniejsze ściganie i karanie osób stosujących przemoc, a także rozwój działań do nich dostosowanych.

ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m. in.: kontynuowania finansowego wspierania z budżetu państwa dla samorządów w realizacji dodatkowych zadań oświatowych dla dzieci z Ukrainy, dookreślenia wypłacania obywatelom Ukrainy świadczeń rodzinnych takich jak np. "500+" czy "300+" oraz stworzenia podstaw prawnych do partycypacji obywateli Ukrainy, którzy przebywają w Polsce w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania w kosztach zakwaterowania i wyżywienia.

ustawę o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych (projekt rządowy). Nowelizacja projektu dotyczy stworzenia regulacji o oznaczeniach geograficznych obejmującej 3 sektory: produkty rolne i środki spożywcze, napoje spirytusowe i wina.

SENAT

10 stycznia 2023 r. senacka: Komisja Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i zaproponują Senatowi jego przyjęcie. Projekt, wniesiony przez Komisję Ustawodawczą, umożliwia złożenie zażalenia na postanowienie sądu stwierdzające, że interesy oskarżonych bronionych przez tego samego obrońcę nie są sprzeczne. Obecnie zażalenie przysługuje jedynie na postanowienie sądu stwierdzające, że interesy oskarżonych są sprzeczne.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej rozpatrzyła nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która podnosi wysokość kwot miesięcznego dofinansowania wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, i jednogłośnie rekomenduje Senatowi przyjęcie jej bez poprawek.

Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła ustawę o fundacji rodzinnej i zarekomendowała Senatowi wprowadzenie do niej 64 poprawek. Celem wprowadzonych poprawek jest między innymi umożliwienie powrotu do kraju polskiego kapitału poprzez przeniesienie środków z fundacji rodzinnych zarejestrowanych za granicą, których fundatorami byli ich polscy właściciele. Poprawki mają także na celu rozszerzenie możliwości stosowania estońskiego citu, gdy właścicielem spółki jest fundacja rodzinna. Jedna z poprawek wprowadza udzielanie absolutorium nie tylko zarządowi lecz także radzie nadzorczej fundacji, jeśli taka jest powołana, w zakresie obowiązków powierzonych jej w statucie. Inna poprawka reguluje, kiedy fundacja rodzinna ulega rozwiązaniu w przypadku nie wpisania do rejestru fundacji rodzinnych tejże fundacji. Kolejna zmierza polega na dodaniu do ustawy przepisu, który określi skutki dokonania czynności prawnej przez fundację bez stosownej uchwały zgromadzenia beneficjentów wtedy, jeżeli taka zgoda czy taka uchwała jest wymagana bądź też skutki dokonania czynności prawnej bez zgody właściwego organu fundacji rodzinnej w sytuacji, gdy taka zgoda jest wymagana. Inna proponowana zmiana ma dookreślić, że zmiana statutu fundacji rodzinnej będzie skuteczna wtedy, gdy dodany zostanie odpowiedni wpis w rejestrze fundacji. Komisja opowiedziała się także za wprowadzeniem szeregu poprawek o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym.

Komisje: Nauki, Edukacji i Sportu, Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Samorządu i Administracji Państwowej na wspólnym posiedzeniu jednogłośnie opowiedziały się za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw wraz z dwudziestoma pięcioma poprawkami o charakterze legislacyjnym i technicznoredakcyjnym. W nowelizacji znalazły się przepisy stanowiące podstawę prawną do partycypowania obywateli Ukrainy w kosztach zakwaterowania i wyżywienia oraz uzależnienie możliwości korzystania ze zbiorowego zakwaterowania w okresie dłuższym niż 120 dni od przybycia na terytorium RP od posiadania numeru PESEL. Propozycja dotyczy ok. 80 tys. uchodźców wojennych z Ukrainy, które obecnie przebywają w miejscach zbiorowego zakwaterowania. Od 1 marca br. osoby, których pobyt w Polsce trwa pond 120 dni, będą musiały pokryć 50% kosztów pomocy, a od 1 maja br. – 75% kosztów utrzymania. Z tej regulacji są wyłączone osoby niepełnosprawne, kobiety w ciąży, kobiety sprawujące opiekę nad co najmniej rójką małoletnich dzieci oraz osoby starsze. Ponadto nowelizacja ma na celu uszczelnienie systemu świadczeń dla uchodźców. Samorządy przygraniczne zwracały bowiem uwagę, że zdarza się, że osoby, które na co dzień nie mieszkają w Polsce, nienależnie otrzymują świadczenia pomocowe. W nowelizacji znalazł się także przepis zobowiązujący do złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL w ciągu 30 dni od momentu przybycia do Polski. Nowelizację omówił sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker, podkreślając, że została ona przygotowana wspólnie ze stroną samorządową w gronie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu i była konsultowana ze wszystkimi instytucjami, które w ramach rządu zajmują się pomocą uchodźcom, jak również z organizacjami pozarządowymi, także międzynarodowymi, które na terenie Polski pomagają uchodźcom wojennym z Ukrainy.

5 stycznia 2023 r. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych rozpatrzyła opinie pozostałych komisji senackich i przyjęła wraz z 16 poprawkami tegoroczną ustawę budżetową.

Na wniosek Komisji Zdrowia senatorowie przyjęli poprawkę, zgodnie z którą o 6,5 mld zł ma zostać zwiększony budżet Narodowego Funduszu Zdrowia, by mógł on zrealizować nowe zadania wynikające z niedawnej zmiany w ustawie o zawodzie lekarza. Środki na ten cel mają pochodzić ze zwiększenia dochodów budżetu. Komisja chce także przeznaczyć 2 mld złotych na leczenie nowotworów u dzieci i 700 mln złotych na psychiatrię dziecięcą – źródłami finansowania także mają być zwiększone dochody państwa. Pół miliarda złotych ma być przeznaczone na program leczenia niepłodności metodą in vitro. Pieniądze pochodzić mają z rezerwy celowej budżetu. Komisja wnioskuje także o dodatkowe 320 mln złotych dla NFZ z przeznaczeniem na sfinansowanie bezpłatnych leków dla osób powyżej 75 roku życia oraz dla kobiet w ciąży. Środki na ten cel pochodzić mają z kilku innych części budżetu. Na wniosek Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji komisja proponuje zwiększenie o 2 mln 642 tys. budżetu Rzecznika Praw Obywatelskich i o 3 mln budżetu Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Źródłem pokrycia tych wydatków ma być budżet Kancelarii Premiera. Na wniosek Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich przyjęto poprawkę o zwiększeniu budżetu Kancelarii Senatu o 10 mln zł z przeznaczeniem na działania na rzecz Polonii i Polaków za granicą. Jednocześnie o 10 mln ma zostać zmniejszona rezerwa celowa. Senatorowie zdecydowali także na wniosek Komisji Kultury i Środków Przekazu o przekazaniu 4 mln złotych dla Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku kosztem wydatków majątkowych w resorcie kultury i dziedzictwa narodowego. Komisja przyjęła także wniosek senatora Kazimierza Kleiny, tożsamy ze stanowiskiem Komisji Kultury, zgodnie z którym limit emitowanych w 2023 roku papierów wartościowych zmniejszony zostanie z 25 mld do 22,3 mld. Ma to uniemożliwić dofinansowanie mediów publicznych kwotą 2,7 mld złotych, środki na ten cel miały pochodzić bowiem z emisji papierów wartościowych i stanowić „rekompensatę z tytułu utraconych w roku 2023 wpływów z opłat abonamentowych”. Komisja poparła także wniosek jej przewodniczącego, senatora Kazimierza Kleiny, by wskaźnik tegorocznej inflacji, zapisany w budżecie podnieść z planowanego 9,8 % do 13,1 % - zgodnie z prognozą Narodowego Banku Polskiego.

15 grudnia 2022 r. zakończyło się 69 posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę budżetowa na 2023 r. (projekt rządowy). Planowane dochody budżetu państwa w 2023 r. wyniosą 604,7 mld zł.

Wydatki zostały zaplanowane na 672,7 mld zł. Deficyt budżetu państwa ma wynieść nie więcej niż 68 mld zł. W 2023 r., w stosunku do bieżącego roku, zostanie ponownie zwiększony udział gmin we wpływach z podatku PIT. Łączny udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z PIT wzrośnie z 50,19 proc. w 2022 r. do 50,25 proc. w 2023 r. W przypadku podatku CIT udział jednostek samorządu terytorialnego pozostanie na poziomie z 2021 r., tj. 22,86 proc.

ustawę o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy poprawy efektywności działania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; przeniesienia zadań, które odnoszą się do kontroli transakcji z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG), np. udostępniania owoców i warzyw w szkołach oraz wsparcia pszczelarstwa, do Krajowej Administracji Skarbowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

21 grudnia 2022 r. odbyło się ostatnie w tym roku, plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia negatywnie zaopiniowano projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na 2023 r. Opinia jest negatywna ze względu na zbyt wysoką wagę 0,8 - znacznie przewyższającą koszty organizacji edukacji domowej, a resort do dziś nie przedstawił metodologii ich wyliczenia. Uzależnienie wysokości wskaźnika od liczby uczniów bez skutecznego zablokowania możliwości dzielenia szkół spowoduje, że w dalszym ciągu z budżetu państwa będą przekazywane nieuzasadnionej wysokości środki finansowe, które powinny służyć finansowaniu realnych zadań oświatowych w ramach subwencji oświatowej.

Strona samorządowa wycofała się z zaproponowanej negatywnej opinii dotyczącej projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Negocjowane w ostatnich dwóch miesiącach postulaty samorządowe dotyczyły 4 zagadnień: zakresu kompetencji w sprawie realizacji zadań związanych z ochroną ludności, wprowadzania pełnomocnika wojewody do JST, kwestii wprowadzenia 2 nowych stanów: pogotowia i zagrożenia (który może być przedłużany bez limitu czasowego) oraz wymogu przeprowadzenia 40 godzin lekcyjnych w szkołach ponadpodstawowych.

Komisja Wspólna zajęła się też kwestią rozwiązania problemów z dostarczaniem węgla gminom i mieszkańcom. Gminy nadal czekają na węgiel, a jeśli nawet już otrzymały dostawę, to często w śladowych ilościach w stosunku do zamówień, np. około 10% zamówienia. Dlatego strona samorządowa zaproponowała, by rozszerzyć listę dostawców węgla dla gmin o importerów prywatnych, którzy oferują ceny nieprzekraczające proponowanych przez państwowe spółki, co powinno poprawić dostępność do węgla. Współprzewodniczący KWRiST, wiceminister Paweł Szefernaker zapewnił, że to sprawy na bieżąco dyskutowane na tzw. rządowym zespole węglowym, który stara się wyjaśniać wszelkie problemy. Dzięki przyjętej ustawie tzw. węglowej węgiel trafił już do 75% gmin, a jego ceny na rynku drastycznie spadły.

W trakcie posiedzenia KWRiST dyskutowano także na temat gwarantowanych cen prądu, które mają obowiązywać w 2023 r. oraz o problemach, jakie samorządy mają z zawieraniem kontraktów na dostawę energii elektrycznej. Jak ponowni poinformowali samorządowych spółki energetyczne, które w przeważającej większości są spółkami Skarbu Państwa utrudniają zawieranie takich umów. Przedsiębiorstwa te nie przystępują do ogłaszanych przez samorządy przetargów, albo usiłują wprowadzić do umów na dostawę energii różnego rodzaju dodatkowe opłaty. Problemy te zgłaszane były już podczas listopadowego posiedzenia KWRiST, teraz oczekiwała informacji, jakie działania podjęło Ministerstwo Klimatu i Środowiska aby te problemy rozwiązać.

- Nasze działania zmierzają przede wszystkim do zagwarantowania jednostkom samorządu terytorialnego ciągłości dostaw energii elektrycznej -informowała Anna Bednarska, naczelnik w Departamencie Elektroenergetyki i Gazu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. – A także to aby mechanizm ochronny w postaci ceny maksymalnej w jak najszerszym stopniu osłaniał jednostki samorządu terytorialnego – dodawała. Do Ministra Klimatu i Środowiska oczywiście docierają sygnały o problemach JST związanych z brakiem ofert w ogłaszanych przetargach, wycofywaniem ofert czy też składania przez przedsiębiorstwa energetyczne ofert z różnymi, dodatkowymi wariantami, opłatami i innymi dodatkami. Dlatego z inicjatywy wiceminister Anny Łukaszewskiej-Trzeciakowskiej odbyło się spotkanie w którym uczestniczyli przedstawiciele MAP, ZMP oraz spółkami Skarbu Państwa, w celu stworzenia platformy wymiany informacji i zderzenia najbardziej palących problemów „do rozwiązania”. - Lada moment wejdą w życie regulacje z ustawy z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu, w której znalazły się także przepisy dające gwarancję sprzedaży rezerwowej dla samorządów, które będą musiały skorzystać z tego rozwiązania. Jeśli jakiemuś miastu skończy się umowa na zakup energii elektrycznej, a w przetargu nie zgłosi się żadna firma, to przepisy zapewnią, że wejdzie sprzedawca z urzędu – będzie nim jedna z dużych spółek Skarbu Państwa. Przepisy zapewnią też samorządom zakup energii elektrycznej po cenie maksymalnej 785 zł za 1 kilowatogodzinę, bez możliwości dorzucania różnego rodzaju opłat do ofert sprzedaży energii elektrycznej przez duże spółki energetyczne, np. kupna tzw. zielonych certyfikatów – mówiła Anna Bednarska.

16 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. obszarów wiejskich, wsi i rolnictwa KWRiST. Posiedzenie zespołu zdominowała dyskusja nad projektem ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na lata 2021-2027. projekt ustawy został negatywnie zaopiniowany przez stronę samorządową.

Projekt przewiduje wdrażanie wszystkich priorytetów programu przez tylko jedną instytucję pośredniczącą, jaką będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). W dwóch poprzednich perspektywach finansowych instytucjami pośredniczącymi dla realizacji Priorytetu obejmującego realizację rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność były samorządy 16 województw. Taka zmiana oczywiście budzi sprzeciw samorządu województw. Druga kwestia dotyczyła zapewnienia dla samorządów województw środków na zapewnienie kontynuacji zadań dotyczących Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”. Co prawda w projekcie ustawy pojawił się zapis dotyczący przekazania takiej pomocy ale jak wynikało z informacji przekazanych przez resort, planowane na ten cel środki będą daleko niewystarczające.

15 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. Podczas powiedzenia pozytywnie został zaopiniowany projekt ustawy o aplikacji mObywatel. Na Zespole, w punkcie sprawy różne, przedstawiony został wniosek UMP o omówienie problematyki potencjalnych skutków zmian w Kodeksie Postepowania Administracyjnego (wprowadzonej art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową) dla budowanych w miastach systemów ICT, wykorzystujących komunikacje elektroniczną z klientami na potrzeby świadczonych przez miasta usług publicznych. Rozwiązanie tego problemu, zostanie przedstawione przez KPRM, na następnym posiedzeniu Zespołu.

14 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST. Posiedzenie zdominowała dyskusja nad projektem ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Ostatecznie Zespół wstrzymał się od wydania opinii na temat projektu. W trakcie dyskusji strona samorządowa zwróciła uwagi na kontrowersje jakie budzi nowa, przewidziana w projekcie definicja biomasy. Projekt ustawy w proponowanym kształcie wskazuje biomasę stałą jako jedno OZE. W ocenie strony samorządowej traktowanie biomasy stałej jako OZE oraz umożliwienie stosowania jej w celach energetycznych wiąże się z konsekwencjami dla środowiska naturalnego. Chociażby kwestia wylesienia, co wpływa na degradację środowiska. Kolejna uwaga dotyczyła zmian, jakie projekt wprowadza do zasad tworzenia klastrów energetycznych i wyłączenia z możliwości uczestniczenia w takich klastrach związków JST. Strona samorządowa wskazała, że rozumie przyczyny takiego wyłączenia, jednakże w uzasadnieniu do projektu powinno się – zdaniem strony samorządowej – znaleźć wskazanie o możliwości wykorzystania wiedzy i doświadczenia związków JST w budowaniu klastrów energetycznych.

12 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej. Dyskusje dotyczyły wielu zmian legislacyjnych m.in. odnośnie składek dla osób bezrobotnych, nowych oddziałów SOR, czy skierowań na leczenie uzdrowiskowe. Udało się jednogłośnie zaopiniować pozytywnie trzy projekty: projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy; projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców (Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej); projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Nad projektem ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Zdrowia) dyskusja będzie kontynuowana.

15 grudnia 2022 r. zakończyło się 55. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 16 ustaw, 4 odrzuciła, do 10 wprowadziła poprawki.

Ustawy odrzucone:

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która zmienia sposób finansowania części świadczeń zdrowotnych. Senatorowie negatywnie ocenili przeniesienie z budżetu państwa do Narodowego Funduszu Zdrowia źródła finansowania kosztów świadczeń wysokospecjalistycznych bez zapewnienia adekwatnego zwiększenia środków finansowych tego funduszu.

Izba zdecydowała o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ze względu na liczne zastrzeżenia natury konstytucyjnej. Jak napisano w uzasadnieniu stanowiska, ustawa wprowadza przepisy z naruszeniem konstytucyjnego trybu ustawodawczego i podstawowych reguł poprawnej legislacji.

Senat odrzucając ustawę o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. (projekt poselski), zwrócił uwagę, że może ona sugerować, iż ilekroć w przyszłości czyn zabroniony będzie pokłosiem polecenia lub sugestii rządu lub większości parlamentarnej, sprawcy tego czynu będą mogli liczyć na amnestię lub abolicję.

Senatorowie postanowili odrzucić ustawę o Systemie Informacji Finansowej (projekt rządowy) wdrażającą unijną dyrektywę w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Senatorowie z 6 zmianami legislacyjnymi i doprecyzowującymi poprali ustawę o Państwowym Instytucie Medycznym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (projekt rządowy), która przewiduje przekształcenie Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie w instytut badawczy.

Senat z 5 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Skreślają one przepisy, które zostały wprowadzone do projektu ustawy podczas prac sejmowych i wykraczają poza jego zakres. Chodzi m.in. o zapisy zmieniające ustawy: o systemie ubezpieczeń społecznych (umożliwienie administracji skarbowej uzyskiwanie od ZUS danych z kont płatników składek, dotyczących zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych), o komornikach sądowych (uregulowanie kwestii udzielania zgody na dostęp komorników za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego do informacji objętych tajemnicą skarbową).

Izba wprowadziła 50 poprawek, w większości doprecyzowujących, do ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (pilny projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali m.in. o rozszerzeniu katalogu podmiotów objętych ceną maksymalną gazu o mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, piekarnie, podmioty prowadzące działalność sportową oraz samorządowe instytucje realizujące zadania z zakresu kultury fizycznej. Postanowili też, że cena maksymalna gazu będzie ceną brutto, czyli zawierającą podatek VAT i akcyzę. Opowiedzieli się ponadto za likwidacją kryterium dochodowego przy refundacji podatku VAT, a także za wyłączeniem jej spod egzekucji. Przyjęte zostały poprawki, które mają na celu umożliwienie prawidłowego ustalania wysokości gazowego odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny przez przedsiębiorstwa wydobywające gaz ziemny, a także sprawne prowadzenie rozliczeń za świadczenie usługi dystrybucji paliw gazowych po zamrożonych stawkach. Doprecyzowano m.in. zasady stosowania ceny maksymalnej w rozliczeniach z odbiorcą przez sprzedawcę rezerwowego oraz sprzedawcę z urzędu oraz zasady rozliczania już dokonanych transakcji sprzedaży energii elektrycznej na podstawie umów zawartych po 24 lutego 2022 r. Wprowadzone zostały też zmiany, których celem jest zapewnienie wsparcia dla wykorzystania wodoru niskoemisyjnego, elektrolitycznego i odnawialnego w transporcie poprzez wyznaczenie celów w zakresie liczby stacji wodoru oferujących do tankowania wyłącznie wodór elektrolityczny i odnawialny oraz w zakresie udziału wodoru niskoemisyjnego, elektrolitycznego i odnawialnego w rynku paliw transportowych – w ramach polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych.

Senatorowie z 1 poprawką legislacyjną przyjęli ustawę o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (projekt rządowy). Ustawa przewiduje powstanie systemu teleinformatycznego, który ułatwi prawidłowe naliczanie i odprowadzanie podatków oraz opłacanie składek na ubezpieczenie. Nowe rozwiązania zmniejszą obciążenia dla mikroprzedsiębiorców, podmiotów zatrudniających nie więcej niż 9 osób niebędących mikroprzedsiębiorcami, rolników i osób fizycznych.

Izba wprowadziła 4 zmiany do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Mają one na celu rozszerzenie obowiązku uwzględnienia przez pracodawcę wniosków o wykonywanie pracy zdalnej o pracowników wychowujących dziecko do 10. roku życia oraz mających orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wydłużają ponadto z 24 do 30 dniw roku kalendarzowym wymiar pracy zdalnej wykonywanej okazjonalnie, a także z 2 do 3 miesięcy termin wejścia w życie przepisów wprowadzających pracę zdalną do kodeksu pracy.

Senatorowie poparli z 22 poprawkami ustawę o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili skreślić przepisy: umożliwiające uczestnictwo w posiedzeniach rady uczelni, z głosem doradczym, przedstawicielom każdej działającej w uczelni zakładowej organizacji związkowej; podwyższające maksymalny wiek członka rady uczelni oraz rektora w dniu rozpoczęcia kadencji organu; określające fakultatywne przesłanki odwołania członka rady uczelni; dotyczące zasad łączenia funkcji członka rady uczelni z innymi funkcjami; umożliwiające Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie prowadzenie postepowania nostryfikacyjnego, o ile wniosek dotyczy dyscypliny nauk teologicznych. Przyjęto też poprawkę, której celem jest utrzymanie dotychczasowych zasad uwierzytelniania dokumentów przez uczelnie i wyższe seminaria duchowne prowadzone przez kościoły i inne związki wyznaniowe. Kolejna zmiana zwiększa maksymalną wysokość miesięcznego dochodu w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne z 1,6 do 1,7 sumy kwot określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Następna poprawka doprecyzowuje, że to uczelnia określi w swoim statucie, co należy rozumieć przez „znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne lub dydaktyczne”, brane pod uwagę przy zatrudnianiu osoby, która uzyskała za granicą stopień naukowy, stopień w zakresie sztuki lub tytuł zawodowy, który nie został uznany za równoważny z odpowiednim polskim stopniem lub tytułem.

Izba z 8 poprawkami o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym przyjęła ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa rozszerza katalog środków stosowanych wobec sprawców przemocy w rodzinie, stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia innych członków tej rodziny. Wprowadza zakazy: zbliżania się osoby stosującej przemoc w rodzinie do osoby dotkniętej taką przemocą; kontaktowania się wszelkimi środkami komunikacji sprawcy przemocy z osobą, wobec której stosuje przemoc; wstępu i przebywania sprawców przemocy w rodzinie na terenie szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej i artystycznej, obiektu sportowego, w miejscu pracy, a także w innym miejscu, w którym zwykle lub regularnie przebywa osoba dotknięta przemocą.

Senatorowie wprowadzili 23 poprawki, głównie legislacyjne, do ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Poprawki przewidują objęcie pracami komisji czynów popełnionych w czasie obowiązywania 2 poprzednich kodyfikacji karnych. Wprowadzono też przepisy umożliwiające wystąpienie komisji do sądu powszechnego o ukaranie karą porządkową podmiotów, które w sposób nieuzasadniony nie przekazują jej posiadanych informacji lub dokumentów. Komisja będzie mogła wnioskować również o międzynarodową pomoc prawną.

Z 20 poprawkami została przyjęta ustawa o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej (projekt rządowy). Poprawki zmieniają siedzibę funduszu z Katowic na Bytom, a także ograniczają zakres terytorialny jego działań do przeciwdziałania skutkom wygaszania działalności gospodarczej wyłącznie do województwa śląskiego. Ograniczają ponadto skład zarządu funduszu do 3 osób oraz zmieniają skład rady nadzorczej poprzez zmniejszenie liczby przedstawicieli Rady Ministrów na rzecz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów je reprezentujących. Przyjęte zostały też poprawki, których celem jest zagwarantowanie w latach 2023–32 co najmniej 1 mld zł na poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa spłaty przez fundusz wyemitowanych przez niego obligacji i zaciąganych kredytów, a także zwiększenie limitu wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację ustawy w latach 2023–32. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny.

10 poprawek wprowadzili senatorowie do ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki mają na celu m.in. przyznanie Skarbowi Państwa prawa pierwokupu udziałów albo akcji w spółce handlowej, która dysponuje prawami do nieruchomości położonej w granicach portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej.

Ustawy przyjęte bez poprawek:

Ustawa o zmianie ustawy o paszach oraz ustawy o odpadach (projekt rządowy) wdraża unijne przepisy w sprawie wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania paszy leczniczej. Ujednolica wymagania, jakie muszą spełniać podmioty funkcjonujące na rynku pasz. Dopuszcza możliwość wytwarzania pasz leczniczych w mobilnych wytwórniach, dotychczas niedziałających na rynku krajowym. Taka działalność musi zostać zgłoszona do powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce wprowadzenia do obrotu paszy leczniczej. Nowela przesuwa ponadto na 1 stycznia 2025 r. zakaz stosowania pasz GMO. To już kolejne przesunięcie, wynikające z niemożliwości zastąpienia genetycznie modyfikowanej importowanej śruty sojowej innym białkiem.

Ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt senacki) zakłada, że w razie wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, po tzw. luce planistycznej, gmina będzie zobowiązana zapłacić sprzedającemu nieruchomość odszkodowanie w wysokości różnicy między wartością nieruchomości, wynikającą z dawnego planu (sprzed 1995 r.), a wartością ustaloną z uwzględnieniem przeznaczenia nieruchomości w nowym planie.

SEJM

14 grudnia 2022 r. zakończyło się 68., dwudniowe posiedzenie Sejmu, w trakcie którego uchwalone zostały:

Ustawa o fundacji rodzinnej (projekt rządowy). Możliwe będzie zakładanie fundacji rodzinnych. Ich zadaniem będzie realizacja celów prawnych określonych przez fundatora, w oparciu o posiadany majątek, który można zabezpieczyć przed jego utratą. Fundator będzie miał dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania oraz celu, dla którego została ona powołana. Najczęściej będzie to zapewnienie nieprzerwanego działania firmy. Zadaniem fundacji rodzinnej będzie gromadzenie majątku i zarządzanie nim. Umożliwi to przeprowadzenie procesu sukcesyjnego bez konieczności wprowadzania zmian w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa lub grupy kapitałowej.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy : m. in. kontynuowania finansowego wspierania z budżetu państwa dla samorządów w realizacji dodatkowych zadań oświatowych dla dzieci z Ukrainy, dookreślenia wypłacania obywatelom Ukrainy świadczeń rodzinnych takich jak np. "500+" czy "300+" oraz stworzenia podstaw prawnych do partycypacji obywateli Ukrainy, którzy przebywają w Polsce w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania w kosztach zakwaterowania i wyżywienia.

Ustawa o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zwiększenia środków przewidzianych na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) dodatkowo o ponad 400 mln zł rocznie, podniesienia wysokości dofinansowań dla pracodawców wypłacanych ze środków PFRON: z 1950 zł do 2400 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do znacznego stopnia niepełnosprawności, z 1200 zł do 1350 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz z 450 zł do 500 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Ustawy te zostały skierowane do Senatu.

5 grudnia 2022 r. senacka Komisja Zdrowia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw i wniesie o jej odrzucenie. Nowelizacja jest niezwykle szkodliwa i pogorszy dostęp polskich pacjentów do świadczeń medycznych.

Przesuwa zadania resortu zdrowia do Narodowego Funduszu Zdrowia bez jednoczesnego przesunięcia na te nowe zadania środków finansowych. W jej procedowaniu zlekceważono stronę społeczną. Dlatego m.in. w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu ustawa jest niezgodna z zasadą demokratycznego państwa prawnego i zasadą legalizmu, określonymi w konstytucji, ponieważ projekt noweli nie został poddany konsultacjom publicznym i opiniowaniu. Takie zastrzeżenia budzi też wprowadzenie przepisów na etapie sejmowego postępowania ustawodawczego z naruszeniem wymogów rozpatrywania projektu ustawy w trzech czytaniach. Zastrzeżenia budzi także vacatio legis ustawy.

SEJM

2 grudnia 2022 r. obradowała sejmowa Komisja Nadzwyczajna do spraw deregulacji rozpatrzyła komisyjny projekt ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na: zawężeniu zmian w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; ograniczeniu konieczności pozyskiwania zaświadczeń, iż nieruchomość będąca przedmiotem sprzedaży nie jest objęta uproszczonym planem urządzenia lasu, przy jednoczesnym pozostawieniu w dotychczasowym zakresie prawa pierwokupu takiego gruntu, przysługującego Skarbowi Państwa; umożliwieniu częściowego zwalniania z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi i wielorodzinnymi, którzy stosują ekologiczne metody ogrzewania nieruchomości; pozostawieniu dotychczasowego terminu na wydanie pozwolenia na broń; zwiększeniu o 10 centymetrów obwodów drzew, których wycinka będzie możliwa w uproszczonym trybie; obniżeniu obligatoryjnego zabezpieczenia również w przypadku wypełnienia odpadami terenu niekorzystnie przekształconego, a także rozszerzenia form zabezpieczenia o zastaw, zastaw rejestrowy i hipotekę; umożliwieniu Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorców brania udziału w wybranych postępowaniach cywilnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych; podwyższeniu do 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia wysokości przychodu uzyskiwanego miesięcznie przez osobę fizyczną z działalności, która nie jest zaliczana do działalności gospodarczej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

9 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. finansów publicznych KWRiST. W trakcie posiedzenia omawiano m.in. projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Opinię negatywną do tego projektu zaproponowała Unia Metropolii Polskich, jak zauważył jej przedstawiciel zmiany wprowadzone w tym projekcie uniemożliwiają JST weryfikację dochodów z PIT i CIT. Na bazie obowiązujących (jeszcze przepisów) każdy samorząd mógł zweryfikować, czy dane w tym zakresie przekazane przez MF są zgodne ze stanem faktycznym, czy też nie. Projekt uniemożliwia samorządom taką weryfikację. Oznacza to, że dochody z PIT i CIT tak naprawdę przestają być dochodami podatkowymi JST, a stają się quasi subwencją.

7 grudnia 2022 r. obradował Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST, który omawiał zaproponowane przez rząd zmiany do projektu ustawy o ochronie ludności i stanie klęski żywiołowej. Spośród zgłaszanych przez stronę samorządową KWRiST kluczowych postulatów do ustawy rząd nie spełnił ani jednego całkowicie. Jeden został spełniony częściowo. Chodzi o pełnomocnika. MSWiA zgodziło się, aby pełnomocnik mógł być wprowadzony w gminie tylko i wyłącznie w sytuacji odmowy wykonania wydanego przez wojewodę polecenia. Ponadto MSWiA poinformowało, że doszło wreszcie do porozumienia z MEiN co do lekcji pierwszej pomocy. Resortu ustaliły wspólnie, że nie ma konieczności wprowadzać obligatoryjnego, nowego przedmiotu z pierwszej pomocy w szkołach ponadpodstawowych skoro – na co od samego początku zwracali uwagę przedstawiciele strony samorządowej KWRiST pierwsza pomoc znajduje się już w podstawie programowej nauczania zarówno w szkole podstawowej jak i ponadpodstawowej. Co do pozostałych postulatów strony samorządowej to nie zostały one uwzględnione. M.in. strona rządowa odmówiła dokonania podziału zadań z zakresu obrony cywilnej na rządowe; własne JST oraz zadania z zakresu administracji rządowej zlecone do realizacji JST. Jak wynikało z dyskusji taki podział wymagałby wskazania (w sposób wyraźny) źródeł finansowania zadań realizowanych przez JST. Strona rządowa chciała tego uniknąć i uniknęła. Ostateczna opinia na temat projektu zostanie wydana w trybie obiegowym.

2 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST, na którym omawiano (ponownie) projekt rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2023 r. Resort edukacji przedstawił na nim swoją propozycję zmian zasad finansowania edukacji domowej. Zmiana miałaby dotyczyć tzw. dużych szkół, czyli takich, które edukację domową prowadzą dla więcej niż 500 uczniów. Zgodnie z propozycją MEiN szkoła prowadząca edukację domową otrzymywałaby dofinansowanie na ucznia od 1 do 500 według wskaźnika 0,8, a na kolejnych 501 + według wskaźnika 0,2. W ocenie strony samorządowej to rozwiązanie niczego nie zmieni – duże szkoły natychmiast podzielą się na małe, każda licząca po 499 uczniów i wskaźnik 0,2 będzie czystą fikcją. Strona samorządowa po raz kolejny też zażądała od MEiN wyjaśnień dlaczego wskaźnik na edukację domową na 2022 r. został podniesiony z 0,6 do 0,8. W ocenie strony samorządowej nie było to niczym uzasadnione (nie zmieniły się zadania realizowane przez szkoły prowadzące edukację domową). Samorządowcy podkreślali, że zmianę tego wskaźnika arbitralnie dokonało kierownictwo resortu edukacji już po zaopiniowaniu rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2022 r. przez KWRiST. Strona samorządowa o uzasadnienie podwyższenia wskaźnika na edukację domową dopomina się – bezskutecznie – od roku. Zespół podtrzymał negatywną opinię na temat rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2023 r.

1 grudnia 2022 r. zakończyło się 67., posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy).

Ustawa dotyczy kontynuacji w 2023 r. ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych, jak również odbiorców realizujących ważne zadania z zakresu użyteczności publicznej, przy jednoczesnym wprowadzeniu ekwiwalentu finansowego dla przedsiębiorstw energetycznych; projekt wprowadza m. in. max cenę za paliwa gazowe na poziomie ok. 200 zł/MWh, zamraża wysokość stawek opłat dystrybucyjnych, a dla najbardziej wrażliwych odbiorców paliw gazowych, zużywających paliwa gazowe do celów grzewczych wprowadza dodatkowo mechanizm refundacji poniesionych kosztów podatku VAT .

ustawę o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (projekt rządowy). Sejm rozpatrzył wniesione przez Senat poprawki do ustawy, która kompleksowo reguluje zasad wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz określa m.in. wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, organizację kształcenia oraz zasady ponoszenia odpowiedzialności zawodowej; nowe przepisy powołują także samorząd zawodowy ratowników medycznych, na podobieństwo innych medycznych zawodów zaufania publicznego.
ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy). Sejm rozpatrzył wniesione przez Senat poprawki do ustawy i ustalił jej ostateczną treść.
ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (projekt poselski). Sejm odrzucił weto Senatu i ostatecznie ustawę tą uchwalił.
ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Sejm odrzucił Senackie weto wobec ustawy określanej potocznie jako Lex Czarnek 2.0. Organizacje samorządowe apelują do prezydenta RP A. Dudy o jej zawetowanie.

SENAT

W nocy z 29 na 30 listopada 2022 r. zakończyło się 54. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 6 ustaw; 2 odrzuciła, a do 3 wprowadziła poprawki.

Ustawy odrzucone:

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekty prezydencki i poselski), która zdaniem większości senatorów zmierza do likwidacji autonomii szkoły, centralizacji systemu edukacji, odebrania resztek inicjatywy nauczycielom, uczniom i rodzicom, wyrzucenia ze szkół organizacji obywatelskich. W ich ocenie nowelizacja uderza w prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami. W ocenie senatorów ustawa stanowi w zdecydowanej większości powtórzenie regulacji zawartych w nowelizacji prawa oświatowego z 13 stycznia 2022 r., którą Senat odrzucił w całości. Senackie weto zostało odrzucone następnie przez Sejm, a w marcu br. prezydent odmówił podpisania tej ustawy. Przeciwnicy ustawy wskazywali też na brak konsultacji społecznych oraz niesłuchanie głosu poszczególnych grup: nauczycieli, rodziców czy uczniów.

Senatorowie zdecydowali także o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (projekt poselski). Nowelizacja umożliwia przekazywanie dotacji celowych albo podmiotowych dla wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego (WORD) z budżetu województwa na realizację zadań publicznych. Dotacje będą limitowane, ich wysokość wyniesie do 50% kosztów działalności ośrodka związanych z wykonaniem tych zadań. Wynagradzania egzaminatorów nie będą określane – tak jak dotychczas – w rozporządzeniu ministra, ale w uchwale sejmiku województwa. Zgodnie z nowelą wysokość opłaty za przeprowadzenie części teoretycznej egzaminu w zakresie uprawnień prawa jazdy każdej kategorii nie może przekroczyć 50 zł, a części praktycznej – 200 zł lub 250 zł w zależności od kategorii. Maksymalne stawki opłat będą co roku korygowane na podstawie średniorocznego wskaźnika inflacji, ogłaszanego przez GUS.

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Izba wprowadziła 12 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja przewiduje utworzenie Funduszu Edukacji Finansowej (FEF), będącego państwowym funduszem celowym. Ma nim zarządzać minister właściwy ds. instytucji finansowych, a o wyborze zdań finansowanych ze środków FEF będzie decydować Rada Edukacji Finansowej.

Senatorowie uchwalili 13 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dostosowuje polskie prawo do unijnych rozporządzeń, które mają zwiększyć wydajność i skuteczność operacyjną Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) i rozszerzyć go o nowe kategorie wpisów.

Senat zgłosił 19 poprawek do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o wykreśleniu zapisu umożliwiającego premierowi samodzielne blokowanie wydatków budżetowych z przeznaczeniem tych środków na obsługę długu publicznego. Wykreślili przepis umożliwiający przekazanie papierów skarbowych o wartości do 20 mld zł na Fundusz Reprywatyzacji. Senatorowie opowiedzieli się też za podniesieniem kwot bazowych, które służą do wyliczania wynagrodzenia nauczycieli. Sejm pozostawił ją na poziomie kwoty z 2022 r., a więc na poziomie z 2019 r. Senatorowie chcą, aby kwoty te były liczone według warunków z 2021 r. Dotyczy to również środków przeznaczonych na realizację ogólnokrajowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli, przeznaczonych na wypłatę nagród dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze czy środków przeznaczonych na wsparcie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa. Kolejna poprawka ma na celu odmrożenie kwoty bazowej służącej do ustalania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli. Inna poprawka zapewnia, że w 2023 r. zmniejszona kwota części równoważącej subwencji ogólnej dla powiatów jest pokrywana z budżetu państwa.

Bez poprawek:

Senatorowie przyjęli ustawę o kooperatywach mieszkaniowych oraz zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia realizacji inwestycji mieszkaniowych (projekt rządowy) umożliwia tworzenie przez grupę przyszłych mieszkańców kooperatyw mieszkaniowych, mających inicjować inwestycje i uczestniczących w procesach decyzyjnych w ramach projektowania i realizacji danej inwestycji mieszkaniowej. Zgodnie z założeniami taka forma budowy ma być tańsza, pozbawiona pośredników – spółdzielni mieszkaniowej czy dewelopera. Kooperatywa, działając na zasadzie spółki cywilnej, będzie mogła skorzystać z gwarantowanego kredytu mieszkaniowego w BGK i, jako inwestor, wybudować nieruchomość na własne potrzeby mieszkaniowe.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

29 listopada 2022 r. obradowała na plenarnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie tego posiedzenia KWRiST odstąpiła od opiniowania dwóch projektów ustaw. Pierwszy to projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy i niektórych innych ustaw (projekt dotyczy stworzenia centralnego rejestru wyborców). Drugi to projekt ustawy o Funduszu Transformacji Śląska S.A. Powodem takiej decyzji był fakt, że obydwa projekty znajdują się już w Sejmie. W trakcie posiedzenia KWRiST zawiesiła negatywną opinię na temat projektu rozporządzenia ministra edukacji i nauki w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na 2023 r. MEiN zobowiązało się bowiem przedstawić do piątku (02 grudnia 2022 r.) szczególnych rozwiązań dotyczących finansowania edukacji domowej. Jedną z przyczyn negatywnej oceny projektu rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na 2023 r. było bowiem ustalenie wskaźnika na finansowanie edukacji domowej na poziomie 0,8 standardu A, czyli – w ocenie struny samorządowej – na o wiele za wysokim poziomie. Komisja Wspólna rządu i Samorządu Terytorialnego Zrezygnowała także z wystawienia negatywnej oceny projektowi ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Projekt powróci do praz w Zespole ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST, która jeszcze raz ma się pochylić nad spornymi przepisami dotyczącymi w szczególności instytucji poleceń oraz pełnomocnika, którego administracja rządowa ma wprowadzać w gminie w sytuacji stwierdzenia, że jej polecenia są niewłaściwie realizowane. W trakcie posiedzenia dyskutowano także nad problemami związanymi z dystrybucją węgla dla mieszkańców. Samorządy podnosiły, że grudzień za pasem, a obiecany węgiel jak na razie do nich nie trafił. Dyskutowano także kwestie dostawy energii dla JST po cenach maksymalnych. Strona samorządowa podnosiła, że spółki energetyczne odmawiają podpisywania umów na dostawy prądu, wprowadzają do przedstawianych umów nowe, nieznane dotąd opłaty i w inny sposób próbują obejść przepisy dotyczące ceny maksymalnej za energię elektryczną. Ministerstwo Klimatu i Środowiska kategorycznie stwierdziło na posiedzeniu, że wszelkie takie działania spółek energetycznych są bezprawne. Kolejną sprawa poruszaną na posiedzeniu KWRiST była sprawa obligatoryjnych (10%) oszczędności energii elektrycznej. Tutaj strona samorządowa wskazała, że przepisy dotyczące tych oszczędności budzą wątpliwości interpretacyjne. Apelowała także aby z limitów tych oszczędności wyłączyć te obiekty samorządowe, które przeszły w ostatnich latach gruntowną modernizację i już bardziej energooszczędne być nie mogą.

23 listopada 2022 r. sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka kontynuowała rozpatrywanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2701).

Projekt ma na celu przyznanie notariuszom uprawnień do dokonywania w księgach wieczystych wpisów własności nieruchomości związanych z ustanowieniem odrębnej własności lokali oraz do wydawania notarialnych nakazów zapłaty. Projekt zakłada, że rozszerzony ma zostać zakres nadzoru nad pracą notariuszy: Minister Sprawiedliwości ma obowiązkowo zawieszać notariusza, m.in. jeżeli prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Projekt przewiduje także powołanie Rzecznika Dyscyplinarnego Notariatu, wybieranego przez Ministra Sprawiedliwości spośród kandydatów wskazanych przez samorząd notariuszy, który będzie podejmował działania w przypadku najbardziej poważnych naruszeń prawa, uchybień powagi i godności zawodu notariusza. Komisja przyjęła poprawki, które miały charakter redakcyjny i doprecyzowujący oraz dotyczyły m.in. uregulowania kwestii udziału Ministra Sprawiedliwości w postępowaniu dyscyplinarnym notariuszy, terminu przedawnienia postępowania dyscyplinarnego, zakresu kognicji notariusza związanej z dokonywaniem wpisów w księgach wieczystych oraz ich sprostowań, wyłączenia stosowania przepisów o tzw. doręczeniach zastępczych przy wydawaniu notarialnego nakazu zapłaty oraz restytucji terminu do złożenia sprzeciwu od takiego nakazu.

SENAT

22 listopada 2022 r. senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (tzw. Lex Czarnek 2.0). Ustawę omówił sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski. Wyjaśniał, że ustawa nawiązuje do poprzedniego aktu prawnego, zawetowanego przez Prezydenta RP. Uregulowano w niej relacje między kuratorem a organami prowadzącymi szkoły samorządowe w kwestiach powoływania i odwoływania dyrektora placówki oświatowej oraz nawiązywania współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie prowadzenia zajęć dodatkowych w szkole. W obu obszarach ostateczna decyzja uzależniona ma być od pozytywnej opinii kuratora. W ustawie znalazły się także regulacje dotyczące tzw. nauczania domowego, mające na celu m.in. częściowe przywrócenie rejonizacji obejmującej województwo i sąsiednie województwo oraz wprowadzenie terminu, w jakim rodzic powinien zgłosić zamiar przystąpienia ucznia do edukacji domowej. Wiceminister powiedział, że ustawa reguluje ponadto kwestie dotyczące oddziałów przygotowania wojskowego w szkołach ponadpodstawowych, kwestie tworzenia filii szkół artystycznych, a także doprecyzowuje kwestie związane z awansem zawodowym nauczycieli. W posiedzeniu wzięło udział blisko pięćdziesięciu reprezentantów samorządów, organizacji reprezentujących środowiska nauczycielskie, rodziców, uczniów i organizacji pozarządowych współpracujących ze szkołami. Wszyscy uczestnicy debaty podkreślali, że ustawa zmierza do likwidacji autonomii szkoły, centralizacji systemu edukacji, odebrania resztek inicjatywy nauczycielom, uczniom i rodzicom, wyrzucenia ze szkół organizacji obywatelskich i wprowadzenia absurdów porównywalnych z przedmiotem historia i edukacja. Jacek Karnowski – prezydent Sopotu, przewodniczący ruchu samorządowego „Tak! Dla Polski” i członek Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu jako członek Związku Miast Polskich – powiedział, że samorządowcy traktują „tę ustawę, której projekt rzekomo został zgłoszony przez posłów – rzekomo, bo druk z projektem ustawy został przygotowany w ministerstwie, na co są dowody – jako próbę pominięcia samorządu i strony społecznej w konsultacjach, co ewidentnie jest niezgodne z prawem, ale także niegodne i nieuczciwe, i my, samorządowcy, bardzo źle odbieramy okłamywanie nas”. „Szczególnie w przypadku oświaty jest niedopuszczalne, by posłowie i MEiN dopuszczali się takiej manipulacji” – podkreślił. „Nie rozumiemy czemu to ma służyć, (…) bo chyba nie podziękowaniu samorządom, nauczycielom i NGO za ich ciężką pracę na rzecz przyjęcia uchodźców czy wcześniej w czasie pandemii” – zauważył. Z kolei wiceprezydent miasta stołecznego Warszawy Renata Kaznowska zauważyła, że od czasu przyjęcia ustawy z 13 stycznia br. nastąpił pewien progres: „ten projekt przynajmniej nie straszy dyrektorów szkół więzieniem”. Ubolewam jednak, że my dziś nie zajmujemy się naprawdę istotnymi problemami, z którymi borykają się samorządy: problemami kadrowymi i finansowymi, bo subwencja oświatowa pokrywa tylko część wydatków, a w związku z tzw. polskim ładem w przyszłym roku bardzo mocno ograniczone zostaną dochody samorządów. W przypadku Warszawy ubytek dochodów wyniesie w 2023 r. blisko 7,5 miliarda zł. Samorządy borykają się też ze skutkami przyjęcia przez Polskę milionów Ukraińców. W warszawskich placówkach uczy się obecnie ponad 18 tysięcy uczniów z Ukrainy, czyli prawie tyle, ile liczy jeden rocznik uczniów. „Możemy Ukraińcom pomagać, najlepiej jak potrafimy, w dużej mierze dzięki organizacjom obywatelskim, i to one, razem z mieszkańcami Warszawy, jako pierwsze ruszyły z pomocą” – podkreśliła. Jej zdaniem omawiana ustawa bardzo istotnie ograniczy rolę samorządów, odbierając im kolejne kompetencje. „Ta ustawa to młyńskie koło u szyi polskiej edukacji publicznej” – podsumowała wiceprezydent Kaznowska. Wójt gminy Izabelin i przedstawicielka Związku Gmin Wiejskich Dorota Zmarzlak zwróciła uwagę, że w przypadku gmin wiejskich ustawa wprowadza zmiany dotyczące funkcjonowania całych lokalnych społeczności, bo w małych ośrodkach zazwyczaj to szkoła jest ośrodkiem życia społecznego, wokół którego gromadzą się mieszkańcy. Jej zdaniem w przypadku różnicy zdań kurator będzie blokował powołanie dyrektora placówki, choć na co dzień z nim nie współpracuje, a to jest zaprzeczenie zasady współpracy. Ponadto regulacja istotnie ograniczy współpracę szkół z organizacjami obywatelskimi, co w sposób szczególny dotknie wiecznie defaworyzowane obszary wiejskie, w których dostęp do przedsięwzięć edukacyjnych, kulturalnych i sportowych bardzo utrudniony. „Na wsi to teatr musi przyjechać do dzieci, a dzieci z miasta bez problemu same mogą pójść do teatru” – zauważyła. Wniosek o odrzucenie ustawy zgłosił senator Krzysztof Kwiatkowski w imieniu własnym i senatorów Zygmunta Frankiewicza i Janusza Pęcherza, a także senatorów niebędących członkami komisji – Joanny Sekuły, Ryszarda Świlskiego i Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej. Taki też wniosek komisja przyjęła.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

24 listopada 2022 r. obradował Zespół ds. Administracji i Bezpieczeństwa Obywateli, który dyskutował m.in. projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Zespół nie wydal na jego temat opinii (ta zostanie wydana najprawdopodobniej na najbliższym plenarnym posiedzeniu KWRiST 29 listopada 2022 r.). Strona samorządowa podkreślała dobrą współpracę nar projektem ze stroną rządową. Zwracała także uwagę, że nadal aktualne pozostają sformułowane do projektu zarzuty o charakterze kluczowym. W ocenie strony samorządowej projekt jest bowiem w wielu miejscach niezgodny z konstytucją (m.in. wprowadza dwa nowe stany wyjątkowe nieprzewidziane w przepisach Konstytucji). Ponadto ingeruje – w sposób niezgodny z Konstytucją – w samodzielność ustrojową JST (możliwość wprowadzenia, praktycznie bez żadnego trybu, pełnomocnika zastępującego organy JST). Z kolei w sprawach różnych Zespół omówił wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o dyskusję na temat możliwości reformy funkcjonowania miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów. Prezes UOKiK zarekomendował następujące zmiany: uregulowanie kwestii zatrudnienia – tak, aby każdy rzecznik zatrudniony był na pełen etat, a w powiatach powyżej 100 tyś. mieszkańców, aby obowiązkowo utworzyć biuro rzecznika, zwiększenie kryteriów wykształcenia i stażu pracy osób aplikujących na stanowisko rzecznika – każdy rzecznik obowiązkowo z wykształceniem prawniczym i dwuletnim doświadczeniem w stosowaniu prawa, obowiązek zapewnienia zastępstwa rzecznika w przypadku jego nieobecności. Kolejna zmiana miałaby dotyczyć zwiększenia wysokości kary za brak odpowiedzi przedsiębiorcy na korespondencję wysyłaną przez rzecznika. Prezes UOKiK zarekomendował także, aby zagwarantować niezależność polityczną rzecznika oraz poczucie bezstronności, a ponadto wzmocnienie jego roli procesowej (także zwolnienie rzeczników od kosztów procesowych oraz od kosztów zastępstwa procesowego w przypadku spraw przegranych). Ostatnią propozycją jest przejście na system sprawozdawczości elektronicznej.

23 listopada 2022 r. senacka Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła 3 ustawy, opowiedziała się za odrzuceniem jednej i wprowadzeniem poprawek do pozostałych. Komisja poparła wniosek senatora Pawła Arndta o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych oraz niektórych innych ustaw z powodu licznych zastrzeżeń o charakterze konstytucyjnym. Nowelizacja zakłada m.in. wyłączenie z podstawy opodatkowania podatkiem od niektórych instytucji finansowych banków krajowych, oddziałów banków zagranicznych, oddziałów instytucji kredytowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych wartości aktywów w postaci papierów wartościowych ustawowo objętych gwarancją Skarbu Państwa, a także wartości aktywów wynikających z tzw. transakcji repo, której przedmiotem są skarbowe papiery wartościowe.

Komisja zaproponuje wprowadzenie poprawek legislacyjnych i porządkujących do ustawy o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw, a także skreślenie przepisu, który przewiduje możliwość wykorzystania w 2023 r. środków finansowych z dotacji udzielonej w 2022 r. na realizację remontów i inwestycji w placówkach oświatowych. W opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu przepis ten, dodany w trakcie prac sejmowych, nie ma związku z projektem ustawy, może zatem budzić wątpliwości co do jego zgodności z konstytucją. Biuro zwróciło też uwagę na regulację wprowadzoną do ustawy bez dochowania trybu wymaganego dla sejmowego postępowania ustawodawczego. Rozszerza ona kompetencje rzecznika finansowego o wnoszenie pozwów w postępowaniu grupowym w charakterze reprezentanta grupy. Takie samo rozwiązanie zawiera senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Sejm nie zdecydował się jednak na łączne rozpatrywanie projektów rządowego i senackiego, a tylko na włączenie do projektu regulacji proponowanych przez Senat. W ocenie biura legislacyjnego postępowanie takie pozbawiło Senat uprawnień wnioskodawcy.

Komisja z poprawkami poparła też ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. Mają one na celu odmrożenie wysokości zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w sferze budżetowej, a także zmianę kwot bazowych dla ustalenia wysokości środków przeznaczonych na doskonalenie zawodowe nauczycieli, nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, wspieranie organizacji doradztwa metodycznego. Przyjęte zostały też poprawki skreślające przepisy: uprawniające prezesa Rady Ministrów do blokowania środków w budżecie państwa w celu obsługi długu Skarbu Państwa; umożliwiające przekazanie papierów skarbowych o wartości 20 mld zł Funduszowi Reprywatyzacji na obejmowanie akcji i udziałów w spółkach; określające podstawę wynagrodzenia zasadniczego sędziów w wysokości 5444,42 zł oraz uposażenia żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy, w tym Służby Celno-Skarbowej, na podstawie 2 kwot bazowych. Poparcie komisji uzyskała ponadto poprawka przewidująca, że z budżetu państwa byłaby pokrywana zmniejszona część równoważąca subwencji ogólnej dla powiatów. Pozostałe zaakceptowane zmiany mają charakter legislacyjny.

23 listopada 2022 r. obradował Zespół Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu KWRiST, który pozytywnie zaopiniował następujące projekty:

rozporządzenie Ministra Cyfryzacji w sprawie informacji o infrastrukturze technicznej i kanałach technologicznych oraz o stawkach opłat za zajęcie pasa drogowego,
rozporządzenie Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowanie kierowców wykonujących przewóz drogowy,
rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych,
rozporządzenie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Priorytetu 3 Zrównoważona mobilność miejska oraz Priorytetu 4 Spójna sieć transportowa programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027,
ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw.

Ostatni projekt ustawy został oceniony pozytywnie ale z uwagą dotyczącą zwolnienia JST z opłat za ustanowienie strefy geograficznej oraz nieodpłatnego dostępu do rejestru danych operatorów dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty oraz marszałka województwa.

W trakcie posiedzenia dyskutowany był także projekt ustawy o ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, który nie uzyskał żadnej opinii. Projekt ten wprowadza wiele zmian w procesie budowlanym zakładając m. in. jego pełną cyfryzację i skrócenie terminów na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę (do 21 i 45 dni). Zespół nie wydał opinii w sprawie dwóch projektów: ustawy o Funduszu Transformacji Śląska Spółki Akcyjnej – z uwagi na skierowanie go w dniu 10 listopada 2022 r. do Sejmu oraz ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym – z racji tego, że Ministerstwo Infrastruktury nie odniosło się na piśmie do uwag wniesionych przez województwo świętokrzyskie.

23 listopada 2022 r. obradował Zespół ds. energii, klimatu i środowiska KWRiTS. Jednym z punktów posiedzenia był projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Projekt został zaopiniowany negatywnie i jest to opinia wydana w imieniu KWRiST. Głównym zarzutem, jaki samorządy stawiają projektowi jest to, że rząd wdraża system kaucyjny bez uprzedniego wprowadzenia rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Strona samorządowa KWRiST zwróciła także uwagę na inne wady projektu. M.in. na to, że wyjmuje on z gminnych systemów gospodarowania odpadami frakcje, które pozwalały gminom osiągnąć wymagane przepisami poziomy recyklingu pozostawiając te poziomy bez zmian.

22 listopada 2022 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. Zespół m.in. negatywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2023. Przyczyną negatywnej opinii było przede wszystkim to, że w ocenie strony samorządowej subwencja oświatowa nie wystarcza na pokrycie wszystkich kosztów finansowania oświaty, a w konsekwencji - jak podkreślali samorządowcy - dokonanie jej prawidłowego podziału nie jest możliwe. „To nic innego jak dzielenie biedy" wskazywali przedstawiciele strony samorządowej. Samorządowcy mieli także uwagi do konkretnych zapisów projektu rozporządzenia, przede wszystkim zastrzeżenia budziła wysoka waga służąca określeniu subwencji na naukę domową. Na jej podstawie określana jest m.in. dotacja, jaką samorządy muszą przekazywać szkołom prowadzonym przez inne niż JST podmioty prowadzące edukację domową właśnie. Jak podkreślali ptrzedstawiciele strony samorządowej konieczny jest powrót do dyskusji na temat zasad finansowania edukacji domowej. Wskaźnik 0,8 jest zdecydowanie za wysoki, niewspółmiernie do kosztów, które ponosi szkoła prowadząca edukację domową. Jak wskazywała na posiedzeniu Zespołu Renata Kaznowska, wiceprezydent Warszawy, porównanie szkół stacjonarnej i samorządowej, w których uczy się 1250 uczniów pokazuje, że do szkoły stacjonarnej gmina musi dopłacać 6 mln rocznie, podczas gdy szkoła „w chmurze” dla dzieci uczących się w domu osiąga (z podobnej wysokości subwencji) zysk ok. 6,5 mln zł rocznie. Strona samorządowa (m.in. UMP oraz ZMP) kwestionowała także kolejną podwyżkę wagi P3, że są już wagi, które uwzględniają zróżnicowanie szkół w małych ośrodkach wiejskich. - Podnoszenie tej wagi jest krokiem w złym kierunku i dlatego postulujemy o odstąpienie od tego. Jasne, że trzeba dążyć do standaryzacji oświaty w samorządach, ale nie mamy do czynienia wyłącznie z super bogatymi miastami i super biednymi gminami wiejskimi. To jest nieprawda i taki podział nie powinien mieć miejsca. Chciałem też na koniec powiedzieć coś na temat podziału rezerwy subwencji oświatowej. Związek Miast Polskich po raz ostatni bierze udział w dyskusji na ten temat w sytuacji, w której na koniec roku okazuje się, że środków z rezerwy wystarcza na 1/5 kosztów. Coś z tym trzeba zrobić, to trzeba koniecznie zmienić – mówił Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

16 listopada zakończyło się 55., dwudniowe posiedzenie sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in. następujące ustawy: o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt senacki).

Nowelizacja dotyczy dostosowania prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2019 r.; przesądzenia iż w przypadku wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego po luce planistycznej, gmina płaci sprzedającemu nieruchomość (pełne) odszkodowanie w wysokości różnicy między dawnym planem (sprzed 1995 r.) a nowym planem, a nie jedynie w wysokości różnicy między wartością wynikającą z faktycznego wykorzystania nieruchomości a nowym planem.

o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zmniejszenia obciążeń dla mikroprzedsiębiorców, podmiotów niebędących mikroprzedsiębiorcą zatrudniających nie więcej niż 9 osób, rolników oraz osób fizycznych związanych z obowiązkami administracyjnymi przy powierzaniu pracy
o zmianie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych oraz ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wyłączenia z opodatkowania podatkiem od niektórych instytucji finansowych papierów wartościowych ustawowo gwarantowanych przez Skarb Państwa oraz wskazania, że w roku 2022 w wydatkach objętych limitem wydatków ustalonym w ustawie budżetowej na rok 2022 nie uwzględnia się skutków finansowych wynikających z dodatkowych działań nakierowanych m.in. na finansowanie sił zbrojnych, wsparcie podmiotów dotkniętych kryzysem energetycznym oraz wsparcie świadczeniobiorców, w szczególności emerytów i rencistów, w związku ze wzrostem średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych.
o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy optymalizacji wydatkowania środków publicznych na cele ochrony zdrowia w ramach łącznej kwoty nakładów w tym obszarze, określanej corocznie na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz regulacji incydentalnych, które są związane z koniecznością wsparcia jednostek systemu ochrony zdrowia po okresie wzmożonych działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie i zapobieganie COVID-19.
o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Sejm odrzucił weto Senatu i ostatecznie uchwalił nowelizacje kodeksu karnego zaostrzającą kary za przestępstwa.

16 listopada 2022 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Głównym celem kontroli było zbadanie, czy organy jednostek samorządu terytorialnego skutecznie i zgodnie z prawem realizowały zadania związane przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Gminy do końca 2019 r. miały wydać zaświadczenia potwierdzające przekształcenie, określając wysokość i terminy wniesienia opłaty przekształceniowej. Skontrolowano 14 dużych miast. Samorządy miały problem z terminowością realizacji ustawy. W połowie 2021 r., półtora roku po wyznaczonym terminie, proces wydawania zaświadczeń nie został jeszcze zakończony w połowie jednostek objętych kontrolą. Najlepiej poradziły sobie urzędy w Gdańsku i Gdyni, a największe opóźnienia były w Warszawie i Kaliszu.

16 listopada 2022 r. w Sejmie odbyło się wysłuchanie publiczne w sprawie rządowego projektu ustawy o ochronie ludności. W zorganizowanym przez posłów Koalicji Obywatelskiej wysłuchaniu uczestniczyli m.in. przedstawiciele strony samorządowej Komisji wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Reprezentanci wszystkich korporacji (ZMP, UMP, ZPP, UMP, ZGW RP, ZW RP) jednym głosem wskazali, że projektu nie da się poprawić. W ich ocenie wprowadzenie pełnomocnika ze strony wojewody w sytuacjach kryzysowych jest naruszeniem podstawowych zasad samorządności. Jacek Karnowski, prezydent Sopotu i członek Zarządu ZMP poparł przedmówców i potwierdził, że Związek Miast Polskich przeciwstawia się założeniom i będzie walczyć o to, żeby ten projekt nie uzyskał numeru druku sejmowego i nigdy nie wszedł w życie, ponieważ drastycznie łamie zasady praworządności i swobodę funkcjonowania JST.

Rządowy projekt negatywnie ocenili także zaproszeni eksperci. Projekt ustawy wprowadza także upoważnienia mające charakter blankietowy – nieprecyzyjny i daje organom administracji rządowej duże uprawnienia w stosunku do przedsiębiorców czy JST. W opinii konstytucjonalisty, projekt ma tak dużo ograniczeń wolności i praw, że nie da się go poprawić. - Projekt oceniam wyjątkowo negatywnie ze względu na przesłanki merytoryczne. Wyłącza możliwość wnioskowania o odszkodowanie. Wejście w życie tej ustawy będzie miało trudne do odwrócenia skutki w zakresie wolności konstytucyjnych praw - mówił konstytucjonalista prof. Marek Chmaj. Z kolei Wiesław Leśniakiewicz, były szef Państwowej Straży Pożarnej, który zwrócił uwagę, że założenia przedmiotowego projektu nie przewidują właściwej koordynacji i potrzeb finansowych. Fundusz celowy jest w dyspozycji wojewody i Ministra Spraw Wewnętrznych i samorządy nie będą miały nad nim kontroli.

SENAT

16 listopada 2022 r. w godzinach nocnych zakończyło się 52. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 10 ustaw, 1 odrzuciła, do 4 wprowadziła poprawki. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw. Senat podjął również uchwały ustanawiające rok 2023 rokiem: Mikołaja Kopernika, Jana Matejki i Wisławy Szymborskiej.

ODRZUCONE USTAWY

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze (projekt rządowy). Ma ona umożliwić polskiej prokuraturze ścisłą współpracę z Prokuraturą Europejską. Włącza ją do podmiotów uprawnionych do funkcjonowania w transgranicznym obrocie prawnym, umożliwia polskim prokuraturom i sądom wykonywanie jej wystąpień, występowania przez polskie prokuratury i sądy do Prokuratury Europejskiej o zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego w sprawach objętych jej kompetencją. Wprowadza także zasadę, że kontakt między polskimi jednostkami organizacyjnymi prokuratury a Prokuraturą Europejską (korespondencja, przekazywanie informacji, nakazy, wnioski lub inne wystąpienia, kierowane przez polskich prokuratorów do Prokuratury Europejskiej) będzie się odbywać za pośrednictwem Prokuratury Krajowej. Jeżeli żądana czynność lub udzielenie informacji byłyby sprzeczne z zasadami porządku prawnego RP lub naruszały jej suwerenność, nowela wprowadza obowiązek odmowy. Prokuratorowi krajowemu nowela przyznaje wyłączne kompetencje do powoływania i odwoływania dyrektorów i ich zastępców w Prokuratorze Krajowej.

USTAWY PRZYJĘTE Z POPRAWKAMI

Senat wprowadził 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Medycznym oraz niektórych innych ustaw (projekt prezydencki). Jedna z nich przewiduje, że z diagnostyki genetycznej finansowanej ze środków Funduszu Medycznego będą mogły skorzystać wszystkie osoby, a nie jak uchwalił Sejm, tylko ci, którzy nie ukończyli 18. roku życia. Kolejna zwiększa z 3 do 5% (nowela zakłada wzrost do 4%) limit środków Funduszu Medycznego przeznaczonych na leki w ramach ratunkowego dostępu do technologii lekowych. Następna poprawka przewiduje, że szczepionki do zalecanych szczepień w ramach programu szczepień ochronnych będą finansowane ze środków subfunduszu terapeutyczno-innowacyjnego, a nie rozwoju profilaktyki. Z kolei ze środków subfunduszu rozwoju profilaktyki będą realizowane świadczenia nie tylko z zakresu programów zdrowotnych, lecz również polityki zdrowotnej. Przyjęte zostały też zmiany legislacyjna i redakcyjna.

Izba z 17 poprawkami, głównie legislacyjnymi, przyjęła ustawę o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali, że wykaz dokumentów potwierdzających spełnianie ustawowych warunków wydania zgody na wykonywanie zawodu ratownika medycznego zostanie określony w rozporządzeniu ministra zdrowia, a nie w informacji zamieszczanej przez niego w Biuletynie Informacji Publicznej. Postanowili ponadto skreślić przepis wprowadzony do projektu ustawy w wyniku poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania.

Senatorowie z 3 zmianami poparli ustawę o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili, że nowe przepisy zaczną obowiązywać 1 stycznia 2023 r. Pozostałe 2 zmiany mają charakter legislacyjny. Ustawa ma uniemożliwić próby obchodzenia przepisów przez przedsiębiorców w wypadku usług finansowych, np. różnego rodzaju abonamentów medycznych, oferowanych na pokazach czy wycieczkach. Konsumenci będę mieli prawo do odstąpienia od umów, a przedsiębiorcy – obowiązek informowania o tym prawie.

Senat wprowadził 54 poprawki, w większości legislacyjne i redakcyjne, do nowelizacji ustawy o kuratorach sądowych (projekt rządowy). Poprawki mają na celu m.in. utrzymanie wyboru kuratorów okręgowych i ich zastępców spośród kandydatów wybranych przez okręgowe zgromadzenia kuratorów; zwiększenie udziału przedstawicieli samorządu kuratorskiego w komisjach egzaminujących aplikantów kuratorskich; zachowanie wyboru rzecznika dyscyplinarnego przez okręgowe zgromadzenie kuratorów; przywrócenie ustalania standardów obciążenia pracą kuratorów na mocy rozporządzenia ministra sprawiedliwości. Skracają ponadto termin wszczynania postępowania dyscyplinarnego z 90 dni do miesiąca oraz przedawnienia karalności przewinień dyscyplinarnych z 3 lat do roku. Senackie poprawki podwyższają ryczałty za sprawowanie dozorów i nadzorów (z obecnych od 2 do 4% kwoty bazowej do od 4 do 8%), przeprowadzanie wywiadów w postępowaniu wykonawczym z 4 do 8%, a także górną granicę ryczałtu za obecność przy kontaktach rodziców z dziećmi oraz przymusowe odebranie dziecka z 10 do 20%. Wprowadzają też ryczałty za kontrolowanie środków wychowawczych wobec nieletnich oraz przeprowadzanie wywiadów środowiskowych we wszystkich sprawach rodzinnych i nieletnich. Ustawa ma na celu poprawę funkcjonowania i organizacji kuratorskiej służby sądowej oraz jakości i efektywności pracy kuratorów.

USTAWY PRZYJĘTE BEZ POPRAWEK

Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (projekt rządowy) wprowadza podstawy prawne do uruchomienia nadzwyczajnego tymczasowego wsparcia dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Sposób wdrożenia wsparcia ureguluje rozporządzenie. Ze wsparcia finansowego będą mogli skorzystać producenci trzody chlewnej. Pomoc będzie realizowana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Termin na zakończenie kontraktacji środków został określony na 31 marca 2023 r.

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (projekt rządowy) utrzymuje Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) przy produkcji biopaliw na dotychczasowym poziomie, czyli 80%. Krajowi producenci ciekłych paliw transportowych i ich importerzy mają obowiązek utrzymywania NCW dzięki zapewnieniu minimalnego udziału biokomponentów w benzynie silnikowej i oleju napędowym.

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje, że od marca 2023 r. emerytury i renty wzrosną o wskaźnik waloryzacji (obecnie na poziomie 113,8%). Obowiązywać będzie waloryzacja procentowo-kwotowa. Zagwarantowana zostanie także minimalna podwyżka, która wyniesie 250 zł.

27 października 2022 r. zakończyło się 64., dwudniowe posiedzenie Sejmu w trakcie którego uchwalone zostały m.in.: ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do dyrektywy PE i Rady 2019/2161 oraz wprowadzenia dodatkowych rozwiązań dotyczących umów zawieranych poza lokalem, w szczególności podczas pokazów handlowych w celu m. in. wyeliminowania nieprawidłowości podczas wyprzedaży i wprowadzenia zakazu zawierania umów dotyczących usług finansowych na tzw. pokazach lub podczas wycieczek.

ustawa o zmianie ustawy o kuratorach sądowych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m.in. określenia zasady nadzoru nad kuratorami sądowymi, roli i kompetencji ministra sprawiedliwości, prezesa sądu apelacyjnego, prezesa sądu okręgowego i prezesa sądu rejonowego, zmiany sposobu i trybu powoływania kuratorów okręgowych, wprowadzenia zasady kadencyjności kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej.
ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy kompleksowego uregulowania zasad wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz określa m.in. wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, organizację kształcenia oraz zasady ponoszenia odpowiedzialności zawodowej; nowe przepisy powołują także samorząd zawodowy ratowników medycznych, na podobieństwo innych medycznych zawodów zaufania publicznego.
Sejm rozpatrzył też poprawki Senatu wniesione do:
ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisów umożliwiających spółkom kapitałowym, w których bezpośrednim lub pośrednim udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa, zajmującym się wprowadzaniem do obrotu paliwa stałego, podjęcia współpracy z gminami w celu rozdysponowania węgla do indywidualnych gospodarstw domowych przy niższych cenach zakupu.
ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (projekt rządowy). Ustawa wprowadza maksymalne ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych – 693 zł za MWh, samorządów (podmioty użyteczności publicznej) i firm – 785 zł za MWh w odniesieniu do zużycia od 1 grudnia 2022 do 31 grudnia 2023 r. W wypadku gospodarstw domowych cena maksymalna będzie obowiązywać po przekroczeniu rocznych limitów zużycia: 2 MWh – dla wszystkich gospodarstw domowych, 2,6 MWh – dla rodzin z osobą niepełnosprawną, 3 MWh – dla rolników i posiadaczy Karty Dużej Rodziny. Sprzedawcom energii będą przysługiwały rekompensaty za stosowanie w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi maksymalnych cen. Przewidywany koszt rekompensat ma wynieść 19,7 mld zł. W okresie od 1 grudnia 2022 do 31 czerwca 2023 r. wytwórcy i sprzedawcy energii elektrycznej będą musieli przekazać odpisy na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, będące nadmiarowym przychodem.

25 października 2022 r. sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przeprowadziła pierwsze czytanie „poselskiego” projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2710). Jest to projekt, który powtarza rozwiązania zawarte w ustawie z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz nie niektórych innych ustaw (tzw. lex Czarnek) zawetowanej przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę w marcu br. Projekt, który bardzo szybko zyskał sobie miano lex Czarnek bis (lub lex Czarnek 2.0) jest procedowany w Sejmie w błyskawicznym tempie. Do laski marszałkowskiej trafił bowiem we czwartek 20 października br., 21 października został skierowany do I czytania, a I czytanie odbyło się już 25 października. Projekt dotyczy m.in. wzmocnienia pozycji kuratora oświaty i zwiększenia jego wpływu na organizację systemu oświaty, czyli na zadanie realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego. Projekt nie był też przedmiotem konsultacji. Jak bowiem podkreślają autorzy „W stosunku do projektu nie przeprowadzono konsultacji. Jednakże zaproponowane zmiany dotyczące wzmocnienia roli kuratora oświaty w podejmowaniu na poziomie lokalnym, decyzji w kwestiach dotyczących funkcjonowania jednostek systemu oświaty były ujęte w uchwalonej przez Sejm RP w dniu 13 stycznia 2022 r. ustawie o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz nie niektórych innych ustaw, która była procedowana w trybie przewidzianym przepisami prawa, z zachowaniem wszystkich wymogów, w tym dotyczących konsultacji publicznych.”. Przypomnijmy, że przeprowadzone wówczas konsultacje były dla projektu jednoznacznie krytyczne.

SENAT

27 października 2022 r. zakończyło się 51. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 23 ustawy.

Ustawy odrzucone:

o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego (projekt poselski). Senat uznał, że bez istotnego uzasadnienia nie należy zmieniać długości kadencji organów władzy publicznej po jej rozpoczęciu. W uzasadnieniu stanowiska Izby podkreślono, że Polska i zagraniczna praktyka wyborcza dowodzi, iż wybory do różnych organów mogą odbywać się nawet tego samego dnia. Ustawa przedłuża do 30 kwietnia 2024 r. kadencję rad gmin i powiatów oraz sejmików województw, rad dzielnic m.st. Warszawy, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która upływa w 2023 r.
o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (projekt rządowy) z powodu nieuzasadnionego, jej zdaniem, zwiększenia budżetu Narodowego Instytutu Wolności w latach 2017–26 z 641780 tys. zł do 1366580 tys. zł. W ocenie Senatu instytut nie daje też rękojmi należytego i transparentnego wydatkowania środków finansowych z przeznaczeniem dla organizacji w ramach tzw. trzeciego sektora.

Ustawy przyjęte z poprawkami:

Izba z 25 poprawkami przyjęła ustawę o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe (pilny projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o obniżeniu z 2200 zł brutto za tonę do 2000 zł ceny węgla, po której sprzedaje paliwo podmiot prywatny w wypadku, gdy gmina nie przystąpi do zakupu węgla z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych i nie zrobi tego żadna z gmin sąsiednich. Postanowili, że miejsce składowania węgla nie będzie mogło być oddalone od kupującej gminy o więcej niż 100 km, a ministra właściwego ds. aktywów państwowych zobowiązali do określenia w rozporządzeniu wykazu takich miejsc. Senatorowie zdecydowali ponadto, że prowadzenie przez gminę sprzedaży węgla nie będzie wymagało zmiany jej statutu. Gmina będzie mogła też powierzyć innym jednostkom organizacyjnym lub podmiotom zawarcie umowy sprzedaży węgla, jego odbiór i sprzedaż w ramach zakupu preferencyjnego. Doprecyzowali, że do umowy zawieranej między gminą a importerem węgla ma być dołączona kopia certyfikatu jakości wystawionego najpóźniej 30 dni przed wydaniem paliwa. Senackie poprawki przesądzają, że za roszczenia zgłoszone przez gospodarstwo domowe z tytułu nienależytej jakości dostarczonego węgla będzie odpowiadał wojewoda. Wojewoda będzie też pokrywał cenę sprzedaży paliwa przez gminę, jeżeli przekroczy ona kwotę określoną w umowie sprzedaży. Przyjęta została też poprawka dotycząca dodatku węglowego. Przewiduje ona, że gdy o dopłatę ubiega się więcej niż jedno gospodarstwo domowe mieszkające pod jednym adresem, to przysługuje ona wszystkim tym gospodarstwom. Zakłada też, że w przypadku informacji, iż osoba, która nie złożyła wniosku o przyznanie dodatku węglowego, a spełnia do tego warunki, to wójt, burmistrz lub prezydent może przeprowadzić wywiad środowiskowy w celu ustalenia prawa do dodatku, a następnie przyznać dodatek w drodze decyzji administracyjnej. Poprawka umożliwia również ponowne złożenie wniosku o wypłatę dodatku węglowego, jeśli wójt, burmistrz albo prezydent odmówił wcześniej przyznania takiego świadczenia. Senatorowie zmienili tytuł ustawy z „o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe” na „o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych”.

Senat wprowadził 56 poprawek do ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (pilny projekt rządowy). Izba opowiedziała się za rozszerzeniem katalogu podmiotów uprawnionych do skorzystania z maksymalnych cen prądu m.in. o samorządowe żłobki i kluby dziecięce, dziennych opiekunów zatrudnionych przez jednostkę samorządu terytorialnego, prywatną służbę zdrowia, przewozy kolejowe pasażerskie i towarowe, banki żywności i instytucje samorządowe opiekujące się uchodźcami z Ukrainy. Zdecydowała też o obniżce maksymalnej ceny prądu dla gospodarstw domowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Maksymalna cena prądu dla gospodarstw domowych wynosiłaby 450 zł za MWh, a nie jak uchwalił Sejm – 693 zł, a dla samorządów i sektora MŚP – 600 zł za MWh, a nie 785 zł. Obniżone ceny zawierałyby podatek VAT i akcyzę. Senatorowie doprecyzowali ponadto, że dodatek w wysokości 3 tys. zł ma przysługiwać w przypadku, gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy, zasilane peletem drzewnym lub innym rodzajem biomasy, z wyłączeniem drewna kawałkowego. Postanowili również wykreślić przepisy umożliwiające odstąpienia przez elektrownie od wychwytywania tlenków azotu w związku z ograniczoną dostępnością wody amoniakalnej. Przyjęte zostały też poprawki legislacyjne, redakcyjne i doprecyzowujące.

Senatorowie poparli z 2 zmianami ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii (projekt rządowy). Przewidują one, że obowiązek sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie towarowej w okresie od dnia wejścia ustawy w życie do 31 grudnia 2023 r. będzie ograniczony do 50% wytworzonej energii. Nowela znosi obowiązek sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie. Ustala również kary za manipulacje na rynku i za wykorzystanie informacji wewnętrznej do obrotu produktami energetycznymi na rynku hurtowym: grzywnę do 5000 stawek dziennych, od roku do 10 lat więzienia albo obie te kary łącznie. Grzywna do 2500 stawek dziennych i od 3 miesięcy do 5 lat więzienia ma grozić za ujawnianie informacji wewnętrznej bądź zalecanie na ich podstawie kupna lub sprzedaży produktów. Po zniesieniu obowiązku giełdowego transakcje handlowe nadal będą przeprowadzane na giełdach towarowych, o skorzystaniu z tej formy obrotu każdy uczestnik rynku ma jednak decydować samodzielnie, stosownie do własnej strategii.

24 października senackie Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Środowiska oraz do spraw Klimatu przyjęły wspólne stanowisko w sprawie sytuacji w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę i odprowadzania ścieków. Uczestnicy posiedzenia wskazywali na pogarszającą się sytuację przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych i pilną potrzebę zrewidowania obecnie obowiązujących taryf, zwłaszcza w kontekście drastycznej zmiany warunków ekonomicznych, m.in. radykalnego wzrostu kosztów gazu i energii elektrycznej, czy galopującej inflacji. Chodzi o skrócenie obecnie obowiązującej 3-letniej taryfy za wodę i ścieki z uwagi na zmianę warunków ekonomicznych. W wypadku braku podniesienia taryf przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne w pierwszej kolejności ograniczą wydatki inwestycyjne, co może prowadzić do pogorszenia jakości wody pitnej. Wskazywano też kluczowy wpływ na funkcjonowanie tych przedsiębiorstw ma Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, podległe administracji państwowej. Niestety, współpraca z Wodami Polskimi pozostawia wiele do życzenia. Uczestnicy posiedzenia nie zgodzili się też z przerzucaniem kosztów związanych z gospodarką wodną i kanalizacyjną na samorządy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZADU TERYTORIALNEGO

25 października 2022 r. na plenarnym posiedzeniu obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona samorządowa zaapelowała do Ministerstwa Edukacji i Nauki o wycofanie z Sejmu „poselskiego” projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz o zmianie innych ustawy (druk 2710). Obecny na posiedzeniu KWRiST Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji i nauki odpowiedział, że procedowany w Sejmie projekt jest projektem poselskim. - Trudno mi się odnosić do pomysłów klubu parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości – mówił wiceminister Piontkowski, zaprzeczając jednocześnie, jakoby projekt powstał w ministerialnych gabinetach. Mijanie się z prawdą przez ministra Piontkowskiego zostało szybko zdemaskowane przez przedstawicieli strony samorządowej. Jak wyjaśnił bowiem Grzegorz Kubalski, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich każdy plik (Word również) posiada tzw. metadane, a z metadanych „poselskiego projektu” jasno wynika, że został on napisany w MEiN. O resortowym, a nie poselskim pochodzeniu projektu mówił także Jacek Karnowski, prezydent Sopotu. - Jak wynika z druk sejmowego nr2710 autorem projektu ustawy jest pani Danuta Cierlik, radca w Departamencie Współpracy z Samorządem Terytorialnym Ministerstwa Edukacji i Nauki, czyli jest to autorstwo ministerialne a nie poselskie – mówił prezydent Sopotu. - Ta ustawa była już procedowana w styczniu 2022, w trybie konsultacji. Prowadziliśmy wtedy jako Związek Miast Polskich i Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski rozmowy z Prezydentem Andrzejem Dudą, który ostatecznie zawetował ustawę. Otrzymaliśmy też obietnicę od Prezydenta, że wszelkie kolejne zmiany będą konsultowane – przypominał na posiedzeniu KWRiST Jacek Karnowski.

Kolejnym, po Lex Czarnek 2.0, gorącym punktem posiedzenia KWRiST była informacja Ministra Finansów na temat wysokości stawki VAT od energii elektrycznej zaplanowanej w projekcie budżetu państwa na rok 2023 przedłożonym w Sejmie. Obecny na posiedzeniu KWRiST Piotr Patkowski, wiceminister finansów wskazywał, że sprawa VAT nie jest prosta do rozwiązania ze względu na wiążące Polskę przepisy Unii Europejskiej, która już zaczyna krzywo patrzeć na stosowane przez Polskę ulgi w podatku VAT od paliw i energii. Przypomniał, że powrót stawki 23% na energię elektryczną od 1 stycznia 2023 r. to nie dodatkowe opodatkowanie, a jedynie powrót do sytuacji normalnej, a obniżenie stawki VAT na energię elektryczną w 2022 r. było tą sytuacją wyjątkową. Wiceminister Patkowski dodał na zakończenie, że sprawa stawek VAT na 2023 r. nie została jeszcze ostatecznie rozstrzygnięta. – Cały czas trwają analizy w tej sprawie – mówił Piotr Patkowski dodając, że budżet państwa nie może wziąć na siebie 100% kosztów związanych z wprowadzaniem działań chroniących mieszkańców przed rosnącymi cenami energii, czy inflacją.

O negatywna ocenę KWRiST otarł się projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, dotyczący systemu kaucyjnego. Jak wyjaśnił w Jan Grabkowski starosta poznański i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej „Samorządy od lat postulują systemowe podejście do tematu gospodarki odpadami i dlatego uważamy, że wprowadzenie na obecnym etapie systemu kaucyjnego jest krokiem przedwczesnym. Naszym zdaniem kolejność powinna zostać odwrócona: najpierw rozszerzona odpowiedzialność producenta, a dopiero później – jako uzupełnienie ROP – system kaucyjny. Sam system kaucyjny spowoduje niekorzystne zmiany w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach, ponieważ z gminnych strumieni odpadów wyłączone zostaną te, które pozwalały na osiągnięcie wyśrubowanych poziomów recyklingu.”. Ostatecznie KWRiST zadecydowała, że projekt wróci na Zespół ds. energii, klimatu i środowiska do dalszych prac.

Strona samorządowa wysłuchała także informacji na temat zmian jakie rząd postanowił wprowadzić do Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Informacja ta została przyjęta pozytywnie, zwłaszcza, że zmiany konsumują większość zgłaszanych w ciągu 2022 r. przez samorządy postulatów. Jak wynika z przekazanej na posiedzeniu Komisji informacji wprowadzone 14 października 2022 r. przez rząd zmiany powodują po pierwsze JST mogą ponownie ogłosić postępowanie zakupowe lub jego część już po wejściu w życie promesy, jeżeli jest to konieczne, aby kontynuować realizację inwestycji objętej dofinansowaniem. Po drugie samorządy, które nie złożyły w wymaganym terminie oświadczenia do promesy, mogą wnioskować o przywrócenie terminu. Po trzecie JST mogą skorygować zakres inwestycji w jej opisie, zawartym w złożonym już wniosku, na który przyznano dofinansowanie. Po czwarte samorządy, którym przyznano dofinansowanie i podpisały już umowę z wykonawcą, ale ze względu na koszty nie są w stanie zrealizować inwestycji, mogą ubiegać się o zwiększenie kwoty dofinansowania do kwoty przyznanej w promesie wstępnej. Ponadto od 1 grudnia 2022 r. JST będą mogły zmienić inwestycję, na którą przyznano dofinansowanie, zmiany mogą dotyczyć m.in. nazwy i opisu inwestycji, a także obszaru inwestycyjnego.

Ponadto w trakcie posiedzenia KWRiST podjęła decyzję, że dalsze prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (UD459) będą kontynuowane przez specjalny Zespół KWRiST zajmujący się sprawami migrantów z Ukrainy.

Postanowiono także, że Zespół ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli będzie kontynuował pracę nad projektem ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej.

13 października 2022 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu. Komisja zajmowała się problemem ubóstwa energetycznego w Polsce, w kontekście kryzysu energetycznego i rosnących kosztów. Senatorowie dyskutowali o przyczynach i propozycjach rozwiązania tego problemu.

Komisja poparła postulat zmiany tzw. zasady 10 h przy budowie elektrowni wiatrowych na 5 h oraz wsparcie fotowoltaiki. Senatorowie pozytywnie ocenili też projekt zaangażowania obywateli w dyskusję o walce z ubóstwem energetycznym.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 października 2022 r. obradowała na nadzwyczajnym posiedzeniu Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Spotkanie odbyło się z udziałem Mateusza Morawieckiego, prezesa Rady Ministrów. W jego trakcie strona samorządowa wydała wstępną pozytywną opinię dwóm projektom ustaw:

o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku, oraz
o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe.

Strona samorządowa uzależniła utrzymanie opinii pozytywnej dla obydwu projektów od spełnienia przez rząd zgłoszonych do projektów uwag i postulatów. Te dotyczą przede wszystkim uelastycznienia zasad, na jakich gminy (tylko i wyłącznie te, które na realizację zadania się zdecydują) dystrybuować będą węgiel wśród mieszkańców. Samorządowcy postulowali także o zniesienie dla gmin odpowiedzialności za jakość dostarczanego mieszkańcom węgla, jak również o odstąpienie od procedury przetargowej w realizacji tego zadania. W przypadku projektu ustawy o maksymalnych cenach energii strona samorządowa przede wszystkim postulowała o modyfikację systemu oszczędnościowego dla gmin. Samorządy wskazywały, że w wielu przypadkach osiągnięcie zaproponowanych w projekcie pułapów będzie dla samorządów niewykonalne, albo będzie się wiązało z drastycznym spadkiem jakości oraz dostępności świadczonych dla mieszkańców usług.

Ponadto strona samorządowa KWRiST negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (UD369). Przyczyny opinii negatywnej są dwie. Po pierwsze w ocenie strony samorządowej projekt wyznacza nierealny termin, w którym gminy miałyby uchwalić plany ogólne (projekt przewiduje, że 100% powierzchni wszystkich gmin zostanie pokryte planami ogólnymi do 30 czerwca 2026 r.). Drugim powodem są finanse. W ocenie strony samorządowej rząd nie zagwarantował samorządom wystarczającego poziomu środków na sfinansowanie tego zadania. (średnia dotacja na gminę, która ma wynosić 350 tys. zł, nie wystarczy na realizację tego zadania).

11 października 2022 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. Posiedzenie w całości poświęcone było projektowi ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (UD369). Projekt został przez Zespół oceniony negatywnie. Przedstawiciele strony samorządowej podkreślali, że chociaż kierunek zaproponowanych w projekcie zmian jest dobry, to przyjęte w nim szczegółowe rozwiązania nie gwarantują osiągnięcia celu nowelizacji, jakim jest zapanowanie nad chaosem urbanistycznym. Samorządowcy zwracali ponadto uwagę, że projekt nie rozwiązuje problemu opłaty planistycznej, które powinna być daniną powszechną (pobieraną także przy decyzji o warunkach zabudowy), a jej pobór należy rozszerzyć na wszystkie sposoby zbycia nieruchomości. Strona samorządowa zwracała także na nierealne terminy, w których gminy miałyby przyjąć tzw. plany ogólne oraz na fakt, że przewidziane finansowanie tej operacji jest niewystarczające.

6 października 2022 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych pozytywnie zaopiniowała wniosek Ministra Finansów w sprawie zmiany przeznaczenia rezerwy celowej zaplanowanej w ustawie budżetowej na 2022 rok.

Zmiana dotyczy przeznaczenia środków z rezerwy celowej poz. 4 – „Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w tym 1.486.966 tys. zł na realizację „Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły” na finansowanie kosztów realizacji zadań statutowych Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w roku 2022 w ramach części budżetowej 22 Gospodarka wodna.

5 października 2022 r. rozpoczęło się 63., posiedzenie Sejmu, które zakończy się 20 października. Trzeciego dnia posiedzenia (7 października) Sejm rozpatrzył poprawki Senatu i ostatecznie uchwalił następujące ustawy:

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która dotyczy wydłużenia działania Tarczy Antyinflacyjnej z 31 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. i utrzymania czasowego obniżenia stawek VAT dotyczących żywności, paliw silnikowych, gazu ziemnego, energii elektrycznej i cieplnej, nawozów i innych środków wspomagających produkcję rolniczą; projekt ustawy ma także na celu udoskonalenie przepisów dotyczących opodatkowania dochodów osób prawnych w sposób, który uczyni je bardziej przejrzystymi i jednocześnie zapewni ich większą efektywność);
o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (projekt rządowy), która dotyczy zmniejszenia bariery administracyjnej dla obywateli i przedsiębiorców w ramach tzw. "Tarczy Prawnej"; projektowane rozwiązania wpłyną na przyspieszenie wydawania decyzji i usprawnienie postępowań administracyjnych;
o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy - Prawo budowlane (projekt rządowy), która dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków; nowe rozwiązania wynikają również z konieczności poprawy skuteczności obecnego systemu oceny efektywności energetycznej budynków w Polsce i polegają m.in. na wprowadzeniu zmian dotyczących wymagań związanych z kontrolą systemów ogrzewania i systemów klimatyzacji, rozszerzających zakres systemów o mocy ponad 70 kW objętych obowiązkiem kontroli, umożliwieniu powszechnego dostępu do podstawowych informacji zawartych w świadectwach charakterystyki energetycznej gromadzonych w Centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków, wprowadzeniu obowiązku dołączenia przez inwestorów (w tym deweloperów i inwestorów indywidualnych) świadectwa charakterystyki energetycznej budynków do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie oraz wprowadzenia obowiązku montażu w określonych budynkach systemów automatyki i sterowania, zgodnie z przepisami unijnymi;
ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (projekt rządowy), która dotyczy wdrożenia Systemu Informacyjny o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS), który będzie zbierał i nieodpłatnie udostępniał informacje o punktach adresowych, w których usługi transmisji danych zapewniających stacjonarny szerokopasmowy dostęp do Internetu (za pomocą stacjonarnych lub ruchomych sieci telekomunikacyjnych);
o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która dotyczy wsparcia rozwoju rodzinnych form pieczy zastępczej oraz poprawy sytuacji pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej; poprawy organizacji procedur adopcyjnych oraz uprawnień dotyczących macierzyństwa, które przysługują osobom adoptującym dzieci starsze; podwyższenia wysokości wynagrodzenia rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka;
o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (projekt rządowy), która dotyczy zapewnienia wsparcia dla odbiorców energii elektrycznej w pokryciu części kosztów wynikających ze wzrostu cen na rynku energii, co pozwoli na uruchomienie skutecznych instrumentów zwiększających bezpieczeństwo energetyczne gospodarstw domowych, w szczególności obywateli w największym stopniu narażonych na ubóstwo energetyczne i zapewni im ceny energii elektrycznej na poziomie umożliwiającym uregulowanie rachunków

5 października 2022 r. sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła informację na temat realizacji przez Policję i Żandarmerię Wojskową procedur natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej. Dyrektor Departamentu Porządku Publicznego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Mariusz Cichomski poinformował o instrumentach prawnych, w jakie jest wyposażona Policja w zakresie natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej, oraz przedstawił praktyczną formę ww. instrumentu prawnego. Omówił istotne aspekty izolacji, tj. zatrzymanie osoby stosującej przemoc, działalność dwóch nowych instytucji – nakazu natychmiastowego opuszczenia domu oraz zakazu zbliżania się do miejsca zamieszkania lub bezpośredniego otoczenia. W 2021 r. zatrzymano łącznie 18.240 osób, w stosunku do których istniało podejrzenie, iż stosują przemoc domową. Od 30 listopada 2020 r. do końca roku – nakaz zastosowano w 19 przypadkach, zakaz w 21 przypadkach, nakaz i zakaz w 172 przypadkach (łącznie: 232 przypadki). W 2021 r. – nakaz w 162 przypadkach, zakaz w 269 przypadkach, zakaz i nakaz w 3531 przypadkach (łącznie: 3531 przypadków); do 31 sierpnia 2022 r. – nakaz w 90 przypadkach, zakaz w 182 przypadkach, nakaz i zakaz w 3070 przypadkach (łącznie: 3342 przypadków). Przez cały okres istnienia instrumentu prawnego w postaci nakazu i zakazu, doszło do 1398 przypadków naruszeń ww. nakazów i zakazów.

5 października 2022 r. sejmowa Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej na posiedzeniu prowadzonym z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, umożliwiających porozumiewanie się na odległość, rozpatrzyła informację na temat rozbudowy i rewitalizacji infrastruktury śródlądowych szlaków wodnych. W Ministerstwie Infrastruktury został przygotowany projekt rządowego dokumentu pn. Krajowy Program Żeglugowy do roku 2030 (KPŻ 2030), który obejmuje działania planistyczne, mające na celu wzmocnienie roli śródlądowych dróg wodnych w systemie transportowym kraju. Celem działań wskazanych w KPŻ 2030 jest poprawa warunków nawigacyjnych na użytkowanych transportowo odcinkach dróg wodnych na zapleczu portów morskich zlokalizowanych u ujścia Wisły i Odry, a także adaptacja rynku żeglugowego do wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem sektora transportu. Program określa zadania o charakterze inwestycyjnym i sektorowym. Efektem jego zastosowania będzie m.in. utrzymanie możliwości wykorzystania dróg wodnych dzięki realizacji inwestycji na Odrzańskiej Drodze Wodnej i na Wiśle na odcinku od Portu Morskiego Gdańsk do Torunia. Działania inwestycyjne wskazane w KPŻ 2030 pozwolą na usunięcie największych „wąskich gardeł” na wykorzystywanych transportowo odcinkach śródlądowych dróg wodnych na zapleczu portów morskich. Realizacja programu przyczyni się również do rozwoju całego sektora żeglugi śródlądowej poprzez działania mające na celu kształtowanie warunków na rzecz rozwoju terminali śródlądowych, poprawy ochrony środowiska i rozwój systemów zarządzania ruchem. W efekcie zakłada się również rozwój kapitału ludzkiego sektora oraz wzrost atrakcyjności dróg wodnych i ich turystycznego wykorzystania. Kolejne plany rozwoju dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym mają zwiększać dostępność transportową portów morskich w Gdańsku poprzez budowę stopnia wodnego na Wiśle na wysokości miejscowości Siarzewo oraz zwiększenia dostępności transportowej zespołu portów w Szczecinie i Świnoujściu poprzez budowę dwóch stopni na Odrze na wysokości miejscowości Lubiąż i Ścinawa. Budowa stopni wodnych została zaplanowana w ramach dwóch dokumentów: projektu programu wieloletniego pn. Kompleksowe zagospodarowanie Odry środkowej oraz projektu programu wieloletniego pn. Kompleksowe zagospodarowanie Dolnej Wisły. Celem planowanych działań jest efektywna integracja portów morskich z zapleczem lądowym poprzez zwiększenie możliwości transportowych odcinków rzek.

5 października 2022 r. sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Ministra Klimatu i Środowiska na temat stanu prac na projektem ustawy wdrażającej system kaucyjny w gospodarce odpadami (założenia, konsultacje). Projekt jest w końcowej fazie opiniowania (został właśnie przekazany do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu), z planowanym uchwaleniem do końca 2022 r. i vacatio legis 2 lata. Systemem kaucyjnym mają być objęte sklepy o powierzchni powyżej 200 m². Przewiduje się zbiórkę opakowań z tworzyw sztucznych do 3 litra, szklanych do 1,5 litra oraz puszek aluminiowych do 1 litra. W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele organizacji zajmujących się handlem, produkcją i zbiórką opakowań oraz recyklingiem.

5 października 2022 r. sejmowe Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie i rozpatrzyły senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (druk nr 2322). Uzasadnienie projektu przedstawił senator Zygmunt Frankiewicz. Projekt ma na celu dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2019 r. – przesądzenie, iż w przypadku wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego po luce planistycznej gmina płaci sprzedającemu nieruchomość pełne odszkodowanie w wysokości różnicy między dawnym planem (sprzed 1995 r.) a nowym planem, a nie jedynie w wysokości różnicy między wartością wynikającą z faktycznego wykorzystania nieruchomości a nowym planem.

5 października 2022 r. sejmowe Komisje: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody (druk 2177). Projekt ma na celu uzupełnienie obowiązujących przepisów o odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone działalnością gatunków będących pod ochroną poprzez rozszerzenie katalogu gatunków zwierząt chronionych o kategorię ptactwa prawnie chronionego.

4 października 2022 r. obradowała sejmowa Komisja Polityki Senioralnej, która rozpatrzyła informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat bezpieczeństwa seniorów w ruchu drogowym. Osoby powyżej 60. roku życia stanowią rocznie około 21% wszystkich ofiar wypadków drogowych (około 30% wśród ofiar śmiertelnych, około 20% wśród rannych). Najwięcej wypadków, ofiar śmiertelnych i rannych w tej grupie wiekowej odnotowano w 2019 r. W 2021 r. wśród ofiar wypadków drogowych kierujący pojazdami powyżej 60. roku życia stanowili około 50% ofiar śmiertelnych oraz około 47% osób rannych. Seniorzy najczęściej powodowali wypadki samochodami osobowymi (około 78% ogólnej ich liczby), następnie rowerami (około 10%) i motorowerami (około 3%). Najczęstsze przyczyny wypadków drogowych powodowanych przez seniorów to m.in.: nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – około 33% oraz nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego – około 20%. Większość wypadków drogowych spowodowanych przez pieszych miało miejsce na obszarze zabudowanym (około 81%). Piesi najczęściej ponieśli śmierć w miesiącach jesienno-zimowych.

SENAT

6 października 2022 r. zakończyło się 50. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 11 ustaw, 2 odrzuciła, do 7 wprowadziła poprawki.

1. Ustawy odrzucone przez Senat:

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zmienia sposób określania wysokości odszkodowania za wywłaszczenia nieruchomości pod inwestycje publiczne, np. Centralny Port Komunikacyjny. Odszkodowanie za wywłaszczenie ma być powiązane z wartością rynkową nieruchomości. Będzie do niego dodawany bonus pieniężny, wynoszący bazowo 20% wartości nieruchomości i 40% wartości budynków zlokalizowanych na jej terenie i wartości lokalu mieszkalnego. Będzie można wystąpić do sądu cywilnego z roszczeniem o szkodę rzeczywistą w zakresie szerszym niż ta wynikająca z odszkodowania.

Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (projekt rządowy). Ma ona zapewnić powszechny dostęp do szybkiego internetu. Pozwoli na wdrożenie bezpłatnej bazy danych o dostępności szerokopasmowego internetu – Systemu Informacyjnego o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS) – bez której obywatele nie mają dostępu do informacji o tym, czy mogą skorzystać z wybudowanych sieci szerokopasmowych, a jeśli ich nie ma – jaka jest oferta dostępu do internetu szerokopasmowego w ich okolicy i z kim należy się skontaktować, aby zawrzeć umowę. Z kolei przedsiębiorcy telekomunikacyjni nie dysponują wiedzą o pustostanach, a więc punktach adresowych, w których nie znajdą klientów. SIDUSIS pozwalałby na oznaczanie lub odznaczanie danego punktu adresowego jako pustostanu. Ma on również umożliwiać m.in. zgłaszanie potrzeb na usługi zapewniające stacjonarny szerokopasmowy dostęp do internetu, wyszukiwanie dostawców, którzy mogą je świadczyć, i automatyczne ich powiadamianie. Nowela przewiduje środki m.in. na wdrożenie i utrzymanie publicznego, nieodpłatnego SIDUSIS, a także na wyznaczanie w urzędach gmin tzw. koordynatorów szerokopasmowych.

2. Ustawy przyjęte z poprawkami:

Izba wprowadziła 24 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o utrzymaniu obowiązującego przepisu, zgodnie z którym minimalny podatek dochodowy obejmuje swym zakresem podmioty, które w roku podatkowym osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 1%, nie zaś jak uchwalił Sejm w wysokości 2%. Postanowili też skreślić przepisy przewidujące utrzymanie obowiązywania podwyższonych stawek podatku VAT w wysokościach odpowiednio 23%, 8%, 7% oraz 4% zarówno w odniesieniu do 2023 r., jak również do okresu od 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków na obronność jest wyższa niż 3% wartości PKB. Skreślono ponadto przepisy dodane w trakcie prac sejmowych, gdyż wykraczają one poza materię projektu ustawy. Pozostałe przyjęte zmiany mają charakter doprecyzowujący, legislacyjny i redakcyjny.

Senatorowie z 13 zmianami, głównie legislacyjnymi, doprecyzowującymi i redakcyjnymi, poparli ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (projekt rządowy). Ustawa przewiduje przyspieszenie wydawania decyzji i usprawnienie postępowań, m.in. dzięki upowszechnieniu postępowania uproszczonego, milczącego trybu załatwienia sprawy, elektronizacji, a także zniesieniu 2-instancyjności w wybranych postępowaniach (1 strona postępowania, postępowanie dowodowe o nieskomplikowanym charakterze, decyzje wydawane głównie na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku lub informacji z publicznych rejestrów). Ustawa wprowadza ogólny wyjątek od zasady 2-instancyjności, zgodnie z którym od decyzji wydanej w pierwszej instancji nie będzie przysługiwało odwołanie. Nowela przewiduje ponadto upowszechnienie stosowania prostych formularzy urzędowych, składanie wniosków on-line i ograniczenie liczby składanych wniosków, a także wydłużenie terminu wypełniania obowiązków przez przedsiębiorców i osób fizycznych w wypadku niektórych procedur administracyjnych.

Izba z 4 poprawkami przyjęła ustawę o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane (projekt rządowy). Jedna z nich przewiduje, że świadectwa charakterystyki energetycznej przekazane przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują ważność przez okres, na jaki zostały sporządzone. Kolejna doprecyzowuje, że wskazanie adresu poczty elektronicznej jest obligatoryjne we wniosku o wpis do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.

Senat wprowadził 74 poprawki, głównie legislacyjne i doprecyzowujące, do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (projekt rządowy). Senatorowie postanowili, że limit zużycia prądu objęty niższą ceną będzie określany na podstawie liczby dzieci w danej rodzinie. Na każde uczące się dziecko do 26. roku wyniesie on 0,5 MWh ponad ustalony w ustawie limit 2 MWh. Do 3,6 MWh zwiększono limit w wypadku gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami. Rozszerzyli także katalog uprawnionych do wsparcia o domy kempingowe, altany działkowe w rodzinnych ogrodach działkowych, w przypadkach wspólnego pomiaru, z uwzględnieniem w nich maksymalnego zużycia energii elektrycznej wyższego niż 2 MWh, wyliczany jako iloczyn 250 kWh i liczby działek w danym rodzinnym ogrodzie działkowym. Zgodnie z senackimi poprawkami wsparcie otrzymają też mikro-, mali i średni przedsiębiorcy, z uwzględnieniem maksymalnego zużycia energii elektrycznej w wysokości 20 MWh.

Z 20 poprawkami senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Mają one na celu podwyższenie wysokości świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej (do 1489 zł miesięcznie), w rodzinie zastępczej zawodowej lub niezawodowej albo rodzinnym domu dziecka (do 2267 zł miesięcznie). Poprawki zwiększają także wysokość dodatku na dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością, a także na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej zawodowej na podstawie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Nie może być on niższy niż 1133 zł miesięcznie. Z 4100 zł do 4500 zł podwyższają ponadto wysokość minimalnego wynagrodzenia przysługującego zastępczej rodzinie zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka. Przyjęte zostały poprawki zmniejszające liczbę dzieci, które można umieścić w tym samym czasie w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej (z 30 do 14) i w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym (z 20 do 14). Senackie zmiany eliminują też limity zawierania umów, na podstawie których ustanawia się zastępcze rodziny zawodowe.

3. Ustawy przyjęte bez poprawek:

Ustawa o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024 (projekt rządowy) wprowadza możliwość przyjęcia przez Radę Ministrów programów pomocowych dla określonych grup przedsiębiorców, w przypadku których prowadzenie działalności gospodarczej jest zagrożone z powodu dodatkowych kosztów wynikających ze znaczącego wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego. Ustawa określa ramy dla programów rządowych, przyjmowanych w drodze uchwały Rady Ministrów. Limit wydatków na realizację tych programów w 2022 r. wyniesie 5 mld zł. Programy będą realizowane m.in. ze środków Funduszu Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (projekt senacki) urealnia kwotę refundacji dowozu do placówek oświatowych dzieci z niepełnosprawnościami należną rodzicom. Zgodnie z przepisami gmina ma obowiązek zapewnić dzieciom z niepełnosprawnościami bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższego przedszkola czy oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub szkoły albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna na zasadach określonych w umowie, zawartej między wójtem (burmistrz, prezydent miasta) a rodzicami lub opiekunami, jeżeli oni zapewniają dowożenie. Rodzicom przysługuje zwrot kosztów przewozu dzieci, młodzieży i uczniów według algorytmu, w którym jedną z 3 zmiennych jest średnia cena jednostki paliwa w danej gminie, określana na każdy rok szkolny przez radę gminy. Nowelizacja przewiduje, że zwrot kosztów jednorazowego przewozu będzie – tak jak obecnie – następował w wysokości określonej według wzoru z 3 zmiennymi, ale stawka za kilometr przejazdu, określana przez radę gminy, nie będzie mogła być niższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie ustawy o transporcie drogowym. Zgodnie z nią minister infrastruktury wydaje rozporządzenie w sprawie zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

4 października 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST, podczas którego dyskutowano Projekt Programu rozwoju e-zdrowia w Polsce na lata 2022-2027 (Ministerstwo Zdrowia). Strona samorządowa Zespołu zaproponowała zaopiniowanie projektu negatywnie (ocena wstępna) z możliwością jej zmiany pod warunkiem, że dokument nie zostanie opublikowany 7 października 2022 r., a zostanie przygotowana jego nowa treść uwzględniająca trzy główne postulaty JST w punktach newralgicznych, dotyczących:

rozdział 4.3 dotyczący platform regionalnych i tego jak one maja dalej funkcjonować i się rozwijać;

finansowanie rozwoju usług informatyzacji na poziomie podmiotu leczniczego;

finansowanie potencjalnie dwa warianty z KPO i bez KPO albo jeden wariant, ale musi być konkretne źródło, bo bez tego programu nie da się zrealizować.

Jeżeli tutaj treść uda się zmienić; przepracować na roboczo z JST; to po powrocie na Zespół opinia negatywna może zostać zmieniona.

29 września 2022 r. zakończyło się 62. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in.: Ustawę o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego do dnia 30 kwietnia 2024 r. oraz o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (projekt poselski). zmiany terminu wyborów samorządowych (tj. wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast) przez wydłużenie kadencji samorządowej do 30 kwietnia 2024 r.

Ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia wsparcia dla odbiorców energii elektrycznej w pokryciu części kosztów wynikających ze wzrostu cen na rynku energii, co pozwoli na uruchomienie skutecznych instrumentów zwiększających bezpieczeństwo energetyczne gospodarstw domowych, w szczególności obywateli w największym stopniu narażonych na ubóstwo energetyczne i zapewni im ceny energii elektrycznej na poziomie umożliwiającym uregulowanie rachunków. Ustawa wprowadza ponadto zmiany w ustawie o finansach publicznych wskazując, że w roku 2022 i roku 2023 do wydatków stanowiących nieprzekraczalny limit wydatków ustalony w ustawie budżetowej nie wlicza się wydatków: państwowych funduszy celowych; funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego na podstawie odrębnych ustaw; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – wykonanych ponad kwoty objęte tym limitem.

27 września 2022 r. zakończyło się 49. posiedzenie Senatu. W jego trakcie Senat rozpatrzył 2 ustawy; do jednej z nich senatorowie wprowadzili poprawki. Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo pocztowe (projekt rządowy). Nowela zmienia dotychczasowy mechanizm finansowania tzw. kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych (m.in. przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie listów o wadze do 2 kg, paczek do 10 kg, przesyłek dla ociemniałych) zarówno w obrocie krajowym, jak i zagranicznym. Operatorem wyznaczonym do świadczenia takich usług do końca 2025 r. jest Poczta Polska, która może otrzymać rekompensatę, gdy świadczenie usług powszechnych w danym roku przyniosło stratę. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami rekompensatę powinno się sfinansować przede wszystkim z wpłat operatorów pocztowych na fundusz kompensacyjny, a gdy ta kwota nie wystarczy na pełne sfinansowanie – z budżetu państwa. Nowela zakłada zaś, że taka rekompensata będzie wypłacana z budżetu państwa. Zmienia ponadto m.in. definicję przesyłki kurierskiej, która uwzględni jej obsługę za pomocą paczkomatów. Potwierdzenie nadania wydrukowi pobranemu samodzielnie z systemu teleinformatycznego Poczty Polskiej będzie miało moc dokumentu urzędowego. Z wykorzystaniem usługi elektronicznej, udostępnionej przez operatora pocztowego, będzie można udzielić pełnomocnictwa pocztowego i złożyć reklamację. Zwiększą się także prawa odbiorców w kwestii doręczeń, m.in. dzięki uzgadnianiu z nimi miejsca doręczenia, np. przekierowaniu przesyłki.

Izba wprowadziła 11 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), przede wszystkim o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i ujednolicajacym terminologię stosowaną w ustawie. Nowelizacja wdraża unijne przepisy dotyczące etykietowania napojów spirytusowych. Ustawa reguluje zasady nadzoru nad procesem leżakowania i etykietowania napojów spirytusowych. Nadzór będzie sprawowała Krajowa Administracja Skarbowa i za jej zgodą producent będzie mógł umieszczać informacje o okresie leżakowania (dojrzewania) napoju spirytusowego. Takie rozwiązanie da konsumentom pewność co do wieku trunku. Ustawa wprowadza wyłączenia z obowiązku posiadania wpisu do rejestru działalności w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych dla przedsiębiorców posiadających zezwolenie na obrót detaliczny, którzy wyrabiają napoje spirytusowe w sposób inny niż w procesie destylacji po fermentacji, od których zapłacono podatek akcyzowy. Takie przepisy dotyczą np. barów i restauracji. Obecnie przepisy nie regulują tej kwestii. Przewidziano też zaostrzenie kar za nielegalną produkcję i przetwarzanie alkoholu etylowego i wyrobów tytoniowych pozbawienie wolności do 8 lat. Obecna kara to maksymalnie 3 lata więzienia.

27 września 2022 r. obradowała senacka Komisja Infrastruktury, która rozpatrzyła dwie ustawy. Z 4 poprawkami Komisja poparła nowelizację ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane, która wdraża przepisy unijnej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Senackie biuro legislacyjne zgłosiło uwagi do noweli i propozycje 4 poprawek. Jedna z nich doprecyzowuje, że świadectwa charakterystyki energetycznej budynku wydane przed wejściem w życie noweli zachowują termin ważności, na jaki zostały wydane. Ustawę o zmianie ustawy – Prawo pocztowe komisja przyjęła bez poprawek. Zastrzeżeń do niej nie zgłosili ani biuro legislacyjne, ani senatorowie.

22 września 2022 r. sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. deregulacji odbyła dyskusję nad propozycjami inicjatywy ustawodawczej w zakresie rozwiązań deregulacyjnych. W wyniku dyskusji Komisja podjęła inicjatywę ustawodawczą w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych.

Celem nowelizacji jest likwidacja barier administracyjnych, w tym m.in.:

podniesienie kwoty przychodów, do której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej,
podniesienie kwoty wolnej od podatku w przypadku podatków od spadków i darowizn,
uproszczenie procedur związanych z posiadaniem broni, jeśli chodzi o terminy przyznawania uprawnień.

20 i 21 września 2022 r. sejmowa Komisja Edukacji Nauki i Młodzieży odbyła posiedzenie wyjazdowe w Zamościu. 20 września br. członkowie Komisji odbyli wizytację w Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 4 oraz Centrum Kształcenia Zawodowego nr 1, gdzie zapoznali się z praktycznymi aspektami realizacji programu „Zawodowy strzał w 10”, który ma na celu promocję szkolnictwa zawodowego oraz pozwala na poznanie możliwości, jakie daje nauka zawodu. Specjalistycznie wyposażone pracownie umożliwiły posłom zapoznanie się z praktycznym aspektem nauczania zawodów oraz z szerokim wachlarzem zawodów, znajdujących się w ofercie szkół publicznych w Zamościu. W dniu 21 września br. w Ratuszu Miasta Zamość Komisja rozpatrzyła informację na temat metod promocji szkolnictwa zawodowego – „Zawodowy strzał w 10 – poznaj swoją przyszłość”. Uczestniczący w dyskusji posłowie, Kurator Lubelski oraz Prezydent Zamościa podkreślali konieczność promocji oraz perspektywy rozwoju kształcenia zawodowego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

22 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. finansów publicznych KWRiST. Zespół dyskutował m.in. problem rosnących cen energii i jej nośników i wpływu tych cen na JST. Resort Klimatu i Środowiska poinformował, że resort pracuje nad rozwiązaniami tego problemu na trzech poziomach. Mają to być działania nie tyle doraźne, ale systemowe, które powinny wpłynąć na cenę energii elektrycznej na rynku hurtowym. MKiŚ poinformowało także, że na poziomie UE kończą się prace nad rozporządzeniem w sprawie rozwiązań w sprawie kryzysu energetycznego, gdzie pojawiają się cztery główne instrumenty, czyli redystrybucja zysków wytwórców; opłata czy też kontrybucja solidarnościowa spółek sektora paliwowego; czy obowiązkowe redukcje energii.

22 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu KWRiST. W trakcie spotkania dyskutowano (po raz kolejny) sytuację WODR-ów. Po raz kolejny też strona rządowa wskazała, że nie będzie w najbliższym czasie żadnych podwyżek opłat za egzaminy dla przyszłych kierowców. Strona rządowa wskazała, że samorządy województw mogą natomiast dotować WORDY. Strona samorządowa wskazała, że nie widzi możliwości dotowania WORDÓW, że jedynym sposobem polepszenia ich sytuacji finansowej jest podniesienie pobieranych opłat za egzaminy, które od lat nie były już waloryzowane. Strona samorządowa wskazała ponadto, że decyzja o niepodnoszeniu opłat jest czysto polityczna (strach przed wyborcami).

21 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego KWRiST. W jego trakcie zespół dyskutował szereg projektów związanych z gromadzeniem i przetwarzaniem danych, w tym: Projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych (UD424) (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). Projekt ustawy o przekształceniu Centralnego Ośrodka Informatyki w Agencję Informatyzacji (UD425) (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Wyborczy i niektórych innych ustaw (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów). Ostatni z projektów został skierowany do Zespołu w ramach tzw. prokonsulacie i dotyczy centralizacji przetwarzania danych wyborców w centralnym rejestrze wyborców, zintegrowanym z rejestrem PESEL. Rozwiązanie to ma usprawnić pracę organów wyborczych (gmin) odmiejscowić wiele czynności (np. wydawanie zaświadczeń o prawie do głosowania).

20 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. edukacji, kultury i sportu KWRiST. W jego trakcie, w punkcie poświęconym sprawom różnym strona samorządowa zwróciła uwagę na problemy związane z Systemem Informacji Oświatowej i umieszczanymi w tym systemie informacjami na temat uczniów wymagających zajęć rewalidacyjnych wynikających z indywidualnego programu edukacyjno – terapeutycznego. MEiN przyznało, że prowadzi zmiany nad zakresem informacji SIO na temat uczniów i zajęć rewalidacyjnych. Zapewniło jednocześnie, że zmiany w SIO nie będą miały żadnego wpływu na naliczanie subwencji oświatowej.

19 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. międzynarodowych, Unii Europejskiej i polityki regionalnej KWRiST. Zespół pozytywnie zaopiniował projekt Rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie wykazu inwestycji w ramach planu rozwojowego kwalifikujących się do objęcia wsparciem o charakterze bezzwrotnym oraz w ramach których wsparcie zwrotne przyznawane w formie pożyczki może podlegać umorzeni.

8 września 2022 r. zakończyło się 48. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 3 ustawy, do których wprowadziła poprawki. Zdecydowała o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

Senat z 6 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba skreśliła przepis, który przewiduje, że w 2023 r. jednostki samorządu terytorialnego nie otrzymają części rozwojowej subwencji ogólnej. Zdecydowała też, że dodatkowe dochody z PIT będą przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego do 31 grudnia 2022 r. w następujących ratach: 50% do 31 października, 30% do 30 listopada i 20% do 31 grudnia. Senatorowie postanowili ponadto, że wydatki samorządowych jednostek kultury, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i spółek kapitałowych, gdzie decydentem jest samorząd terytorialny na zadania z zakresu poprawy efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii będą wliczane do kwoty przeznaczonej przez samorządy na ten cel. Nowela umożliwi przekazanie jednostkom samorządu terytorialnego jeszcze w 2022 r. prawie 13,7 mld zł. Środki te mają m.in. zrekompensować ubytki w dochodach bieżących, służyć na inwestycje, zostać przeznaczone na poprawę efektywności energetycznej. Środki te składają się z 2 kwot składowych. Pierwsza, w wysokości 7,793 mld zł, jest powiązana z częścią rozwojową subwencji ogólnej, która zostałaby przekazana odpowiednio do gmin, powiatów i województw w 2023 r. Nie będzie ona zaliczania do wyliczeń wpłat do budżetu państwa, czyli Janosikowego, i subwencji wyrównawczej. Środki z niej otrzymają wszystkie JST proporcjonalnie do wysokości dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT planowanych na 2023 r. Druga kwota składowa, w wysokości 5,880 mld zł, odpowiada części rozwojowej subwencji ogólnej i zostanie rozdzielona na części przysługujące poszczególnym rodzajom JST, tj. gminom, powiatom i województwom proporcjonalnie do wysokości udziału dochodów z tytułu udziałów we wpływach z PIT planowanych na 2023 r. Dzięki nowelizacji każda gmina otrzyma nie mniej niż 2,8 mln zł, powiat – nie mniej niż 6 mln zł, a województwo nie mniej niż 32,6 mln zł. Ze względu na wcześniejsze zasilenie finansowe w 2023 r. JST nie otrzymają części rozwojowej subwencji ogólnej. Na przeprowadzenie inwestycji dotyczących poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii, ograniczenia kosztów zakupu ciepła lub energii ponoszonych przez odbiorców samorządy będą musiały przeznaczyć nie mniej niż równowartość 15% kwoty otrzymanych w 2022 r. dodatkowych dochodów z tytułu PIT.

Izba z 14 poprawkami przyjęła ustawę o szczególnym wsparciu podmiotów poszkodowanych w związku z sytuacją ekologiczną na rzece Odrze (projekt rządowy). Ustawa przewiduje wypłatę jednorazowego świadczenia dla firm, które w sierpniu br. w stosunku do lipca lub czerwca br. zanotowały spadek przychodów powyżej 50%. Będą się mogli o niego ubiegać się przedsiębiorcy głównie z branż turystycznej, gastronomicznej czy sportowo-rekreacyjnej. Wszystkie podmioty uprawnione do świadczenia wraz z kodami Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zostaną wyszczególnione w rozporządzeniu Rady Ministrów. Jednorazowe świadczenie w wysokości 3010 zł na pracownika będzie przysługiwało za każdego ubezpieczonego zgłoszonego w terminie do 31 lipca 2022 r. do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wniosek trzeba będzie złożyć nie później niż do 31 grudnia 2022 r., wyłącznie w formie elektronicznej za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ze świadczenia nie będzie się dokonywać potrąceń ani egzekucji. Jednorazowe świadczenie i koszty obsługi jego wypłaty będą finansowane z Funduszu Pracy. Senatorowie w kolejnych poprawkach wskazali okres za jaki ma być wypłacane świadczenie i wydłużyli go z 1 do 3 miesięcy, czyli do października 2022 r. Kolejna poprawka wprowadza katalog 31 kodów PKD, określając rodzaje działalności prowadzonej przez podmioty uprawnione do otrzymania świadczenia. Zgodnie z następną poprawką o wsparcie będą mogły starać się przedsiębiorcy, których przychód w sierpniu, wrześniu i październiku 2022 r., będzie niższy o co najmniej 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w lipcu 2022 r., a nie o 50% w dwóch miesiącach poprzedzających miesiąc za jaki ma zostać przyznane wsparcie lub w analogicznym miesiącu zeszłego roku. Następna poprawka wydłużyła termin złożenia wniosku o przyznanie świadczenia do 28 lutego 2023 r. Wysokość świadczenia również została zmieniona; zamiast 3010 zł ma być równa wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w lipcu 2022 r. Ponadto uprawnieni będą zwolnieni z obowiązku opłacania niepłaconych składek ubezpieczeniowych i składek na rzecz niektórych funduszy. Senat wprowadził ponadto poprawkę nadającą radom gminy prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z sytuacją ekologiczną na Odrze. Izba określiła jednocześnie, że gminom ma przysługiwać rekompensata wypłacana w pełnej wysokości z budżetu państwa za utracone przychody w związku z niższymi wpływami z tytułu podatku od nieruchomości.

Senatorowie wprowadzili 46 poprawek do ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (projekt rządowy). Jedna z poprawek wprowadza stałą wysokość dodatku (3 tys. zł) niezależnie od źródła ogrzewania. Kolejna przewiduje, że dodatek dla gospodarstwa domowego przysługuje również na kocioł zasilany energią elektryczną. Następna zmiana wprowadza obowiązek wypłacania dodatku na konto zarządcy budynku w przypadku gospodarstw domowych w budynkach wielolokalowych. Inne senackie poprawki zakładają, że średnia cena wytworzenia ciepła z rekompensatą ma mieć wartość średniej ceny wytworzenia ciepła przez danego wytwórcę ciepła na 31 marca 2022 r. powiększoną o 40% i kalkulowana dla poszczególnych źródeł ciepła. Kolejna zmiana przewiduje, że w przypadku wykorzystania limitu wydatków przeznaczonych na rekompensaty dla przedsiębiorstw energetycznych wytwórca ciepła i sprzedawca ciepła odstępują od stosowania cen lub stawek opłat ustalonych na podstawie średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą. Na przedsiębiorstwo energetyczne nałożono obowiązek informowania odbiorcy ciepła o wysokości wyliczonej przez siebie średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą oraz o nabyciu przez odbiorcę uprawnienia do stosowania wobec niego średniej ceny wytwarzania ciepła. Senatorowie wprowadzili m.in. poprawki przewidujące zerową stawkę VAT od 1 października do 31 grudnia 2022 r. na gaz płynny inny niż przeznaczony do napędu silników spalinowych, olej opałowy i pellet. Skreślili też przepisy umożliwiające stosowanie do opału produktów, które są szkodliwe dla zdrowia i środowiska naturalnego, jak np. miał. Ustawa wprowadza obowiązek ustalenia przez wytwórców tzw. średniej ceny ciepła z rekompensatą na 150,95 zł za gigadżul (GJ) netto dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym, a 103,82 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach ciepła. Oznacza to średni wzrost rachunków odbiorców o 42%. Jeżeli realne koszty wytwarzania ciepła będą wyższe z powodu wzrostu cen paliw, wytwórcom ciepła stosującym wprowadzane ustawą ceny będzie przysługiwać rekompensata wynikająca z tej różnicy i sprzedanego wolumenu. Za niezastosowanie się do przepisów wytwórcom będzie grozić odpowiedzialność finansowa. Rekompensata obejmie jedynie sprzedaż ciepła dla gospodarstw domowych i podmiotów wskazanych w ustawie, m.in. wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni dostarczających ciepło do lokali mieszkalnych, placówek ochrony zdrowia, oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, żłobków, klubów dziecięcych, kościołów i związków wyznaniowych, placówek kulturalnych, straży pożarnych, pozarządowych organizacji pożytku publicznego, spółdzielni socjalnych. System rekompensat będzie działać od 1 października 2022 do 30 kwietnia 2023 r.

Senatorowie postanowili także wnieść do Sejmu m.in. projekt ustawy o wysokości części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2022. Projekt zwiększa wysokość części oświatowej subwencji ogólnej o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2022 r. dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego.

2 września 2022 r. zakończyło się 60., jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz o zmianie niektórych innych ustawy (projekt rządowy). Ustawa przesuwa z budżetu 2023 r. środki należne JST w formie subwencji rozwojowej na rok 2022 i jednocześnie likwiduje subwencję rozwojową w roku 2023.

ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (projekt rządowy). Wprowadza obowiązek ustalenia przez wytwórców tzw. średniej ceny ciepła z rekompensatą na 150,95 zł za gigadżul (GJ) netto dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym, a 103,82 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach ciepła. Oznacza to średni wzrost rachunków odbiorców o 42%. Jeżeli realne koszty wytwarzania ciepła będą wyższe z powodu wzrostu cen paliw, wytwórcom ciepła stosującym wprowadzane ustawą ceny będzie przysługiwać rekompensata wynikająca z tej różnicy i sprzedanego wolumenu. Za niezastosowanie się do przepisów wytwórcom będzie grozić odpowiedzialność finansowa. Ustawa wprowadza też jednorazowe dodatki dla gospodarstw domowych, które ogrzewają się przy pomocy kotłów lub pieców na biomasę, LPG lub olej opałowy. Warunkiem otrzymania dodatku będzie wpis źródła do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Dodatek ma wynieść 3 tys. zł, gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na pellet drzewny lub inny rodzaj biomasy, jeśli używa się drewna kawałkowego – 1 tys. zł, dla ogrzewania na LPG 500 zł, a na olej opałowy to 2 tys. zł. Wniosek o dodatek trzeba składać do samorządu. Wypłata ma nastąpić w ciągu miesiąca od jego złożenia. Ustawa przewiduje też dodatek dla podmiotów wrażliwych, które samodzielnie kupują paliwa w celach grzewczych (węgiel kamienny, brykiet, pellet zawierający co najmniej 85% węgla, biomasa, LPG, olej opałowy), wynoszący 40% różnicy między zakładanymi średnimi rocznymi kosztami zakupu paliwa na potrzeby ogrzewania, kupionego w 2022 r., a uśrednionymi kosztami zakupu z ostatnich 2 lat. Całość rekompensat ma być finansowana z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 do kwoty 10 mld zł.
1 września 2022 r. na wspólnym posiedzeniu sejmowe Komisje Finansów Publicznych oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt został przez rząd przygotowany w ekspresowym tempie i przekazany do Sejmu bez formalnego wystąpienie o opinię do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt zakłada przesunięcie części środków należnych JST z roku 2023 na rok budżetowy 2022. W konsekwencji tych działań w 2023 r. subwencja rozwojowa na zostać zawieszona. Na posiedzeniu połączonych Komisji, w imieniu strony samorządowej postulaty przedstawił posłom Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST. Najważniejsze dotyczyły pozostawienia subwencji rozwojowej w 2023 r., przyznania JST udziałów w PIT płaconym w formie ryczałtu od 1 stycznia 2023 r. oraz aby przesunięte z budżetu 2023 r. do budżetu 2022 r. kwoty nie wliczały się do podstawy obliczania podatku Janosikowego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

31 sierpnia 2022 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie prowadzonego w formie hybrydowej posiedzenia strona samorządowa przedstawiła swoje postulaty dotyczące projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego; wysłuchała informacji na temat przebiegu realizacji pierwszego naboru w ramach Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład a także omówiła problem rosnących cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego dla podmiotów realizujących zadania publiczne.

Jak wskazał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST, stanowisko strony samorządowej wobec projektu nowelizacji ustawy o dochodach JST zostało wyrażone w stanowisku opracowanym przez Unię Metropolii Polskich oraz Związek Miast Polskich. Zaapelował do rządu, aby w informacjach publicznych na temat tej ustawy nie informował, że jej skutkiem jest [przekazanie dodatkowych środków z budżetu państwa do JST, ponieważ żadne takie dodatkowe środki do samorządów nie trafią. Są to środki, które z mocy prawa samorządom przynależą, a projekt dokonuje jedynie ich przesunięcia z roku 2023 na rok 2022 likwidując jednocześnie subwencję rozwojową na 2023 r. Zaapelował także, aby rząd przestał informować o nadwyżce budżetowej w budżetach JST po pierwszych dwóch kwartałach 2022 r., jako o czymś co świadczy o doskonałej kondycji finansowej JST. Marek Wójcik podkreślił, że zjawiskiem normalnym wynikającym z gospodarki finansowej JST. Taka nadwyżka występowała co roku w latach poprzednich. O kondycji finansowej JST można rozmawiać dopiero wówczas, gdy znane będą wyniki finansowe samorządowych budżetów po III i IV kwartale – wskazywał sekretarz Wójcik. Sekretarz strony samorządowej przedstawił także listę zmian, które w ocenie JST rząd powinien w projekcie uwzględnić. Postulaty JST dotyczą: kwestii podatku Janosikowego, realizacji projektów energetycznych, zwiększenia puli środków, które mają być JST przekazane na mocy nowelizacji, wykreślenia przepisów mówiących o rezygnacji z subwencji rozwojowej w 2023 r. oraz dodania do projektu przepisów gwarantujących samorządom udział w PIT płaconym w formie ryczałtu od 1 stycznia 2023 r.

Na wniosek strony samorządowej dyrektor z Banku Gospodarstwa Krajowego Michał Baj przedstawił informację o stanie realizacji inwestycji w ramach Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Według zaprezentowanych danych do tej pory podpisano na realizację inwestycji 2 853 umowy na kwotę 14,3 mld zł, co stanowi 71% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. Złożono 3 061 wniosków o wydanie promesy inwestycyjnej na kwotę 15,6 mld zł, co stanowi 76% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. W ramach I edycji programu zakończono realizację 195 inwestycji na kwotę 349,8 mln zł. Michał Baj dodał również, że 31 samorządów nie ogłosiło przetargów dla 33 inwestycji, co stanowi mniej niż 1% wniosków, które otrzymały dofinansowanie.

Informację dotyczącą przygotowywanych przez rząd rozwiązań osłonowych w związku z podwyżkami cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego przedstawiła Anna Łukaszewska-Trzeciakowska, wiceminister klimatu i środowiska, która poinformowała, że ustawa o dodatku węglowym zostanie znowelizowana. Ponieważ propozycja nowych zapisów zostanie przekazana 2 września br., wiceminister zaapelowała, aby do tego czasu gminy wstrzymały rozpatrywanie wniosków. Nowelizacja ma uszczelnić system oraz wydłużyć okres rozpatrywania wniosków o dodatek przez gminy do 2 miesięcy. Wprowadzony zostanie również kluczowy zapis, mówiący o tym, że pod jednym adresem będzie można złożyć jeden wniosek o dopłatę, by zatrzymać próby wyłudzania pieniędzy publicznych. Wskazane zostaną także dokumenty, którymi urzędnicy gminni będą mogli się posiłkować przy weryfikacji wniosków, m.in. wniosek o dodatek osłonowy, deklarację śmieciową, wniosek o świadczenia rodzinne czy wychowawcze. Wskazała ponadto, że rząd przekazał do Sejmu projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (chodzi o drewno, olej opałowy, pellet, LPG, a także ciepło systemowe), by zatrzymać podwyżki cen na poziomie 40%.

Stronom rządowej i samorządowej KWRiST nie udało się uzgodnić projektu ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (wraz z przepisami wprowadzającymi). Główna przeszkodą okazały się kwestie finansowe, czyli problem jak mają być sfinansowane zadania polegające na transporcie zwłok oraz na stwierdzaniu zgonu, a które realizować mają przede wszystkim powiaty i miasta na prawach powiatu oraz ich szpitale.

Ponadto strona samorządowa skrytykowała pomysł strony rządowej aby dystrybucją węgla zajmowały się gminy (w ramach zadania zlecone przez administrację rządową). Negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o Polskiej Agencji Obiektów Sportowych (w ocenie strony samorządowej projekt może być niezgodny z konstytucją w zakresie w jakim przewiduje, że nowa rządowa agencja będzie mogła zarządzać obiektami samorządowymi), a także projekt rozporządzenia w sprawie podwyżki minimalnego wynagrodzenia za prace w 2023 r. (z powodu niezagwarantowania JST środków na podwyżki wynagrodzeń.

18 sierpnia 2022 r. odbyło sie posiedzenie senackiej Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu, które było poświęcone katastrofie ekologicznej na Odrze. W wyniku przeprowadzonej dyskusji z udziałem przedstawicieli samorządu i organizacji pozarządowych oraz ekspertów komisja przyjęła uchwałę w sprawie katastrofy ekologicznej na rzece Odrze.

Senatorowie uznali w niej, że są przesłanki do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z art. 231 § 1 Kodeksu karnego, polegającego na niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, w szczególności ministrów odpowiedzialnych za ochronę środowiska oraz nadzór nad Wodami Polskimi, właściwych wojewodów, głównego inspektora ochrony środowiska i prezesa Wód Polskich. Komisja przyjęła też wniosek do prezesa Najwyższej Izby Kontroli o natychmiastowe przeprowadzenie kontroli doraźnej w resortach i instytucjach odpowiedzialnych za ochronę środowiska w zakresie, który obejmuje m.in. realizację ustawowych obowiązków informowania o zagrożeniu w związku z sytuacją na Odrze. W uchwale komisja poparła wniosek Polskiego Związku Wędkarskiego o ustanowienie Krajowego Planu Rewitalizacji Odry i zapewnienie na jego realizację odpowiednich środków finansowych w ustawie budżetowej na rok 2023. Apeluje też do Rady Ministrów o niezwłoczne przygotowanie rozwiązań prawnych, które pozwolą na zrekompensowanie strat poniesionych przez mieszkańców i przedsiębiorców w wyniku tej katastrofy ekologicznej.

17 sierpnia 2022 r. odbyło się wspólne posiedzenie sejmowych Komisji: Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Komisje wysłuchały informacji na temat działań podjętych przez rząd w związku z katastrofą ekologiczną na rzece Odrze. Zastępca głównego inspektora ochrony środowiska – Magda Gosk przedstawiła informację na temat przeprowadzonych badań wody z Odry. Centralne Biuro Badawcze Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska na podstawie 280 próbek wody z Odry (z terenu każdego powiatu, przez który przepływa rzeka) wykonało ponad 5 tys. analiz fizykochemicznych. Inspektor zaznaczyła, że próbki pobierane były od 28 lipca br. w czasie występowania niskiego poziomu wody w rzece, który w sposób istotny wpływa na wynik badań. W próbkach wody pobranych z województwa opolskiego wystąpiły wysokie zawartości tlenu rozpuszczalnego. Przewodność elektrolityczna, stężenie siarczanów, pH oraz zawartość chlorków kształtowały się na wyższym poziomie niż we wcześniejszych badaniach z poprzednich lat. W województwie śląskim odnotowano wysokie stężenia chlorków i sodu, co zwiększało elektrolityczność wody. W województwie dolnośląskim odnotowano podwyższone wartości pH oraz tlenu rozpuszczalnego. Sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, główny konserwator przyrody – Małgorzata Golińska poinformowała, że Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wydania decyzji na podstawie ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku, nakładającej na podmiot korzystający ze środowiska obowiązek przeprowadzenia działań zapobiegawczych w związku z wystąpieniem bezpośredniego zagrożenia szkodom w środowisku w gatunkach chronionych w wyniku zanieczyszczenia wód rzeki Odry. Minister wymieniła gatunki chronione śniętych ryb obecnie odławianych: koza, różanka, minóg, boleń. Jednocześnie poinformowała, że wśród gatunków ssaków i ptaków występujących w okolicach rzeki Odry nie stwierdzono martwych zwierząt. Sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury – Marek Gróbarczyk wyjaśnił, że Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” nie posiada kompetencji w zakresie pobierania i badania próbek wody. Działania PGW WP skupiają się obecnie na odławianiu martwych ryb wspólnie z Polskim Związkiem Wędkarskim, prowadzeniu kontroli terenowych wzdłuż całej rzeki, raportowaniu do wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego oraz ustawianiu zapór na rzece. Minister poinformował, że rzeka Odra znajduje się w otoczeniu dużych ośrodków przemysłowych oraz wielkich aglomeracji miejskich, które potencjalnie mogą mieć wpływ na zatrucie rzeki poprzez nielegalne zrzuty nieczystości do wody. Od marca br. wystąpiło kilka incydentów na rzece Odrze polegających na znalezieniu martwych ryb, jednak w ilościach niewskazujących na zagrożenie (m.in. w Kanale Gliwickim, na Śluzie Łabędy, Kanale Kędzierzyńskim). Minister poinformował, że 27 lipca br. zaobserwowano w Oławie dużą ilość śniętych ryb, następnie podobna sytuacja miała miejsce 4 sierpnia br. w okolicy Głogowa, o czym PGW WP poinformowało wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska oraz policję. Zastępca głównego lekarza weterynarii do spraw zdrowia i ochrony zwierząt, granic oraz laboratoriów – Krzysztof Jażdżewski przedstawił informację o przeprowadzonych badaniach na próbkach pobranych od śniętych ryb z Odry. W wyniku badań wykluczono choroby zakaźne. Przeprowadzono również badania toksykologiczne na 229 próbkach. W próbkach pobranych do 14 sierpnia br. nie wykryto obecności metali ciężkich. Na wyniki niektórych pozostałych badań (w kierunku pestycydów, dioksyn, polichlorowanych bifenyli) będzie trzeba czekać około 2-3 tygodni. Sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Rafał Romanowski poinformował, że Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni również przeprowadza badania analityczne próbek wody z Odry. Zastępca głównego inspektora sanitarnego – Izabela Kucharska poinformowała, że w związku z sytuacją na Odrze GIS przeprowadził kontrole punktów żywienia zbiorowego i punktów małej gastronomii w kierunku potencjalnego ryzyka wprowadzenia do obrotu produktów niewiadomego pochodzenia, w tym ryb, ale nie stwierdzono w obrocie ani w sprzedaży takich produktów. Wojewodowie objęli nadzorem wszystkie kąpieliska usytuowane w przebiegu rzeki Odry.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I ZAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

18 sierpnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST. Jednym z punktów posiedzenia był projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz projekt ustawy – przepisy wprowadzające ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Po długiej dyskusji Zespół postanowił nie opiniować w/w projektów. Jak podkreślała strona samorządowa, gdyby opinia miała zostać wydana na tym posiedzeniu, to musiałaby być NEGATYWNA. Przede wszystkim dlatego, że projekt ustawy nie przewiduje żadnego dodatkowego finansowania dla podmiotów organizujących Nocną i Świąteczną Opiekę Zdrowotną w związku z obarczeniem lekarzy NŚOZ obowiązkiem stwierdzania zgonu (w święta, dni ustawowo wolne od pracy oraz w pozostałe dni w godzinach 18:00 – 08:00). Jak wskazali przedstawiciele strony samorządowej strona rządowa nie przedstawiła żadnych wyliczeń dotyczących ile realizacja tego zadania mogłaby kosztować, ograniczając się do stwierdzenia, że będzie on miał nieistotny wpływ na zakres zadań realizowanych przez NŚOZ. Tymczasem szacunkowy koszt jego realizacji może wynieść pomiędzy 40 mln zł, a 50 mln zł rocznie. Nie są to pieniądze, które przy obecnym stanie finansów służby zdrowia (szpitali) oraz JST (głównie powiatów i miast) można potraktować jako nieistotny wydatek. Strona rządowa zadeklarowała, że jeszcze raz przyjrzy się przepisom, które budzą kontrowersje, ponieważ jej intencją nie było pozbawienie organizatorów NŚOZ finansowania tego zadania.

12 sierpnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół dyskutował m.in. problem finansowania podwyżek wynagrodzeń dla pracowników służby zdrowia obowiązujących od 1 lipca 2022 r. i wprowadzonych ustawą z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. W ocenie strony samorządowej wysokość środków niezbędnych na podwyżki została błędnie oszacowana. Jak wynika z danych zebranych przez Związek Powiatów Polskich (stan na 12 sierpnia br., godz. 12:00) ustawowych podwyżek nie jest w stanie zrealizować 119 szpitali. - Większość szpitali, która raportowała do nas dane będzie miała ubytki rzędu 300 tys. zł, 400 tys. zł, 500 tys. zł miesięcznie. Dlatego tak ważne jest, aby Ministerstwo Zdrowia jak najszybciej przygotowało rozwiązania tego problemu na tu i teraz, a nie na za trzy miesiące, czy pół roku. Bo chyba nie stać nas – i mówię to w imieniu całego sektora finansów publicznych - aby płacić odsetki bankowe po to, żeby teraz sfinansować podwyżki i licząc na to, że może za trzy czy sześć miesięcy coś się stanie – mówiła Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich. - To państwo mówicie, jakie mamy standardy, jakie mamy mieć zatrudnienie, ile mamy mieć pielęgniarek, jacy mają być lekarze (z jakim wykształceniem), jakie wynagrodzenie mamy w szpitalach płacić – wskazywał Jan Grabkowski, starosta poznański i współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej. W trakcie spotkania podsumowane zostały ustalenia z dotychczasowych rządowo – samorządowych rozmów dotyczące rozwiązania problemu jak sfinansować podwyżki w służbie zdrowia. W najbliższym czasie ma nastąpić przeszacowanie interny, podobnie jak i szpitalnych oddziałów ratunkowych i nocnej i świątecznej opieki całodobowej. – Padła też z naszej strony propozycja nie 350 mln zł na pięć miesięcy; nie 3 grosze + 2%; tylko 3 grosze +8% dla szpitali pierwszej i drugiej grupy, co dałoby łączna kwotę (na najbliższe 12 miesięcy) w wysokości była 1,74 miliarda zł – przypominał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

5 sierpnia 2022 r. zakończyło się 59 posiedzenie Sejmu. Ostatniego dnia tego posiedzenia Sejm rozpatrywał poprawki Senatu zgłoszone do szeregu ustaw. Posłowie przyjęli część poprawek Senatu wniesionych m.in. do stawy o ekonomii społecznej (projekt rządowy).

Ustawa o ekonomii społecznej wprowadza do polskiego porządku prawnego rozwiązania w istotny sposób uzupełniające system funkcjonujących do tej pory mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zaproponowane w ustawie rozwiązania dotyczące wprowadzenia statusu przedsiębiorstwa społecznego pozwalają zwiększyć dostępność do wsparcia reintegracyjnego połączonego z pracą dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warunki pozwalające spełnić status przedsiębiorstwa społecznego określone zostały w oparciu o rozwiązania funkcjonujące w działających już obecnie jednostkach. Dotyczy to np. instrumentów wsparcia zatrudnienia, które zbliżone są do rozwiązań funkcjonujących obecnie w odniesieniu do spółdzielni socjalnych, czy też w zakresie planowania procesu reintegracji podobnie jak w zakładach aktywności zawodowej oraz centrach integracji społecznej. Rozwiązania te również pozwalają wykorzystać potencjał podmiotów ekonomii społecznej do osiągania celów w zakresie reintegracji, zatrudnienia i włączenia społecznego.

ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). dotyczy dostosowania polskiego prawa do unijnej dyrektywy dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej - zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń podczas wypadków; zapewnienia jednolicie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.
ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy uproszczenia i odbiurokratyzowania systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowania nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole, wyższego wynagrodzenia.
ustawy o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia przepisów, które pozwolą na dostosowanie zasad funkcjonowania funduszu do aktualnych potrzeb dotyczących dofinansowania samorządowej infrastruktury drogowej, w tym m.in. o rozszerzenie zakresu finansowanych zadań o budowę, przebudowę i remont dróg dla pieszych i rowerów, dróg wojewódzkich czy infrastruktury służącej skomunikowaniu terminali intermodalnych (tj. wykorzystujących więcej niż jeden rodzaj transportu).
ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zapewnienia spójności przepisów prawa krajowego z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych m. in. w kwestii swobody świadczenia usług (uprzednie oświadczenie składane w przypadku przeniesienia się usługodawcy) przez pielęgniarki i położne oraz uznawania ich minimalnych wymogów w zakresie kształcenia: prawa nabyte pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, procedury uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji położnych, prawa nabyte położnych.
ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy m. in. wydłużenia okresu, w którym obowiązkowe zapasy gazu ziemnego powinny zostać dostarczone do systemu gazowego, przedłużenia ochrony taryfowej odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola do 2027 r.
ustawy o dodatku węglowym (projekt rządowy). Zgodnie z ustawą dodatek węglowy przysługiwał będzie gospodarstwu domowemu, w przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania tego gospodarstwa jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane węglem kamiennym, brykietem lub peletem zawierającymi co najmniej 85% węgla kamiennego. Warunkiem koniecznym do uzyskania dodatku węglowego jest uzyskanie wpisu lub zgłoszenie źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2022 r. poz. 438). Dodatek węglowy wynosi 3 000 złotych i jest on przyznawany jednorazowo. Co istotne, z uwagi na fakt, że dodatek węglowy powiązany jest z gospodarstwem domowym, w przypadku złożenia wniosku przez więcej niż jednego członka tego gospodarstwa przyznawany jest on temu z wnioskodawców, który złożył wniosek jako pierwszy. Termin na składanie wniosków o wypłatę tego dodatku upływa 30 listopada 2022 roku, a gmina ma maksymalnie miesiąc na wypłatę przyznanego dodatku.

SENAT

4 sierpnia 2022 r. zakończyło się 47. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 9 ustaw; 3 ustawy odrzuciła, a do 5 wprowadziła poprawki.

Wśród odrzuconych ustaw znalazły się: Ustawa o usprawnieniu procesu inwestycyjnego Centralnego Portu Komunikacyjnego (projekt rządowy). Ustawa o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Wśród ustaw do których senatorowie wnieśli poprawki znalazły się m.in.:

ustawa o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie uzupełnili rozpatrzoną ustawę o nowelizację ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, umożliwiając w ten sposób leczenie i transportowanie z terytorium Ukrainy do Polski osób, które doznały obrażeń w wyniku trwających tam działań wojennych. Mogą to być zarówno obywatele Ukrainy, jak i osoby niebędące obywatelami tego kraju, walczące po stronie ukraińskiej. Pozostałe poprawki mają charakter legislacyjny i zmierzają do zapewnienia poprawnego odesłania, uzupełnienia wytycznych dotyczących treści rozporządzenia czy zapewnienia legislacyjnej konsekwencji ustanowionego skrótu.
ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy), do której senatorowie zgłosili 12 poprawek . Rozszerzyli m.in. krąg podmiotów objętych „ochroną taryfową” o podmioty zużywające paliwo gazowe do produkcji energii cieplnej dostarczanej do spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zobowiązanych do zarządzania budynkami mieszkalnymi wielolokalowymi na cele gospodarstw domowych. Doprecyzowali, że w następstwie nowelizacji zadaniem prezesa Urzędu Regulacji Energetyki będzie także uzgadnianie projektów planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na pojemności instalacji magazynowych. Kolejna poprawka przesądza, że operator systemu przesyłowego, który poniesie koszty dostosowania lub wymiany sieci, instalacji lub urządzeń przeznaczonych do odbioru gazu wysokometanowego, będzie mógł je uwzględnić jako koszt prowadzonej działalności gospodarczej. Inna zmiana wskazuje termin, do którego mogą być zaciągane zobowiązania z tytułu obligacji lub kredytów objętych gwarancjami Skarbu Państwa, kolejna zaś podnosi do 55 mld zł łączną kwotę gwarancji Skarbu Państwa udzielanych przedsiębiorcom energetycznym. Inna poprawka eliminuje możliwość cofnięcia przez Skarb Państwa oświadczenia o objęciu gwarancją zobowiązań zaciągniętych przez przedsiębiorstwa energetyczne w wypadku nieopłacenia w terminie opłaty prowizyjnej od gwarancji. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, redakcyjny czy eliminujący błędne odesłanie. Nowelizacja przedłuża do końca 2027 r. obowiązek zatwierdzania przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki taryf na sprzedaż gazu do odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola.
ustawa o dodatku węglowym (projekt rządowy), do której Senat wprowadził 29 poprawek. Senatorowie zdecydowali, że prawo do dodatku węglowego będą mieli wszyscy, a nie tylko jak zdecydował Sejm ci, którzy korzystają z wymienionych w ustawie źródeł ogrzewania gospodarstwa domowego, tj. węgla kamiennego, a także brykietu i peletu, zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego. Zgodnie z senackimi poprawkami wsparcie otrzymają wszystkie gospodarstwa niezależnie od rodzaju źródła ogrzewania, także te które opalają olejem opałowym, gazem, gazem LPG, energią elektryczną czy wykorzystują do tego celu fotowoltalikę i pompy cieplne. W ocenie senatorów objęcie wsparciem finansowym tylko jednej grupy gospodarstw domowych jest niesprawiedliwe, a przygotowane przez Senat zmiany mają zmotywować rząd do szybkich prac nad rozszerzeniem pomocy finansowej przed nadchodzącą jesienią i zimą na większość gospodarstw domowych.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in. ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej (projekt rządowy), która podwyższa kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku.

Senatorowie zdecydowali ponadto o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, który ma na celu objęcie zerową stawką podatku VAT – analogicznie do gazu ziemnego – gazu płynnego (LPG), innego niż przeznaczony do napędu silników spalinowych, oleju opałowego i peletu w okresie 1 października–31 grudnia 2022 r. Zdaniem senatorów obowiązujący stan prawny prowadzi do dyskryminacji osób, które w gospodarstwach domowych używają gazu płynnego, oleju opałowego i peletu w stosunku do osób używających gazu ziemnego. Projektowana regulacja będzie skutkować obniżeniem dochodów budżetu państwa z tytułu podatku VAT, ale wywoła jednocześnie pozytywne skutki społeczno-gospodarcze, w szczególności dla gospodarstw domowych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

4 sierpnia 2022 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. Tematem spotkania były podwyżki wynagrodzeń w służbie zdrowia. niektórym szpitalom, zwłaszcza powiatowym zabraknie po kilkaset tysięcy miesięcznie na podwyższone płace pracowników. Dlatego wstrzymują się z podpisywaniem z NFZ aneksów do umów lub porozumień. A pracownicy oczekują wypłaty wynagrodzeń zgodnie z ustawą. Podczas spotkania 4 sierpnia przedstawiciele strony samorządowej KWRIST apelowali, by resort zdrowia jak najszybciej zaproponował rozwiązanie tego problemu, bo czasu jest coraz mniej. Obecna sytuacja grozi strajkami pracowników, oczekujących zapowiedzianych wzrostów płac, a także masowym kierowaniem przez nich skarg do Państwowej Inspekcji Pracy. Pierwsze skargi już zostały wysłane.

21 lipca 2022 r. zakończyło się 46. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, 2 odrzuciła, do 10 wprowadziła poprawki. Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu 2 projektów ustaw.

Senat odrzucił ustawy:

zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (projekt rządowy), która dostosowuje stabilizującą regułę wydatkową (SRW) do obecnej sytuacji makroekonomicznej, związanej w wysoką inflacją, wywołaną m.in. wzrostem cen energii po rosyjskiej agresji na Ukrainę. Przy obliczaniu kwoty wydatków na podstawie SRW wskaźnik celu inflacyjnego, określanego przez Radę Polityki Pieniężnej, zostanie zastąpiony średniorocznym wskaźnikiem inflacji. Stabilizująca reguła wydatkowa obejmie też swym zakresem Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki, aby zachować spójność ze zobowiązaniami Polski podjętymi w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności. Komisja Europejska zdecydowała o przedłużeniu klauzuli wyjścia do końca 2023 r., uwzględniając potrzebę zapewnienia elastycznej polityki budżetowej, zdolnej do reakcji w obliczu gospodarczych skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę, takich jak utrudnienia w dostawach energii. Zaleciła również, aby tempo wzrostu wydatków bieżących w 2023 r. było zgodne z neutralnym nastawieniem polityki budżetowej, a więc nie przekładało się ani na konsolidację, ani na ekspansję fiskalną.
zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (projekt rządowy) określającą maksymalne limity wydatków KRRiT, związanych z ustawowym zadaniem monitorowania rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie, na lata 2023–32, np. w 2023 r. – 607 tys. zł, w 2026 r. – 655 tys. zł, w 2029 – 706 tys. zł, w 2032 – 760 tys. zł. Łącznie to 6 mln 815 tys. zł z budżetu państwa.

Wśród ustaw przyjętych z poprawkami znalazły się m.in.:

Ustawa o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych (pilny projekt rządowy) Senat wprowadził 1 poprawkę, zgodnie z którą półroczną informację o likwidacjach asortymentu rezerw strategicznych, utworzonych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych, prezes Rady Ministrów przedstawiał będzie również senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności.
Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (projekt rządowy). Umożliwia ona powołanie tymczasowego zarządu przymusowego w firmach objętych sankcjami w związku z agresją Rosji na Ukrainę, co pozwoli im na dalsze prowadzenie działalności.
Ustawa o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali, że spółki telewizji i radia publicznego nie zostaną zwolnione z obowiązku wpłacania środków na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg. Zobowiązali ponadto prezesa Rady Ministrów do szczegółowego uzasadnienia wprowadzonych zmian na listach zadań powiatowych i gminnych rekomendowanych do dofinansowania.
Ustawa o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Dwie z nich zwiększają wskaźniki średniego wynagrodzenia nauczycieli. Średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego ma wynosić 130% kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej, nauczyciela mianowanego – 187% kwoty bazowej, a nauczyciela dyplomowanego – 233% kwoty bazowej. Kolejne 4 poprawki mają na celu utrzymanie wymogu udziału środków własnych jednostki samorządu terytorialnego przy ubieganiu się o finansowanie lub współfinansowanie regionalnych lub lokalnych programów. Następna zmiana zakłada zniesienie konieczności ustalenia w rozporządzeniu ministra edukacji i nauki szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczyciela, przy jednoczesnym pozostawieniu szczegółowego trybu dokonywania oceny. Przyjęto też poprawkę skreślającą przepis rozszerzający katalog instytucji wspierających edukację, które mogą być dofinansowane przez ministra edukacji i nauki.
Z 2 poprawkami, legislacyjną i doprecyzowującą, Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma poprawić bezpieczeństwo na drogach, ze szczególnym uwzględnieniem pieszych i rowerzystów.
Z 5 poprawkami poparli ustawę o ekonomii społecznej (projekt rządowy). Jedna z nich określa, jakie dokumenty powinny być dołączone do wniosku o wpis spółdzielni socjalnej do KRS przez poszczególne grupy uprawnionych do założenia spółdzielni specjalnej. Pozostałe mają charakter legislacyjny i redakcyjny. Ustawa tworzy miejsca pracy w przedsiębiorstwach społecznych dla osób zagrożonych wykluczeniem (osoby z niepełnosprawnościami bezrobotni i ubodzy).

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (projekt rządowy) ma zapewnić prawidłowe wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych.

Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu). Projekt zmienia obowiązującą procedurę lokalizacji elektrowni wiatrowych, tak aby zwiększyć możliwości ich budowy. Zgodnie z proponowanymi przepisami uchwałę w sprawie lokalizacji turbiny wiatrowej, z zachowaniem zasady minimalnej odległości 500 m w linii prostej od budynku mieszkalnego, podejmowałaby rada gminy na wniosek inwestora. Projekt wprowadza także opłatę na rzecz społeczności lokalnej w wysokości 3% wartości energii wytworzonej w każdej elektrowni wiatrowej w danym miesiącu, stanowiącej przychód gminy, na terenie której znajduje się turbina wiatrowa. Opłata ma być przeznaczona m.in. na walkę z ubóstwem energetycznym.

SEJM

20 lipca 2022 r. rozpoczęło się 4-dniowe posiedzenie Sejmu. Ostatnim dniem posiedzenia będzie 5 sierpnia. W trakcie dotychczasowych trzech dni (20, 21 i 22 lipca) Sejm rozpatrzył m.in.:

Ustawę o dodatku węglowym (projekt rządowy). Ustawa wprowadza jednorazowy dodatek węglowy dla gospodarstw domowych w wysokości 3 tys. zł.
Ustawę o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia spójności przepisów prawa krajowego z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych m. in. w kwestii swobody świadczenia usług (uprzednie oświadczenie składane w przypadku przeniesienia się usługodawcy) przez pielęgniarki i położne oraz uznawania ich minimalnych wymogów w zakresie kształcenia: prawa nabyte pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, procedury uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji położnych, prawa nabyte położnych.
ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy podwyższenia kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku jeśli sprawca zostanie skazany za umyślne przestępstwo przeciwko środowisku, sąd będzie musiał orzec nawiązkę w wysokości od 10 tys. zł do 10 mln zł na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; ponadto, zlikwidowania warunku odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, czyli np. spółek, jeśli chodzi o wcześniejsze prawomocne skazanie osoby fizycznej za przestępstwo przeciwko środowisku.
Ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (projekt rządowy). Ustawa dotyczy m. in. wydłużenia okresu, w którym obowiązkowe zapasy gazu ziemnego powinny zostać dostarczone do systemu gazowego, przedłużenia ochrony taryfowej odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola do 2027 r.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

19 lipca 2022 r. odbyło się posiedzenie plenarne KWRiST. W jego trakcie dyskutowano m.in. nad możliwością zmiany taryf za wodę i ścieki. W ocenie strony samorządowej podwyżka taryf jest konicznością wywołaną m.in. przez inflację, wzrost cen energii oraz politykę taryfową Wód Polskich, które stosując pozaprawne procedury zatwierdzania taryf za wodę i ścieki powodują, że przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne mają problemy (od lat) ze zbilansowaniem swojej działalności. W ocenie Wód Polskich (i rządu) woda ma być tania a samorządy powinny dopłacać mieszkańcom do jej ceny, a nie przeznaczać dywidendę ze spółek wodociągowo – kanalizacyjnych na finansowanie innych zadań budżetowych JST. Ostatecznie ustalono, że jeżeli większość JST i przedsiębiorstw wodociągowo kanalizacyjnych wystąpi do końca lipca ze stosownym wnioskiem, to obecny 3 letni okres taryfowy zostanie zakończony, a od września rozpocznie się taryfikacja na kolejny okres 3 lat.

W trakcie posiedzenia dyskutowano także na temat wdrażania Funduszu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego poinformował, że program znajduje się obecnie w trakcie edycji dotyczącej specjalnych stref ekonomicznych. Zakończyła się edycja dotycząca gmin z terenów popegeerowskich. Proces realizacyjny to 2384 podpisanych umów. Daje to 59% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. W tym momencie programu, samorządy powinny rozpocząć postępowania przetargowe. Do 18 sierpnia potrwa czas na rozpoczęcie postępowania przetargowego. 2384 procesy już się zakończyły. Z danych wynika, że program jest realizowany w sposób szybszy niż zakładano w programie. BGK zobowiązał się do przeprowadzenia ankiety – jej przeprowadzanie zostało przedłużone ze względu na niską responsywność. Jacek Brygman ze Związku Gmin Wiejskich RP zaznaczył, że strona samorządowa wielokrotnie podkreślała, że tak dużego wsparcia dla jst jeszcze nie było. Wiele gmin poczuło nadzieję, że w końcu uda im się zrealizować zadania inwestycyjne, na które mieszkańcy czekali od lat. W wielu samorządach umowy nie zostały jednak jeszcze zawarte, a zatem nadzieje są rozwiewane przez wyniki przetargów. Nikt w samorządach przygotowując wnioski i kosztorysy nie przewidywał takiego wzrostu inflacji i zmiany cen w budownictwie. Nikt nie przewidywał też wojny w Ukrainie, która ma wpływ na zmiany cen. Podał przykłady konkretnych gmin, które napotykają na duże problemy z przetargami. Jacek Brygman wyraził żal, że nie doszło do spotkania grupy roboczej. Wnioski ZGWRP dotyczą dalszego przedłużenia ważności promes ze zgodą na ograniczenie zakresu zadań. Kolejny wniosek dotyczy zmiany częstotliwości płatności dla firm wykonawczych. Padła też propozycja rozważenia opcji, by to samorząd zaciągał krótkoterminowy kredyt z BGK na potrzeby promesy. Strona samorządowa zasygnalizowała również, że od gmin płyną głosy o odrzuconych wnioskach – poproszono zatem o informację o powody odrzucenia. Za zasadne uznano zwołanie posiedzenia Zespołu Roboczego.

Kolejnym tematem była kwestia niedofinansowania nieodpłatnej pomocy prawnej. Zadania polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej realizowanymi przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie. Realizacja tego zadania jest finansowana dotacją przekazywaną powiatom (miastom na prawach powiatu) z budżetu państwa. DOtacja ta obecnie wynosi 5500 zł na jeden punkt nieodpłątnej pomocy prawnej. W ocenie strony samorządowej to zdecydowanie nie wystarcza nawet na wynagrodzenie prawników. - Wynagrodzenie w tej wysokości w przeliczeniu na jeden punkt staje się za niskie do tego aby zachęcić prawników do prowadzenia poradnictwa. Jeżeli natomiast dokonamy prostych przeliczeń kwoty bazowej wyjściowej oraz dokonamy jej projekcji na rok bieżący, to wyjdzie nam, że powinna ona wynosić 7200 – 7500 zł – mówił dyrektor Kubalski dodając, że kwota, która jest obecnie ustalana jest kwotą na przyszły rok, co w warunkach inflacji dwucyfrowej oznacza, że kwota bazowa na przyszły rok powinna zostać ustalona na poziomie około 8000 zł, aby nominalnie odpowiadać wartości ekonomicznej, jaka była na starcie całego projektu. Strona samorządowa wystąpiła o urealnienie kwoty bazowej dotacji na pomoc prawną, jednak wniosek ten nie został przez resort sprawiedliwości uwzględniony, ze względu na coroczne i dziesięcioletnie limity wydatków na ten cel przyjęte w momencie wprowadzania nieodpłatnej pomocy prawnej w życie, czyli w 2015 r. Odpowiedzi na wniosek strony samorządowej o podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do urealnienia kwoty bazowej udzieliła Aleksandra Rusin-Batko, dyrektor Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich MŚ wskazując, że resort zaprojektował kwotę bazową w wysokości 6134 zł, czyli w maksymalnej możliwej kwocie. – Na tą kwotę nie mamy obecnie zgody Ministerstwa Finansów, które wskazało, że nie ma zgody, na przyznanie środków w wysokości ponad 6 tys. zł na jeden punkt i przyznali nam środki w wysokości 5500 zł na jeden punkt nieodpłatnej pomocy prawnej w 2023 r. Ze strony MS jest pełna zgoda z tym na co zwraca uwagę strona samorządowa, że istnieje potrzeba waloryzacji kwoty bazowej dotacji na nieodpłatną pomoc prawną – wyjaśniała Aleksandra Rusin-Batko dodając, że resort sprawiedliwości co roku wnioskuje o zwiększenie kwoty bazowej dotacji w ramach limitów ustawowych, niestety od czterech lat takiej zgody od Ministerstwa Finansów nie otrzymujemy, właśnie ze względu na pandemię COVID-19, sytuację ekonomiczno – gospodarczą, czy wojnę w Ukrainie.

Rozmawiano także o Tarczy Antyinflacyjnej dla gospodarstw domowych oraz wszystkich instytucji publicznych. Chodzi o zrównanie stawki VAT za ogrzewanie olejem opałowym, gazem propan – LPG, do takiego samego poziomu, jakim dzięki Rządowej Tarczy Antyinflacyjnej objęte są energia elektryczna oraz gaz ziemny. Przy pierwszej tarczy osłonowej strona samorządowa zwracała uwagę na wybiórcze potraktowanie niektórych nośników energii. Obecnie kolejny projekt ustawy trafił do Sejmu w sprawie przedłużenia ochrony taryfowej dla jednostek organizacyjnych samorządu w odniesieniu do tych, które są zasilane gazem ziemnym. Strona samorządowa zwróciła uwagę, że z gazu ziemnego korzysta ¼ jednostek, natomiast ¾ są pozbawione tej możliwości przez brak osieciowania. Strona samorządowa wniosła o objęcie podobnymi regulacjami pozostałą część w odniesieniu do tych samych odbiorców końcowych. Wiceminister Małgorzata Golińska zaznaczyła, że to jeden z priorytetów, nad którymi dziś pochyla się rząd. Wiele z tych kwestii było omawiane podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbywało się równocześnie z Komisją Wspólną. Powiedziała też, że konieczne będą konsultacje z Ministerstwem Finansów. Postanowiono, że temat będzie kontynuowany podczas posiedzenia Zespołu Energii, Klimatu i Środowiska.

14 lipca 2022 r. obradował Zespół ds. infrastruktury, urbanistyki i transportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Posiedzenie rozpoczęło przedstawienie przez Związek Powiatów Polskich problematyki związanej z uzyskiwaniem uprawnień do kierowania pojazdami przez uczniów szkoły ponadpodstawowej oraz słuchaczy kwalifikacyjnego kursu zawodowego.

Ministerstwo Infrastruktury poinformowało, że jedyną możliwością prowadzenia tego typu kursu dla uczniów jest utworzenie przez szkołę własnego OSK, co wymaga posiadania odpowiedniej infrastruktury, sal wykładowych, placu manewrowego, pojazdu i zatrudnienia instruktora.

Kolejnym punktem posiedzenia była debata nad „Rządowym Programem Budowy Dróg Krajowych”. W jej trakcie przedstawiciele strony samorządowej wskazywali, że program nie uwzględnia aktualnych cen na rynku. Dopytywano przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury, czy wzięto pod uwagę dynamiczny wzrost cen usług budowlanych w zakresie budownictwa drogowego. Resort odpowiedział, że program ma charakter wieloletni, a wzrost cen na rynku został uwzględniony na etapie sporządzania planu rzeczowego programu. Nadto, dodano do niego rezerwę na nieprzewidziane wydatki związane m. in. ze wzrostem cen. Nie jest ona rozdysponowana na poszczególne zadania, lecz zostanie „uwolniona” przy wzroście cen. MI wskazał, że Rada Ministrów przyjęła uchwałę zmieniającą program, tj. dodano środki na powiększenie waloryzacji dla zadań, które są na etapie realizacji. Strona samorządowa podniosła, że istnieje konieczność zmiany ustawy Prawo zamówień publicznych, w takim zakresie, aby istniała możliwość zmiany umowy. Aktualnie dostawcy usług i towarów odstępują od zawartych umów, gdyż bardziej opłacalna jest dla nich zapłata kary umownej niż wykonanie zamówienia publicznego. Nadto, samorządy nie mogą negocjować z nimi cen za usługi, bo prawo na to nie zezwala. W odpowiedzi MI przyznało, że Prawo zamówień publicznych rzeczywiście nie zezwala za podwyższenie ceny zamówienia, a na rynku nie było sytuacji jaka wystąpiła po 24 lutego 2022 r., tj. po ataku Rosji na Ukrainę. Jednakże resort wskazał na opublikowaną przez Urząd Zamówień Publicznych opinię dotyczącą tej problematyki. Wynika z niej, że dozwolona jest zmiana umowy w części czysto finansowej, jednakże nie w części merytorycznej.

13 lipca 2022 r. obradował Zespół ds. edukacji, kultury i sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W porządku obrad zespołu znalazła się m.in. dyskusja nad projektem nowelizacji rozporządzenia MEiN w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022; projektem rozporządzenia MEiN zmieniającym rozporządzenie w sprawie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy oraz projektem rozporządzenia MEiN zmieniającego rozporządzenie w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej.

12 lipca 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. energii klimatu i środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na wniosek strony samorządowej debatowano o możliwości wszczęcia procedury prawnej umożliwiającej samorządom skorzystanie z różnych zasobów ewidencyjnych w celu weryfikacji prawidłowości złożonych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska stwierdzili, że będą popierać wszelkie inicjatywy służące uszczelnieniu systemu. MKiŚ przygotowało wystąpienie do UODO w tej sprawie. Strona samorządowa ma zostać poinformowana o wynikach tej konsultacji.

Kolejnym punktem obrad było sprawozdanie z działalności Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie za 2021 r. Strona samorządowa wniosła do niego kilkanaście uwag i sugestii. Zwrócono uwagę, że nie przekazano jakie działania i jakie kwoty związane z melioracją przeciwpowodziową i w walce z suszami zastosowały Wody Polskie. Ponieważ w posiedzeniu nie uczestniczył przedstawiciel Wód Polskich, Zespół postanowił, że raport zostanie omówiony na plenarnym posiedzeniu KWRiST.

Podczas posiedzenia omówiono funkcjonowanie programu Czyste Powietrze. Uczestnicy stwierdzili, że będzie potrzebne oddzielne spotkanie dedykowane programowi, podczas którego omówione zostaną zmiany już wprowadzone do programu przez rząd i NFOŚiGW oraz te, które są dopiero planowane. Dyskusja na temat realizacji programu Czyste Powietrze odbyła się na wniosek Unii Metropolii Polskich. W zawierającym 10 punktów stanowisku UMP zawarte zostały postulowane przez miasta zmiany w programie Czyste Powietrze, które mają usprawnić jego realizację. Wśród najważniejszych znalazły się dotyczące zniesienia progów dochodowych skorzystania z pomocy oraz urealnienia wysokości oferowanego wsparcia na wymianę „kopciuchów” i termomodernizację. Inflacja i wzrost cen powodują, że realna wartość dofinansowania jest coraz niższa, a w konsekwencji beneficjenci coraz większą część kosztów muszą pokrywać z własnej kieszeni.

11 lipca 2022 r. na posiedzeniu Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej dyskutowany był projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wraz z przepisami wprowadzającymi. Do kluczowych rozwiązań, które znajdują się w projekcie należy:

uregulowanie materii znajdującej się obecnie w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawie o grobach i cmentarzach wojennych oraz ustawie o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski w dwóch spójnych aktach prawnych;
jednoznaczne określenie odpowiedzialności i zakresu czynności związanych ze stwierdzaniem i dokumentowaniem zgonów – w zamyśle projektodawcy osoba wezwana przez obywatela lub inny uprawniony podmiot powinna podjąć się stwierdzenia i udokumentowania zgonu;
wprowadzenie instytucji koronera;
wprowadzenie elektronicznej karty zgonu oraz elektronicznej karty urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu;
wprowadzenie jednoznacznych definicji, zakresu podmiotowego i przedmiotowego prawa do organizacji pochówku, prawa rezerwacji miejsca pochówku oraz prawa do grobu;
uregulowanie zasad postępowania ze zwłokami, szczątkami ludzkimi i popiołami ludzkimi – w tym w szczególności możliwości dokonywania pochówków poza cmentarzami, zasad postępowania na cmentarzach i w krematoriach, a także pogrzebów na morzu;
uregulowanie zasad międzynarodowego transportu zwłok, szczątków ludzkich i popiołów ludzkich;
uregulowanie zasad zakładania, rozszerzania, utrzymywania i likwidacji cmentarzy;
umożliwienie zakładania cmentarzy poza terenem danej gminy;
określenie minimalnych wymogów w zakresie wyposażenia cmentarza;
modyfikacja zasad związanych z odległościami cmentarzy od zabudowy;
wprowadzenie jednoznacznych zasad likwidacji grobów;
wprowadzenie elektronicznych ksiąg cmentarnych, rejestru grobów i miejsc spoczynku oraz rejestru cmentarzy;
włączenie do elektronicznej ewidencji cmentarnej informacji pochodzącej z Systemu Odznaczeń Państwowych, rejestru zabytków, ewidencji zabytków, ewidencji grobów i cmentarzy wojennych, ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
uregulowanie sytuacji wszystkich cmentarzy i innych nieruchomości, w których znajdują się szczątki ludzkie lub popioły ludzkie;
wprowadzenie spójnych systemowo przepisów związanych z grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
wprowadzenie możliwości objęcia ochroną grobów osób zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej, nie będących grobami wojennymi czy grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
wprowadzenie nowych mechanizmów ochrony grobów wojennych, grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, grobów osób zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej, grobów zabytkowych;
wprowadzenie działalności regulowanej w odniesieniu do branży pogrzebowej, w tym wprowadzenie rejestru przedsiębiorców i zakazu prowadzenia działalności dla przedsiębiorców niezarejestrowanych.

W trakcie dyskusji strona samorządowa zgłosiła swoje zastrzeżenia do projektu. Najważniejsze dotyczyły stwierdzania zgonu przez lekarzy nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz poszerzenia zadania realizowanego przez powiaty polegającego na transporcie zwłok (Związek Powiatów Polskich postuluje, aby było to zadanie z zakresu administracji rządowej, które powiaty realizują na zlecenie, a nie zadanie własne powiatów). Z kolei uwagi zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich dotyczyły wprowadzenia do ustawy zmian w zasadach lokalizowania kolumbariów na terenie cmentarza (projektowane regulacje są w ocenie UMP zbyt rygorystyczne), a także wprowadzenia rozsypania prochów na utworzonym na cmentarzu tzw. polu pamięci jako jednej z dopuszczalnych form pochówku. Projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wraz z przepisami wprowadzającymi był także dyskutowany na posiedzeniu Zespołu ds. administracji publicznej i bezpieczeństwa obywateli KWRiST, które odbyło się 15 lipca br.

SEJM

7 lipca 2022 r. zakończyło się 58., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

ustawę o ekonomii społecznej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy, zgodnie z uzasadnieniem, reformy Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) celem wsparcia zatrudnienia i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwie społecznym, świadczenie przez podmioty ekonomii społecznej usług społecznych na rzecz społeczności lokalnej.
ustawę o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do unijnej dyrektywy dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej - zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń podczas wypadków; zapewnienia jednolicie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.
ustawę o zmianie ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów Unii Europejskiej, jeśli chodzi o zasady uznawania kwalifikacji zawodowych; określenia m.in. zasady wyrównywania różnic między kształceniem lub szkoleniem wymaganym w Polsce, a kształceniem lub szkoleniem zrealizowanym przez osobę, która ubiega się o uznanie kwalifikacji zawodowych.
ustawę o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia przepisów, które pozwolą na dostosowanie zasad funkcjonowania funduszu do aktualnych potrzeb dotyczących dofinansowania samorządowej infrastruktury drogowej, w tym m.in. o rozszerzenie zakresu finansowanych zadań o budowę, przebudowę i remont dróg dla pieszych i rowerów, dróg wojewódzkich czy infrastruktury służącej skomunikowaniu terminali intermodalnych (tj. wykorzystujących więcej niż jeden rodzaj transportu).
ustawę o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych (projekt rządowy). Nowelizacja projekt dotyczy stworzenia dla wybranych organów i podmiotów możliwości wnioskowania do Prezesa Rady Ministrów o utworzenie rezerw strategicznych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych (RPRS); umożliwienia likwidacji utworzonych poza RPRS rezerw strategicznych przez ich sprzedaż dokonaną z wyłączeniem ogólnych reguł dla procesu likwidacji rezerw strategicznych.

SENAT

5 lipca 2022 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu., która opowiedziała się za podjęciem inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Senator Stanisław Gawłowski przypomniał o nowej dyrektywie unijnej, tzw. planie REPowerEU, zgodnie z którą wszystkie przedsięwzięcia dotyczące odnawialnych źródeł energii w Unii Europejskiej muszą zostać przyspieszone i czas ich realizacji nie może być dłuższy niż 2 lata. Jego zdaniem rządowy projekt nie przyśpiesza inwestycji w OZE, a w dodatku prace nad nim są zbyt wolne. Senator Krzysztof Kwiatkowski podkreślił, że rządowy projekt wprowadza jedynie likwidację zasady 10H, która mówiła, że między lądową elektrownią wiatrową a zabudowaniami mieszkalnymi musi być zachowana odległość co najmniej dziesięciokrotności wysokości siłowni wiatrowej. To w praktyce uniemożliwiało budowę nowych mocy wiatrowych na lądzie. Senacka inicjatywa przewiduje dodatkowe udogodnienia. Senatorowie chcą wprowadzić specjalny tryb wydawania zezwoleń - na wniosek inwestora, skierowany odpowiednio do: rady gminy, wójta, burmistrza, czy też prezydenta miasta. Postulują, aby dla inwestycji poniżej 20 MW nie było konieczności sporządzania pełnego raportu do ministerstwa środowiska. Zdaniem członków komisji kluczowy jest także zapis wprowadzający tzw. opłatę lokalną na poziomie 5% wartości inwestycji, która da szansę dla rozwoju społeczności lokalnej i znacząco zrekompensuje niedogodności wynikające z jej budowy. Zaproponowano zastąpienie zasady 10h przez zapis 500 m od budynków mieszkalnych. W posiedzeniu uczestniczył Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, który pracował nad projektem inicjatywy. W jego opinii problem deficytu mocy w 2024 może stanowić poważną przeszkodę w wyjściu z recesji, a elektrownie wiatrowe gwarantują stabilne źródło dostarczania energii. Według szacunków stowarzyszenia przychody dla społeczności z jednej dużej turbiny to około 5 milionów rocznie.

5 lipca 2022 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST. Głównym tematem obrad był projekt ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa. Projekt ten był już opiniowany przez KWRiST. Na plenarnym posiedzeniu Komisji w maju br. otrzymał ocenę negatywną. Obecnie Ministerstwo Zdrowia wystąpiło do strony samorządowej KWRiST z propozycją rozmów na temat projektu i przygotowania autopoprawki, która wraz z projektem zostanie przedstawiona Sejmowi do uchwalenia. Jaki jest zakres zmian, na które rząd byłby się w stanie zgodzić - tego nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że prace nad autopoprawką musiałyby zakończyć się wraz z końcem sierpnia. Strona samorządowa KWRiST Zespołu zadeklarowała gotowość zaangażowania się w te prace. Przedstawiła w trakcie posiedzenia listę zmian, które autopoprawka powinna uwzględniać. Aby ustawa stała się bardziej zjadliwa dla samorządów należy po pierwsze zmniejszyć jej uznaniowość, a po drugie zwiększyć transparentność – wyliczała Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich. – Należy zatem wprowadzić obowiązek uzasadniania wydawanych na jej podstawie opinii (np. wydawanej przez prezesa ARS opinii o planie rozwojowym szpitala), a także wprowadzić procedury odwoławcze. - Proponujemy aby przewidziany w projekcie przymus czy obligatoryjność zastąpić dobrowolnością. Trzeba odstąpić od rozwiązań siłowych. Nie ma potrzeby, aby w naszych szpitalach lądowali spadochroniarze z Agencji Restrukturyzacji Szpitali. Zamiast komisarzy wolimy doradców, zamiast ingerencji w zarządzanie – wsparcie. Zupełnie nie do przyjęcia są rozwiązania ingerujące w nasz majątek i obarczające konsekwencjami działań doradców restrukturyzacyjnych wyłącznie JST – dodawał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

30 czerwca 2022 r. zakończyło się 45. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 14 ustaw, jedną odrzuciła, a do 9 wprowadziła poprawki. Senat odrzucił ustawę o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (projekt rządowy), która zakłada m.in., że nieletni sprawcy najpoważniejszych przestępstw, takich jak zabójstwo, gwałt, pedofilia, będą obligatoryjnie trafiać do zakładów poprawczych, a nie – jak obecnie – trafiać jedynie pod nadzór kuratora.

Podwyższa z 21. do 24. roku życia górną granicę wieku przebywania w zakładzie poprawczym osób, wobec których dotychczasowa resocjalizacja nie przyniosła skutku. Wprowadza też stopień pośredni między zakładami poprawczymi a młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi, do których trafiają sprawcy czynów zarówno dość błahych, jak i poważniejszych. W całym kraju na bazie zakładów poprawczych mają powstać okręgowe ośrodki wychowawcze. Zgodnie z ustawą minimalna granica wieku odpowiedzialności za zachowanie naruszające porządek prawny lub stanowiące przejawy demoralizacji na poziomie to 10 lat. Dyrektorzy szkół będą mieć możliwość kierowania uczniów za mniej poważne występki do prac porządkowych na terenie szkoły i wokół niej. Ustawa przewiduje ponadto powołanie komisji ds. środka leczniczego dla nieletnich, która będzie organem pomocniczym dla sądu rodzinnego, odpowiedzialnym za wskazywanie zakładu leczniczego odpowiedniego dla nieletniego.

Senatorowie wprowadzili poprawki do następujących ustaw:

ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o skreśleniu przepisów zmieniających ustawę o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz ustawę o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, wykraczających poza pierwotny zakres nowelizacji, dodanych na etapie prac komisyjnych w Sejmie. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny.
ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych (projekt rządowy). Przede wszystkim o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym, a także wykreślające przepisy, które wychodzą poza zakres przedłożenia rządowego. Nowelizacja ma usprawnić finansowanie programu budownictwa socjalnego i komunalnego, obejmującego bezzwrotne wsparcie finansowe z budżetu państwa dla jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pożytku publicznego na rozwój budownictwa na potrzeby mieszkaniowe osób o niskich dochodach. Bank Gospodarstwa Krajowego będzie mógł zawierać umowy finansowego wsparcia z beneficjentami w ramach limitu wydatków, ustalonego na dany rok budżetowy. Program będzie finansowany ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych. Nowela umożliwia wydłużenie przez gminy ponad ustawowe 3 miesiące okresu, za który osoby ubiegające się o lokal z gminnego zasobu mieszkaniowego będą musiały wykazać w deklaracji wysokość dochodu. Wprowadza zmiany dotyczące sprawozdawczości finansowej Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN), ogranicza też liczbę członków rad nadzorczych społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM) wskazywanych przez KZN, i doprecyzowuje przepisy o ich wynagrodzeniu. Zgodnie z ustawą w razie niedopełnienia obowiązku zawarcia umowy lub nierozpoczęcia przez SIM realizacji inwestycji w terminie określonym w umowie gmina może wystąpić o umorzenie udziałów lub akcji SIM objętych z wykorzystaniem rządowego wsparcia.
ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z poprawek zapewnia zgodność ustawy z ustawą o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Senatorowie skreślili też przepis umożliwiający inwestorowi pozbawienie uczestników procesu budowlanego dostępu do systemu Elektronicznego Dziennika Budowy. Wprowadzili również 3 poprawki zmieniające nazwę systemu „Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego” na system „Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego”. Pozostałe poprawki mają charakter doprecyzowujący.
ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Maja one na celu rozszerzenie zakresu pracy w kopalni uprawniającej do emerytury górniczej, tak aby nie była ona ograniczona tylko do pracy na „odkrywce”, m.in. o pracę maszynistów pociągów przewożących urobek do miejsca składowania.
ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie doprecyzowali przepis określający tryb znoszenia aglomeracji rozumianej jako teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków albo do końcowego punktu zrzutu tych ścieków. Zarekomendowali rozwiązanie, zgodnie z którym w sytuacji, gdy wprowadzenie systemu zbierania nieczystości nie jest uzasadnione, ponieważ nie przyniosłoby korzyści dla środowiska lub powodowałoby nadmierne koszty, należy zastosować systemy zapewniające tan sam poziom ochrony środowiska. Zdecydowali też, że wpływy z kar pieniężnych za naruszenie obowiązków związanych z systemem oczyszczania ścieków komunalnych, będą stanowiły dochód właściwych wojewódzkich funduszów ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Pozostałe poprawki mają charakter doprecyzowujący i uściślający.

Natomiast bez poprawek senatorowie przyjęli ustawy o:

zmianie ustawy o dokumentach publicznych,
zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (projekt senacki) dopuszcza doręczanie pism na adres skrytki pocztowej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Taką możliwość przewidują kodeks postępowania cywilnego, kodeks postępowania karnego i kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Zmiana ma ułatwić dostęp do sądu osobom, które z różnych przyczyn nie mogą odbierać korespondencji w miejscu zamieszkania, w tym bezdomnym, a także uwzględnić, że często korzystanie ze skrytki pocztowej jest dla adresata wygodniejsze.

SEJM

23 czerwca 2022 r. zakończyło się 57., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

ustawę o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa dotyczy uproszczenia i odbiurokratyzowania systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowania nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole, wyższego wynagrodzenia.
ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska. Ustawa dotyczy dostosowania formuły stabilizującej reguły wydatkowej do obecnej sytuacji makroekonomicznej oraz zmiany formuły oblizania kwoty wydatków na dany rok poprzez zastąpienie wskaźnika celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej, średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Ponadto posłowie odrzucili wniesione przez Senat poprawki do:

ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy włączenia do działu rozwój regionalny spraw związanych z przygotowaniem i realizacją m.in. inwestycji dotyczących Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz inwestycji towarzyszących.
ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy realizacji ustaleń zawartych we wspólnym stanowisku Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia.
ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, która dotyczy doprecyzowania przepisów obowiązującej ustawy i m.in. rozszerzenia katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL oraz dostosowania przepisów ustawy do sytuacji, w której bezpośredni wjazd na terytorium RP z terytorium Ukrainy nie jest już konieczny dla objęcia obywatela Ukrainy przepisami ustawy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

21 czerwca 2022 r. odbyło się comiesięczne plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W czerwcu posiedzenie odbyło się w formie stacjonarnej, a to ze względu na spotkanie z premierem Mateuszem Morawieckim, które odbyło się przed posiedzeniem merytorycznym KWRiST. W trakcie spotkania z szefem rządu przedstawiciele organizacji samorządowych wchodzących w skład KWRiST przedstawiali szeroką paletę problemów, z którymi borykają się obecnie. Wymienili m.in problemy finansowe związane z ubytkiem dochodów własnych w związku ze zmianami w opodatkowaniu podatkiem PIT, z finansowaniem zadań edukacyjnych w związku z niewystarczającą subwencją oświatową, kłopoty związane z galopującymi cenami mediów energetycznych, inflacją, wzrostem kosztów usług, podwyżkami wynagrodzeń i wyzwaniami związanymi z przyjęciem ogromnej liczby uchodźców wojennych z Ukrainy. W związku z taką sytuacją wyrazili też obawy o możliwość dalszego finansowania rozwoju kraju i absorpcji środków unijnych. - Chciałbym, abyśmy wspólnie wypracowali w wielu poruszonych przez państwa obszarach jak najbardziej racjonalne rozwiązania. Podzielilibyśmy je na 2 grupy – te które dotyczą problemów długofalowych związanych np. z demografią, edukacją, ochroną zdrowia i te, które mają charakter krótkotrwały, ale bardzo gwałtowny, np. rosnące koszty paliwa czy energii cieplnej. To potężny problem, będziemy o nim rozmawiać z ministrami – musimy całościowo podejść do tej kwestii - powiedział premier podsumowując spotkanie. Zapowiedział też konsultacje w obu grupach problemów z odpowiednimi ministrami.

Natomiast głównymi punktami dyskusji posiedzenia merytorycznego KWRiST była m.in. prezentacja założeń do projektu ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej. Projekt przedstawił Maciej Wąsik, wiceminister administracji i spraw wewnętrznych, który poinformował samorządowców, że nowa ustawa zakłada przede wszystkim zniesienie planów zarządzania kryzysowego na wszystkich szczeblach; zmiany w zarządzaniu kryzysem (główne kompetencje w tym zakresie mają należeć do premiera, ministrów i wojewodów); zmiany w systemie edukacji (wprowadzenie do szkolnych programów obligatoryjnych zajęć z udzielania pierwszej pomocy); uporządkowanie stanów związanych z kryzysem (projekt wprowadza trzy stany zarządzania kryzysem: pogotowia, który ma dać możliwość przygotowania służb do zwalczania sytuacji kryzysowej (np. odwołanie urlopów, wydłużenie czasu pracy właściwych instytucji); zagrożenia, który daje możliwość podjęcia konkretnych środków przygotowawczych np. wydatkowania środków, czy podjęcia innych działań w związku ze zbliżającą się falą powodziową. Trzecim stanem, którego wprowadzenie będzie się wiązało np. z możliwością ograniczania swobód obywatelskich ma być stan klęski żywiołowej).

W trakcie posiedzenia dyskutowano także nad projektem nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Projekt nie został uzgodniony (ma to zrobić Zespół KWRiST). Główny spór pomiędzy rządem i samorządem dotyczy oceny stanu służb geologicznych na szczeblu powiatowym i zaproponowanych w tym zakresie rozwiązań. Strona samorządowa zwrócila uwagę, że ocena opiera się na archiwalnych niemalże dokumentach, w związku z czym nie może zostać uznana za wiarygodną. Projekt zostanie zaopiniowany dopiero wówczas, gdy strona samorządowa samodzielnie przeanalizuje stan służb geologicznych w powiatach.

Komisja omawiała także problem obowiązku ubezpieczania pojazdów, które na mocy postanowień sądowych stają się własnością powiatów. Sprowadza się on do tego, że powiaty oraz miasta na prawach powiatu muszą płacić OC za pojazdy, które przeszły na ich własność na podstawie przepisów art. 130a ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Ten obowiązek jest dla JST kosztowny. Dodatkowo – jak podkreślają samorządowcy – dotyczy pojazdów, które w zdecydowanej większości nie nadają się do dalszego użytkowania, a jedynie do utylizacji.

14 czerwca 2022 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. W trakcie posiedzenia omawiano m.in. skutki wejścia w życie uchwalonej 26 maja 2022 r. ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. Resort obliczył, że 98% pracowników w ochronie zdrowia będzie uprawnionych do podwyżki wynagrodzenia zasadniczego.

Obecni na posiedzeniu samorządowcy, zwracali uwagę na następujące kwestie: konieczność podniesienia ceny punktów (wyceny świadczeń), uwzględnienie w podwyżkach pracowników kontraktowych, konieczność podjęcia szybkich prac nad tematem, tak aby jeszcze w lipcu wypracować sprawiedliwe rozwiązanie. Przy okazji tej kwestii podniesiono problem wynagrodzeń pielęgniarek zatrudnionych w DPS – wciąż czekamy na projekt ustawy, który pozwoli na wpisanie DPS do rejestru podmiotów leczniczych prowadzonych przez wojewodów. Kolejnym punktem posiedzenia był projekt nowelizacji art. 94 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutycznego, regulującego rozkład godzin pracy aptek. Celem projektu zmian w prawie farmaceutycznym (wprowadzanych w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw) jest wprowadzenie rozwiązań w zakresie ekspedycji aptecznej, które odejdą od zasad przymusowego wyznaczania aptek do ich pełnienia na rzecz rozwiązań bardziej dobrowolnych, determinowanych również wprowadzeniem wynagrodzenia za pełnienie dyżurów. W związku z tym, ze proponuje się wprowadzeni odpłatnych dyżurów, projektodawca jest przekonany, że podmioty te będą chętniej pełnić te dyżury w przypadkach wyznaczenia do ich pełnienia. Zespół postanowił ponadto, że projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi zostanie zaopiniowany podczas dodatkowego posiedzenia Zespołu – 22 czerwca 2022 r.

13 czerwca 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST. W trakcie posiedzenia Zespół uzgodnił projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy przede wszystkim kwestii prowadzenia audytu. Ostatecznie strona rządowa, po uwagach strony samorządowej, zgodziła się na usunięcie przepisów dotyczących zasad udostępniania informacji pochodzących z audytu wewnętrznego. Druga istotna zmiana jaką uzgodniono to zwiększenie wysokości dochodów JST, od której jest ona objęta obowiązkiem zatrudnienia audytora wewnętrznego do 55 mln zł. Pozytywną opinię Zespołu uzyskał także projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, w którym określono m.in. zasady kwalifikowania wydatków związanych z udzielaniem pomocy uchodźcom z Ukrainy.

SENAT

10 czerwca 2022 r. Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki otrzymał „Białą Księgę” z obrad Samorządowego Okrągłego Stołu we Wrocławiu. Opracowanie, które zawiera pełne rekomendacje najpotrzebniejszych zmian prawnych w związku z przyjazdem do Polski 3 milionów uchodźców z Ukrainy, przekazał na konferencji prasowej w Senacie 10 czerwca br. prezydent Sopotu, Jacek Karnowski. Wiceprezydent Wrocławia Sebastian Lorenc przypomniał, że w obradach Samorządowego Okrągłego Stołu 8-9 maja br. we Wrocławiu uczestniczyło ponad 120 ekspertów, samorządowców, działaczy NGO, związkowców, przedstawicieli nauki, świata biznesu i nauki. Zwrócił uwagę, że sam uczestniczył w pracach przy jednym z ośmiu tzw. podstolików tematycznych, którym było mieszkalnictwo. Całe opracowanie można uznać za - jak mówił wiceprezydent Wrocławia – „gotowiec i ściągę dla parlamentu i polskiego rządu”. „Mogę powiedzieć w imieniu samorządów, że my sobie poradzimy z kryzysem uchodźczym, poradzimy sobie z otwartym, gościnnym, przyjaznym przyjmowaniem osób z Ukrainy. Chcemy tylko wsparcia od polskiego rządu. Chcemy, żeby nas solidnie, rzetelnie wsparli, a nie przeszkadzali” - oświadczył Lorenc. Nawiązał do tego prezydent Sopotu mówiąc, że samorządowcy „przyzwyczaili się brać sprawy w swoje ręce”. „Nie trzeba czekać, aż ktoś nam coś da coś narzuci, coś zada, tylko wsłuchać się w potrzeby naszych mieszkańców. W tym wypadku nowych mieszkańców, naszych gości z Ukrainy i razem z organizacjami pozarządowymi, z naszymi obywatelami, i wziąć sprawy w swoje ręce” - zaznaczył Jacek Karnowski. Jak dodał, celem i motywacją było „napisanie diagnozy i programu, jak przyjąć i być dobrym dla naszych nowych mieszkańców, jak ich zintegrować”. Podkreślił, że samorządowcy pracowali nad programem, który jest bardzo ważny dla gości z Ukrainy, ale też dla Polaków, którzy - jak to ujął - także są narodem uchodźców. „Mam nadzieję, że na podstawie tej »Księgi Prawdy« powstanie prawdziwa polityka imigracyjna” – powiedział Jacek Karnowski.

9 czerwca 2022 r. zakończyło się 44. posiedzenie Senatu. Tego dnia Izba rozpatrzyła 9 ustaw, 1 odrzuciła, do 3 wprowadziła poprawki. Senatorowie zdecydowali też o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych.

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przewiduje ona włączenie do działu: rozwój regionalny spraw związanych z przygotowaniem i realizacją Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) i inwestycji towarzyszących. Oznacza to przeniesienie zadań związanych z budową CPK z zakresu kompetencji ministra właściwego ds. transportu do kompetencji ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego. Nowela zakłada przyznanie bezpośrednio pełnomocnikowi rządu ds. CPK dotychczasowych kompetencji ministra transportu, m.in. w zakresie sprawowania nadzoru nad Przedsiębiorstwem Państwowym „Porty Lotnicze”.

Do ustawy o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej (projekt rządowy) senatorowie wprowadzili 11 poprawek, w większości legislacyjnych. Ustawa dostosowuje polskie prawo do unijnych przepisów. Określa kompetencje organów dotyczące systemu kontroli i nadzoru nad produkcją ekologiczną, wprowadza ułatwienia dotyczące stosowania nawozów dopuszczonych w innych państwach Unii Europejskiej i Turcji. Będzie je można łatwiej sprowadzać do Polski, co powinno zwiększyć ich dostępność dla rolników ekologicznych. Ustawa przewiduje wyższe stawki wsparcia dla rolników ekologicznych stosujących nasiona ekologicznej jakości.

Izba przyjęła z 22 poprawkami ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o podniesieniu współczynnika pracy dla zawodów medycznych o 0,25%. Zobowiązali też pracodawców do tego, aby podnosili wynagrodzenie pracowników medycznych i niemedycznych w miesiącu następującym po tym, w którym podnieśli oni swoje kwalifikacje. Usunęli ponadto przepis, który nakłada na strony umowy o pracę, a w praktyce na podmiot leczniczy, zamieszczanie w umowie o pracę informacji o stanowisku zajmowanym przez pracownika. Senatorowie poparli poprawkę, która ma zapobiegać dysproporcjom w wynagrodzeniu osób zatrudnionych na tym samym stanowisku, w różnych placówkach, ale tego samego podmiotu leczniczego. Przyjęli też zmianę, która zawęża obowiązek raportowania do AOTMiT wyłącznie do informacji o wynagrodzeniu pracowników, tak aby nie przekazywać informacji o osobach świadczących usługi na podstawie umowy cywilno-prawnej lub o podwykonawcach. Jedna z poprawek zamienia określenie stażysta na lekarz-stażysta, tak jak to jest używane w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza-dentysty. Kolejne zmiany przewidują dodanie do załączników ustawy zawodu technika farmaceutycznego do grupy zawodowej ze współczynnikiem pracy 0,94 oraz osoby mające certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień do grupy zawodowej ze współczynnikiem pracy 1,29.

Z 3 poprawkami senatorowie poparli ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna z nich nakłada na prokuratora obowiązek stwierdzenia okoliczności uzasadniającej podejrzenie, że ciąża pochodzi z czynu zabronionego w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Chodzi o pomoc obywatelkom Ukrainy, pokrzywdzonym na skutek działania okupanta na terytorium Ukrainy. Kolejna poprawka usuwa przepisy, które umożliwiają przesuwanie środków Funduszu Zapasów Interwencyjnych oraz Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg na wykonywanie zadań Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Następna sankcjonuje nie tylko niedopełnienie obowiązku powiadomienia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy, ale także dokonanie powiadomienia po terminie wyznaczonym przez przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

9 czerwca 2022 r. odbyło się robocze spotkanie strony samorządowej KWRiST z przedstawicielami Ministerstwa Infrastruktury. Dyskutowano na nim m.in. projekt projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie kursu reedukacyjnego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. W trakcie spotkania resort infrastruktury zapowiedział, że zmianie ulegną stawki opłat za kursy reedukacyjne o których mowa w art. 105 ust. 3 i ust. 5 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, czyli kurs reedukacyjny w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz kurs reedukacyjny w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii. Zgodnie z deklaracją Ministerstwa Infrastruktury opłaty za te kursy mają zostać podniesione z 500 zł do 2000 zł.

10 czerwca 2022 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu. Zespół postanowił m.in., że na najbliższym plenarnym posiedzeniu KWRiST stanie sprawa obowiązku ubezpieczania pojazdów, które na mocy postanowień sądowych stają się własnością powiatów. - Ten problem podnosimy od lat siedmiu i przez te siedem lat jesteśmy konsekwentnie odsyłani pomiędzy resortami do resortu, który ma się tym zająć. Po czym mijają kolejne lata i sprawa tak jak była nie ruszona tak pozostaje nie ruszona. Natomiast Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny coraz dokładniej nas weryfikuje, czy aby na pewno ubezpieczyliśmy. My już czujemy presje czasu, żeby sprawę rozwiązać. Zasygnalizowanie problemu na posiedzeniu KWRiST na pewno nie zawadzi, bo wtedy będziemy mieli sytuację taką, że właściwi ministrowie, w więc także MF i MSWiA będzie wiedział, że sprawa nie umarła tylko dalej funkcjonuje i trzeba się z nią zmierzyć. Wówczas trzeba będzie podjąć rozmowy robocze, których celem będzie poradzenie sobie z konsekwencjami art. 130a Prawa o ruchu drogowym – mówił Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura Zwoiązku Powiatów Polskich.

Zespół pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie kursu reedukacyjnego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Natomiast projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych oraz ich wtórników (MI 192) otrzymał negatywną opinię. – Projekt był omawiany na spotkaniu w Ministerstwie Infrastruktury 9 czerwca br. – poinformował Grzegorz Kubalski. – Jednak w przypadku tego rozporządzenia otrzymaliśmy jednoznaczną ocenę, że ministerstwo nie planuje żadnych działań do podniesienia tych opłat. W konsekwencji my nie widzimy możliwości, aby ten projekt zaopiniować pozytywnie.

SEJM

8 czerwca 2022 r. zakończyło się 56., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalono m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy doprecyzowania przepisów obowiązującej ustawy i m.in. rozszerzenia katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL oraz dostosowania przepisów ustawy do sytuacji, w której bezpośredni wjazd na terytorium RP z terytorium Ukrainy nie jest już konieczny dla objęcia obywatela Ukrainy przepisami ustawy.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania obowiązujących przepisów w celu spełnienia przez Polskę w pełni wymagań dyrektywy 91/271/EWG, w szczególności przez wprowadzenie mechanizmów mobilizujących i sankcyjnych odnoszących się do monitorowania i kontroli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków ujętych w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększenia Odporności w ramach reformy B3.1. "Wsparcie zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej na terenach wiejskich" zawartego w celu B3. "Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska".

ustawę o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (projekt senacki). Nowelizacja dotyczy realizacji postulatu zawartego w petycji; dopuszczenia możliwości doręczania pism na adres skrytki pocztowej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zabezpieczenia środków finansowych na realizację zadań wynikających z funkcjonowania w Polsce systemu oceny i zarządzania jakością powietrza.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia kolejnego etapu cyfryzacji procesów administracyjnych w obszarze budownictwa oraz przepisów umożliwiających obywatelom - inwestorom prowadzenie dziennika budowy i dokumentowania przebiegu robót budowlanych w postaci elektronicznej.

ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy usprawnienia mechanizmu finansowania programu budownictwa socjalnego i komunalnego obejmującego bezzwrotne finansowe wsparcie z budżetu państwa na rozwój budownictwa zaspokajającego potrzeby mieszkaniowe osób o niższych dochodach.

2 czerwca 2022 r. obradował doraźny Zespół ds. pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie spotkania dyskutowano m.in. o postulatach zgłaszanych przez jednostki samorządu terytorialnego w tym zakresie.

Rząd przedstawił informację na temat tych, które zostały uwzględnione (oraz sposobie ich uwzględnienia), a także tych postulatów, które uwzględnione nie zostały i dlaczego. Strona samorządowa wskazała natomiast kolejne problemy, które w jej ocenie wymagają pilnego rozwiązania z zakresu ochrony zdrowia, edukacji, czy pracy i pomocy społecznej. Wiceminister Szefernaker poinformował, że w kolejnych tygodniach będą się odbywać spotkania w tzw. podstolikach tematycznych. Rząd chce bowiem systematycznie informować przedstawicieli samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych o planowanych działaniach wobec uchodźców i wspólnie je wprowadzać. O wprowadzanych rozwiązaniach z zakresu ochrony zdrowia informował wiceminister Waldemar Kraska, który przedstawił przede wszystkim nowe rozwiązania dotyczące rozliczania ryczałtów. Samorządowcy zwracali natomiast uwagę na konieczność przyśpieszenia procedur związanych z wydawaniem zgód na zatrudnianie lekarzy z Ukrainy. Ponieważ część procedur blokuje Naczelna Izba Lekarska padła propozycja zorganizowania spotkania z jej przedstawicielami, aby przekonać lekarski samorząd zawodowy, że zatrudnianie lekarzy z Ukrainy jest potrzebne i korzystne. Większość samorządowych postulatów dotyczących edukacji została już przyjęta i zapisana w ustawie pomocowej bądź rozporządzeniach. Wiceprezydent Warszawy, Renata Kaznowska apelowała o wypracowanie mechanizmu wsparcia od nowego roku szkolnego nauki zdalnej uczniów ukraińskich, których w stolicy może być nawet 70 tysięcy. W tej chwili w szkołach i przedszkolach jest ich 17,5 tysiąca. Potrzebne są też pieniądze na budowę nowych i modernizację istniejących placówek oświatowych, by nie obniżać standardu nauki. Strona samorządowa z zadowoleniem przyjęła przedstawioną przez Barbarę Sochę, wiceminister Rodziny i polityki społecznej informację o zmianie przepisów wydłużających okres, w którym dzieci z Ukrainy mogą korzystać z opieki dziennego opiekuna. - Proponujemy, żeby dzienny opiekun mógł sprawować opiekę nad dzieckiem do czasu rozpoczęcia przez nie obowiązku szkolnego, a nie do ukończenia 5. roku życia – mówiła wiceminister. – Natomiast w kwestii orzeczeń o niepełnosprawności pozostajemy przy naszym stanowisku – dodawała Barbara Socha. Oznacza to, że osoby niepełnosprawne z Ukrainy, aby korzystać z takich samych świadczeń jak niepełnosprawni Polacy muszą przejść procedurę orzekania o niepełnosprawności. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie chce się zgodzić tutaj na żądne ustępstwa, w szczególności na wydawanie tymczasowych (np. ważnych pół roku) zaświadczeń. W trakcie spotkania samorządowcy zwracali także uwagę na konieczność znalezienia formuły finansowania pobytu w domach pomocy społecznej i zakładach opiekuńczo – leczniczych uchodźców z Ukrainy. Samorządowcy przyznali, że liczba pensjonariuszy nie jest może duża, ale dla poszczególnych jednostek wydatki związane z ich utrzymaniem (ok. 4,5 tys. zł miesięcznie za osobę) już obecnie zaczynają stanowić problem.

SENAT

1 czerwca 2022 r. obradowały senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Połączone Komisje wprowadziły liczne poprawki do nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym i innych ustaw. Liczne poprawki redakcyjne, doprecyzowujące i przywracające zgodność z techniką legislacyjną do ustawy wprowadziło także Biuro Legislacyjne Senatu. Przedstawiciel biura ocenił, że przyjęta przez Sejm ustawa jest niepełna i m.in. pomija orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie obecnej Krajowej Rady Sądownictwa.

1 czerwca obradowała także senacka Komisja Budżetu i Finansów Państwa, która postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw z poprawkami. Senatorowie opowiedzieli się za przywróceniem możliwości określenia podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osób samotnie wychowujących dzieci. Dzięki tej zmianie z preferencyjnego rozliczenia skorzystaliby wszyscy rodzice samotnie wychowujący dzieci, a nie tylko ci, których dziecko ma orzeczoną niepełnosprawność, jak uchwalił Sejm. W wypadku opieki naprzemiennej ze wspólnego opodatkowania mógłby skorzystać ten z rodziców, z którym dziecko mieszka. Senatorowie przyjęli też poprawki legislacyjne, przedstawione przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Zastrzeżenia natury konstytucyjnej biura legislacyjnego budziły przepisy dotyczące m.in.: wspólnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci, obowiązku obliczania hipotetycznego podatku należnego za 2022 r. tylko dla podatników uprawnionych do tzw. ulgi dla klasy średniej, rejestru umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw przewiduje m.in. obniżenie stawki podatku PIT z 17 do 12% przy zachowaniu kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł i drugiego progu podatkowego w wysokości 120 tys. zł. Obniżka podatku dochodowego wiąże się z likwidacją ulgi dla klasy średniej.

SEJM

31 maja 2022 r. na posiedzeniu wyjazdowym w Kędzierzynie-Koźlu obradowała sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży. Posłowie dyskutowali na temat propozycji nowych regulacji i działań, ukierunkowanych na podnoszenie jakości edukacji włączającej. Informację w tej sprawie pt.: „Edukacja włączająca – szansa czy zagrożenie” przedstawiła Marzena Machałek, wiceminister edukacji i nauki. Rząd nie ma planów, aby wszystkie dzieci z niepełnosprawnościami włączyć do szkół ogólnodostępnych. Obecnie 67% dzieci ze specjalnymi potrzebami uczęszcza do szkół powszechnych. To rodzice podejmują decyzję, do jakiego rodzaju szkoły uczęszcza ich dziecko. Obecnie funkcjonują 23 szkoły, w których prowadzony jest pilotażowy program połączenia zasobów szkół i uczestnictwa pedagogów specjalistów w nauczaniu. W roku 2023 r. zostanie zwiększona subwencja, a od 1 września 2022 r. zostaną przeznaczone dodatkowe środki pieniężne na zatrudnienie specjalistów w szkołach specjalnych. Uczestniczący w dyskusji dyrektorzy szkół specjalnych i rodzice dzieci z niepełnosprawnościami podkreślali przede wszystkim konieczność funkcjonowania w systemie szkolnictwa szkół i ośrodków specjalnych, pytali również między innymi o system orzeczeń, kontynuowanie opieki i nauki po 25 roku życia i poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

30 maja 2022 r. odbyło się plenarne posiedzenie KWRiST. W trakcie posiedzenia komisja zaopiniowała 24 projekty ustaw i rozporządzeń. Negatywną opinię Komisja wystawiła projektowi ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa (Ministerstwo Zdrowia).

Zdaniem samorządowców, ustawa przywraca ręczne sterowanie i centralne zarządzanie szpitalami, a powoływana nią Agencja Rozwoju Szpitali jest niepotrzebnym tworem, na który zostaną przeznaczone ogromne środki. Znakomita większość ze zgłoszonych blisko 2 tysięcy uwag nie została uwzględniona. Ponadto w trakcie posiedzenia ustalono, że jeszcze w czerwcu odbędzie się rządowo-samorządowe spotkanie poświęcone problemom oświatowym, przede wszystkim związanym z finansowaniem zadań edukacyjnych. Spotkanie, w którym ma uczestniczyć minister edukacji i nauki oraz minister finansów ma zostać zorganizowane przed kolejnym plenarnym posiedzeniem KWRiST (zaplanowanym na 21 czerwca), w którym udział zapowiedział premier Morawiecki.

25 maja 2022 r. obradował Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, który kontynuował dyskusję nad projektem ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa. I chociaż posiedzenie zakończyło się decyzją, że opinię na temat projektu wyda Komisja (na posiedzeniu 30 maja), to przedstawiona przez przedstawicieli JST ocena projektu ewidentnie wskazuje, że opinia będzie negatywna. Ministerstwo Zdrowia (autor projektu ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa) oraz strona samorządowa KWRiST różnią się co do podstawowych założeń tego projektu. W ocenie samorządowców wprowadza on ręczne sterowanie systemem ochrony zdrowia, ingeruje w ustrój JST oraz w prawo własności JST. Ponadto w ocenie strony samorządowej projekt przewiduje powołanie nowego podmiotu w systemie ochrony zdrowia – Agencji Rozwoju Szpitali, która – w ocenie samorządowców – jest niepotrzebna, a pieniądze wydane na jej utworzenie i funkcjonowanie mogłyby zostać wydane rozsądniej.

26 maja 2022 r. zakończyło się 55. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

Ustawę o zmianie ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy wprowadzenia umożliwiających m.in.: elektroniczne składanie wniosku o wpis do ewidencji producentów; sporządzanie elektronicznych kopii dokumentów; prowadzenie postępowań ze skopiowanymi elektronicznie dokumentami oraz z elektroniczną kopią dokumentów; elektroniczne składanie wniosku o wypłatę oraz wniosku o przyznanie pomocy, tzw. wniosku transferowego, w ramach działań zalesieniowych objętych PROW 2004 - 2006 i PROW 2007 – 2013.

Ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. Od 1 lipca 2022 r. wzrosną gwarantowane poziomy najniższych wynagrodzeń zasadnicze niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych. W zależności od grupy będzie to podwyżka gwarantowanego wynagrodzenia zasadniczego od 17% do 41%, przy czym średnio najniższe wynagrodzenie zasadnicze wzrośnie o 30%. Przykładowy wzrost gwarantowanych najniższych wynagrodzeń zasadniczych wyniesie:

lekarz specjalista (II stopień): z 6 769 zł do 8 210 zł – wzrost o 1 441 zł;
lekarz ze specjalizacją I stopnia: z 6 201 zł do 8 210 zł – wzrost o 2 009 zł;
mgr pielęgniarstwa, fizjoterapii, farmaceuta oraz diagnosta laboratoryjny ze specjalizacją: z 5 478 zł do 7 304 zł – wzrost o 1 827 zł;
mgr farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, oraz psycholog bez specjalizacji: z 4 186 zł do 5 775 zł – wzrost o 1 590 zł;
ratownik medyczny oraz pielęgniarka ze średnim wykształceniem: z 3 772 zł do 5 323 zł – wzrost o 1 550 zł;
opiekun medyczny oraz technik medyczny ze średnim wykształceniem: z 3 772 zł do 4 870 zł – wzrost o 1 097 zł;
sanitariusz oraz salowa: z 3 049 zł do 3 680 zł – wzrost o 632 zł.

W konsekwencji wzrostu wynagrodzeń zasadniczych wzrosną także naliczane od nich pochodne. Spowoduje to, że faktyczne wzrosty wynagrodzeń będą jeszcze wyższe. Ponadto, podmiot leczniczy, który jest pracodawcą, będzie musiał wskazać w umowie o pracę każdego pracownika objętego ustawą, informację o grupie zawodowej, do której pracownik powinien zostać przypisany w związku z kwalifikacjami wymaganymi na stanowisku pracy. Przypominamy: projekt ustawy został negatywnie zaopiniowany przez KWRiST. W ocenie strony samorządowej KWRiST główną wada projektu jest fakt, że zaplanowana kwota nie pokrywa wszystkich faktycznych kosztów, które będą musiały ponieść podmioty lecznicze w związku z podwyżkami (projekt nie obejmuje swym zakresem pracowników zatrudnionych na podstawie innej niż umowa o pracę - kontrakty. Tymczasem na kontraktach właśnie pracuje w szpitalach bardzo wielu lekarzy. Pracownicy niemedyczni zaś są często zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych. tych dwóch grup ustawa nie obejmuje, a koszty podwyżek dla nich będą musiały ponieść podmioty lecznicze).

Ustawę o kolejnym w 2022 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, projekt dotyczy wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego – 14. emerytury. Rozwiązanie to będzie zastosowane do emerytur i rent w systemie powszechnym, rolników, służb mundurowych, emerytur pomostowych, świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, rent socjalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rodzicielskich świadczeń uzupełniających, świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych oraz rent inwalidów wojennych i wojskowych (art. 2 projektowanej ustawy).

SENAT

25 maja 2022 r. obradowała senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Komisja rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o przetwarzaniu informacji kryminalnych, którą przyjęła jednogłośnie bez poprawek. Projekt pochodzący z przedłożenia rządowego ma na celu poszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wielokrotnego i nieograniczonego przeszukiwania Centralnego Systemu Ksiąg Wieczystych o szefa Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej i KRUS. Obecnie w sądach jest przeszło 25 tys. wniosków z zapytaniami o informacje zawarte w księgach wieczystych, w tym ponad 21 tys. wniosków z Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej i ponad 5 tys. postępowań hipotecznych. Po wpłynięciu takiego wniosku sąd musi go zaakceptować, wyszukać informacje w księdze wieczystej, a następnie udzielić odpowiedzi w formie pisemnej. Zgodnie z ustawą podmioty uprawnione będą mogły same skorzystać z elektronicznego wyszukiwania informacji, co pozwoli zaoszczędzić koszty i zmniejszy nakład pracy sądów. Nowela przyspieszy proces automatyzacji ksiąg wieczystych. Będzie to kolejny krok do elektronizacji systemu wymiaru sprawiedliwości.

24 maja 2022 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu, która zarekomenduje Izbie wprowadzenie 5 poprawek do ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów ze statków. Jak wyjaśniła, przedstawicielka Ministerstwa Infrastruktury, ustawa, wdrażająca dyrektywę 2019/883 w sprawie portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków, ma ograniczyć zanieczyszczenie Bałtyku przez statki wpływające do portów. Zakłada, że podmiot zarządzający portem lub przystanią morską zapewnia statkom korzystającym z portu lub przystani morskiej na jego terenie dostęp do portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków. Za odbiór i przetwarzanie tych odpadów armatorzy wnoszą opłaty: pośrednią, dodatkową i specjalną. Opłatę pośrednią, czyli za świadczenie usług portowych w zakresie portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków, uiszcza się za każdy statek niezależnie od faktycznego odprowadzania z niego odpadów. Opłata pośrednia obejmuje koszty pośrednie i co najmniej 30% całkowitych kosztów bezpośrednich rzeczywistego odprowadzania i przetwarzania odpadów ze statków w roku poprzedzającym, z możliwością uwzględnienia również kosztów związanych z przewidywanym natężeniem ruchu w roku następnym. Poprawki, zaproponowane przez Biuro Legislacyjne, miały charakter legislacyjny, redakcyjny, zapewniający spójność terminologiczną i zgodność z zasadami techniki prawodawczej.

12 maja zakończyło się 54., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in.: rozpatrzyli poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). W roku szkolnym 2021/2022, podobnie jak w roku szkolnym 2020/2021, egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny zostaną przeprowadzone na podstawie odrębnych wymagań egzaminacyjnych, określonych w przepisach rozporządzeń wydanych na podstawie nowych upoważnień zawartych w projektowanej ustawie.

Wymagania te będą stanowiły zawężony katalog w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Wymagania egzaminacyjne na rok szkolny 2021/2022 będą tożsame z wymaganiami egzaminacyjnymi na rok szkolny 2020/2021, opracowanymi przez zespoły ekspertów powołanych przez Ministra Edukacji i Nauki na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Należy zauważyć, że pomimo opracowania nowych wymagań egzaminacyjnych nie został zniesiony obowiązek realizacji przez nauczycieli podstawy programowej kształcenia ogólnego w pełnym zakresie. Jednocześnie realizacja kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, innego sposobu kształcenia lub kształcenia w tzw. „systemie hybrydowym” w latach szkolnych 2019/2020 i 2020/2021 utrudniła realizację niektórych treści podstawy programowej kształcenia ogólnego, co uzasadnia dostosowanie wymagań egzaminacyjnych dla uczniów i absolwentów kończących dany etap edukacyjny i przystępujących do egzaminów zewnętrznych.

uchwalili i skierowali do Senatu ustawę o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dostosowuje polskie przepisy do dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących ustalenia zaktualizowanych metod oceny hałasu oraz metod oceny szkodliwych skutków hałasu w środowisku. Chodzi m.in. o obowiązek stosowania zaktualizowanych metod oceny hałasu, uwzględniających najnowszą wiedzę w tym zakresie. Nowelixzacja przewiduje m.in., że Marszałek województwa będzie mógł nakładać – na zarządzającego drogami innymi niż autostrady i drogi ekspresowe, które usytuowane są w miastach na prawach powiatu – obowiązek sporządzenia i przedkładania marszałkowi województwa przeglądu ekologicznego. Przegląd ekologiczny służy usprawnieniu działalności marszałka województwa, który realizuje niektóre przepisy ustawy – Prawo ochrony środowiska. Przegląd ten dostarcza informacji na temat faktycznego oddziaływania konkretnego obiektu na środowisko, a w przypadku gdy obiekt nie spełnia przepisów o ochronie środowiska – proponuje działania naprawcze, które marszałek województwa analizuje w postępowaniu mającym ograniczyć negatywne oddziaływanie na środowisko.
uchwalili i skierowali do Senatu ustawę o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja włącza do działu rozwój regionalny spraw związanych z przygotowaniem i realizacją m.in. inwestycji dotyczących Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz inwestycji towarzyszących
uchwalili i skierowali do Senatu ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy utworzenia systemu teleinformatycznego mającego na celu ułatwienie nawiązywania kontaktów między pracodawcami a poszukującymi pracy obywatelami Ukrainy przebywającymi na terytorium Polski w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium ich państwa.

12 maja 2022 r. Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła raport o uchodźcach z Ukrainy w największych polskich miastach – „Miejska gościnność: wielki wzrost, wyzwania i szanse”, opracowany przez Centrum Badań i Analiz Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza. Raport przedstawił dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich – Tomasz Fijołek. Na podstawie danych z telefonów komórkowych pozwalających określić m.in. język telefonu i koordynaty GPS oraz dane z rejestru PESEL ustalono, że 69% uchodźców z Ukrainy przebywa w obszarach metropolitalnych.

Najwięcej w warszawskim ponad 469 tys., w tym w samej Warszawie blisko 270 tys., w górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii 302 tys. oraz wrocławskim obszarze metropolitalnym 302 tys. Dane dotyczące całych obszarów nie oddają jednak specyfiki niektórych miast, np. w Rzeszowie 104,78 tys. Ukraińców stanowi 53% ogółu mieszkańców. Dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich zreferował też najważniejsze kwestie odbytego we Wrocławiu 9 maja 2022 r. samorządowego okrągłego stołu „Samorząd – rząd – organizacje pozarządowe – Ukraina – biznes – nauka”. Podczas tego spotkania poruszane były kwestie: dostępu do rynku pracy, włączenia ukraińskich dzieci i młodzieży do polskiego systemu edukacji, relokacji uchodźców między miastami, uelastycznienia najmu mieszkań, wzmocnienia finansowania pomocy uchodźcom poprzez środki z UE. Departamentu Administracji Publicznej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Grzegorz Ziomek poinformował, że numer PESEL otrzymało 1,096 mln Ukraińców. Na pomoc uchodźcom jednostki samorządu terytorialnego otrzymały z budżetu państwa 1,466 mld zł oraz 572 mln zł na wypłatę 40 zł za dzień osobom goszczącym Ukraińców. W dyskusji posłowie wysoko ocenili znaczenie przedstawionego raportu, interesowali się metodologią badań i strukturą mobilności, w tym zewnętrznej. W przypadku tej ostatniej jest problem w ustaleniu kierunków tranzytu, bowiem decyzją Rady Europejskiej z 4 marca 2022 r. uchodźcom zagwarantowano swobodny przepływ. Posłowie wyrazili też zainteresowanie kolejnymi, zaktualizowanymi raportami dotyczącymi uchodźców.

10 maja 2022 r. Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej na posiedzeniu zapoznała się z oceną funkcjonowania przepisów dotyczących budżetów obywatelskich, w opiniach Ministra Finansów, Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych oraz organizacji i jednostek samorządu terytorialnego. Posłowie otrzymali wyniki kontroli NIK o funkcjonowaniu budżetów partycypacyjnych z 2019 r. oraz wyniki kontroli NIK o budżecie obywatelskim m.st. Warszawy z 2022 r. Opinię Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przedstawiła zastępca przewodniczącego KRRIO – Luiza Budner-Iwanicka. Według Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych obecnie obowiązujące regulacje ustawowe nie rozstrzygają jednoznacznie kwestii związanych z niezrealizowaniem zadań zgłoszonych w ramach zadań budżetu obywatelskiego w okresie w okresie jednego roku budżetowego i możliwości wprowadzania ich do wieloletniej perspektywy finansowej. Podobną opinię wyrazili również przedstawiciele Związku Województw RP. Unia Metropolii Polskich w swej opinii uznała, że ustanowienie głosowania jako jedynego dopuszczalnego sposobu wyboru projektów usztywniło proces, sprowadzając głos obywateli do poziomu plebiscytu, mocno ograniczając deliberatywne metody wyłaniania projektów, jakie praktykuje się w innych krajach. Błędem – według UMP – jest przepis mówiący, że budżet obywatelski jest formą konsultacji społecznych, a nie mechanizmem współdecydowania. Wynik konsultacji społecznych pełni zatem funkcję doradczą, orientacyjną, ale nie jest wiążący dla organu władzy, w przeciwieństwie do wyników głosowania w budżecie obywatelskim. UMP dostrzega także w przepisach dotyczących budżetów partycypacyjnych, używanie pojęć wieloznacznych lub nieposiadających definicji.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 maja 2022 r. Zespół ds. Infrastruktury Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST pozytywnie zaopiniował podział tzw. rezerwy drogowej subwencji ogólnej według kryteriów ustalonych w sierpniu 2021 r. Na zadania mostowe, drogi oraz promy 102 samorządy otrzymają 316,3 mln zł. Do otrzymanych 316 mln zł samorządy ze swojej kasy dołożą drugie tyle, jako że rezerwa zakłada 50-procentowe dofinansowanie. Ponieważ obecnie JST mogą sięgać po pieniądze na korzystniejszych zasadach, choćby w ramach programu Polski Ład, rezerwa nie została wykorzystana w całości - pozostało prawie 20 mln zł. Przedstawiciele strony samorządowej zaproponowali w związku z tym, by resort infrastruktury zorganizował drugi nabór wniosków, ewentualnie – „dogrywkę” dla tych JST, które złożyły wnioski, ale z różnych względów nie otrzymały dofinansowania. Postulat ten nie został przyjęty. Jak poinformował Marek Wiewióra, dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w resorcie finansów pieniądze te zwiększą środki rezerwy subwencji ogólnej, o której mowa w art. 36 ust. 4 pkt 1 ustawy o dochodach JST i zostaną w całości przeznaczone dla samorządów.

Na tym samym posiedzeniu Zespół ds. Infrastruktury KWRiST kontynuował rozpoczętą podczas kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na temat wprowadzenia zmian w Programie Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Jak poinformował Michał Baj, dyrektor Zarządzający Programami Inwestycyjno-Mieszkaniami w Banku Gospodarstwa Krajowego W pierwszej edycji RPIS PŁ dofinansowanie otrzymało 4040 wniosków, czyli tyle właśnie inwestycji zostało objętych dofinansowaniem. Spośród tych 4040 inwestycji umowy na realizację inwestycji zostały podpisane dla 1203 inwestycji. Najwięcej podpisanych umów dotyczy inwestycji w infrastrukturę drogową, drugie pod względem liczby są umowy dotyczące inwestycji w infrastrukturę wodociągowo – kanalizacyjną (223), a trzecie miejsce zajmują inwestycje w infrastrukturę sportową (82 podpisane umowy). BGK zbadało także dynamikę podpisywania umów w 2022 r. Wynik pokazuje, że w każdym kolejnym tygodniu podpisywanych jest średnio około 60 umów więcej niż w poprzednim tygodniu. Średni tygodniowy przyrost ilości podpisywanych umów w 2022 r. wynosi 39%, natomiast średni tygodniowy przyrost kwot podpisanych w 2022 r. umów wynosi 19%. Jak podkreślił dyrektor Michał Baj dotychczasowe dane nie pozwalają jednocześnie stwierdzić, że po wybuchu wojny na Ukrainie doszło do załamania dynamiki podpisywania umów. Zebrane dane nie pozwalają tez wnioskować o tym jaki wpływ na podpisywanie umów ma sytuacja makroekonomiczna. I to właśnie ma zostać zbadane podczas planowanego badania ankietowego, które ma objąć także pozostałą grupę zakwalifikowanych do dofinansowania wniosków, a więc z tej puli ponad 2800 wniosków, co do których umowy realizacyjne jeszcze nie zostały podpisane. Przedstawiona przez dyrektora Michała Baja informacja nie uspokoiła przedstawicieli strony samorządowej, którzy podtrzymali postulaty zgłoszone do FIS Polski Ład. Jak podkreślali samorządowcy problemy mogą dotknąć przede wszystkim inwestycje kubaturowe. To tutaj wzrost cen materiałów budowlanych oraz odpływ pracowników (głównie w związku z wojną w Ukrainie) może spowodować, że samorządy będą rezygnować z ich realizacji. Wskazywał na to m.in. Edward Maniura burmistrz Lublińca – Otrzymaliśmy dofinansowanie na projekt turystyczny. Ogłaszamy już trzeci przetarg, bo do dwóch pierwszych żaden wykonawca się nie zgłosił. Obawiam się że w inwestycjach kubarurowych możemy spotkać się z brakiem wykonawców i zdecydowanie wyższych kosztów inwestycji. Dlatego potrzebne jest uelastycznienie zasad realizacji inwestycji poprzez zezwolenie samorządom na zmianę ich zakresu. Będziemy o to naciskać rząd i apelujemy, aby BGK ze swojej strony również wskazywał na konieczność wprowadzenia w Programie Inwestycji Strategicznych stosownych zmian – mówił burmistrz Lublińca. Innym sposobem na zwiększenie dynamiki podpisywania (w ocenie strony samorządowej) umów może być wprowadzenie zmiany w częstotliwości płatności za realizację inwestycji. - Wysokie ceny ofert na przetargach w ramach Programu Inwestycji Strategicznych wynikają również z przełożenia prawie całości finansowania zadania na wykonawców, którzy muszą posiłkować się komercyjnymi kredytami na ich sfinansowanie. Takie przełożenie ciężaru finansowego na wykonawców eliminuje mniejsze, słabsze finansowo firmy lokalne, dając preferencje dużym firmom posiadającym większy kapitał, dlatego wnioskujemy o wprowadzenia możliwości zwiększenia częstotliwości płatności za wykonanie zadania na minimum kwartalne rozliczenia lub zgodnie z zawartym pomiędzy zamawiającym a wykonawcą harmonogramem prac i płatności – mówił Mariusz Marszał, doradca ds. legislacyjnych przewodniczącego Związku Gmin Wiejskich RP. Dyskusja będzie kontynuowana.

4 maja 2022 r. odbyło się pierwsze posiedzenie doraźnego Zespołu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego ds. uchodźców wojennych z Ukrainy.

Zespół składa się z 12 osób – po 6 reprezentantów strony samorządowej i rządowej. Zespołowi współprzewodniczą: Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, pełnomocnik rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy oraz Jacek Karnowski, prezydent Sopotu, przedstawiciel Związku Miast Polskich. Członkami Zespołu po stronie samorządowej są również: wiceprezydentka Warszawy Renata Kaznowska, marszałkini województwa lubuskiego Elżbieta Polak, starosta poznański Jan Grabkowski, wójt Terespola Krzysztof Iwaniuk oraz burmistrz Proszowic Grzegorz Cichy. Stronę rządową w Zespole reprezentują: minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, sekretarz stanu w KPRM, pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa Janusz Cieszyński, wiceminister zdrowia Waldemar Kraska oraz wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak. Strona samorządowa podkreśliła zdecydowanie, że propozycje rozwiązania bieżących problemów związanych z edukacją, zdrowiem, rynkiem pracy i polityką społeczną powinny znaleźć się w kolejnej nowelizacji specustawy w sprawie uchodźców wojennych z Ukrainy. Za istotne uznano też opracowanie długofalowej polityki migracyjnej. Zmiana modelu świadczeń i dodatkowe środki pieniężne dla szpitali – to główne postulaty strony samorządowej w kwestii systemu opieki zdrowotnej w sytuacji przyjmowania uchodźców. Argumentem była sytuacja braku zmiany umów ryczałtowych mimo napływu uchodźców. W kwestii edukacji, strona samorządowa za najistotniejsze uznała większe dofinansowanie kształcenia uczniów w systemie ukraińskim, sprawnej organizacji tzw. punktów przedszkolnych czy decyzji odnośnie do egzaminów ósmoklasistów. Samorządowcy byli zgodni co to tego, że konieczne są konkretne i sprawne działania. Jak zapewniła strona rządowa, poselski projekt w sprawie zmiany statusu szkół niepublicznych na publiczne oraz zawierający niekorzystne rozwiązania dotyczące kształcenia dorosłych, nie powinien być procedowany. W kontekście rynku pracy najważniejszą kwestią wydaje się nauka języka polskiego przez Ukraińców. Właśnie to zadanie zdaniem strony samorządowej powinno być mocno dofinansowane z Funduszu Pomocy. Posługiwanie się językiem polskim jest bowiem kluczowe dla znalezienia pracy. Dyskutowano też o formach pomocy przedsiębiorcom, by łatwiej mogli zatrudniać pracowników z Ukrainy.

28 kwietnia 2022 r. zakończyło się 53., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy).

Nowelizacja dotyczy wydłużenia do 120 dni okresu, za który może być przyznane świadczenie pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz zakłada gromadzenie danych osób, na które zostały złożone wnioski, w celu monitorowania wydatkowania środków publicznych oraz wyeliminowania ewentualnych nadużyć w tym zakresie.

ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (projekt komisyjny). Nowelizacja dotyczy propozycji skreślenia w art. 5a ust. 6 ustawy wyrazów: „w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych”, co umożliwi radom gminy dokonanie podziału środków budżetu obywatelskiego w sposób znacznie bardziej elastyczny, dostosowany do uwarunkowań w konkretnej gminie.

Ustawę o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (projekt rządowy). Ustawa dotyczy podstawy dla realizacji umowy partnerstwa, w tym wdrażania programów dotyczących polityki spójności w perspektywie finansowej 2021-2027. Nowe przepisy wynikają z rozpoczęcia w 2021 r. nowej, siedmioletniej perspektywy finansowania polityki spójności z budżetu UE. Ustawa wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Określa również zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie wprowadza się także szczegółowe przepisy dotyczące Krajowego Planu Odbudowy.

ustawę o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy przedłużenia o trzy lata tj. do dnia 31 grudnia 2024 r. obowiązku zapewnienia najemcom przez właściwą gminę w razie wypowiedzenia najmu prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który wymaga opróżnienia.

ustawę o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zapewnienia nauczycielom podwyżki (o 4,4%) od dnia 1 maja 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków do wynagrodzenia.

SENAT

27 kwietnia 2022 r. senatorowie z Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu zapoznali się ze stanowiskiem Instytutu Zielonej Gospodarki w sprawie Krajowego Planu Odbudowy (KPO). W ocenie instytutu KPO powinien zostać zmieniony, tak aby urealnić czas realizacji inwestycji, uwzględnić cele klimatyczne UE i obecną sytuacją gospodarczą. W stanowisku podkreślono, że szczególnie należy wspierać proces odchodzenia od importu paliw kopalnych z Rosji i zastępowania ich odnawialnymi źródłami energii oraz inwestycjami w efektywność energetyczną. Instytut Zielonej Gospodarki apeluje też o pełne wykorzystanie pożyczkowej części KPO. Środki te można byłoby wykorzystać przy realizacji inwestycji termomodernizacyjnych i wymiany źródeł ciepła.

27 kwietnia 2022 r. komisja: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej jednomyślnie poparły ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Nowela wydłuża do 120 dni wypłatę świadczenia za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia uchodźcom z Ukrainy. Wysokość takiego świadczenia to 40 złotych za osobę dziennie. Nowelizacja umożliwia monitorowanie wypłaty świadczeń. Zgodnie z nowymi przepisami minister ds. informatyzacji będzie prowadził bazę danych wniosków o świadczenie, na podstawie której gminy będą mogły weryfikować zawarte w nich informacje. Dane zgromadzone w bazie minister ds. informatyzacji udostępni resortom spraw wewnętrznych i rodziny, wojewodom i gminom. Dzięki temu gminy będą mogły skontrolować, czy w tym samym czasie dla danej osoby nie złożono już wniosku z innym adresem zakwaterowania, a także porównać dane we wniosku z danymi w rejestrze PESEL. Będą mogły też sprawdzić datę wjazdu obywatela Ukrainy do Polski. Ustawa przewiduje, że pokrywany przez wojewodę koszt obsługi przez gminę zadania dotyczącego świadczeń wynosi 16 zł za każdy rozpatrzony wniosek. W wypadku weryfikacji przez gminę warunków zakwaterowania i wyżywienia będzie to 32 zł za każdy rozpatrzony wniosek.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

27 kwietnia 2022 r. odbyło się comiesięczne posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na posiedzeniu powołany został Zespół ds. uchodźców wojennych z Ukrainy. sprawami związanymi z realizowaniem przez jednostki samorządu terytorialnego zadań w związku z przybyciem do Polski obywateli Ukrainy, wskutek działań wojennych prowadzonych na terytorium tego państwa oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z zakresu: edukacji, zdrowia oraz polityki społecznej. Zespół będzie liczył 12 osób, po stronie rządowej będą to przedstawiciele kierownictwa ministerstw zaangażowanych bezpośrednio w prace legislacyjne i przygotowanie rozwiązań na rzecz uchodźców wojennych z Ukrainy. Ze strony samorządowej mają to być przedstawiciele JST zaangażowani w dotychczasowe prace rządowo-samorządowe w tej kwestii. W trakcie posiedzenia dyskutowano także o zmianach w Funduszu Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Prezes BGK poinformowała stronę samorządową o zmianach w programie przyjętych przez rząd. Jedna z nich przewiduje wydłużenie ważności promes przyznanych JST w I naborze o dodatkowe 3 miesiące, czyli do 18 sierpnia br. Natomiast jako niewykonalną określiła natomiast samorządową propozycję podniesienia wartości promesy ze względu na wzrost cen materiałów budowlanych i usług. Negatywnie odniosła się również do wniosku o częstsze przekazywanie płatności - program jest tak skonstruowany, że wykonawcy na podstawie promesy zaciągają kredyty w bankach komercyjnych czy spółdzielczych i mogą się z nimi umówić na płatności w ratach. Strona samorządowa zaproponowała - wprowadzenie możliwości ograniczenia zakresu inwestycji objętej uzyskaną promesą, np. by gmina mogła wybudować 7 zamiast zaplanowanych 8 km drogi, w związku ze wzrostem cen. Również i to rozwiązanie byłoby – w ocenie prezes BGK – trudne do zrealizowania. Prezes BGK obiecała jednak przyjrzeć się pod tym kontem inwestycjom, które obecnie są w 95% - 100% nie do zrealizowania. W trakcie posiedzenia strona samorządowa KWRiST zażądała także spotkania z ministrem infrastruktury Andrzejem Adamczykiem. Tematem rozmów maja być opłaty za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych oraz ich wtórników. Jak podkreślała strona samorządowa opłaty za te czynności nie zmieniły się od lat (np. opłata za przeprowadzenie badania technicznego pojazdu od 2004 r., a opłaty związane z rejestracją pojazdu od 2010 r.), a każda próba rozmów z rządem na temat ich zmiany (podwyższenia) kończy się stwierdzeniem strony rządowej, że nie jest to możliwe z powodów politycznych. W trakcie posiedzenia strona samorządowa nie zgodziła się m.in. aby wiążącą opinię do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (UC101) wydał zespół KWRiST. Strona samorządowa uznała, że ze względu na wagę spraw, które projektowana ustawa ma regulować opinia powinna zapaść na posiedzeniu plenarnym Komisji. Negatywną opinię otrzymał projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie mechaniczno - biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych.

26 kwietnia 2022 r. odbyło się specjalne, poświęcone pomocy uchodźcom z Ukrainy posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym tematem spotkania była edukacja. Minister edukacji i nauki poinformował, że korzystne finansowanie uczniów w oddziałach przygotowawczych łączonymi wagami wynoszącymi 1,9 (czyli prawie dwukrotnie wyższe niż standard A) będzie obowiązywało do końca tego roku kalendarzowego. Zapowiedział także przedłużenie na kolejny rok szkolny możliwości zwiększania liczby dzieci w oddziałach przedszkolnych oraz w klasach 1-3. Według założeń resortu edukacji uczniowie z Ukrainy, którzy już uczą się w polskich szkołach, pozostaną w nich na kolejny rok szkolny. Sporną kwestia pozostaje finansowanie dzieci przedszkolnych. Strona samorządowa KWRiST, zgłosiła propozycję, by rząd przekazał gminom środki za dzieci ukraińskie przyjęte do przedszkoli według faktycznie poniesionych kosztów za okres od 24 lutego do 30 czerwca. Według szacunków maksymalny miesięczny koszt wyniósłby 35-40 mln zł, co za cały okres dałoby sumę około 150 mln zł. Zaproponowała też, by większość rządząca poparła senacki projekt dotyczący właśnie gotowej już regulacji tworzenia klubów dziecięcych co przyspieszyłoby wprowadzanie nowych rozwiązań.

13 kwietnia 2022 r. ostatniego dnia 52 posiedzenia Sejm rozpatrzył poprawki Senatu do ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Zamrożone zostaną wszystkie fundusze i zasoby gospodarcze osobom i podmiotom, które zostaną wpisane na listę prowadzoną przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, w związku ze wspieraniem agresji na Ukrainę. Rozwiązanie to będzie dotyczyło osób fizycznych i prawnych oraz podmiotów i organów. Zamrożenie funduszy i zasobów gospodarczych będzie stosowane w stosunku do osób i podmiotów wpisanych na listę innych niż osoby i podmioty wskazane w wykazach zawartych w rozporządzeniach UE 765/2006 i 269/2014. Na listę będzie mogła być wpisana wyłącznie osoba lub podmiot, które nie są wymienione w wykazach określonych w tych rozporządzeniach.

SENAT

12 kwietnia 2022 r. zakończyło się 40. posiedzenie Senatu. Senatorowie rozpatrzyli 7 ustaw; do 6 z nich wprowadzili poprawki. Do Sejmu wniesiono 2 projekty ustaw.

Senat wprowadził poprawkę do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (projekt komisyjny). Doprecyzowuje ona, że przepisy nowelizacji zostaną zastosowane po raz pierwszy podczas konsultacji społecznych w sprawie budżetów partycypacyjnych na 2023 r., o ile zgłaszanie projektów do budżetu obywatelskiego w danej gminie nie zostało już zakończone. Nowela uelastycznia i ułatwia zarządzanie budżetami obywatelskimi w gminach. Umożliwia dzielenie ich na pule lub kategorie kwotowe, obejmujące całość gminy bądź jej części, np. sołectwa, dzielnice, osiedla. Uelastyczni to dysponowanie budżetami obywatelskimi przez rady gminy, zapewni bardziej równomierną dystrybucję środków między różne rejony gminy, dostosowaną do uwarunkowań, a także może zwiększyć zaangażowanie mieszkańców gmin, umożliwiając im decydowanie o projektach w ich najbliższej okolicy.

Z 30 poprawkami przyjęto ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (projekt rządowy). Senatorowie dodali zakaz wprowadzania na terytorium RP i przemieszczania przez nasz kraj gazu płynnego LPG pochodzącego z Rosji lub Białorusi lub będącego przedmiotem wywozu z terytorium tych państw, analogicznie do zakazu dotyczącego węgla. Zdecydowali też, że odpowiedzialny za wpisywanie osób i podmiotów na listę objętą sankcjami będzie prezes Rady Ministrów, a nie minister spraw wewnętrznych i administracji. Izba postanowiła, że w razie zaskarżenia do sądu administracyjnego decyzji wpisu na listę sąd będzie miał 3 dni na rozpoznanie skargi od jej wniesienia, 3 dni na kasację będzie miał też Naczelny Sąd Administracyjny. Senatorowie zobowiązali prezesa Rady Ministrów do przedstawienia raz w roku sprawozdania z wykonania ustawy przed Sejmem i Senatem i przeprowadzenia debaty nad tym dokumentem. Ustawa przewiduje zamrożenie wszystkich funduszy i zasobów gospodarczych osób oraz podmiotów, które zostaną wskazane na specjalnej liście prowadzonej przez ministra właściwego ds. wewnętrznych, w związku ze wspieraniem rosyjskiej agresji na Ukrainę, w tym stworzenie odrębnej od wykazów zawartych w rozporządzeniach Unii Europejskiej listy osób i podmiotów, wobec których można będzie zastosować środki zawarte w unijnych przepisach. Wpisane na listę osoby i podmioty nie będą mogły przystępować do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Ustawa wprowadza zakaz przywozu i tranzytu węgla z Federacji Rosyjskiej i niekontrolowanych przez Ukrainę obszarów ukraińskich obwodów donieckiego i ługańskiego. Zakazuje ponadto używania i propagowania symboli wspierających agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Ustawa przewiduje, że minister spraw wewnętrznych będzie przekazywał w internetowym biuletynie informacji publicznej listy osób lub podmiotów, wobec których zastosowano przepisy tej ustawy.

Senat wprowadził 50 poprawek do ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (projekt rządowy). Senatorowie wydłużyli z 14 do 30 dni termin na odpowiedź na zaproszenie do składu komitetu monitorującego dla ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, organizacji związkowych, organizacji pracodawców oraz organizacji pozarządowych. Uwzględnili samorząd województwa i miejskie obszary funkcjonalne, realizujące zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) jako potencjalne instytucje odpowiedzialne za realizację inwestycji. Rozszerzono także katalog zadań komitetu monitorującego o zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów, monitorowanie wyboru przedsięwzięć i zatwierdzanie kryteriów udzielania pomocy bezzwrotnej. Izba opowiedziała się też za skreśleniem przepisu umożliwiającego emisję obligacji przez Polski Fundusz Rozwoju, w wypadku gdy KE nie przekaże płatności wkładu finansowego z Funduszu Odbudowy. Tzw. ustawa wdrożeniowa, umożliwia wydawanie przez Polskę środków z nowego budżetu wieloletniego UE na lata 2021–2027 oraz z unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Ustala też podmioty zaangażowane we wdrażanie tych funduszy, ich zadania i tryb współpracy, a także zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie określono również zasady wyboru projektów, procedurę odwoławczą oraz zasady monitorowania postępu i sprawozdań z realizacji programów i projektów współfinansowanych z funduszy UE. Zawarto też w niej przepisy szczegółowe dotyczące wdrożenia planu rozwojowego, tj. Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), m.in. wyboru i sposobu realizacji przedsięwzięć, ich finansowania, a także kontroli i audytu oraz monitorowania KPO. Ustawa powołuje ponadto Rzecznika Finansów Europejskich.

Senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (projekt poselski). Zdecydowali, że średnie wynagrodzenie nauczycieli wzrośnie o 20%, a subwencja oświatowa do 10 mld zł. Senat uznał zaproponowane w nowelizacji podwyższenie średniego wynagrodzenia nauczycieli o 4,4% za niewystarczające. Za konieczne uznano też odpowiednie zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej w celu zapewnienia środków na sfinansowanie 20-procentowego wzrostu wynagrodzenia nauczycieli. Ustawa zakłada wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli od 1 maja o 4,4%. Nauczyciele mają otrzymać podwyżkę najpóźniej do 30 czerwca 2022 r. z wyrównaniem od 1 maja. Subwencja oświatowa na ten cel zostanie zwiększona o 1 mld 671 mln 100 zł z rezerwy celowej budżetu państwa, przeznaczonej na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym zadań oświatowych.

Izba wprowadziła 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali o wykreśleniu z ustawy przepisu budzącego wątpliwości co do zgodności trybu jego uchwalenia z konstytucją. Nowelizacja wydłuża o 3 lata spoczywający na właściwej gminie obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który jest w złym stanie technicznym i wymaga opróżnienia. Ustawa wydłuża obowiązywanie przepisu ustawy z 2001 r., który w wymienionych sytuacjach zapewnia najemcom takie prawo i zobowiązuje właściwe gminy do zapewnienia lokalu zamiennego, ale jego stosowanie skończyło się 31 grudnia 2021 r.

Senatorowie uchwalili 8 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych (projekt poselski). Izba zdecydowała, że zadania związane z tworzeniem systemów teleinformatycznych służących realizacji tej ustawy nie będą zlecane wykonawcom bez zachowania przepisów o zamówieniach publicznych. Wydłużono też termin na wdrożenie rozwiązań technicznych umożliwiających stosowanie doręczeń elektronicznych. Do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa dodano przepis, na podstawie którego minister właściwy do spraw informatyzacji będzie mógł przekazać nieodpłatnie zakupiony sprzęt komputerowy gminom lub innym jednostkom sektora finansów publicznych na potrzeby realizacji przez nie zadań publicznych. Ustawa ma przyspieszyć budowę Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK 2.0). Umożliwi też budowę jednolitych rozwiązań do obsługi procesów związanych z rejestracją pojazdów i wydawaniem dokumentów stwierdzających uprawnienia, analogicznie jak w wypadku Systemu Rejestrów Państwowych. Nowela rozszerza też funkcjonalność systemu CEPiK o aplikację, z której będą korzystać organy właściwe do wydawania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami. Wprowadza także zmiany usprawniające utrzymanie prawidłowego funkcjonowania Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) i uzupełniające zadania jej operatora o działania wspierające cyfryzację systemu oświaty, funkcjonowanie organów prowadzących szkoły i samych szkół. Nowela umożliwia również Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK), jako operatorowi OSE, zamawianie usług informatycznych w Centralnym Ośrodku Informatyki. Z kolei NFZ, bez czekania na weryfikację z rejestrem Straży Granicznej, niezwłocznie po numerze PESEL będzie mógł umożliwić osobom, które przyjechały do Polski z Ukrainy, korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) została przyjęta bez poprawek. Ma ona m.in. przyspieszyć rejestrację obywateli Ukrainy w systemie PESEL. Przewiduje też, że leki stronie ukraińskiej będzie dostarczać Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych. Umożliwia tymczasowe dopuszczenie lekarzy z Ukrainy do wykonywania zawodu w Polsce w celu udzielania pomocy medycznej obywatelom tego kraju. Nowelizacja wprowadza przepisy, które umożliwią finansowanie działań polskich służb na rzecz bezpieczeństwa uchodźców z Funduszu Pomocy. Przewiduje, że w Banku Gospodarstwa Krajowego powstanie Fundusz Gwarancji Kryzysowych. W związku z wojną BGK będzie mógł udzielać poręczeń i gwarancji spłaty kredytów lub innych zobowiązań zaciągniętych przez przedsiębiorców. Nowela zawiera też rozwiązania dla obywateli Białorusi, którzy uciekli z Ukrainy do Polski przed wojną. Przewidują one m.in. wydawanie im w naszym kraju wiz humanitarnych. Ustanowiony ma być też nowy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy na okres 3 lat po wygaśnięciu takiej wizy.

7 i 8 kwietnia 2022 r. obradował Sejm na 52 posiedzeniu (które będzie kontynuowane 13 kwietnia). W trakcie dwóch pierwszych dni posiedzenia Sejm uchwalił m.in.: ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Ustawa wprowadza zmiany w organizacji i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2021/2022 i w kolejnych latach szkolnych, w których egzaminy te będą zdawać uczniowie i absolwenci, którzy dużą część swojego kształcenia realizowali w warunkach stanu epidemii, przy wykorzystaniu metod i technik kształcenia na odległość albo innego sposobu kształcenia.

ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (projekt rządowy). Ustawa reguluje zasady zamrożenia wszystkich funduszy i zasobów gospodarczych osób oraz podmiotów, które zostaną wskazane na specjalnej liście prowadzonej przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, w związku ze wspieraniem rosyjskiej agresji na Ukrainę; chodzi o stworzenie odrębnej od wykazów zawartych w rozporządzeniach Unii Europejskiej listy osób i podmiotów, wobec których można będzie zastosować środki zawarte w unijnych przepisach.
ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy doprecyzowania niektórych przepisów ustawy, a także uzupełnienia kwestii pominiętych w obowiązującej ustawie, a dotyczących np. definicji przyjętych w ustawie, zakresu przedmiotowego ustawy, kwestii finansowych, rejestracji uchodźców i nadawania im numeru PESEL, a także uprawnień przysługujących określonym kategoriom uchodźców.
odrzucił uchwałę Senatu odrzucającą ustawę o ochronie dziedzictwa narodowego związanego z nazywaniem obiektów przestrzeni publicznej. Uchwalona przez Sejm ustawa ingeruje w kompetencje gmin w sprawach nazw ulic, placów oraz stawiania pomników.
przyjął poprawki Senatu zgłoszone do ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne. Nowelizacja ma na celu usprawnienie procesu tworzenia miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli, wprowadzając w tym zakresie usprawnienia procedury tworzenia takich miejsc.
SENAT

5 kwietnia 2022 r. senacka Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej zaopiniowała siedem projektów aktów ustawodawczych. Komisja przyjęła pozytywne stanowisko w odniesieniu do:

wniosku dotyczącego dyrektywy Rady w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych w Unii – dokument o sygnaturze COM(2021) 823; wniosku dotyczącego dyrektywy Rady ustanawiającej przepisy mające na celu zapobieganie nadużywaniu przedsiębiorstw fasadowych do celów podatkowych i zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE – COM(2021) 565; wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przedłużenia okresu stosowania fakultatywnego mechanizmu odwrotnego obciążenia w związku z dostawami niektórych towarów i usług podatnych na oszustwa oraz mechanizmu szybkiego reagowania na oszustwa związane z podatkiem VAT – COM(2022) 039; wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej – COM(2021) 731; wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statusu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych (wersja przekształcona) – COM(2021) 734; wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/399 w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice – COM(2021) 891 – oraz wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie sytuacji instrumentalizacji w obszarze migracji i azylu – COM(2021) 890. Komisja przyjęła ponadto bez uwag projekty aktów ustawodawczych o numerach: COM(2021) 756, COM(2021) 782, COM(2021) 784.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

6 kwietnia 2022 r. Zespół ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST kontynuował prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UD 347), który przewiduje obniżenie z 17% do 12% stawki podatku PIT w pierwszym przedziale skali podatkowej. W ocenie strony samorządowej wejście w życie podatku spowoduje dalsze obniżenie dochodów własnych JST z podatku PIT. Rząd tymczasem nie gwarantuje JST satysfakcjonującej rekompensaty. Po pierwsze samorządy kwestionują jej formę (subwencja), po drugie wysokość (w ocenie JST rekompensata zaproponowana przez rząd jest zaniżona). Dlatego strona samorządowa KWRiST zaproponowała rekompensatę w formie podniesienia udziałów JST w PIT:

• dla gmin o 24,52 p.p., tj. z 38,34% do 62,86%;

• dla miast na prawach o 31,08 p.p., tj. z 48,59% do 79,67%;

• dla powiatów o 6,56 p.p., tj. z 10,25% do 16,81%;

• dla województw o 1,02 p.p., tj. z 1,60% do 2,62%.

Dodatkowo w ocenie strony samorządowej KWRiST konieczne jest wprowadzenie podziału dochodów z podatku PIT płaconego w formie ryczałtu między budżet państwa i budżety JST, z zastosowaniem wskaźników udziału w PIT adekwatnych do szczebla samorządu.

7 kwietnia 2022 r. odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST w sprawie pomocy uchodźcom z Ukrainy z udziałem prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego. Premier Mateusz Morawiecki przede wszystkim podziękował samorządom gmin, powiatów i województw za zaangażowanie w pomoc uchodźcom z ogarniętej wojną Ukrainy. Podkreślił, że sytuacja, z którą mierzy się obecnie Polska, a przede wszystkim miasta, jest największym kryzysem uchodźczym w Europie od czasów II Wojny Światowej. Z tym kryzysem Polska nie mogłaby sobie poradzić, gdyby nie współpraca ponad podziałami. Premier zwrócił też uwagę, że choć dziś pomoc Ukrainie jest ogromnym wyzwaniem i wiąże się z wielkim wysiłkiem i kosztami, to jednak w perspektywie długofalowej włączenie uchodźców do polskiego systemu będzie korzystne dla polskiej gospodarki i życia społecznego. Zachęcał, by przekonywać o tym opinię publiczną.

W trakcie spotkania głos zabierali także samorządowcy, m.in. Rafał Trzaskowski - prezydent Warszawy, Jacek Jaśkowiak - prezydent Poznania, Krzysztof Żuk - prezydent Lublina.

Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w swoim wystąpieniu podziękował za dobrą współprace z administracją rządową zwłaszcza w procesie nadawania obywatelom Ukrainy numerów PESEL. Prezydent stolicy odniósł się także do słów premiera Morawieckiego o dobrej kondycji finansowej samorządów, które w 2022 r. weszły z nadwyżką budżetową. Rafał Trzaskowski wskazał, że ta nadwyżka jest efektem zbiegu kilku czynników m.in. inflacji, wzrostu podatku od nieruchomości oraz wypłaconej na koniec 2021 r. samorządom subwencji rozwojowej. - W latach kolejnych sytuacja samorządów będzie się pogarszać, a najlepszym rozwiązaniem aby temu zapobiec jest podwyższenie samorządowych udziałów w podatku PIT - mówił prezydent Warszawy.

Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania zwrócił uwagę, jak ważne jest aby dzieci z Ukrainy trafiły do polskich szkół, a dorośli, głównie kobiety, zasiliły rynek pracy. – To jest szczególnie ważne również ze względu na ich zdrowia psychicznego – wskazywał prezydent Poznania dodając, że aby polski system edukacji był w stanie przyjąć dzieci i młodzież z Ukrainy do szkół i przedszkoli (co umożliwi ich rodzicom np. podjęcie pracy) konieczne są odpowiednie fundusze. – O pieniądzach zawsze się trudno rozmawia, ale rozmawiać trzeba – podkreślił Jacek Jaśkowiak.

O potrzebie znalezienia pracy dla uchodźców z Ukrainy mówił także prezydent Lublina, Krzysztof Żuk wskazując, że miasta ankietują obywateli Ukrainy podczas wydawania numerów PESEL także pod względem kwalifikacji zawodowych. – Okazuje się, że dużą część uchodźców stanowią pracownicy o bardzo wysokich kompetencjach, menadżerowie pracujący w międzynarodowych korporacjach, czy naukowcy. Ich potencjał i kompetencje koniecznie powinniśmy chcieć i umieć wykorzystać - mówił prezydent Żuk.

Odnosząc się do samorządowych głosów premier Mateusz Morawiecki zgodził się, że konieczna jest strategia długofalowego działania. Dlatego też ustalono, że kolejne spotkanie samorządowców z prezesem rady Ministrów odbędzie się na początku maja i będzie ono poświęcone m.in. kwestiom finansowym. Odrębne spotkanie rządowo - samorządowe zostanie zorganizowane dla samorządów tzw. ściany wschodniej, które ze względu na ich specyfikę (m.in. wysokie bezrobocie) potrzebują specjalnych rozwiązań.

31 marca 2022 r. odbyło się posiedzenie senackiego Zespołu ds. Zrównoważonego Rozwoju. Tematem spotkania była „Edukacja dzieci i młodzieży – uchodźców z Ukrainy, dziś i jutro. Doświadczenia i propozycje praktyków”.

Apelowano przede wszystkim o wsparcie finansowe samorządów i jak najszybsze przygotowanie rozwiązań systemowych, które pozwolą wchłonąć ogromną liczbę ukraińskich dzieci i młodzieży, uciekających przed rosyjską agresją na ich kraj. Najważniejsze problemy to brak nauczycieli, system oceniania i egzaminów zewnętrznych, arkuszy ocen, brak pomieszczeń na organizowanie dodatkowych klas i oddziałów przygotowawczych, a przede wszystkim pieniądze. Trzeba też pamiętać, że rozporządzenie ministra edukacji dotyczące funkcjonowania ukraińskich dzieci i młodzieży w polskich placówkach oświatowych odnosi się wyłącznie do okresu do końca obecnego roku szkolnego. Wobec sytuacji na Ukrainie należy się przygotować do wyzwania, jakim będzie następny rok szkolny od 1 września 2022 r. Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich zwrócił uwagę, że dyskutowane problemy mają zarówno aspekt krótkoterminowy, jakim jest zorganizowanie oddziałów przygotowawczych i nauki dla uczniów ukraińskich, a także opieki przedszkolnej dla ukraińskich dzieci, jak i długoterminowy. Dzięki wejściu w polski system oświatowy poznają one język polski i nasz kraj, i będą chciały tu wracać. Jest jednak szereg kwestii, które wymagają szybkiego doprecyzowania i określenia, dotyczących m.in. podstawy programowej, systemu oceniania i egzaminowania. Rozstrzygnięcia wymaga też kwestia uczniów korzystających z nauki zdalnej w szkołach ukraińskich. Jak mówił Marek Wójcik, najlepszą formą włączenia ukraińskich dzieci do polskiego systemu są oddziały przygotowawcze. Należy też zastanowić się nad uelastycznieniem od 1 września przepisów dotyczących oddziałów międzynarodowych pozwalających na realizowanie programów ukraińskich, zwłaszcza na poziomie ponadpodstawowym i branżowym. Marek Wójcik proponował też, by na wzór rozwiązań covidowych zawiesić w obecnej sytuacji organizację konkursów na dyrektorów na szkół i przedłużyć im obecną kadencję. Za propozycję nie do przyjęcia uznał rządową propozycję 417 zł na dziecko ukraińskie w przedszkolu, podczas gdy samorządy przekazują z tego tytułu placówkom przedszkolnym od 800 do 1500 zł. Dlatego rząd powinien przekazywać samorządom pełną refundację z tego tytułu. Zdaniem wiceprezydent Bydgoszczy Iwony Waszkiewicz pieniądze stanowią największy problem w przyjęciu do polskiego systemu edukacyjnego ukraińskich dzieci i młodzieży, a deklaracja rządowa, że subwencja oświatowa pokryje wszystkie potrzeby samorządów w tym zakresie nie ma wiele wspólnego z rzeczywistością. W sprawie finansowania szkół i przedszkoli brak jest konsultacji i uzgodnień z samorządami, które już muszą przekazywać placówkom kwoty zgodne z finansowaniem w danym mieście czy gminie. W efekcie w szkołach nie będą powstawały nowe odziały, a ukraińskie dzieci nie pójdą do polskich przedszkoli, ich matki do pracy, a o zasiłki zwrócą się do pomocy społecznej. Wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska przypomniała, że w stolicy zatrzymało się ponad 300 tys. uchodźców z Ukrainy, spośród których ponad 100 tys. to dzieci i młodzież, które powinny trafić do szkół i przedszkoli. Niestety, finansowe i lokalowe możliwości miasta kończą się na poziomie około 25 tys. „Co zrobić z grupą 75 tys. uczniów” – pytała. Jak wskazywała, dla 2000 oddziałów szkolnych potrzeba 200 tys. m2, za wynajęcie których trzeba zapłacić 70 mln zł, a na wyżywienie tych dzieci potrzeba 100 mln zł rocznie. To wszystko, zdaniem wiceprezydent Warszawy, pokazuje skalę problemu, z którym przychodzi nam się zmierzyć.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1 kwietnia 2022 r. odbyło się spotkanie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST poświęcone projektowi ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (UD347). Celem projektu jest obniżeniu z 17% do 12% stawki podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej przy jednoczesnej likwidacji tzw. preferencji dla klasy średniej. Ogólnopolskie korporacje wchodzące w skład strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przedstawiły swoje (negatywne) opinie na temat projektu. Jak podkreślił Krzysztof Żuk, prezydent Lublina i współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych samorządy nie negują potrzeby wprowadzania korzystnych dla podatników zmian w PIT. Uważają jednak, że zaproponowany przez rząd system rekompensowania gminom, powiatom i województwom ubytków w dochodach jest niewystarczający i przybiera niewłaściwą formę (subwencja), co powoduje, że dochody własne JST są zastępowane (w coraz większym stopniu) dochodami transferowymi.

Do stanowiska samorządów ustosunkował się Sebastian Skuza, wiceminister finansów i współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych, który po pierwsze wskazał na dobrą sytuację finansową z jaką samorządy rozpoczęły rok 2022; po drugie powiedział, że nie widzi uzasadnienia dlaczego wprowadzane ulgi w PIT mają być kosztem jedynie dla budżetu państwa, a dla JST mają być neutralne w 100%. Wiceminister Skuza zaznaczył jednak, że jest gotów rozmawiać o pewnych modyfikacjach systemu rekompensat dla JST, m.in. w zakresie podziału subwencji.

30 marca 2022 r. odbyło się plenarne posiedzenie KWRiST, na którym pozytywnie zaopiniowała projekt Krajowej Polityki Miejskiej, domagała się spotkania ws. gospodarki odpadami, w tym ROP, a także podniesienia środków dla gmin na obsługę dodatków osłonowych. Negatywną opinie otrzymał natomiast projekt podziału części rezerwy subwencji ogólnej przygotowany przez resort finansów.

Jak wyjaśniał sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik przyjęta metodologia podziału premiuje te samorządy, które zaplanowały optymistycznie wysokie kwoty w swoich Wieloletnich Prognozach Finansowych, dzięki czemu dostaną więcej środków z rezerwy. Samorządowy wniosek o znalezienie innego sposobu podziału pieniędzy z rezerwy i przedstawienie dwóch propozycji ich podziału zostały odrzucone.

Na wniosek strony samorządowej wiceminister Małgorzata Golińska przedstawiła informację na temat zaawansowania prac nad wprowadzeniem rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Samorządowcy chcieliby jak najszybciej poznać rozwiązania zawarte w projekcie oraz odpowiedzi na zgłoszone uwagi. Miały się w tej sprawie odbyć spotkania specjalnego zespołu, które jednak zostały odwołane. Do dziś niestety strona samorządowa nie zna planu wprowadzania ROP i systemu depozytowo-kaucyjnego, które muszą być rozpatrywane łącznie, bo dotyczą tego samego strumienia odpadów.

W związku z zaniżonymi kosztami realizacji przez gminy obsługi zadania zleconego, jakim jest wypłata dodatków osłonowych, sekretarz Marek Wójcik apelował o spotkanie z minister klimatu i środowiska, Anną Moskwą. Wiceminister Paweł Szefernaker obiecał doprowadzić do takiego spotkania. Jak przypomniała dyrektor Departamentu elektroenergetyki i gazu, Anna Bednarska – dodatki osłonowe są ważnym elementem tarczy antyinflacyjnej, na który rząd przeznaczył 4,7 mld zł i który obejmie około 7 mln gospodarstw domowych. Na obsługę przyjmowania wniosków i wypłaty dodatków gminy otrzymają 2 % całej puli środków, czyli 800 mln zł. Dla osób, które złożyły wnioski do 31 stycznia br. pieniądze z pierwszej transzy mają być wypłacane do 31 marca br. Wojewodowie zawnioskowali o środki do Ministra Finansów w wysokości 1 mld zł. Sekretarz Wójcik przekonywał, że wartość 2% absolutnie nie wystarcza na pokrycie ponoszonych przez gminy kosztów i jest 2-krotnie za niska. Dlatego apelował o pilne spotkanie z minister Moskwą, by zwiększyć środki dla gmin i spróbować uelastycznić przepisy.

Komisja Wspólna pozytywnie zaopiniowała projekt Krajowej Polityki Miejskiej, po uwzględnieniu przez resort funduszy i polityki regionalnej uwag dotyczących uzupełnienia go o kwestie związane z nowymi mieszkańcami miast, jakimi są uchodźcy z ogarniętej wojną Ukrainy, rozszerzenie zapisów dotyczących finansowania oraz uwzględnienia w składzie Rady Wykonawczej również przedstawicieli korporacji „niemiejskich”: Związku Województw RP, Związku Powiatów Polskich i Związku Gmin Wiejskich RP. Projekt KPM 2030 jest skierowany do wszystkich polskich miast, jego najogólniej pojętym celem jest poprawa jakości życia ich mieszkańców. KPM ma ułatwić miastom prowadzenie polityki zrównoważonego rozwoju i przynieść rozwiązanie problemów od dawna zdiagnozowanych, jak np. suburbanizacja. Dzięki zmianom prawnym, modyfikacjom finansowym i wsparciu transferu wiedzy KPM ma umożliwić miastom skuteczniejsze działanie np. w niwelowaniu barier w rozwiązywaniu problemów wykraczających poza granice administracyjne dzięki współpracy w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych, przeciwdziałaniu chaosowi przestrzennemu czy poprawie jakości przyrodniczej środowiska miejskiego oraz adaptacji do zmian klimatu.

24 marca 2022 r. zakończyło się 51., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie uchwalone zostały m.in.: ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt poselski).

Celem nowelizacji jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583) również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, nie bezpośrednio i którzy wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju.

ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy określenia zasad prowadzenia w systemie teleinformatycznym ewidencji małoletnich obywateli Ukrainy pozbawionych opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP i przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy.
ustawa o zmianie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy propozycji skreślenia w art. 5a ust. 6 ustawy wyrazów: „w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych”, co umożliwi radom gminy dokonanie podziału środków budżetu obywatelskiego w sposób znacznie bardziej elastyczny, dostosowany do uwarunkowań w konkretnej gminie.
ustawa o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (projekt rządowy). Ustawa dotyczy podstawy dla realizacji umowy partnerstwa, w tym wdrażania programów dotyczących polityki spójności w perspektywie finansowej 2021-2027. Nowe przepisy wynikają z rozpoczęcia w 2021 r. nowej, siedmioletniej perspektywy finansowania polityki spójności z budżetu UE. Ustawa wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Określa również zasady i podstawowe dokumenty służące wdrażaniu funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. W ustawie wprowadza się także szczegółowe przepisy dotyczące Krajowego Planu Odbudowy.
ustawa o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy przedłużenia o trzy lata tj. do dnia 31 grudnia 2024 r. obowiązku zapewnienia najemcom przez właściwą gminę w razie wypowiedzenia najmu prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który wymaga opróżnienia.
ustawa o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (projekt poselski). Nowelizacja dotyczy zapewnienia nauczycielom podwyżki od dnia 1 maja 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków do wynagrodzenia.

SENAT

24 marca 2022 r. zakończyło się 39. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, 1 odrzuciła, a do 5 wprowadziła poprawki.

Senat odrzucił ustawę o ochronie dziedzictwa narodowego związanego z nazwami obiektów przestrzeni publicznej oraz pomnikami (projekt poselski), argumentując, że ogranicza ona prawo wspólnot samorządowych do podejmowania decyzji w sprawie zmiany nazw ulic, placów, obiektów i komunalnych jednostek organizacyjnych, a także usuwania pomników.

Z 3 zmianami legislacyjnymi i doprecyzowującymi senatorowie poparli nowelizację prawa wodnego (projekt rządowy), która ma usprawnić procedury administracyjne przy tworzeniu miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli. Umożliwia m.in. składanie do jednego organu wniosku o wydanie zgody i zgłoszenia wodnoprawnego. Zgoda na utworzenie miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli nie wymagałaby uchwały rady gminy, wystarczy załatwienie sprawy przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Czas na dokonywanie zgłoszeń wodnoprawnych zostanie skrócony z 30 do 21 dni. Nie trzeba będzie np. dołączać wypisów i wyrysów z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wójt, burmistrz lub prezent miasta będzie mógł zweryfikować zgodność danego zamierzenia z obowiązującym na terenie gminy zagospodarowaniem przestrzennym. Miejsca okazjonalnie wykorzystywane do kąpieli nie będą jednak zastępować regularnych kąpielisk. Wydłużenie czasu ich funkcjonowania mogłoby negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo wypoczywających czy jakość wody, a także zachęcać do obchodzenia prawa i wykorzystywania takich miejsc jako regularnych, stałych kąpielisk, które podlegają większym rygorom prawnym.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt komisyjny), która zakłada, że przepisy, dotyczące legalizacji pobytu uchodźców z Ukrainy w Polsce, obejmą także tych obywateli ukraińskich, którzy po ataku Rosji 24 lutego br. przybyli do Polski nie bezpośrednio z Ukrainy. Będzie to dotyczyć tych z nich, którzy w czasie wybuchu wojny byli za granicą i nie mieli już możliwości powrotu na lotniska ukraińskie, wjechali do Polski po 24 lutego, a granicę swojego kraju przekroczyli przed 24 lutego. Nowe przepisy obejmą również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Polski z Ukrainy, ale przekroczyli np. granicę ukraińsko-mołdawską i dopiero potem udali się do Polski, a teraz chcą pozostać w naszym kraju. Nowela uściśla, że mowa o Ukraińcach, którzy przybyli, a nie – jak dotychczas – przyjechali do Polski, bo 30% uchodźców po prostu przeszło granicę ukraińsko-polską.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy), która przewiduje, że w systemie teleinformatycznym zostanie utworzona ewidencja małoletnich obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski bez opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi i byli umieszczeni w pieczy zastępczej w Ukrainie. Ewidencja będzie prowadzona przez ministra rodziny i powiatowe centra pomocy rodzinie, które mają wspierać ośrodki pomocy społecznej, centra usług społecznych albo inne jednostki w sprawowaniu nadzoru nad realizacją praw i obowiązków opiekunów tymczasowych oraz przebywających pod ich opieką ukraińskich dzieci. W wypadku grup zorganizowanych, liczących 80–100 dzieci, ich opiekunami tymczasowymi będą osoby przyjeżdżające z nimi do Polski. Jeśli na 1 osobę przypada więcej niż 15 dzieci, władze samorządowe muszą zatrudnić dodatkowych wychowawców. Reprezentantem prawnym małoletnich w Polsce pozostanie opiekun tymczasowy. Powiatowe centra pomocy rodzinie mają zapewniać pomoc prawną, organizacyjną i psychologiczną opiekunom tymczasowym i przebywającym pod ich opieką

17 marca 2022 r. sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła wniosek Prezydium Komisji o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Celem projektowanej ustawy jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa również obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, nie bezpośrednio, ale przekroczyli np. granicę ukraińsko-mołdawską i w następnej kolejności udali się do Polski, i którzy wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju. Analogiczna zmiana dotyczy art. 327 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w którym proponuje się skreślenie wyrazu „bezpośrednio”. Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., tak aby nie różnicować sytuacji prawnej obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez inne kraje w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., tj. od dnia rozpoczęcia działań wojennych w Ukrainie, do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej.

17 marca 2022 r. sejmowe Komisje: Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Infrastruktury przeprowadziły pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych (druk nr 2073). Projekt ma na celu usprawnienie realizacji zadań administracji publicznej poprzez rozwój publicznych systemów teleinformatycznych m.in.: zwiększenie efektywności działania Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej oraz szybszą i kompleksową realizację projektu budowy Centralnej Ewidencji Kierowców. W dyskusji poruszono kwestię m.in.: wydłużenia o 24 miesiące czasu obowiązywania przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 18 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, czyli rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności. Dyskusja dotyczyła także łączenia budowy, rozwoju, wdrożenia oraz utrzymania systemu teleinformatycznego dwóch ewidencji: Centralnej Ewidencji Pojazdów i Centralnej Ewidencji Kierowców oraz zawartych w projekcie ustawy przepisów, które przewidują możliwość udzielania zamówień z pominięciem przepisów dotyczących zamówień publicznych.

SENAT

17 marca 2022 r. zakończyło się 38. posiedzenie Senatu, podczas którego rozpatrzono 12 ustaw; Izba odrzuciła 1 ustawę, a do 4 wprowadziła poprawki. Ostatniego dnia obrad Senat jednogłośnie przyjął bez poprawek ustawę o obronie Ojczyzny (projekt rządowy), która zwiększa wydatki budżetowe na obronność i liczebność Wojska Polskiego. Zakłada, że na finansowanie potrzeb obronnych przeznacza się corocznie wydatki z budżetu państwa w wysokości nie niższej niż 2,2% PKB w 2022 r. i co najmniej 3% PKB w 2023 r. i kolejnych latach. Ustawa znosi: szefów wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komendantów uzupełnień. Tworzy: Centralne Wojskowe Centrum Rekrutacji oraz wojskowe centra rekrutacji. Wojewódzkie sztaby wojskowe przekształca się w Centralne Wojskowe Centrum Rekrutacji, a wojskowe komendy uzupełnień w wojskowe centra rekrutacji. Ustawa wskazuje, że na potrzeby prowadzenia ewidencji wojskowej i kwalifikacji wojskowej prowadzi się rejestrację, której podlegają obywatele polscy po ukończeniu 18. roku życia. Minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym ds. administracji publicznej ma określić, w drodze rozporządzenia m.in. tryb prowadzenia rejestracji, wzory dokumentów prowadzonych w jej ramach, szczegółowy zakres danych ujmowanych w poszczególnych dokumentach, a także tryb i sposób wzywania na rejestrację. Czynności podejmowane w ramach kwalifikacji wojskowej mają być prowadzone przez powiatowe komisje lekarskie oraz wojewódzkie komisje lekarskie, wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz szefa wojskowego centrum rekrutacji. Ustawa przewiduje, że osoby ubiegające się o powołanie do służby wojskowej mogą zgłosić się do dowolnie wybranego wojskowego centrum rekrutacji w celu złożenia wniosku o powołanie albo przesłać go za pośrednictwem strony internetowej lub środków komunikacji elektronicznej. We wniosku o powołanie do służby wojskowej wskazywać będzie się m.in. preferowane miejsce odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej; uczelnię wojskową, na której osoba ubiegająca się o powołanie do służby wojskowej chce podjąć kształcenie; chęć odbycia kursu oficerskiego – w wypadku absolwentów uczelni wyższych innych niż wojskowe na kierunku zapewniającym nabycie kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych oraz uprawnienia lub kwalifikacje, których nabyciem jest zainteresowana osoba zgłaszająca się.

KOMISJA WSPÓLNA RZADU i SAMORZADU TERYTORIALNEGO

14 marca 2022 r. odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone pomocy uchodźcom z Ukrainy. W jego trakcie omówiono m.in.: finansowanie działań podjętych przez JST w celu pomocy uchodźcom; propozycje współpracy JST i ZUS; oraz procedurę nadawania Ukraińcom nr PESEL. Jeżeli chodzi o sprawy finansowe, to przedstawiciele strony rządowej (Władysław Budzeń, dyrektor Departamentu Budżetu MSWiA oraz Maciej Wąsik, wiceminister SWiA) poinformowali, że wojewodowie zbierać będą od samorządów informacje o poniesionych na rzecz uchodźców wydatkach od 24 lutego do 18 marca oraz kolejnych - prognozowanych: do końca marca; do końca kwietnia; do końca maja i do końca czerwca. W informacjach tych należy uwzględnić wydatki poniesione na zadania wymienione w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 ust. 1 specustawy o pomocy uchodźcom z Ukrainy. W następnej części spotkania prezes ZUS wystąpiła do JST z propozycją tworzenia wspólnych punktów obsługi uchodźców, ponieważ ZUS będzie wypłacał im świadczenia np. 500+. W części ostatniej spotkania, poświęconej rejestracji i nadawania uchodźcom nr PESEL Janusz Cieszyński, pełnomocnik rządu ds. cyfryzacji poinformował samorządowców o poczynionych przez rząd zakupach sprzętu niezbędnego do nadawania Ukraińcom nr PESEL, terminach i harmonogramie jego dostarczania do samorządów. Omówiono także w jakich lokalizacjach punkty rejestracji i nadawania PESEL powinny zostać lokalizowane przez gminy, aby nie zakłócić bieżącej obsługi mieszkańców.

18 marca 2022 r. odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone pomocy uchodźcom z Ukrainy. W jego trakcie omówiono pierwsze doświadczenia związane z nadawaniem PESEL obywatelom Ukrainy. Natomiast obecni ministrowie ds. zdrowia oraz edukacji odpowiadali na pytania strony samorządowej związane z organizacją ochrony zdrowia oraz edukacji dla uchodźców.

12 marca 2022 r. zakończyło się 50., posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in. ustawy: o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy).

Posłowie rozpatrzyli zgłoszone przez Senat poprawki do ustawy i niektóre z nich przyjęli (większość została przez posłów odrzucona). Ustawa określa zasady legalizacji pobytu obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, a także udzielania im pomocy. Ustawa przewiduje, że ukraińscy uchodźcy będą mogli otrzymać numer PESEL, a ich pobyt w naszym kraju będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Będą mogli podjąć pracę, korzystać z opieki zdrowotnej i świadczeń rodzinnych. Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Zgodnie z ustawą, osoby i podmioty, które zapewnią zakwaterowanie i wyżywienie uchodźcom, otrzymają świadczenie pieniężne w wysokości 40 zł dziennie. Z kolei uchodźcy z Ukrainy dostaną jednorazowo 300 zł na osobę. Ustawa zakłada ponadto powstanie w Banku Gospodarstwa Krajowego specjalnego funduszu, z którego finansowana będzie pomoc na rzecz Ukrainy. Wprowadzono też przepisy zapewniające tzw. bezkarność urzędniczą w przypadku wojny, w tym wojny w kraju sąsiadującym z Polską.

o zmianie ustawy - Prawo wodne (projekt rządowy). Ustawa zakłada usprawnienie tworzenia miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli. Procedura uzyskiwania zgody na utworzenie miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli zostanie uproszczona i usprawniona. W jednym urzędzie będzie można załatwić dwie sprawy – zgłoszenie wodnoprawne i zgłoszenie na utworzenie takiego miejsca. Uproszczenie dotyczy także zakresu dokonywania zgłoszeń wodnoprawnych, zmianę formy wyrażanej zgody przez gminę, skrócenie terminów opiniowania, połączenie procedury zgłoszenia wodnoprawnego z wydawaną zgodą, a także doprecyzowanie przepisów dotyczących odmowy utworzenia miejsca wykorzystywanego okazjonalnie do kąpieli.
ustawę o wyrobach medycznych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego w obszarze wyrobów medycznych i wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, przyjmując jako podstawę wysoki poziom ochrony zdrowia z myślą o pacjentach i użytkownikach, z uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw działających w tym sektorze.
ustawę o obronie Ojczyzny (projekt rządowy). Ustawa dotyczy stworzenia nowej regulacji, która swym zakresem obejmie szeroko rozumiane kwestie związane z obronnością, służbą wojskową, finansowaniem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz realizacją przez przedsiębiorców zadań na rzecz Sił Zbrojnych RP, ponadto reguluje kwestie związane z organizacją i składem Sił Zbrojnych RP oraz organów właściwych w sprawach obrony państwa i ich zadań.

SENAT

12 marca 2022 r. zakończył się trzeci dzień 38. posiedzenia Senatu (Izba wznowi obrady 17 marca). W trakcie trzech pierwszych dni Senat m.in.: rozpatrzył ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt rządowy). Senatorowie wnieśli do tego projektu liczne poprawki. zdecydowali, że ustawą zostaną objęci nie tylko uchodźcy ukraińscy, którzy przyjeżdżają do Polski od 24 lutego 2022 r. bezpośrednio z Ukrainy, ale także ci, którzy przybywają do naszego kraju przez inne państwa, Rumunię czy Słowację. Przepisy ustawy będą stosowane ponadto w stosunku do Białorusinów i obywateli innych państw, którzy legalnie przebywali na Ukrainie w dniu wybuchu wojny, a także studentów, niebędących obywatelami Ukrainy, którzy 24 lutego studiowali na uczelniach ukraińskich i przyjechali do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z wojną. Senatorowie skreślili uchwalone przez Sejm przepisy o tzw. bezkarności urzędniczej za złamanie dyscypliny finansów publicznych w czasie wojny. Przyjęli też poprawki zmierzające do zapewnienia kontroli nad wydatkami na rzecz uchodźców; dotyczy to działalności funduszu pomocy, który ma być utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego. Zgodnie z senacką poprawką prezes Rady Ministrów będzie musiał przedkładać sejmowej komisji budżetu projekt planu finansowego tego funduszu i sprawozdanie z jego realizacji. Premiera zobowiązano ponadto do przedstawiania Sejmowi i Senatowi co 12 miesięcy sprawozdania z wykonania ustawy. Senatorowie postanowili także, że środki z Funduszu Solidarnościowego mogą być przeznaczane na pomoc ukraińskim uchodźcom, realizowaną również przez organizacje pozarządowe. Senat opowiedział się też za zniesieniem ograniczenia do 18 miesięcy terminu legalnego pobytu w Polsce uciekinierów z Ukrainy. Zgodnie z uchwaloną poprawką będą oni mogli legalnie przebywać w naszym kraju, jeśli zadeklarują chęć pozostania. W ramach udzielanej pomocy senatorowie przyznali uchodźcom ukraińskim prawo do korzystania z Karty Dużej Rodziny. Umożliwili też uproszczony dostęp do pracy w Polsce ukraińskim farmaceutom; ustawa przewidywała takie zasady tylko dla lekarzy i pielęgniarek. Senackie poprawki umożliwiają ponadto studentom niebędącym obywatelami Ukrainy, którzy 24 lutego studiowali na ukraińskiej uczelni, i przyjechali do Polski ubieganie się o stypendium socjalne i kredyt studencki. Zgodnie z inną zmianą obywatele Ukrainy studiujący w Polsce zostaną objęci możliwością uzyskania pomocy analogicznej do pomocy przysługującej studentom, którzy przybyli do Polski po 24 lutego. Przyjęte przez Izbę poprawki mają także na celu przyspieszenie procedury ustanawiania opiekuna tymczasowego dla dzieci ukraińskich. W takich sprawach sąd będzie orzekał w postępowaniu nieprocesowym na posiedzeniu niejawnym, ograniczając postępowanie dowodowe do dowodów z dokumentów. Inna zmiana zaaprobowana przez senatorów przesądza o stosowaniu transliteracji ukraińskich imion, nazwisk i nazw podanych we wniosku o nadanie PESEL według zasad określonych w ustawie o zawodzie tłumacza przysięgłego. Senatorowie zdecydowali, że świadczenie za zakwaterowanie i wyżywienie dla uchodźców będzie przyznawane na podstawie wniosku, a nie jak zapisano w ustawie – umowy z gminą. Doprecyzowali, że osoba starająca się o świadczenie musi złożyć oświadczenie, iż nie korzystała z niego wcześniej i nie pobrała dodatkowego wynagrodzenia od osoby, którą zakwaterowała u siebie. Przyjęto też szereg zmian, zgodnie z którymi m.in. świadczenie za zakwaterowanie uchodźcy, świadczenia dla obywateli Ukrainy z pomocy społecznej, pomocy materialnej o charakterze socjalnym i pobyt w domu pomocy społecznej mają być finansowane z budżetu państwa. Koszty realizacji tych zadań przez jednostki samorządu terytorialnego ustalono w wysokości 2% dotacji otrzymanej na wypłatę świadczeń pieniężnych. Senatorowie chcą też zwiększenia subwencji oświatowej w tym roku w związku z dodatkowymi zadaniami samorządu związanymi z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy. Większość ze zgłoszonych przez Senat poprawek została odrzucona przez Sejm 12 marca 2022 r.

Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która miała wzmocnić nadzór w spółkach kapitałowych i wprowadzić do polskiego ustawodawstwa prawo holdingowe. Nowela uszczegóławia prawo do żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień. Porządkuje też kwestię kadencji i mandatu członków organów menedżerskich, wprowadza przepis o obowiązku lojalności i zachowania tajemnicy nawet po wygaśnięciu kadencji członka rady nadzorczej i zasady osądu biznesowego. Ma to pozwolić definitywnie wyłączyć odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji, które okażą się błędne, jeśli były podejmowane w granicach ryzyka biznesowego zgodnie z posiadanymi informacjami, adekwatnymi do okoliczności. Nowela zmienia także przepisy dotyczące rozwiązań Polskiego Ładu, m.in. modyfikuje zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Przy ustalaniu dochodu przedsiębiorców dla celów składki zdrowotnej zostaną uwzględnione tzw. różnice remanentowe, a dochód, stanowiący podstawę obliczenia składki, nie będzie powiększany o odpisy amortyzacyjne, zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 r.

Senatorowie uchwalili 4 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (projekt poselski). Wprowadzone zmiany mają charakter przede wszystkim legislacyjny, jedna z nich wydłuża termin wejścia w życie ustawy korelując go z ustawą o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma zapewnić możliwości uprawy i zbioru ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny, przeznaczony do sporządzania leków recepturowych. Takie uprawy będą prowadzone, po uzyskaniu zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF), przez instytut badawczy nadzorowany przez ministra rolnictwa. Przed wydaniem zezwolenia GIF będzie musiał zasięgnąć opinii policji, m.in. w sprawie sposobu zabezpieczenia miejsca uprawy przed dostępem osób nieuprawnionych, oznakowania miejsca uprawy i prowadzenia ewidencji roślin zebranych i zniszczonych. Opłata za złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na uprawę ma wynosić 1500 zł, a za złożenie wniosku o zmianę zezwolenia – 350 zł. Zezwolenie na uprawę konopi innych niż włókniste i zbiór ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny będzie wydawane na nie dłużej niż 5 lat. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany dotyczące definicji pojęć: „konopie włókniste” i „ziele konopi innych niż włókniste”, zwiększa o 50% dopuszczalną zawartość THC w roślinie.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (projekt poselski) wprowadza zmiany w przepisach dotyczących m.in. zasad przyłączania do sieci gazowej, uprawień i obowiązków operatora systemu przesyłowego gazowego, relacji między właścicielem sieci przesyłowej gazowej a operatorem systemu przesyłowego gazowego wyznaczonym na tej sieci.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (projekt rządowy) przesuwa o rok, na 1 stycznia 2024 r., dokonywanie podziału środków Funduszu z uwzględnieniem pracy eksploatacyjnej na liniach komunikacyjnych w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej zaplanowanej do wykonywania w planach transportowych poszczególnych województw. Utrzymuje do 31 grudnia 2023 r. podwyższoną stawkę dopłaty z Funduszu (z kwoty nie wyższej niż 1 zł do nie wyższej niż 3 zł). Nowelizacja umożliwi też przesunięcie środków Funduszu do tych województw, w których limit środków w danym roku budżetowym okazał się niewystarczający.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄU TERYTORIALNEGO

10 marca 2022 r. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie KWRiST, dotyczące pomocy uchodźcom z Ukrainy. W jego trakcie Janusz Cieszyński, pełnomocnik rządu ds. cyfryzacji poinformował, że we współpracy z MSWiA udało się przygotować wycenę zadań związanych z włączeniem uchodźców do Systemu Rejestrów Państwowych. I tak za nadanie numeru PESEL i profilu zaufanego gminy otrzymają kwotę 15 zł oraz 31 zł za zdjęcie, czyli razem 46 zł. Gminy otrzymają również sprzęt do realizacji tego zadania, zarówno do urzędów, jak i punktów mobilnych (jeśli zechcą je organizować np. w punktach recepcyjnych) - pracownicy zajmujący się ewidencją ludności otrzymają dostęp do serwerów SRP. To pozwoli na obsługę uchodźców 7 dni w tygodniu. Stanowiska mobilne będą miały możliwość podłączenia do nich skanerów i drukarek, by proces mógł być w pełni wykonywany zdalnie. Komputery winny dotrzeć w ciągu 2 dni od podpisania specustawy. Z USA sprowadzane są czytniki linii papilarnych nowej generacji, które dotrą za maksymalnie 2 tygodnie.

Z kolei Adam Pustelnik, wiceprezydent Łodzi wskazał na konieczność znowelizowania przepisów ustawy o pracownikach samorządowych, której przepisy blokują możliwość zatrudniania cudzoziemców (np. obywateli Ukrainy). W ocenie samorządowców zatrudnianie obywateli Ukrainy w administracji samorządowej będzie koniecznością, aby samorządy mogły skutecznie realizować usługi skierowane do uchodźców wojennych. Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej poinformował, że strona samorządowa opracuje stosowne rozwiązania legislacyjne, a Paweł Szefernaker, współprzewodniczący KWRiST ze strony rządowej zapewnił, że zmiany te zostaną uwzględnione w kolejnej ustawie przygotowywanej z myślą o pomocy ukraińskim uchodźcom.

4 marca 2022 r. podczas nadzwyczajnego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przedstawiciele strony rządowej omówili projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (UD356).

Projekt ustawy ma na celu stworzenie szczególnej regulacji prawnej zapewniającej doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu cudzoziemcom, w szczególności posiadającym obywatelstwo Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia Ukrainy i wjechali, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt przewiduje, że obywatele Ukrainy, którzy przed wojną schronili się w Polsce będą mogli na terenie RP znaleźć legalne zatrudnienie, opiekę zdrowotną. Będą mogli też korzystać z pomocy społecznej. Projekt zawiera także przepisy o organizacji pieczy zastępczej i opieki nad sierotami z Ukrainy. Zawiera także regulacje, które mają umożliwić jednostkom samorządu terytorialnego organizację edukacji dla dzieci i młodzieży z Ukrainy. Ponadto projekt przewiduje, że w okresie pierwszych 60 dni pobytu w Polsce państwo gwarantuje uchodźcom z Ukrainy wyżywienie i dach nad głową. Z przewidzianych w projekcie uprawnień uchodźcy z Ukrainy będą mogli korzystać w ciągi 18 miesięcy liczonych – co do zasady - od 24 lutego 2022 r. Aby z nich korzystać konieczne jednak będzie zarejestrowanie się w gminie. Rejestracja prowadzona będzie przy pomocy infrastruktury do wydawania dowodów osobistych. Uchodźcom z Ukrainy nadawany będzie także numer PESEL. Na podstawie nadanego numeru PESEL będzie można wyrobić profil zaufany, dzięki czemu osoba będzie dysponowała elektronicznym dokumentem tożsamości (jak dziś mObywatel). Aby pracownicy gmin mogli weryfikować tożsamość zgłaszających się do urzędu osób, w Systemie Rejestrów Państwowych (SRP) będą dane przekazywane przez Straż Graniczną, co pozwoli stwierdzić, czy osoba, która zgłasza się do urzędu, faktycznie przekroczyła granicę. Jeżeli chodzi o organizację edukacji dla ukraińskich dzieci i młodzieży, to ma być ona finansowana z rezerwy subwencji oświatowej, która na ten cel zostanie adekwatnie zwiększona z budżetu państwa. Projekt przewiduje także zwiększenie limitów uczniów z 15 do 20 w oddziałach przygotowawczych, a także o 1-2 dzieci w oddziałach przedszkolnych i klasach 1-3 szkół podstawowych. Z rezerwy subwencji oświatowej dofinansowane ma być także dowożenie dzieci ukraińskich do szkół.

Projekt wprowadza też przepis, który ustanawia nową instytucję „opiekuna tymczasowego”, jako że często dzieci ukraińskie przyjeżdżają nie z rodzicami czy opiekunami prawnymi, a z babcią, sąsiadką, znajomymi. Dzięki temu rozwiązaniu, opiekunowie tymczasowi będą mieli możliwość reprezentowania dziecka przy zapisie do szkoły czy lekarza, a także do uzyskania świadczeń społecznych.

3 marca 2022 r. zakończyło się 49. Posiedzenie Sejmu. Tego dnia posłowie uchwalili ustawę o zmianie ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz ustawy o Agencji Mienia Wojskowego (projekt rządowy). Celem ustawy jest wprowadzenie zmian umożliwiających usprawnienie procedur dotyczących obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym w szczególności w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa i obronności państwa, realizacji interesów narodowych Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego, wypełnienia jej zobowiązań międzynarodowych, a także udzielania pomocy i wsparcia podmiotom prawa międzynarodowego publicznego.

2 marca 2022 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych zaopiniowała wniosek Ministra Finansów w sprawie zmiany przeznaczenia rezerwy celowej, zaplanowanej w ustawie budżetowej na rok 2022. Wniosek ma na celu sfinansowanie w okresie od 1 marca do 20 grudnia br. dodatkowych zajęć specjalistycznych z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach prowadzonych lub dotowanych przez organy administracji rządowej. Wsparcie będzie obejmowało także organizację zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym dla uczniów, u których rozpoznano potrzebę wsparcia psychologiczno-pedagogicznego w tym zakresie.

2 marca 2022 r. sejmowe Komisje: Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie i rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne (druk nr 2051). Celem projektu jest usprawnienie procesu tworzenia miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli, poprzez ułatwienie procedury tworzenia takich miejsc. Komisje przyjęły poprawki polegające m.in. na złagodzeniu zbyt arbitralnego podejmowania decyzji przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w sprawie utworzenia miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli.

SENAT

2 marca 2022 r. senacka Komisja Zdrowia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Nowelizacja ma zapewnić możliwości uprawy i zbioru ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny, przeznaczony do sporządzania leków recepturowych.

Takie uprawy będą prowadzone, po uzyskaniu zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF), przez instytut badawczy, nadzorowany przez ministra rolnictwa. Przed wydaniem zezwolenia GIF będzie musiał zasięgnąć opinii policji, m.in. w sprawie sposobu zabezpieczenia miejsca uprawy przed dostępem osób nieuprawnionych, oznakowania miejsca uprawy i prowadzenia ewidencji roślin zebranych i zniszczonych. Opłata za złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na uprawę ma wynosić 1500 zł, a za złożenie wniosku o zmianę zezwolenia – 350 zł. Zezwolenie na uprawę konopi innych niż włókniste i zbiór ziela lub żywicy konopi innych niż włókniste na surowiec farmaceutyczny będzie wydawane na nie dłużej niż 5 lat. Nowelizacja wprowadza ponadto zmiany dotyczące definicji pojęć: „konopie włókniste” i „ziele konopi innych niż włókniste”, zwiększa o 50% dopuszczalną zawartość THC w roślinie.

2 marca 2022 r. senacka Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych i będzie rekomendować Senatowi jej odrzucenie. Obecny na posiedzeniu komisji dr hab. Aleksander Kappes z Uniwersytetu Łódzkiego, specjalista w dziedzinie prawa spółek, rekomendował senatorom odrzucenie ustawy. Jego zdaniem zawiera ona „wadliwe prawo grup spółek, zbędną regulację ładu korporacyjnego spółek kapitałowych, przeciwskuteczną, a wręcz szkodliwą, regulację obowiązków informacyjnych zarządu spółki wobec rady nadzorczej”. W tym kontekście odniósł się do przepisów dotyczących m.in. interesu grupy spółek, wiążących poleceń, odpowiedzialności odszkodowawczej, nadzoru korporacyjnego. Zdaniem eksperta ustawa „w sposób rażący uchybia też technice legislacyjnej”, gdyż dodano do niej przepisy, które nie wiążą się z kodeksem spółek handlowych. W ocenie Konfederacji Lewiatan ustawa zwiększy ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, wprowadzi zbędny formalizm. Zastrzeżenia do noweli zgłosiło również senackie biuro legislacyjne. Dotyczyły one przede wszystkim zmian wprowadzonych podczas prac sejmowych, które rozszerzyły zakres ustawy, co może budzić zastrzeżenia co do jej zgodności z konstytucją; chodzi m.in. o rozwiązania dotyczące Polskiego Ładu. Biuro przedstawiło też liczne propozycje poprawek legislacyjnych.

28 lutego 2022 r. odbyło się III nadzwyczajne posiedzenie KWRiST poświęcone sytuacji na Ukrainie oraz organizacji pomocy humanitarnej dla Ukrainy i uchodźców. Najważniejsze informacje dotyczące organizacji pomocy humanitarnej, tej wysyłanej na Ukrainę przedstawili minister Michał Dworczyk oraz Michał Kuczmierowski prezes Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (RARS).

W skrócie: pomoc (wszelka, również ta adresowana do miast partnerskich) powinna iść kanałem utworzonym i uzgodnionym przez rządy Polski i Ukrainy, czyli przez magazyny wojewodów, magazyn zbiorczy RARS, skąd pociągami lub ciężarówkami (ukraińskimi, bo polskie na teren Ukrainy wjechać nie mogą) jest przekazywana do Obwodu Lwowskiego.

O podziale pomocy decydują władze Ukrainy. Pomoc może być adresowane (np. dla poszczególnych miast partnerskich) ale ostatecznie o tym, gdzie ona trafi decydują władze Ukraińskie.

- Wszyscy wojewodowie otrzymują w tej chwili dyspozycję, aby (jeżeli tego jeszcze nie zrobili) przekazać samorządom instrukcje i informacje o tym, gdzie na terenie województwa znajdują się miejsca gromadzenia pomocy humanitarnej dla Ukrainy – mówił Paweł Szefernaker wiceminister SWiA.

Z kolei prezes RARS apelował, aby w sprawie pomocy nie kontaktować się z RARS, tylko przekazywać ją przez magazyny wojewodów. Wyjątek dotyczy pomocy koncesjonowanej. – Jeżeli ktoś planuje przekazać na Ukrainę pomoc koncesjonowaną, to wówczas prosimy o bezpośredni kontakt z Agencją – mówił Michał Kuczmierowski.

W trakcie spotkania samorządowcy mieli także uwagi i pytania dotyczące organizacji pomocy dla Ukraińców „tu na miejscu”. Apelowali m.in. aby punkty obsługi uchodźców były wspólne dla administracji rządowej i samorządowej. – Chodzi o to, aby w takim punkcie uchodźcy mogli uzyskać kompleksową pomoc i informację – wskazywała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

W odpowiedzi na tę uwagę wiceminister Szefernaker polecił wojewodom, aby punkty obsługi uchodźców tworzyli wspólnie z samorządami - wszędzie tam, gdzie takie wspólne punkty jeszcze nie zostały utworzone – wskazywał.

Z kolei Krzysztof Żuk, prezydent Lublina pytał, czy darmowa pomoc medyczna (hospitalizacja) może być udzielana wszystkim uchodźcom z Ukrainy, czy tylko tym, którzy „przeszli” przez punkt recepcyjny? – Czy jest wymóg rejestracji w punkcie recepcyjnym, aby taką pomoc medyczną świadczyć – dopytywał prezydent Lublina.

- Nie, nie ma takich wymogów – odpowiadał Paweł Szefernaker. – Punkty recepcyjne są tylko dla tych uchodźców, którzy potrzebują natychmiastowej pomocy, np. dachu nad głową. Pozostali nie muszą się rejestrować, a pomoc i tak zostanie im udzielona.

28 lutego 2022 r. odbyło się także posiedzenie Zespołu ds. Zespół Do Spraw Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. Omawiano na nim planowane przez rząd regulacje dotyczące objęcia uchodźców z Ukrainy ochroną zdrowia w Polsce. - Zmiany proponowane przez MZ mają jutro trafić na Radę Ministrów i następnie ultraszybką ścieżką przekazane do procedowania jeszcze w tym tygodniu na posiedzenie Sejmu. W projekcie już jest zapisane, że one będą obowiązywały z mocą wsteczną, to znaczy będą obowiązywać, odnosić się do wszystkich świadczeń udzielonych od 24 lutego. Taka informacja też została przekazana świadczeniodawcom. Aby Ukraińców nie odsyłali, nie żądali zapłaty za świadczenia, żeby mieli pewność, że procedowane są przepisy na zasadach których otrzymają oni odpłatność [za świadczenia od 24 lutego udzielone Ukraińcom]. Wynagrodzenie za udzielone Ukraińcom świadczenia będzie dokładnie w tej samej wysokości jak w przypadku obywateli polskich. To nie będzie objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym, ale dodatkowy tytuł do uzyskania bezpłatnych świadczeń rzeczowych, jak i nierzeczowych (pomoc doraźna w POZ, pomoc doraźna na SOR, szpital, ratownictwo medyczne itd.). To dotyczy tylko i wyłącznie podmiotów, które obecnie mają zawarte kontrakty z NFZ – poinformował Filip Nowak, prezes NFZ.

26 lutego 2022 r. II nadzwyczajne posiedzenie KWRiST poświęcone sytuacji na Ukrainie i pomocy Uchodźcom. Celem spotkania było omówienie bieżących spraw związanych z niesieniem pomocy zaatakowanej przez Rosję Ukrainie i uchodźcom, którzy dotarli do Polski.

Wiceminister spraw zagranicznych, Paweł Jabłoński poinformował, że od 27 lutego br. będzie działać strona pomagamukrainie.gov.pl, za pośrednictwem której będzie koordynowana pomoc. Na stronie dostępny jest formularz zgłoszeniowy dla wszystkich zainteresowanych pomocą Ukrainie. To pozwoli sprawnie zarządzać posiadanymi zasobami, wyjaśniał wiceminister.

Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska poinformował, że do Polski trafia w tej chwili dużo matek z dziećmi, będzie im udzielana pomoc medyczna w ramach POZ-ów, na szpitalnych oddziałach ratunkowych, a także opieka specjalistów. Uchodźcy z Ukrainy mogą też wykonać testy na koronawirusa, jeśli chcą jechać dalej do Niemiec czy innych krajów. Aby uprościć procedurę ustalono, że świadczeniodawca w swoim systemie zaznaczy, że pomoc została udzielana uchodźcy z Ukrainy. Kończą się prace nad specustawą, która będzie obowiązywała wstecz, od 24.02.br., dzięki czemu będzie można przekazać pieniądze za już udzieloną pomoc lekarską.

Obecny na spotkaniu minister edukacji i nauki, Przemysław Czarnek poinformował, że decyzją rządu nauczanie dzieci uchodźców ukraińskich zostanie opłacone z pieniędzy budżetu państwa. Zostanie na ten cel uruchomiona specjalna, dodatkowa rezerwa (inna niż ta przeznaczona na podwyżki dla nauczycieli). Zanim zostanie ona uruchomiona, można wykorzystać rezerwę 0,5% subwencji oświatowej (na dofinansowanie innych zadań o jednorazowym charakterze). Na przygotowanie procesu włączania dzieci ukraińskich do systemu edukacji jest około półtora tygodnia, gdyż przez pierwsze dni uchodźcy będą organizować w Polsce podstawowe kwestie bytowe.

24 lutego 2022 r. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie KWRiST poświęcone wojnie na Ukrainie oraz pomocy dla Ukrainy i uchodźców z terytorium tego państwa.

Wiceminister Szefernaker zapewnił, że w razie potrzeby tego typu spotkania będą organizowane regularnie. Przekazał garść informacji - w tej chwili sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej jest spokojna, a ruch wjazdowy nieznacznie się zwiększył. Kolejki na przejściach granicznych po stronie ukraińskiej wynikają z blokady systemu. Na razie działa 9 tzw. punktów recepcyjnych – po 4 przy przejściach granicznych w województwach: lubelskim i podkarpackim oraz w Przemyślu na dworcu kolejowym. Przygotowana baza noclegowa na razie jest wystarczająca. Dane z pierwszego dnia wojny wykazują, że osoby z Ukrainy przyjeżdżają do rodziny lub znajomych, choć w kolejnych dniach sytuacja może się zmienić; rząd przygotowuje się na różne scenariusze.

Obecna na spotkaniu Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, odpowiedzialna za rynek pracy i politykę społeczną zapowiedziała prace nad jak najszybszym uruchomieniem ścieżki zatrudniania Ukraińców, którzy przybędą do Polski.

Pomoc medyczna, której będą potrzebowali uchodźcy, zarówno ta udzielana w wyniku działań wojennych, jak i „zwykłe” porady medyczne, zostanie sfinansowana przez rząd – poinformował wiceminister zdrowia, Waldemar Kraska.

Sekretarz strony samorządowej, Marek Wójcik apelował o szybką nowelizację przepisów tak, by umożliwić samorządom elastyczne działanie i wykorzystanie środków na pomoc Ukraińcom.

24 lutego 2022 r. zakończył się drugi dzień 29. Posiedzenia Sejmu. Podczas dwóch pierwszych dni Sejm uchwalił m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia rozwiązań ułatwiających zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy; skrócenia procesu uzupełnienia niedoborów kadrowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; utworzenia spółki, która będzie obsługiwać ARiMR w zakresie IT, aby uniezależnić się w tym obszarze od podmiotów zewnętrznych.

ustawę o ochronie dziedzictwa narodowego związanego z nazywaniem obiektów przestrzeni publicznej (projekt poselski). Ustawa dotyczy określenia zasad zmiany nazw obiektów przestrzeni publicznej upamiętniających "osoby lub wydarzenia istotne dla tożsamości Państwa i Narodu Polskiego".

ustawę o zmianie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych oraz ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (projekt rządowy). Ustawa dotyczy nowelizacji ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych, w tym m.in.: wprowadzenia ułatwień w prowadzeniu PPE dla pracodawców, uproszczenia trybu zawierania przez pracodawców porozumień, wprowadzenia korzystnych zmian dotyczących warunków uczestnictwa w programie, dookreślenia niektórych kompetencji nadzorczych Komisji Nadzoru Finansowego, wprowadzenia nowej instytucji prawnej "przeniesienie środków", zmiany przepisów określających zasady zawieszania składki podstawowej i ograniczania jej wysokości w celu usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, ułatwienia zawarcia umowy o prowadzenie IKE i IKZE przez umożliwienie jej zawarcia w postaci elektronicznej oraz dostosowania pozostałych przepisów art. 13a ustawy.

ustawę o zmianie ustawy o dozorze technicznym oraz ustawy o transporcie kolejowym (projekt rządowy). Ustawa dotyczy m.in wprowadzenia podstawowych regulacji dotyczących urządzeń do przewozu osób lub rzeczy poruszających się po jednej szynie tzw. monorail lub na poduszkach powietrznych lub magnetycznych, a także innych, które obecnie nie są używane w transporcie linowo - terenowym czy kolejowym.

ustawę o zmianie ustawy - Prawo energetyczne (projekt poselski). Ustawa dotyczy uzupełnienia i doprecyzowania przepisów w zakresie: 1) zasad przyłączania do sieci, w przypadku gdy do sieci ma być przyłączona inna sieć, dla której operatorem systemu wyznaczono to samo przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem paliw gazowych, a także opłat za przyłączenie do sieci przesyłowej gazowej; 2) uprawień, obowiązków oraz obszaru działania operatora systemu przesyłowego gazowego; 3) relacji pomiędzy właścicielem sieci przesyłowej gazowej, a operatorem systemu przesyłowego gazowego wyznaczonym na tej sieci; 4) kompetencji krajowego organu regulacyjnego - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki; 5) koncesji na przesyłanie paliw gazowych.

ustawę o zmianie ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (projekt rządowy). Ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 717, z późn. zm.).

ustawę o zmianie ustawy o wsparciu przygotowania III Igrzysk Europejskich w 2023 roku (projekt rządowy). Ustawa dotyczy zapewnienia optymalnego finansowania III Igrzysk Europejskich przez dodanie podstawy prawnej dla ministrów właściwych do udzielania dotacji celowej.

23 lutego 2022 r. odbyło się posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były: debata o finansach oświaty, przygotowanie na przyjęcie uchodźców z Ukrainy w razie eskalacji konfliktu z Rosją i umożliwienie dużym miastom aplikację o środki z FRDL.

Do 20 marca 2022 r. odbędzie się specjalne, dodatkowe spotkanie KWRiST poświęcone sytuacji, zwłaszcza finansowej w oświacie, zapowiedział wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Paweł Szefernaker, współprzewodniczący Komisji ze strony rządowej. Propozycję dokładnego terminu i rozwiązań przygotowywanych przez resorty: edukacji i nauki oraz finansów ustali z ministrami: Przemysławem Czarnkiem oraz Sebastianem Skuzą. To odpowiedź na wniosek strony samorządowej, która chciała przeprowadzić dyskusję na temat finansów oświaty już na lutowym posiedzeniu.

Na wniosek strony samorządowej wiceminister Szefernaker poinformował o przygotowaniach rządu na ewentualny napływ uchodźców z Ukrainy wobec realnej groźby eskalacji konfliktu z Rosją. Minister zapewnił, że w razie potrzeby zorganizuje dla samorządowców specjalną wideokonferencję w tej sprawie. Poinformował, że od kilku tygodni MSWiA prowadzi przygotowania na podstawie planów zarządzania kryzysowego. - Przygotowaliśmy plan szczegółowy, gdyby zaszła potrzeba przyjęcia przez Rzeczpospolitą Polską osób napływających z terytorium Ukrainy. Plan został przyjęty w oparciu o współpracę wojewodów z wieloma instytucjami, przede wszystkim w ramach odpraw, w których brała udział m.in. Straż Graniczna, Urząd ds. Cudzoziemców i inne instytucje podległe ministrowi spraw wewnętrznych i administracji – mówił wiceminister Szefernaker.

Sekretarz strony samorządowej, Marek Wójcik, po raz kolejny zaapelował w imieniu strony samorządowej o umożliwienie miastom na prawach powiatu będących siedzibą województw lub sejmiku województwa, a także województwom samorządowym aplikowania o środki z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg na zadania mostowe, obwodnicowe i dojazdowe do specjalnych stref ekonomicznych. To wniosek lutowego Zespołu ds. Infrastruktury. Jest to teraz możliwe, jako że trwają prace nad nowelizacją ustawy o RFRD, która ma poszerzyć katalog zadań możliwych do realizacji ze środków Funduszu. Jak zaznaczył sekretarz Wójcik, samorządowcy są do dyspozycji, by zaproponować treść zapisu. Jednocześnie podziękował za bardzo szybkie rozstrzygnięcie wniosków w obecnym naborze wniosków w ramach RFRD, co pozwoli szybko rozpocząć proces inwestycyjny.

17 lutego 2022 r. obradował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST. Odbyła się na nim dyskusja na temat poprawy efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej, zaopiniowano projekty unijnych programów regionalnych oraz odniesiono się do projektu zmian w Prawie wodnym.

Andrzej Kaźmierski, dyrektor w Departamencie Gospodarki Niskoemisyjnej w resorcie rozwoju i technologii przekazał, że Ministerstwo w świetle dalszego spodziewanego wzrostu cen energii chce pracować nad nietypowymi metodami finansowania inwestycji w efektywność energetyczną – np. w formule ESCO. Jak przekazał dyr. Kaźmierski, w Polsce firmy z sektora ESCO mają 80 mln zł obrotów rocznie, natomiast w Niemczech obroty kształtują się na poziomie 2 mld euro. Bartłomiej Zydel z Biura ZPP komentując wypowiedzi przedstawicieli Strony Rządowej zauważył, że w Polsce projekty ESCO były do tej pory realizowane głównie w formule PPP. Sygnalizował, że na przestrzeni kilku ostatnich lat rynek w tym zakresie się skurczył i trzeba będzie poświęcić sporo wysiłku na jego odbudowanie. Równocześnie podkreślał, iż niezbędne jest – w ramach wsparcia dla podmiotów publicznych – zapewnienie pomocy w postaci doradztwa technicznego przy realizacji tego typu projektów (według deklaracji przedstawicielki NFOŚiGW takowe wsparcie ma być zapewnione).

Ostatecznie w połowie marca 2022 r. w ramach posiedzenia Zespołu ma odbyć się spotkanie w szerokim gronie, dotyczące właśnie projektów ESCO.

Zespół opiniował projekty programów regionalnych: Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 oraz Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027, które to projekty nie obejmowały w pierwotnym kształcie wsparcia na rzecz inwestycji w drogi lokalne. W przypadku pierwszego z projektów sprawa wciąż pozostaje nierozstrzygnięta – niebawem decyzję ma podjąć Zarząd Województwa Podkarpackiego, natomiast w przypadku drugiego udało się na skutek uwagi ZPP zapewnić wsparcie w tym zakresie poprzez tzw. projekty partnerskie, realizowane w ramach CP5.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (UC112) otrzymał negatywną opinię Zespołu, głównie ze względu na przewidziane w nim kary dla jednostek samorządu terytorialnego tworzących aglomeracje ściekowe za niespełnienie wymogów z tzw. dyrektywy ściekowej. Resort infrastruktury poszedł na pewne ustępstwo w postaci wydłużenia o dwa lata okresu przejściowego (co znajduje się w najnowszej wersji projektu), tj. do końca 2029 roku, jednak zdaniem przedstawicieli samorządów takie rozwiązanie jest niewystarczające.

15 lutego 2022 r. obradowały – na wspólnym posiedzeniu – Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Publicznej oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Komisje omówiły informację dotyczącą wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1 czerwca 2017 r. w sprawie utworzenia gminy Szczawa i gminy Grabówka.

Posiedzenie odbyło się z inicjatywy mieszkańców, którzy walczą od 6 lat o powstanie gminy Grabówka. Komisje rozpatrzyły tę sprawę w trybie interwencyjnym i zdecydowały o wystosowaniu apelu do rządu o realizację wyroku TK i powołanie gminy Grabówka. Trybunał stwierdził, że Rada Ministrów, pozbawiając mocy obowiązującej rozporządzenia o utworzeniu gmin Szczawa i Grabówka, nie dochowała trybu wydania rozporządzenia uchylającego, gdyż nie zostały przeprowadzone konsultacje z mieszkańcami jednostek samorządu terytorialnego, których rozporządzenie to dotyczyło. TK orzekł, że rozporządzenie Rady Ministrów z 28 grudnia 2015 r. uchylające rozporządzenie w sprawie utworzenia gminy Szczawa i gminy Grabówka jest więc niezgodne z art. 7 i art. 92 ust. 1 Konstytucji oraz art. 4a ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Trybunał Konstytucyjny zwrócił też uwagę na fakt, że rozporządzenie uchylające zostało wydane 28 grudnia 2015 r., czyli tuż przed zaplanowanym na 1 stycznia 2016 r. wejściem w życie rozporządzenia o utworzeniu gmin Szczawa i Grabówka. W jego ocenie, „takie działanie prawodawcze Rady Ministrów budzi wątpliwość co do jego zgodności z zasadą budowania zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa”.

15 lutego 2022 r. obradowała senacka Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą. Komisja zapoznała się z informacją o dorobku Fundacji Kościuszkowskiej, jej działalności w zakresie wspierania polskiej edukacji, nauki i promocji kultury polskiej, a także z informacją o sytuacji ośrodków polonoznawczych w Stanach Zjednoczonych Ameryki wraz z rekomendacjami fundacji w tym zakresie.

15 lutego 2022 r. obradowała senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu. Komisja wprowadziła 2 poprawki merytoryczne i 3 redakcyjne do ustawy o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej. Komisja przyjęła poprawkę, która zmienia definicję dekodera telewizyjnego, a mianowicie byłby to „odbiornik cyfrowy, o którym mowa w art. 2 pkt 23a ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2021 r. poz. 576)". W efekcie 100-złotowa dopłata obejmie nie tylko dekodery, ale także odbiorniki telewizyjne. Jak powiedziała przewodnicząca komisji, poprawka ta realizuje część postulatów osób z niepełnosprawnościami. Kolejna poprawka przyjęta przez komisję, dotyczy jawności umowy z Pocztą Polską i zobowiązuje ministra właściwego do spraw informatyzacji do przedstawienia właściwej komisji sejmowej i komisji senackiej informacji dotyczącej postanowień umowy z operatorem. Wywodząca się z pilnego projektu rządowego ustawa tworzy podstawę prawną dla dofinansowania osobom najuboższym zakupu dekodera do telewizora, który umożliwi odbiór bezpłatnej naziemnej telewizji cyfrowej w nowym standardzie. Jest to związane z obowiązkowym w całej Unii Europejskiej w 2022 r. przejściem z dotychczasowego systemu DVB-T/MPEG-4 na bardziej efektywny DVBT2-HEVC. Ustawa umożliwia wypłatę świadczenia w wysokości do 100 zł na zakup dekodera tv dla gospodarstw domowych w trudnej sytuacji materialnej. Wniosek o dopłatę będzie można składać elektronicznie – z wykorzystaniem platformy gov.pl oraz za pośrednictwem Poczty Polskiej.

15 lutego 2022 r. obradował Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST. Zespół wstępnie pozytywnie zaopiniował projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie typów publicznych szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne, którym mogą być podporządkowane szkoły filialne. Opinia zmaterializuje się w momencie podpisania przez Prezydenta nowelizacji ustawy - Prawo oświatowe uchwalonej przez Sejm 13 stycznia 2022 r., gdyż to w tej ustawie znajduje się podstawa prawna do wydania przedmiotowego rozporządzenia. Podczas posiedzenia omówiono projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego. Ponieważ uzgodnienia międzyresortowe, a także konsultacje projektu jeszcze trwają, zdecydowano, że Zespół wyda opinię po otrzymaniu projektu w wersji po uzgodnieniach międzyresortowych, ewentualnie będzie mogła to być opinia obiegowa.

9 lutego 2022 r. zakończyło się 48. dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (projekt poselski). Ustawa dotyczy wsparcia rozwoju upraw maku i konopi włóknistych, przy jednoczesnym uwzględnieniu nadrzędnego celu, jakim jest przeciwdziałanie narkomanii.

ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (projekt poselski). Ustawa dotyczy - zgodnie z uzasadnieniem - uregulowania kwestii dotyczących upraw i zbioru konopi innych niż włókniste w celu uzyskania surowca farmaceutycznego.
ustawę o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej (projekt rządowy). Ustawa dotyczy określenia zasad przyznawania i realizacji świadczenia na zakup dekodera telewizyjnego umożliwiającego co najmniej odbiór naziemnej telewizji cyfrowej w standardzie DVB-T2/HEVC.
ustawę o o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa (tzw/ lex Czarnek) wzmacnia rolę kuratora oświaty i administracji rządowej w zarządzaniu szkołami osłabiając tym samym wpływ samorządu i rodziców uczniów na zarządzanie szkołą i ich wpływ na edukację dzieci.
ustawę o zmianie ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy dostosowania przepisów do wymogów wynikających z nowych wytycznych w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych po 2021 r.; wytyczne będą obowiązywały dla schematów pomocy publicznej w odniesieniu do kosztów pośrednich poniesionych w latach 2021-2030.

SENAT

9 lutego 2022 r. senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła 10 petycji. Senatorowie postanowili rozpocząć pracę nad 4 z nich, wnioski z 1 petycji zdecydowali przekazać do Rządowego Centrum Legislacji w celu ich ewentualnego wykorzystania w przyszłych pracach.

Poparcie Komisji uzyskała petycja dotycząca nowej ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (Petycja P10-49/21). Senator Lidia Staroń zaapelowała o podjęcie prac nad petycją i połączenie ich z pracami nad senacką propozycją zmiany przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych, zawartą w druku senackim nr 413. Senator Lidia Staroń oceniła, że propozycja rządowa nie stanowi odpowiedzi na potrzeby społeczne. Jest bowiem powieleniem wcześniej proponowanych rozwiązań, zaś propozycja senacka i postulaty omawianej petycji wychodzą naprzeciw potrzebom społecznym zmierzającym do stworzenia zupełnie nowych, demokratycznych rozwiązań regulujących działalność spółdzielni mieszkaniowych.

Kolejną petycją, nad którą Komisja będzie pracować jest propozycja zmiany przepisów ustawy o Policji, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu oraz ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Petycja P10-57/21). Celem petycji jest wprowadzenie kontroli nad działaniami inwigilacyjnymi policji i służb specjalnych. Senatorowie omawiając petycję prezentowali odmienne opinie i wnioski. Senator Aleksander Pociej i senator Ewa Matecka wnioskowali o rozpoczęcie prac nad petycją wspólnie z senacką Komisją Nadzwyczajną badającą przypadki nielegalnej inwigilacji, sejmową Komisją do Spraw Służb Specjalnych oraz Ministerstwem Sprawiedliwości. Przeciwne stanowisko zgłosił senator Robert Mamątow. W jego ocenie obecne działania nadzorcze nad działaniami służb wykonywane przez organy sądowe są wystarczające i nie należy uprawnień kontrolnych przekazywać innym podmiotom, gdyż istnieje obawa o upolitycznienie wydawanych przez nie ocen. Wiceprzewodniczący Komisji Michał Seweryński stwierdził, że nie można w sposób jednoznaczny ocenić zasadności petycji, gdyż postulaty w niej zawarte są zbyt ogólnikowe. Każdy człowiek chce żyć ze świadomością komfortu, poczuciem bezpieczeństwa i zapewne stąd wynika to zainteresowanie mechanizmami działania służb i form ich kontroli. Ale nie można też nie dostrzegać faktu, że od zarania dziejów działania operacyjne służb wykorzystywane były przez rządzących. Działania te trzeba analizować w kontekście celowości stosowania technik operacyjnych czy respektowania praw człowieka. Niezaprzeczalnym jest – mówił wiceprzewodniczący - że następuje ingerencja instytucjonalna w wolność jednostki. Znalezienie idealnego rozwiązania w tej sprawie jest bardzo trudne. Mówimy tu o sprawie bardzo ważnej, a postulaty petycji nie proponują konkretnych rozwiązań. Uprawnienia jakie posiada Komisja Praw Człowieka i Praworządności do uzyskania pełnej informacji o działalności służb jest ograniczone, a bez wiedzy praktycznej stworzenie nowych przepisów kontrolnych może okazać się trudne.

Komisja podjęła również decyzję o rozpoczęciu prac nad petycją zmierzającą do zapewnienia urzędowej obsługi osób z niepełnosprawnościami narządu słuchu z wykorzystaniem pomocy tłumacza polskiego języka migowego we wszystkich instytucjach publicznych finansowanych ze środków publicznych (Petycja P10-58/21).

Senatorowie postanowili też rozpocząć prace nad petycją postulującą zmianę przepisów ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, uchwalonych w 2021 r., które regulują pracę ławników w składach orzekających w sądach powszechnych (Petycja P10-61/21). W ocenie senatora Aleksandra Pocieja obecne przepisy eliminujące udział czynnika społecznego w sposób nieuzasadniony ograniczają pracę ławników nie tylko w czasie stanu epidemii COVID-19, ale też w ciągu roku od odwołania stanu zagrożenia epidemią. Senator Pociej wraz z senator Ewą Matecką wyrazili aprobatę dla postulatu petycji i zawnioskowali o podjęcie prac nad zmianą tego przepisu i ponownym dopuszczeniem ławników do składów orzekających. Komisja przyjęła wniosek większością głosów.

7 lutego 2022 r. senacka Komisja Zdrowia wprowadziła 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Pierwsza poprawka uściśla, że wykaz świadczeniodawców zakwalifikowanych do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej będzie obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2027 r. (wydłuża termin obowiązywania). Druga poprawka stanowi, że przy ustalaniu ryczałtu systemu zabezpieczenia za okres rozliczeniowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. uwzględnia się dane dotyczące liczby i rodzajów świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych i sprawozdanych za okres 2019 r., finansowanych w formie ryczałtu systemu zabezpieczenia (doprecyzowuje końcową datę). Nowelizacja, przygotowana z nadania poselskiego, przedłuża o kolejne 6 miesięcy, tj. do 31 grudnia 2022 r., okres obowiązywania aktualnych wykazów świadczeniodawców zakwalifikowanych do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PZS). Zmiana ta jest podyktowana szczególnymi warunkami funkcjonowania szpitali sieciowych w czasie pandemii COVID-19. Nowelizacja umożliwia ponadto przyjęcie za podstawę wyliczenia kolejnego ryczałtu systemu PSZ, na pierwsze półrocze 2022 r., odpowiednich danych sprawozdawczych za 2019 r., czyli za ostatni okres rozliczeniowy przypadający przed pandemią COVID-19. Powodem jest fakt, iż większość placówek w systemie PSZ odnotowała spadek udzielanych świadczeń, szczególnie tych planowanych, w porównaniu z okresem przed pandemią. Zgodnie z nowelizacją, wydłużony zostanie też okres składania wniosków o kredyt na studia medyczne do końca roku akademickiego 2021/2022 - za okres obejmujący pierwszy i drugi semestr roku akademickiego 2021/2022. Wydłużenie okresu składania wniosków nastąpi z jednoczesnym zachowaniem możliwości sfinansowania z kredytu opłat za usługi edukacyjne poniesionych przez studentów za okres dwóch semestrów roku akademickiego 2021/2022. W myśl obecnie obowiązujących przepisów, jeżeli wniosek o kredyt na studia medyczne zostanie złożony przez studenta do banku w pierwszym semestrze roku akademickiego 2021/2022, kredytu udziela się na pokrycie opłat za usługi edukacyjne ponoszone od tego semestru. Termin ten może okazać się niewystarczający na dokonanie wszystkich formalności związanych z ubieganiem się o kredyt na studia medyczne.

Na tym samym posiedzeniu senacka Komisja Zdrowia dyskutowała o problemach fizjoterapii domowej w kontekście nowej wyceny tych świadczeń, a także o miejscu fizjoterapii w całym systemie opieki medycznej. W ocenie fizjoterapeutów pieniądze przeznaczone przez resort zdrowia na fizjoterapię są niewystarczające – według resortu zdrowia wycena tych usług wzrosła i realizowane są nowe konkursy, żeby dostępność była większa. Ponieważ ocena resortu zdrowia i praktykujących fizjoterapeutów nt. sytuacji ambulatoryjnej opieki rehabilitacyjnej i fizjoterapeutycznej była kompletnie inna przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera poprosiła, by przedstawiciele resortu zdrowia spotkali się z przedstawicielami Krajowej Izby Fizjoterapeutów w celu wyjaśnienia tych różnic. Wyraziła nadzieję, że to spotkanie zaowocuje rozwiązaniami, gdyż chodzi o ułatwienie dostępu pacjentów do rehabilitacji.

2 lutego 2022 r. zakończyło się 36. posiedzenie Senatu. Ostatni dzień obrad zdominowała debata nad ustawą o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, którą Izba odrzuciła. Za odrzuceniem ustawy opowiedziało się 51 senatorów, 45 było przeciwko, 1 senator wstrzymał się od głosu.

Odrzucenie tej noweli wcześniej rekomendowały komisje: Nauki, Edukacji i Sportu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Obrony Narodowej. Do stanowiska komisji nauki oraz obrony zgłoszono wniosek mniejszości o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Sprawozdawca połączonych komisji nauki i obrony Bogdan Zdrojewski wśród najważniejszych zarzutów podnoszonych wobec nowelizacji wskazał m.in. na prawdopodobieństwo wielokrotnego naruszenia konstytucji, dotyczące np. zmiany w realizacji zadań własnych gminy, jakim jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym wypadku edukacji publicznej. Jak mówił, zaniepokojenie budzą też przepisy, które mogą spowodować zmniejszenie aktywności organizacji pozarządowych w szkołach. Sprzeciw budzi również zwiększenie roli kuratorów kosztem gminnych samorządów, a także ich udział w procesie odwoływania dyrektorów placówek szkolnych podlegających gminie. Sprawozdawca mniejszości połączonych komisji senator Kazimierz Wiatr zwrócił uwagę na to, że wniosek o odrzucenie ustawy uzyskał poparcie tylko jednym głosem. W jego ocenie podczas dyskusji nad nowelizacją skupiono się tylko na wybranych aspektach, podczas gdy nowe przepisy dotyczą szeregu innych zagadnień, m.in. uregulowania kwestii nauczania zdalnego. W trakcie debaty przeciwnicy ustawy wskazywali, że nowelizacja stanowi zagrożenie dla polskiej oświaty, zawiera też zapisy niezgodne z konstytucją, uderza w samorząd, a także prawa uczniów i ich rodziców. Jak wskazywał senator Bogdan Klich, mamy do czynienia z kolejną ustawą kagańcową. O otwarcie polskiej szkoły i zróżnicowanie modeli edukacyjnych apelował senator Bogdan Zdrojewski. Jego zdaniem procedowana obecnie ustawa zmierza do centralizacji oświaty i upartyjnienia zarządzania szkołą. Poparcie dla ustawy deklarowali m.in. senator Małgorzata Kopiczko, Jerzy Czerwiński i Marek Komorowski. Jak wskazywał ten ostatni, debata która odbyła się w komisjach i podczas posiedzenia plenarnego, miała mało merytoryczny charakter, prezentowała opinie tylko jednej strony – przeciwników nowelizacji prawa oświatowego. Według senatora Marka Komorowskiego, dotycząc przede wszystkim funkcjonowania oświaty w Polsce, debata pomijała szereg zagadnień, które znalazły uregulowanie w tej ustawie, takich jak kwestie związane z klasami przygotowania wojskowego czy zdalnym nauczaniem. Odrzucona nowelizacja przewiduje, że dyrektor szkoły lub placówki będzie miał obowiązek – nie później niż na 2 miesiące przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje – uzyskać informację o planie ich pracy na terenie szkoły, konspekt zajęć i materiały wykorzystywane na oferowanych zajęciach, a także uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty w sprawie działania takiej organizacji w szkole lub placówce. Udział ucznia w zajęciach prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje będzie wymagał pisemnej zgody pełnoletniego lub rodziców niepełnoletniego ucznia. Procedurze tej nie będą podlegać organizacje harcerskie. Jeśli dyrektor szkoły lub placówki oświatowej nie zrealizuje zaleceń wydanych przez kuratora oświaty i nie wyjaśni mu, dlaczego tego nie zrobił, kurator będzie mógł wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia ani możliwości odwołania się od tej decyzji. Nowelizacja wzmacnia również pozycję kuratora oświaty w kwestii wspólnych kompetencji organów prowadzącego i nadzoru pedagogicznego, a także rolę rady pedagogicznej, wprowadzając obowiązek opiniowania przez nią arkusza organizacyjnego pracy szkoły lub placówki. Z kolei dyrektor szkoły będzie miał obowiązek poinformowania nadzoru pedagogicznego o zmianach w arkuszu organizacyjnym. Nowela wprowadza też możliwość prowadzenia nauki zdalnej z innych powodów niż COVID-19 (zagrożenie bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich i międzynarodowych; temperatury zewnętrzne lub w pomieszczeniach, w których prowadzone są zajęcia, zagrażające zdrowiu uczniów; zagrożenia związane z sytuacją epidemiologiczną; nadzwyczajne zdarzenia zagrażające bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów), jeśli zawieszenie zajęć stacjonarnych trwa dłużej niż 2 dni, a także organizowania jej dla uczniów objętych indywidualnym nauczaniem lub hospitalizowanych. W Systemie Informacji Oświatowej (SIO) mają być zbierane informacje dotyczące działań szkoły wobec uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego i zajęć rewalidacyjnych oraz dzieci z opinią o wczesnym wspomaganiu rozwoju. Minister edukacji i nauki umożliwi Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzanie analiz przyczyn nieobecności nauczycieli w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego lub czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, w tym monitorowania przyczyn, skali i cykliczności nieobecności zgodnie z danymi z SIO, co ma pozwolić na przygotowanie opracowań dotyczących nieobecności nauczycieli w pracy wskutek choroby, a także szacowanie skutków finansowych zmian przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1 lutego 2022 r. odbyło się dodatkowe posiedzenie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. W jego trakcie przedyskutowano m.in. projekt ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Projekt został uzgodniony z uwagami dotyczącymi:

dodawanego art. 172 ust. 6 w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej polegającego na zmianie sposobu liczenia terminu udział w szkoleniu kandydata do przysposobienia tj. wprowadzenia korekty, że termin ten będzie liczony od dnia przekazania przez kandydata wszystkich wymaganych dokumentów. Związek Województw RP zobowiązał się przesłać do 4 lutego 2022 r. taki katalog dokumentów. Ponadto przepis zostanie doprecyzowany w ten sposób, że zamiast sformułowania „umożliwia mu udział w szkoleniu” pojawi się sformułowanie „umożliwia kandydatom do przysposobienia dziecka rozpoczęcie szkolenia”.

dodawanego art.164 ust. 10a w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Strona samorządowa nie akceptuje sztywnego określenia w ustawie terminów aktualizacji dokumentacji kwalifikacyjnej dziecka, wskazując na zbędną kazuistykę proponowanego przepisu i zwiększenie biurokracji.
26 stycznia 2022 r. odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W jego trakcie negatywną opinię otrzymały trzy projekty rozporządzeń autorstwa Ministerstwa Edukacji i Nauki dotyczące zmiany programowej w szkołach (Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.). Dotyczą one wprowadzenia nowego przedmiotu – Historia i teraźniejszość kosztem dotychczasowego przedmiotu - Wiedza o społeczeństwie i 1 godziny historii. Zdaniem samorządowców to nieodpowiedni czas na wprowadzanie tego typu zmian, nie zakończył się bowiem jeszcze cykl kształcenia historii według nowej podstawy programowej, nie przedstawiono też badań, czy taka zmiana ma podstawy merytoryczne. Nie uspokaja również zapewnienie wiceministra nauki i edukacji, Dariusza Piontkowskiego, że podstawa programowa będzie uzupełniona o tematykę samorządową, bo wiadomo, że jest ona przeładowana i może zabraknąć czasu na realizację wszystkich treści.

Kolejnym punktem posiedzenia była dyskusja nad koniecznością uchylenia art. 15zzu tzw. ustawy antykowidowej z 2 marca 2020 r., która wprowadziła m.in. zakaz wykonywania tytułu wykonawczego nakazującego opróżnienie lokalu mieszkalnego. Wykreślenia tego przepisu domagają się przede wszystkim Unia Metropolii Polskich oraz miasta. Jak przekonują przedstawiciele miast, obowiązujący od 1,5 roku całkowity zakaz eksmisji, nawet w przypadku konieczności rozbiórki budynku, powoduje zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia jego lokatorów. Przepis uniemożliwia też eksmisję lokatorów z tzw. najmu okazjonalnego, który został wprowadzony po to, by chronić prawa właścicieli nieruchomości. Pozwalał on na przeprowadzenie szybkiej eksmisji uciążliwych bądź niepłacących czynszu lokatorów (lokator przed wprowadzeniem się notarialnie godził się na dobrowolne poddanie się egzekucji komorniczej). Tymczasem okazuje się, że przepis wprowadzony po to, by chronić osoby znajdujące się w trudnej sytuacji z powodu pandemii wywołuje negatywne skutki na rynku mieszkaniowym. Nadmiernie ingeruje w sferę uprawnień właścicieli lokali oraz istotnie obciąża w tym zakresie gminy. Na skutek przedłużającego się zakazu eksmisji miasta nie mogą racjonalnie gospodarować swoim zasobem mieszkaniowym, co więcej - muszą wypłacać odszkodowania prywatnym właścicielom z powodu niewykonania eksmisji. Kwestia ta była poruszona na Komisji Wspólnej w październiku ubiegłego roku i wówczas przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości zapewniali, że pracują nad wykreśleniem przepisu. Jednak po analizie tego problemu i w obliczu trwającej wciąż trudnej sytuacji pandemicznej podjęto decyzję, by nie usuwać przepisu, poinformował Andrzej Vertun, dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego. Jednak ministerstwo nie będzie się sprzeciwiać takiej inicjatywie legislacyjnej, jeśli podejmie ją inny resort. Współprzewodniczący Komisji Wspólnej ze strony rządowej, wiceminister Paweł Szefernaker obiecał wyjaśnić tę sprawę i przekazać informację stronie samorządowej na początku lutego br.

Na wniosek Marka Wójcika, sekretarza strony samorządowej odbędzie się z kolei spotkanie w sprawie korekty projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych, w części dotyczącej obowiązywania art. 9 ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym. Co prawda Komisja Wspólna w ubiegłym roku pozytywnie zaopiniowała ten projekt, jednak jest w nim zapis, który pozbawia gminę zarządzania nieruchomościami nie wchodzącymi w skład zasobu komunalnego. To rozwiązanie niekorzystne dla gmin i ich mieszkańców, przekonywał Wójcik. W odpowiedzi na te uwagi Eliza Chojnicka, zastępca dyrektora Departamentu Mieszkalnictwa w Ministerstwie Rozwoju i Technologii odpowiedziała, że usunięcie art. 9 ust. 2a z ustawy o samorządzie gminnym jest zabiegiem celowym, ponieważ projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych w innych swoich przepisach zawiera postanowienia, które zarówno gwarantują dalsze funkcjonowanie TBS-om, jak i możliwość zarządzania przez gminy wspólnotami mieszkaniowymi „nawet w sytuacji gdy gmina dysponuje pojedynczym lokalem w takiej wspólnocie”. Ostatecznie postanowiono, że sprawa zostanie jeszcze przedyskutowana i wyjaśniona na specjalnym spotkaniu przedstawicieli MRiT oraz strony samorządowej KWRiST.

KWRiST pozytywnie zaopiniowała natomiast projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i niektórych innych ustaw (Ministerstwo Klimatu i Środowiska). Przewiduje on m.in. nałożenie na marszałków województw nowych zadań związanych z egzekucją i obsługą administracyjną systemu poboru tych opłat. W związku z nowymi obowiązkami marszałkowie mają otrzymywać dochody na pokrycie kosztów administracyjnych, które będą uzależnione od opłaty ponoszonej przez przedsiębiorców. Pierwotnie miał to być jeden procent z opłat uiszczanych m.in. przez jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne w przypadku oferowania przez nie opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub produktów w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Związek Województw RP argumentował, że są one niewystarczające do zapewnienia właściwej realizacji zadań. Dlatego postulował podwyższenie ich poziomu do 5 procent. Rząd ostatecznie wyraził zgodę na to rozwiązanie, co pozwoliło na pozytywne zaopiniowanie projektu.

Z kolei Związek Powiatów Polskich poruszył na forum KWRiST problem związany z obowiązywaniem przepisów o przeciwdziałaniu „praniu brudnych pieniędzy”. Z końcem stycznia upływa termin dokonywania zgłoszeń do instytucji wynikających z przepisu odnośnie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, mianowicie zgłoszeń do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Na kanwie obowiązujących przepisów a także informacji płynącej z Ministerstwa Finansów, strona samorządowa miała wątpliwości w jaki sposób z punktu widzenia Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych mają być traktowane organizacje samorządowe a także w jaki sposób i jaki zakres osób mają one zgłosić, jeżeli pod ten rejestr podlegają. ZPP wystosował pismo w tej sprawie w grudniu, wskazując, że powinien być to temat do przedyskutowania na styczniowym posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów. W styczniu posiedzenie Zespołu się nie odbyło, a odpowiedź na sprawy różne miała być przedłożona do dnia 25 stycznia br. na piśmie. Niestety tak się nie stało. Grzegorz Kubalski poprosił zatem, by przedstawiciel MF wyjaśnił, jak wygląda sytuacja z punktu widzenia problemu, który został przedłożony miesiąc wcześniej. Wniósł także o zwołanie posiedzenia Zespołu ds. Systemu Finansów. Ministerstwo Finansów zobowiązało się do niezwłocznego przesłania odpowiedzi.

Natomiast Związek Gmin Wiejskich RP wniósł na posiedzenie temat możliwych problemów z realizacją Programu Inwestycji Strategicznych. W ocenie ZGWRP zagraża mu m.in. inflacja i rosnące ceny materiałów budowlanych. Jak wskazano, konieczność uruchomienia postępowań przetargowych w ciągu sześciu miesięcy od momentu otrzymania promesy już sprawia, że pojawiają się ogromne problemy jeśli chodzi o sprawy projektowe. Prace projektowe gwałtowanie podrożały ze względu na krótki okres przygotowania. Istnieją też duże trudności z wykonawcami, brakuje materiałów budowlanych i w momencie, gdy nastąpi wysyp przetargów w krótkim okresie, samorządy staną przed ogromnym problemem wynikającym z braku wykonawców do realizacji inwestycji. Strona samorządowa argumentowała, że niektórych gmin nie będzie stać na wzięcie kredytu, poprzez to będą musiały zrezygnować z inwestycji. Poruszono też kwestię finansowanie. Inwestycje do roku czasu będą refundowane po zakończeniu inwestycji. Jednym z założeń rządowego programu jest pobudzenie lokalnej przedsiębiorczości. Do zrealizowania inwestycji niezbędne będzie zaciągnięcie kredytu, a istnieje obawa, że część przedsiębiorców lokalnych może tego nie zrobić. Kwestie poruszone przez stronę samorządową wzbudziły wiele emocji u Pawła Szefernakera przewodniczącego KWRiST ze strony rządowej, który uznał wskazane sytuacje za hipotetyczne i nie zgodził się na kontynuowanie tematu.

26 stycznia 2022 r. rozpoczęło się 47 posiedzenie sejmu, które będzie kontynuowane 1 lutego br. W pierwszych dwóch dniach (26 i 27 stycznia) Sejm uchwalił m.in.: Ustawę o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Sejm rozpatrzył poprawki Senatu).

Ustawa dostosowuje przepisy polskiego prawa do przepisów Unii Europejskiej tworzących tzw. Pakiet Mobilności I, dotyczących m.in. zasad wynagradzania kierowców wykonujących międzynarodowy transport drogowy na zasadach obowiązujących na terenie państwa przyjmującego, uznając ich jako pracowników delegowanych oraz wprowadzenia zmian mających na celu zwiększenie skuteczności nadzoru nad rynkiem usług przewozowych w Polsce, eliminację nieuczciwej konkurencji między przewoźnikami i lepszą ochronę rynku wewnętrznego.

Ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (sejm rozpatrzył poprawki Senatu). Celem ustawy jest uruchomienie nadzwyczajnych instrumentów zwiększających bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w perspektywie krótkoterminowej wspierających gospodarstwa domowe, mieszkańców budynków wielolokalowych i niektórych odbiorców wrażliwych.
Ustawę o dokumentach paszportowych (Sejm rozpatrzył poprawki Senatu). Ustawa dotyczy budowy nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych realizowana w ramach projektu „Rozwój Systemu Rejestrów Państwowych”. Dokonuje połączenia najważniejszych polskich rejestrów (w tym m.in. rejestr PESEL, Rejestr Dowodów Osobistych, rejestr stanu cywilnego czy Rejestr Danych Kontaktowych), dzięki czemu możliwa będzie prostsza i szybsza realizacja wielu spraw obywateli polskich związanych z szeroko rozumianą administracją oraz poszerzenie zakresu spraw, które obywatele będą mogli zrealizować drogą elektroniczną bez względu na miejsce inicjowania danej sprawy.
Ustawę o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym (skierowano do Senatu). Ustawa dotyczy wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez usprawnienie procesów inwestycyjnych zwiększających dostępność pojemności magazynowej na ropę naftową i produkty naftowe; przyspieszenia rozbudowy oraz modernizacji pojemności magazynowych w Podziemnym Magazynie Ropy i Paliw „Góra”, które wraz z inwestycjami w rurociągi przesyłowe ropy naftowej i produkty naftowe zwiększą zdolność magazynu kawernowego (podziemnego) do przechowywania oraz podaży na rynek tych surowców i produktów.
Ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (skierowano do Senatu). Ustawa wprowadza rozwiązania prawne umożliwiające zakończenie realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego rozpoczętych projektów parasolowych i grantowych na montaż lub zakup mikroinstalacji fotowoltaicznej.
Ustawę o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawę o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (skierowano do Senatu). Ustawa wydłuża o kolejne 6 miesięcy, tj. do dnia 31 grudnia 2022 r. okres obowiązywania aktualnych wykazów świadczeniodawców zakwalifikowanych do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PZS).

Ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (skierowano do Senatu). Ustawa wprowadza mechanizm przedłużonego terminu poboru i wpłaty zaliczek na podatek dochodowy oraz przeznaczenia dodatkowego wsparcia dla firm, które zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami; ponadto jednoznacznie rozstrzygnięto także, że płatnik ma stosować zmniejszenie zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli o 425 zł) również, gdy oświadczenie PIT-2 jest składane w trakcie roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym.

19 stycznia 2022 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych dyskutowała nad poprawkami Senatu do ustawy budżetowej na rok 2022. Komisja wnioskowala o ich odrzucenie. Poprawki Senatu miały na celu m.in.: zwiększenie wysokości dotacji podmiotowej dla Narodowego Funduszu Zdrowia o 20 mld zł z przeznaczeniem na leczenie nowotworów i chorób układu sercowo-naczyniowego oraz opieki psychiatrycznej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i rehabilitacji leczniczej,

przeznaczenie 100 mln zł na finansowanie leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro),
zwiększenie o 100 mln zł wydatków przewidzianych na lecznictwo psychiatryczne dzieci i młodzieży,
utworzenie nowej rezerwy celowej na transformację energetyczną w wysokości 10 mld zł przeznaczonej na wymianę źródeł ciepła na niskoemisyjne,
przekazanie 6,5 mld zł na podwyżki wynagrodzeń nauczycieli od 1 stycznia 2022 r.,
przywrócenie środków na nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych w szkołach w wysokości 39,8 mln zł, o które Sejm pomniejszył subwencję oświatową dla samorządów,
przeznaczenie 50 mln zł na przeciwdziałanie dyskryminacji i przemocy, w tym przemocy w rodzinie,
zwiększenie o 390 mln zł środków na wynagrodzenia dla pracowników administracji w sądach i prokuraturach oraz o 300 mln zł płac pracowników cywilnych Straży Granicznej i Policji,
zwiększenie o 140 mln zł dopłat dla rolników na zakup nawozów,
utworzenie nowych rezerw celowych: 500 mln zł na rekompensaty dla rolników, którzy ponieśli straty w związku z upadłością podmiotu skupującego, 100 mln zł na rozbudowę internetu szerokopasmowego oraz 70 mln zł na fundusz rekompensat dla armatorów statków rybołówstwa rekreacyjnego.

KOMISJE SENATU

20 stycznia 2022 r. senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw i zarekomenduje Izbie jej odrzucenie. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw zmienia przepisy przejściowe 3 ustaw, tak aby do postępowania dotyczącego decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydanej przed uzyskaniem decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej miały zastosowanie obecne przepisy, a nie obowiązujące w 2016 r. Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu w opinii o nowelizacji zwróciło uwagę, że tworzenie przepisów przejściowych, które w praktyce mają mieć moc wsteczną, może być negatywnie oceniane z punktu widzenia zgodności z konstytucją.

Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu zdecydowała też o podjęciu inicjatywy legislacyjnej dotyczącej ustawy o zmianie ustawy o lasach. Projektowana ustawa ma na celu dostosowanie ustawy o lasach do wymogów prawa unijnego oraz Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostdystrybucji gazu przez podmiot wchodzący w skład przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego jednocześnie dystrybucję i sprzedaż gazu. Dotyczy to sieci gazowych zasilanych wyłącznie ze źródeł lokalnych i niepołączonych z innymi sieciami. Przedsiębiorstwo, które zamierza odmówić świadczenia usług dystrybucji gazu, będzie musiało wcześniej uzyskać od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zgodę na zwolnienie z obowiązku świadczenia takich usług.
Senatorowie z komisji gospodarki postanowili poprzeć bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, która czasowo – od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. – obniża z 5% do 0% stawki podatku VAT na żywność: mięso i ryby oraz przetwory z nich, produkty mleczarskie, warzywa i owoce i przetwory z nich, zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze, napoje, w tym zawierające co najmniej 20% soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne, z 8% do 0% na nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą i inne środki wspomagające produkcję rolniczą, z 23% do 8% na paliwa silnikowe: olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę, gaz LPG, z 8% do 5% na energię cieplną. Utrzymuje też obniżoną do 5% stawkę w wypadku energii elektrycznej.

Komisja zaproponuje natomiast Senatowi odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja, rozszerza katalog rezerw strategicznych o broń, amunicję, materiały wybuchowe, ładunki miotające oraz wyroby i technologie o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) będzie mogła zawierać z określonymi przedsiębiorcami umowy o utrzymywaniu zdolności produkcyjnych, magazynowaniu określonego asortymentu lub o pozostawaniu w gotowości do świadczenia usług. Umożliwi to wykonywanie przez RARS zadań w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub sytuacji kryzysowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

19 stycznia 2022 r., obradował Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli KWRiST. Na posiedzeniu omawiano m.in. projekt zmiany ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, gdzie tematem newralgicznym z punktu widzenia interesów powiatów była kwestia wprowadzenia możliwości pozyskiwania przez sądy danych z systemu informacji o nieruchomościach. Związek Powiatów Polskich zwrócił uwagę, że będzie się to wiązało ze spadkiem dochodów po stronie powiatów, które z tych dochodów finansują realizację zadań w obszarze geodezji i kartografii. Mowa tu o ubytku rzędu 145 mln zł rocznie. Następnie omawiano projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy. Nie było w tym zakresie uwag ze strony samorządowej i uzgodniono, że ewentualne opiniowanie odbędzie się w trybie obiegowym. W kwestii projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej projekt zaopiniowano pozytywnie. W wolnych wnioskach poruszono temat pracy zdalnej w urzędach. MSWiA poinformowało, że gospodarzem projektu rozporządzenia jest Ministerstwo Zdrowia. Ustalono, że temat zostanie zgłoszony na dodatkowe posiedzenie Zespołu Zdrowia i Polityki Społecznej zaplanowane na 24 stycznia br.

12 stycznia 2022 r. zakończyło się 35. posiedzenie Senatu. Izba wprowadziła 65 poprawek do ustawy budżetowej na rok 2022 (projekt rządowy). W ustawie zaplanowano dochody budżetu państwa w wysokości 491,9 mld zł, wydatki w kwocie 421,8 mld zł, a deficyt nie większy niż 29,9 mld zł.

Według założeń inflacja ma się utrzymać na poziomie 3,3%, choć w listopadzie Główny Urząd Statystyczny odnotował jej 7,8-procentową wartość. W swoich poprawkach Senat m.in. przekazał 6 mld 500 mln zł na podwyżkę wynagrodzeń nauczycieli od 1 stycznia 2022 r. Pieniądze na ten cel mają pochodzić z zysku Narodowego Banku Polskiego i zmniejszenia rezerwy celowej na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym w finansowaniu zadań oświatowych. Przywrócono środki na nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych w szkołach w wysokości 39 mln 800 tys. zł, o które Sejm pomniejszył subwencję oświatową dla samorządów.

Senatorowie odrzucili ustawę o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (projekt poselski) ze względu na brak notyfikacji Komisji Europejskiej. Nowela przewiduje udzielanie wsparcia publicznego poprzez dopłaty do redukcji zdolności produkcyjnych kopalń. Umożliwia też zawieszenie spłaty, a docelowo umorzenie zobowiązań spółek górnictwa węgla kamiennego, objętych systemem wsparcia, powstałych do 31 grudnia 2021 r., wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Polskiego Funduszu Rozwoju, składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika i płatnika, na fundusze: Pracy, Solidarnościowy, Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Emerytur Pomostowych i na ubezpieczenia zdrowotne.

Senat wprowadził 16 zmian do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ich celem jest przede wszystkim ograniczenie katalogu kar za naruszenia warunków wykonywania przewozu drogowego tylko tych, które wynikają bezpośrednio z wdrożenia tzw. pakietu mobilności. Nowe sankcje będą dotyczyć przewozu pojazdami od 2,5 do 3,5 tony. Zrezygnowano też z podwyższania dotychczasowych kar. Jedna z przyjętych poprawek modyfikuje zasady wykorzystywania przez kierowców przerw na wypoczynek. Kolejna doprecyzowuje, że okresy przerw w prowadzeniu pojazdu zalicza się do czasu dyżuru. Następna zwalnia z odpowiedzialności za nieprawidłowe rozliczenie składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorców, którzy skorygują rozliczenia do 31 sierpnia 2022 r.

4 stycznia 2022 r. obradowały połączone komisje Sejmu: Obrony Narodowej oraz Edukacji, Nauki i Młodzieży. Na posiedzeniu przeprowadzono pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1812), czyli tzw. lex Czarnek.

Uzasadnienie projektu przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki – Dariusz Piontkowski. Komisje odrzuciły wnioski o:

odroczenie posiedzenia,
odrzucenie ww. projektu,
powołanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia ww. projektu,
przeprowadzenie wysłuchania publicznego w sprawie ww. projektu,
zasięgnięcie opinii Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.

Komisje przyjęły poprawki o charakterze legislacyjno-redakcyjnym oraz poprawki polegające m.in. na wyłączeniu organizacji harcerskich z przepisów dotyczących organizacji zajęć w szkołach oraz zmianie terminu wejścia w życie ustawy.
- Projekt ustawy, którą państwo właśnie procedują to niezgodny z konstytucją bubel legislacyjny. Z przepisów konstytucji wprost wynika, że kurator oświaty nie jest organem nadzoru nad samorządami, ani nie ma uprawnień nadzorczych wobec samorządów. Tymczasem proponowane w projekcie rozwiązania pozwolą kuratorom oświaty zmuszać miasta, gminy i powiaty do podejmowania decyzji niewłaściwych finansowo, a nawet naruszających dyscyplinę finansów publicznych. Tak będzie chociażby w przypadku kształtowania sieci szkół – mówiła na posiedzeniu połączonych Komisji reprezentująca Unię Metropolii Polskich Renata Kaznowska, Wiceprezydent Warszawy.

5 stycznia 2022 r. obradowała senacka Komisja Nauki, Edukacji i Sportu. Komisja rozpatrzyła ustawę budżetową na 2022 r. proponując do niego dwie poprawki. Pierwsza przyjęta poprawka przywraca w części 30: Oświata i wychowanie środki dla samorządów na subwencje oświatowe z przeznaczeniem na nauczanie języków mniejszości narodowych w wysokości 39 mln 800 tys. zł. W drugiej poprawce komisja proponuje przekazanie 6500 mln zł z przeznaczeniem na podwyżki dla nauczycieli od 1 stycznia i 1 września 2022 r.

4 stycznia 2022 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Zdrowia dyskutowano ustawę budżetową na 2022 r. Komisja, po zapoznaniu się z opiniami przedstawionymi przez Ministerstwo Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta, wnosi o zwiększenie wydatków budżetowych o 20 mld zł z przeznaczeniem na dotację podmiotową dla Narodowego Funduszu Zdrowia i finansowania świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa szpitalnego, w szczególności chorób nowotworowych i układu sercowo-naczyniowego, jako zadania priorytetowego, oraz z zakresu opieki psychiatrycznej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, a także rehabilitacji leczniczej. Senatorowie poparli również propozycje zwiększenia o 100 mln zł wydatków na program leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), a także zwiększenia o 100 mln zł wydatków na lecznictwo psychiatryczne dzieci i młodzieży.

4 stycznia 2022 r. Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu opowiedziała się za odrzuceniem ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Był to projekt poselski. Ustawa przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań umożliwiających udzielenie wsparcia publicznego na redukcję zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwom górniczym – tj. Polskiej Grupie Górniczej S.A., Tauron Wydobycie S.A. oraz Węglokoks Kraj sp. z o.o. – objętym Nowym Systemem Wsparcia oraz umorzenie z mocy prawa zobowiązań tych przedsiębiorstw wobec ZUS, a także Polskiego Funduszu Rozwoju. Zgodnie z ustawą dopłaty będą finansowane ze środków pochodzących z budżetu państwa, tj. z dotacji do skarbowych papierów wartościowych. Jedną z przyczyn było niezastosowanie wobec projektu ustawy procedury notyfikacji. Zgodnie z Regulaminem Sejmu RP marszałek Sejmu powinien wystąpić do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uzyskanie opinii, czy ustawa wymaga notyfikacji, a następnie – w przypadku potwierdzenia – o decyzję z sprawie dokonania notyfikacji, która powinna zostać podjęta przez prezesa Rady Ministrów. Senatorowie zwrócili także uwagę, że ustawa mówi o tym jak liczyć dopłaty do nierentownych kopalń, a nie o tym jak wygaszać ich zdolności produkcyjne. Senatorowie zwrócili także uwagę, że Polska Grupa Górnicza już wyemitowała obligacje o wartości 2,4 miliarda zł, które zostały zakupione przez spółki Skarbu Państwa, obecnie ich wartość jest zerowa, tymczasem ustawa w zakamuflowany sposób wprowadza kolejne dotacje ze Skarbu Państwa. Senatorowie podkreślili także, że w 2021 r. straty w kopalniach węgla kamiennego wyniosły trzy-cztery miliardy złotych.

17 grudnia 2021 r. zakończyło się 45., jednodniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę budżetową na 2022 r. W 2022 r. dochody budżetu państwa osiągną poziom 481,4 mld zł, a wydatki 512,4 mld zł. Deficyt ukształtuje się na poziomie 30,9 mld zł.

Ustawę o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ustawa dotyczy utworzenia Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom poprzez połączenie Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy usprawnienia postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, które są najczęściej udzielanym rodzajem zezwoleń na pobyt czasowy w Polsce.
Ustawę o ochotniczych strażach pożarnych. Ustawa ma na celu poprawę sytuacji Ochotniczych Straży Pożarnych, wzmocnienia ich roli oraz uhonorowania wieloletniej i ofiarnej służby strażaków ochotników poprzez m.in. wprowadzenie świadczenia ratowniczego dla strażaków ratowników OSP, którzy przez co najmniej 25 lat (w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet) brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych - świadczenie w wysokości 200 zł przysługiwać będzie także ratownikowi górskiemu (ochotnikowi z TOPR i GOPR) po spełnieniu analogicznych warunków dotyczących wieku, jak w przypadku członków OSP.
Ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Ustawa dotyczy rozszerzenia zakresu wsparcia w ramach PROW 2014?2020 w przedłużonym do 31 grudnia 2022 r. okresie jego realizacji; umożliwienia rolnikom załatwienia spraw on-line w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem do realizacji działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy oraz zwiększyć retencję wód, m.in. na obszarach rolniczych i leśnych.
Ustawę o dodatku osłonowym. Ustawa wprowadza pojęcie ubóstwa energetycznego oraz rozwiązań mających na celu ochronę mniej zamożnych gospodarstw domowych, którym przysługiwał będzie dodatek osłonowy i wzmocnienia ochrony odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej i paliw gazowych.

9 grudnia 2021 r. zakończyło się 43., pięciodniowe (30 listopada oraz 1, 2, 8 i 9 grudnia) posiedzenie Sejmu. 8 i 9 grudnia posłowie uchwalili: Ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej (projekt rządowy). Ustawa przewiduje czasowe obniżki akcyzy na paliwa silnikowe (olej napędowy, benzyny silnikowe, LPG), wprowadzenie zwolnienia od akcyzy dla sprzedaży energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe oraz czasowe obniżenie stawki akcyzy na energię elektryczną. Innym proponowanym rozwiązaniem jest wprowadzenie czasowego wyłączenia z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej sprzedaży paliw w okresie od 1 stycznia do 31 maja 2022 roku.

Ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Implementacja dyrektywy Rady (UE) 2019/2235 z dnia 16 grudnia 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i dyrektywę 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego w odniesieniu do działań obronnych w ramach Unii będzie polegała na wprowadzeniu zwolnienia od akcyzy dla wyrobów akcyzowych wykorzystywanych przez siły zbrojne państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie, na terytorium, którego podatek akcyzowy jest wymagalny, do użytku tych sił zbrojnych lub towarzyszącego im personelu cywilnego lub też w celu zaopatrzenia ich mes lub kantyn, gdy siły te biorą udział w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działania Unii w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.
Ustawę o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Przepisy wprowadzające świadczenia kompensacyjne oraz tworzące Fundusz stanowią realizację zasady solidarności społecznej, która jest kluczem dla powszechnej realizacji szczepień ochronnych. Powszechność szczepień ochronnych ma za zadanie zarówno zapewnienie ochrony przed chorobami zakaźnymi tych osób, które zostały zaszczepione, jak również – przez przerwanie krążenia patogenów w populacji i powstanie odporności zbiorowiskowej – ochronę tych osób, które ze względów zdrowotnych nie mogą być poddane szczepieniom (osoby chore na choroby nowotworowe, dzieci z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności). Z drugiej strony, solidarność programów powszechnych szczepień w innych krajach Unii Europejskiej wyraża się w zapewnieniu osobom zaszczepionym środków prawnych umożliwiających szybkie uzyskanie świadczenia pieniężnego w związku z zaistniałymi niepożądanymi odczynami poszczepiennymi, bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi.
Ustawę o dodatku osłonowym (projekt rządowy). W projekcie ustawy zapewnia się ochronę mniej zamożnym gospodarstwom domowym, którym przysługiwał będzie dodatek osłonowy, wzmacnia się ochronę odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej, paliw gazowych oraz definiuje się pojęcie ubóstwa energetycznego. Dodatek osłonowy przysługiwał będzie gospodarstwom domowym, które mają dochody nieprzekraczające 2100 zł w gospodarstwie 1 osobowym, bądź 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Będzie on stanowił wsparcie dla najbardziej potrzebujących obywateli w pokryciu części kosztów energii oraz rosnących cen żywności.

KOMISJE SENACKIE

10 grudnia 2021 r. obradowała senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, która m.in. postanowiła rekomendować Izbie poparcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, nie zajęła stanowiska w sprawie ustawy o dodatku osłonowym. Rekomenduje też wprowadzenie poprawek do ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.

10 grudnia 2021 r. senacka Komisja Zdrowia zapoznała się z informacją na temat realizacji ustawy o Funduszu Medycznym. Wiceministra Zdrowia mówił, że w ramach funduszu zostały wyodrębnione cztery subfundusze. Pierwszy subfundusz infrastruktury strategicznej przeznaczony jest m.in. na cele inwestycyjne dla szpitali z najwyższego poziomu, należących do tzw. sieci szpitali, udzielających świadczeń wysokospecjalistycznych. Wsparcie z tego tytułu mogą otrzymać szpitale m.in. onkologiczne czy pulmunologiczne. Drugi subfundusz przeznaczony jest na modernizację podmiotów leczniczych, w tym np. na wymianę łóżek szpitalnych, infrastrukturę ratownictwa medycznego, czy konsolidację podmiotów leczniczych. Kolejny to subfundusz rozwoju profilaktyki. W tym obszarze ma zostać wykorzystane 10% środków z funduszu. Ostatni subfundusz terapeutyczno-innowacyjny przeznaczony jest m.in. na leczenie chorób rzadkich, innowacyjne technologie lekowe i leczenie poza granicami kraju. Wiceminister wskazał, że pierwszy rok funkcjonowania ustawy jest rokiem rozruchowym. Dlatego założenia ustawy są realizowane w takim tempie, na jaki pozwalają warunki. Zaznaczył, że nie można szybko przygotować dobrze procedur na przyznawanie wielomilionowych dotacji. Zaznaczył jednocześnie, że realizacja założonych wydatków zależy od obszaru, np. w obszarze leków jest opóźnienie z powodu negocjacji wielomilionowych umów, zaś w zakresie pediatrii już dziś zostało zaraportowane, że został osiągnięty limit 630 milionów zł. Zapowiedział, że w przyszłości usprawniona ma zostać komunikacja i przekazywanie informacji o dotacjach z funduszu, aby ułatwić przyszłym beneficjentom skorzystanie z nich.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

10 grudnia 2021 r. obradował Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W punkcie dotyczącym spraw różnych Ministerstwo Edukacji i Nauki poinformowało o sposobie załatwienia wniosku Unii Metropolii Polskich dotyczącego odciążenia dyrektorów szkół dodatkowymi obowiązkami związanymi ze zgłaszaniem uczniów na kwarantannę. MEiN poinformowało, że wspólnie z Główną Inspekcją Sanitarną przygotowane zostało rozwiązanie. MEiN udostępnił dyrektorom pliki z SIO z imieniem i nazwiskiem ucznia, peselem i adresem zamieszkania, które trzeba uzupełnić o dane, których nie ma w SIO, np. dotyczące kontaktów z osobą zarażoną, zapisać go i zaimportować do formularza GIS. To znacznie odciążyło dyrektorów, którzy chętnie korzystają z tego rozwiązania.

9 grudnia 2021 r. obradował Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia Zespół nie zaopiniował projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia polityki publicznej pn. „Strategia Rozwoju Usług Społecznych polityka publiczna na lata 2021-2035 z perspektywa do 2035 r.”. W ocenie strony samorządowej projekt nie może być zaopiniowany pozytywnie, ze względu na sposób finansowania zadań na zasadzie swego rodzaju montażu finansowego – przez budżet państwa, budżety JST oraz programy rządowe. To będzie jednak realizacja w większości zadań własnych JST – w ramach posiadanych środków nie da się zrealizować założonych celów, zarówno w zakresie zadań bieżących, jak i inwestycyjnych. Opinię negatywną otrzymał natomiast projekt ustawy Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (UD255). Problemem jest m.in. autoryzacja podmiotów publicznych. W ocenie strony samorządowej będzie to wymagało dużych nakładów finansowych. Nie wiadomo też, jak długo podmiot leczniczy ma utrzymywać standardy jakości i oczekiwać na autoryzacje by zawrzeć z nim umowę. Negatywna opinia jest spowodowana tym, że nierzetelnie została przygotowana ocena skutków regulacji. W ogóle nie są oszacowane koszty po stronie podmiotów leczniczych, a jakość kosztuje. Brakuje także projektów rozporządzeń wykonawczych. W trakcie posiedzenia kontynuowano także dyskusje na temat czy i jak rząd zamierza włączyć samorządy w pomoc uchodźcom. Przedstawiciele korporacji poinformowali, że w odpowiedzi na pytania, czy rząd planuje włączać JST w działania na rzecz uchodźców, otrzymali plan działań MPRiPS. Poinformowali także, że na spotkaniu w MSWiA rekomendowali pracę w grupach roboczych dotyczących: mieszkań dla uchodźców; pracy dla nich; edukacji; ochrona zdrowia (choćby dostęp do opieki zdrowotnej z osób z innego obszaru kulturowego, np. opieka ginekologiczna w ciąży). Zgłosili wniosek o zwiększenie czasu trwania projektów IPI (indywidualny projekt integracyjny) z 12 do 36 miesięcy i przygotowanie go wspólnie ze stroną samorządową.

Trwa 43 posiedzenie Sejmu, które rozpoczęło się 30 listopada, a zakończy się 8 grudnia br. W trakcie posiedzenia, w dniach 30 listopada, 1 i 2 grudnia posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o wyrobach winiarskich (projekt rządowy).

Ustawa dotyczy dostosowania polskiego prawa do nowych przepisów dotyczących wspólnej organizacji rynku wina wprowadzonych w Unii Europejskiej; ujednolicenia wymagań dotyczących wpisu do rejestru działalności regulowanej - tj. rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność związaną z wyrobem lub rozlewem wyrobów winiarskich.

Ustawę o zmianie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów oraz ustawy o utracie mocy prawnej niektórych ksiąg wieczystych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy wprowadzenia przepisów przyczyniających się do usprawnienia prowadzenia postępowań scaleniowych, w tym głównie do ich przyśpieszenia, jednocześnie nie wpływając na postępowania realizowane w ramach poddziałania ?Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie celu scalenia gruntów.
Ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (projekt rządowy). Ustawa dotyczy rozszerzenia zakresu wsparcia w ramach PROW 2014?2020 w przedłużonym do 31 grudnia 2022 r. okresie jego realizacji; umożliwienia rolnikom załatwienia spraw on-line w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem do realizacji działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy oraz zwiększyć retencję wód, m.in. na obszarach rolniczych i leśnych.
Ustawę o ochotniczych strażach pożarnych (projekt rządowy). Ustawa dotyczy poprawy sytuacji Ochotniczych Straży Pożarnych, wzmocnienia ich roli oraz uhonorowania wieloletniej i ofiarnej służby strażaków ochotników poprzez m.in. wprowadzenie świadczenia ratowniczego dla strażaków ratowników OSP, którzy przez co najmniej 25 lat (w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet) brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych - świadczenie w wysokości 200 zł przysługiwać będzie także ratownikowi górskiemu (ochotnikowi z TOPR i GOPR) ? po spełnieniu analogicznych warunków dotyczących wieku, jak w przypadku członków OSP.

SENAT

2 grudnia br. Parlamentarny Zespół Obrony Praworządności uznał podczas posiedzenia, że działania prokuratury w stosunku do prezesa Najwyższej Izby Kontroli naruszają praworządność. Zespół dyskutował na temat potencjalnych naruszeń prawa wobec NIK i Prezesa NIK ze strony Prokuratora Generalnego i organów prokuratury. W posiedzeniu uczestniczył prezes NIK, Marian Banaś. NIK jest jednym z filarów zapisanych w konstytucji, na których opiera się państwo prawa, które jest przeciwieństwem państwa policyjnego i rządów autorytarnych. Przypomniał, że NIK jest naczelnym organem kontroli, który podlega tylko Sejmowi. Prezes NIK podczas posiedzenia Zespołu przytoczył szereg zarzutów wobec działań prokuratury, podległej ministrowi sprawiedliwości. Wśród nich wymienił niepodejmowanie przez prokuraturę postępowań po złożeniu zawiadomień przez prezesa NIK, formułowanych na podstawie pokontrolnych wystąpień. Wymienił także przeszukania biura prezesa NIK, które ocenił jako bezprawne z uwagi na posiadany przez niego immunitet. - Działania prokuratury odbieram jako dążenie do wymuszenia mojej rezygnacji, chęć obsadzenia stanowiska przez komisarza politycznego, odbieram jako rozgrywkę polityczną, od której instytucja, którą kieruję, musi być wolna – mówił prezes NIK. - Dlatego dzisiaj proszę o pomoc, aby zarówno Sejm, jak i Senat, oba organy władzy ustawodawczej pomogły bronić niezależności NIK i żeby pomogły chronić praworządność - dodawał.
3 grudnia br. w Senacie dyskutowano o sytuacji organizacji pozarządowych (NGO) w Polsce. „#prosteNGO. Perspektywy rozwoju organizacji pozarządowych - przeszkody prawne dla wolności zrzeszania się” to temat konferencji Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego. W wystąpieniu otwierającym konferencję Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka podkreśliła, że społeczeństwo obywatelskie jest kluczem do demokracji, a jego istotą jest uczestnictwo obywateli w życiu publicznym. Mówiła, że organizacje pozarządowe rozwijają się w wielkiej różnorodności dziedzin, ale łączy jej jedno - działają nie dla zysku, a w interesie publicznym. „Łączy je jeden cel – chcą zmieniać świat na lepsze” – powiedziała Wicemarszałkini Senatu. Przypomniała, że państwo demokratyczne dba o inicjatywy oddolne. Jednak „tego państwa demokratycznego mamy coraz mniej” – dodała. Wymieniła przejawy „ubezwłasnowolnienia społeczeństwa”, takie jak, jej zdaniem, brak nieskrępowanego przepływu informacji między ustawodawcą a społeczeństwem, hamowanie energii społecznej zawartej w inicjatywach nieaprobowanych przez władze, brak transparentności i dyskryminacyjne traktowanie organizacji pozarządowych. Gabriela Morawska-Stanecka mówiła o tym, że na całym świecie obserwuje się trend zmniejszania funduszy dla NGO, a co za tym idzie nieuchronne zmniejszanie się ich wpływu na życie polityczne i społeczne. A przecież, według niej, to właśnie te organizacje walczą z m.in. wykluczeniem społecznym, o prawa kobiet i społeczności LGBT. Wicemarszałkini Morawska-Stanecka uważa, że środki podejmowane przez władze w walce z koronawirusem zostały wykorzystane do ograniczania inicjatyw NGO i funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. W efekcie unikano konsultacji społecznych, faworyzowano organizacje bliskie ideologicznie, psuto proces legislacyjny. Wicemarszałkini Senatu wezwała do usuwania barier, które napotykają organizacje pozarządowe, co jest tym bardziej ważne, iż „jesteśmy w przededniu kolejnego cyklu wyborczego”.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

2 grudnia br. pięć ogólnopolskich organizacji samorządowych (Unia Metropolii Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich oraz Związek Powiatów Polskich) wchodzących w skład Strony Samorządowej KWRiST wystosowało pismo do Elżbiety Witek Marszałkini Sejmu dotyczące tzw. Lex Czarnek, czyli rządowego (MEiN) projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe (druk 1812). „W imieniu pięciu organizacji współtworzących na mocy ustawy Stronę Samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, zwracamy się do Pani Marszałek o skierowanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk 1812) do I czytania również w Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Zgodnie z ustawami edukacja publiczna, w tym prowadzenie szkół publicznych, jest zadaniem własnym gmin i powiatów.

Ze względu na znaczenie proponowanych w projekcie zmian, wnioskujemy także o:

1) dochowanie terminu 14 dni od otrzymania na przedstawienie opinii o projekcie ustawy (art. 36 pkt 6-9 Regulaminu Sejmu);
2) przeprowadzenie na temat projektu ustawy wysłuchania publicznego (równolegle kierujemy wnioski o przeprowadzenie wysłuchania publicznego do członków komisji oraz klubów i kół parlamentarnych).” – czytamy w piśmie Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

23 listopada 2021 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyły sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o wyrobach winiarskich (druk nr 1314).

Projekt m.in.:

wprowadza zmiany w zakresie wyrobu fermentowanych napojów winiarskich, w zakresie modyfikacji, dodania nowych oraz wykreślenia niektórych definicji fermentowanych napojów winiarskich;
upraszcza i ujednolica zasady wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich;
dla przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich wyrabiających niewielkie ilości win owocowych jakościowych, cydru jakościowego, perry jakościowego, cydru lodowego, perry lodowego, cydru, perry lub miodu pitnego jakościowego:
wprowadza zasady znakowania fermentowanych napojów winiarskich w zakresie ich nazw przewidzianych prawem zgodnie z przepisami UE.

SENAT

26 listopada 2021 r. zakończyło się 33. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, odrzuciła 2 ustawy, do 9 wprowadziła poprawki. Senatorowie odrzucili 2 ustawy:

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zakłada podniesienie stawek akcyzy na alkohol, papierosy i tytoń. Przewiduje, że od 1 stycznia 2022 r. stawki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie wzrosną o 10%, a minimalna stawka akcyzy na papierosy wzrośnie ze 100% do 105% całkowitej kwoty akcyzy, naliczanej od ceny równej średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży papierosów. Nowela wprowadza minimalną stawkę akcyzy na tytoń do palenia w wysokości 100% całkowitej kwoty akcyzy, naliczanej od ceny równej średniej ważonej detalicznej cenie sprzedaży tytoniu do palenia. Stawka akcyzy na tzw. wyroby nowatorskie zostanie podniesiona poprzez podwyższenie stawki kwotowej o 100%.

Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) ma na celu dostosowanie przepisów do dyrektywy UE z 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Wprowadza m.in. zmiany dotyczące prosumentów i sposobów rozliczania energii wytwarzanych w ich instalacjach i przekazywanych do systemu energetycznego. Przewiduje, że dotychczas funkcjonujący system opustów dla nowych prosumentów, wchodzących na rynek po 1 kwietnia 2022 r., zostanie zastąpiony modelem rozliczeń wartościowych energii, tzw. net-billingiem. Prosumenci, którzy wejdą do systemu do 31 marca 2022 r., będą mogli korzystać z opustów przez 15 lat od chwili wytworzenia w instalacji fotowoltaicznej i wprowadzenia do sieci elektroenergetycznej pierwszej kWh.

Senatorowie wprowadzili:

17 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie wprowadzili m.in. poprawkę, zgodnie z którą grzywny nałożone przez funkcjonariusza organu podległego władzom jednostki samorządu terytorialnego będą stanowić dochód tej jednostki. Kolejna zmiana umożliwia usuwanie z centralnej ewidencji kierowców danych nie tylko o wysokości grzywien nałożonych w drodze mandatu karnego, ale także informacji o ich uiszczeniu. Izba zdecydowała, że kierowca niestosujący się do ograniczenia prędkości, przekraczając ją o nie więcej niż 30 km/h, będzie podlegał karze grzywny od 400 do 800 zł, a osoba przekraczająca prędkość powyżej 30 km/h – karze grzywny nie niższej niż 800 zł; w wypadku recydywy grzywna wyniesie nie mniej niż 3 tys. zł. Pozostałe poprawki Senatu mają charakter legislacyjny – techniczny i doprecyzowujący. Nowelizacja prawa o ruchu drogowym wprowadza zmiany stawek mandatów za najgroźniejsze wykroczenia, m.in. za jazdę pod wpływem alkoholu lub bez odpowiednich uprawnień, przekroczenie prędkości o ponad 30 km/h, spowodowanie zagrożenia dla pieszych, np. wyprzedzanie na przejściu dla pieszych, wykroczenia w okolicach przejazdów kolejowych. W noweli podwyższono też maksymalne grzywny – w Kodeksie wykroczeń (wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji) z 5 tys. zł do 30 tys. zł oraz w postępowaniu mandatowym do 5 tys. zł lub do 6 tys. zł, jeśli dojdzie do zbiegu wykroczeń. Fałszowanie wskazań tachografów przez przewoźników drogowych będzie karane odebraniem prawa jazdy na 3 miesiące.
43 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), w większości o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym i redakcyjnym. Izba wprowadziła zmiany mające ograniczyć możliwości powstania opóźnień w realizacji inwestycji drogowych przez jednostki samorządu terytorialnego. Określiła termin, do którego pojazdy samochodowe napędzane gazem ziemnym są zwolnione z zakazu wjazdu do strefy czystego transportu. Senatorowie ustalili też wytyczne dla gmin w sprawie ustanawiania dodatkowych wyłączeń od zakazu wjazdu do strefy czystego transportu i zawartości nalepek umieszczanych w takich pojazdach. W kolejnej poprawce Umożliwili gminom podejmowanie działań mających na celu wybudowanie i uruchomienie ogólnodostępnej stacji ładowania, jeśli nie wykona tego operator systemu dystrybucyjnego. Izba postanowiła też, że w wymaganym dla jednostek samorządu terytorialnego poziomie floty używanych pojazdów samochodowych uwzględniane będą także pojazdy napędzany gazem ziemnym. Senatorowie wydłużyli ponadto 2 terminy – od którego jednostka samorządu terytorialnego ma obowiązek wykonywać, zlecać lub powierzać wykonywanie zadań publicznych zgodnie z wymogami ustawy elektromobilności i paliwach alternatywnych, a także od którego wygasają umowy zawarte na wykonanie takich zadań. Ustawa o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw wprowadza do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, m.in. w sprawie: promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego, wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i charakterystyki energetycznej budynków i efektywności energetycznej. Precyzuje zasady tworzenia stref czystego transportu. Przewiduje, że można je będzie ustanawiać we wszystkich gminach, niezależnie od liczby mieszkańców. Z zakazu wjazdu do takich stref zostaną zwolnione m.in. specjalistyczne pojazdy Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, służące ochronie ludności, bezpieczeństwu pożarowemu i utrzymaniu porządku publicznego. Nowelizacja przewiduje też, iż mając prawo jazdy kat. B, będzie można prowadzić elektryczne auta dostawcze o masie do 4,25 t, a nie – jak dotąd – 3,5 t. Ustawa reguluje także procedury instalacji punktów poboru energii w budynkach wielorodzinnych, co ma ułatwić montaż punktów ładowania samochodów elektrycznych na wniosek mieszkańców danego budynku.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in.:

Ustawa o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników (projekt poselski) ma sprzyjać skróceniu łańcucha dostaw, ułatwić dostęp do produktów wytworzonych przez małych, lokalnych producentów rolnych poprzez oferowanie ich w atrakcyjnych miejscach. Ustawa przewiduje, że w piątki i soboty rolnicy będą mogli sprzedawać swoje produkty rolne i spożywcze oraz wyroby rękodzieła w wyznaczonych przez gminy miejscach. Zostaną także zwolnieni w te dni z opłaty targowej.
Ustawa o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt senacki) przewiduje, że zwolnienie od podatku od nieruchomości będzie dotyczyło nie całości gruntu, ale tylko budynków lub ich części i zajętych pod nie gruntów, jeżeli stanowią one elementy infrastruktury kolejowej i są wykorzystywane na cele określone w ustawie o transporcie kolejowym. Zwolnienie z podatku obejmie zatem tylko tę część nieruchomości kolejowych, która zajęta na prowadzenie działalności kolejowej. Chodzi m.in. o poczekalnie, toalety, powierzchnie kas biletowych i inne powierzchnie przeznaczone do sprzedaży biletów, pochylnie, kładki dla pieszych, punkty informacyjne, czy miejsca parkingowe i ciągi dojazdowe do parkingów.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

24 listopada 2021 r. odbyło się posiedzenie plenarne KWRiST. W jego trakcie negatywną opinię uzyskał jeden projekt - rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022. Wskazano na duże niedoszacowanie subwencji oświatowej. Wydatki oświatowe w budżetach jst to bowiem ok 1/3 wszystkich wydatków. Luka finansowa ciągle rośnie, a jej wzrost przyspiesza. Proponowany wzrost części oświatowej subwencji ogólnej na przyszły rok jest mocno niedoszacowany. Wzrosty cen energii i gazu nie zostały wzięte pod uwagę. Do wydatków dochodzi również wzrost płacy minimalnej. Trwająca dalej taka sytuacja odbije się na środkach na inwestycje czy wkładzie własnym do programów dla samorządów. Prędzej czy później odbije się to też na jakości edukacji. Będzie brakowało środków na realizację dodatkowych zajęć i zwiększenia godzin dla psychologów szkolnych. Strona samorządowa nie akceptuje również różnicowania wagi w zależności od dochodów samorządów. Strona samorządowa wnioskuje też o pozostawienie wagi dla słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych. Wnioskuje również o uregulowanie finansowania poradni psychologiczno-pedagogicznych i ośrodków młodzieżowych. Złożono wniosek o pilne spotkanie z Ministrem Edukacji na temat finansowania edukacji i zapowiadanych zmian w przepisach oświatowych. Strona samorządowa zawnioskowała także, by projekt budżetu państwa wpłynął do zaopiniowania przez Komisję Wspólną.

Ponadto KWRiST wysłuchała informacji na temat realizacji Narodowego Programu Szczepień. Michał Dworczyk. Poinformował o stałym wzroście liczby szczepień w ubiegły tygodniu. Tydzień do tygodnia to wzrost na poziomie 29%. Minister zaakcentował, że na wzrost liczby szczepień nie ma wpływu ani rząd ani programy zachęcające, a jedynie pandemia, której ludzie się boją. Jednocześnie zaznaczył, że póki co nie jest rozważany wariant obowiązkowych szczepień. Zdaniem ministra temat ten budzi w Polsce duże emocje po dwóch stronach barykady.
Adam Wieczorek Wiceprezydent Łodzi zgłosił, w imieniu Unii Metropolii Polskich, kilka uwag w związku z trwającą pandemią –pierwsza dotyczyła izolatoriów – nie we wszystkich samorządach są one utworzone, poprzez co brakuje w nich miejsc. Ponadto, system kierowania do izolatorium nie działa dobrze – nie ma możliwości kierowania w weekendy, z systemu cały czas wykluczone są osoby bezdomne, które nie mają możliwości trafienia do izolatorium. W ocenie wiceprezydenta problemem jest też blokowanie się szpitali 3 stopnia.
Dyskusję na temat Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego rozpoczęto od stwierdzenia, że jednostką de facto dysponuje państwowa straż pożarna, a rekompensata środków jest później na poziomie 70 zł. Zaproponowano, by system radykalnie zmienić tak, by zweryfikować jednostki, które są w KSRG – geograficznie, w zależności od położenia itd. Ich utrzymanie powinna przejąć państwowa straż pożarna, gdyż trzeba je odpowiednio wyposażyć, należy również zapewnić to, by była tam gotowość do wyjazdu. Do kwestii odnieśli się przedstawiciele Komendy Głównej PSP. W pełni podzielili oni ten wniosek, gdyż ich zdaniem, obowiązujący dziś system prawny jest systemem niedopracowanym. Krajowy system powinien mieć regulację ustawową. Zgodnie ustalono, że temat będzie powracał na posiedzeniach Komisji Wspólnej.

Sprawę opłaty za zajęcie pasa drogowego przybliżył Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski. Sprawa sięga 2-3 lata wstecz, gdy Ministerstwo Cyfryzacji optowało za wprowadzaniem ulg w opłatach za zajęcia pasa drogowego dla infrastruktury telekomunikacyjnej (dotyczyło to głownie sieci szerokopasmowych, ale w rzeczywistości objęło znacznie szerszy zakres). Strona samorządowa od początku miała co do tego wątpliwości, ostatecznie po presji ze strony rządu oraz apelami, że rozwiązanie takie jest ważne ze względu na osiągnięcie celów w zakresie cyfryzacji, zawarto dżentelmeńską umowę z ówczesnym Ministrem Cyfryzacji, w której strona samorządowa zgodziła się na zmianę (znaczące obniżenie stawek za zajęcia pasa drogowego dla takiej infrastruktury na przyszłość), ale oczekiwaniem strony samorządowej było to, że przepisy, które zostaną wprowadzone nie pociągną za sobą utraty tego, co w chwili obecnej było naliczone, a więc tego, by nie nastąpiło rozciągnięcie obniżonych opłat na już nałożone opłaty na już istniejącą infrastrukturę. W przeważającej większości przypadków infrastruktura ta nie powstała bowiem na obszarze białych plam, zatem nie było uzasadnienia, żeby stawki obniżyć. Wówczas Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowało rozwiązanie prawne, co do którego strona samorządowa miała wątpliwości obawiając się, że jest niewystarczające. Resort zobowiązał się jednak, że po analizie w ramach departamentu prawnego zapewnia, że jest to wystarczające zabezpieczenie interesów i zawartej umowy. Jednak po uchwaleniu przepisów, prawnicy poszczególnych firm telekomunikacyjnych zaczęli szukać furtek, które można wykorzystać i zaczęła się kształtować linia orzecznicza, nakazująca zmianę decyzji dotyczących zajęcia pasa drogowego i obniżanie stawek, które już wcześniej były wymierzone. Strona samorządowa podjęła sprawę w momencie, gdy pojawiły się pierwsze rozstrzygnięcia. Jednak ze strony resortu pojawiła się odpowiedź, że to rozstrzygnięcia incydentalne i należy czekać na dalsze wydarzenia. W międzyczasie w różnych częściach kraju zaczęła się presja na obniżanie opłat. Strona samorządowa próbowała poruszyć sprawę na Zespole ds. Infrastruktury, ale żaden z przedstawicieli KPRM nie pojawił się. W ocenie strony samorządowej to gra na czas, ponieważ bez podjęcia szybkiej i skutecznej interwencji legislacyjnej będzie za późno, gdyż wszystkie stawki zostaną zmienione na niższe. Strona samorządowa oczekuje aktywnego działania ze strony administracji rządowej, ponieważ czuje się oszukana. Do kwestii odniósł się minister Janusz Cieszyński. Zaprzeczył stanowisku strony samorządowej, jakoby ministerstwo nie podjęło działań. 20 października skierowano bowiem pismo, które dotyczyło tego tematu. Przygotowana jest nowelizacja przepisów. Minister zgodził się co do tego, że bez skutecznej interwencji sprawa będzie spóźniona. Być może uda się dodać przepis na ten temat do innej ustawy i procedować szybciej. Minister podkreślił, że wszystkie ustalenia muszą być dotrzymane.

17 listopada zakończyło się 42, dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy zakresu zwolnienia od podatku od nieruchomości, jeśli chodzi o grunty kolejowe w szczególności grunty zajęte na prowadzenie działalności przez zarządców infrastruktury kolejowej i operatorów obiektów infrastruktury usługowej. W ocenie samorządów nowelizacja jest szkodliwa dla finansów gmin.

W ocenie samorządów nowelizacja: rozszerza obecny zakresu stosowania zwolnienia; powoduje nieuzasadnione uprzywilejowanie przedsiębiorców działających na rynku kolejowym w stosunku do pozostałych przedsiębiorców; wprowadza zwolnienia podmiotowe; skutkuje uszczupleniem dochodów gmin bez żadnej rekompensaty; skutkuje zwolnieniem z podatku od nieruchomości podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w części wykorzystywanej także na działalność usługową; zwolnienie z podatku od nieruchomości terminali towarowych (w tym intermodalnych); przedłuża o rok funkcjonowanie bardzo niekorzystnych dla samorządów regulacji, uszczuplających należne im dochody.

ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (projekt rządowy). Ustawa przewiduje, że m.in. kontynuowany będzie proces stopniowego odmrażania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, tj. o kolejny rok, względem 2021 r. Podstawę ma stanowić 2019 r. Przewidziano możliwość przekazania w 2022 r. skarbowych papierów wartościowych uczelniom publicznym, Agencji Badań Medycznych, Narodowemu Funduszowi Zdrowia oraz Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Utrzymane zostaną – w stosunku do roku 2021 – zwiększone stawki dopłat z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o Charakterze Użyteczności Publicznej. Przekazane zostanie wsparcie dla samorządów powiatów, które realizują zadania na rzecz aktywizacji bezrobotnych środkami Funduszu Pracy. Chodzi o dofinansowanie kosztów wynagrodzeń pracowników powiatowych urzędów pracy.
ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej (projekt rządowy). Wprowadzona została możliwość zwolnienia z opłaty za pobyt pensjonariusza w DPS dla osoby, wobec której pensjonariusz ten w przeszłości rażąco zaniedbywał obowiązki rodzicielskie, doprowadzając do ustania więzi rodzinnych. Chodzi o rażące naruszenie przez pensjonariusza obowiązku alimentacyjnego względem dziecka lub zaniedbywanie innych obowiązków rodzinnych, np. obowiązku opieki, wychowania czy utrzymania. Z opłaty za pobyt pensjonariusza w DPS zwolniona będzie także osoba, która została pokrzywdzona przestępstwem umyślnym ściganym z oskarżenia publicznego popełnionym przez tego pensjonariusza. Dotychczas zwolnienie z opłaty dotyczyło jedynie przestępstwa z użyciem przemocy. Zwolnienie z odpłatności za pobyt członka rodziny w DPS dotyczyć będzie przestępstw popełnionych zarówno na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica (tak jak dotychczas), jak również tych, w których pokrzywdzonym jest dziecko tej osoby lub pełnoletnie – nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia – rodzeństwo.
ustawę o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych (projekt rządowy). Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, rekompensaty będą mogły uzyskać gminy, które na skutek zmiany przepisów utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych w 2018 r. Rekompensata będzie dotyczyć ok. 200 gmin, na obszarze których zlokalizowane są elektrownie wiatrowe. Rząd przeznaczy na rekompensaty 524,4 mln zł. Aby otrzymać rekompensatę, gmina będzie musiała złożyć wniosek, którego wzór stanowi załącznik do ustawy. Wnioski rozpatrywał będzie wojewoda właściwy miejscowo dla danej gminy. Po rozpatrzeniu wniosku pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym, wojewoda wyda decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania rekompensaty. Po wydaniu decyzji i ustaleniu wysokości rekompensaty wojewoda przekaże ją na wskazany rachunek bankowy gminy. Organem odwoławczym od decyzji wojewody będzie minister klimatu i środowiska. Wypłata rekompensat nastąpi w 2022 r.

19 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która zagłosowała za przyjęciem ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw i zarekomendowała wprowadzenie do niej poprawek o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym. Ustawa przede wszystkim wprowadza zmiany w stawkach mandatów za najgroźniejsze wykroczenia, m.in. za jazdę po spożyciu alkoholu (minimum 2500 zł) lub bez odpowiednich uprawnień (1500 zł), przekroczenie prędkości o ponad 30 km/h (800 zł), spowodowanie zagrożenia dla pieszych, np. wyprzedzanie na przejściu dla pieszych (1500 zł), wykroczenia w obrębie przejazdów kolejowych (2000 zł). Podniesiono też maksymalną grzywnę w postępowaniu mandatowym do 5 tys. zł lub do 6 tys. zł, jeśli dojdzie do zbiegu wykroczeń. Nowe przepisy mają ponadto usprawnić egzekucję mandatów poprzez uzależnienie usunięcia punktów karnych od uregulowania mandatu, a także ułatwić przyznawanie renty bliskim osoby zmarłej w wyniku wypadku drogowego. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2022 r.

17 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Komisja poparła nowelizację ustawy o systemie instytucji rozwoju. Do nowelizacji prawa energetycznego zaproponowano natomiast 3 poprawki o charakterze legislacyjnym, doprecyzowujące zapisy ustawy. Nowelizacja ustawy o systemie instytucji rozwoju doprecyzowuje przepisy dotyczące ksiąg rachunkowych prowadzonych przez Polski Fundusz Rozwoju. Potrzeba zmiany przepisów w tym zakresie wynikała z konieczności wyodrębnienia w ewidencji księgowej zadań związanych z realizacją tarcz PFR. Realizując program rządowy, PFR jest obowiązany prowadzić wyodrębnioną ewidencję dla zadań związanych z jego realizacją, m.in. prawidłowego przypisywania przychodów i kosztów na podstawie obiektywnych metod. W kwietniu 2020 r. rząd powierzył PFR realizację 2 programów rządowych: „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” oraz „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla dużych firm”. Jak wskazywał podczas posiedzenia wiceminister rozwoju i technologii Grzegorz Piechowiak przepisy noweli nie mają żadnego ma znaczenia dla przedsiębiorców, nie generują kosztów dla budżetu państwa i są zgodne z prawem Unii Europejskiej. Ustawa nie budziła żadnych zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

Senatorowie poparli też rozwiązania przyjęte w nowelizacji prawa energetycznego, a przyjęte przez komisję poprawki miały charakter wyłącznie doprecyzowujący i uzyskały poparcie strony rządowej. Nowela ma zapobiec skokowym podwyżkom gazu w 2022 r. i zakłada, że wzrost cen zakupu gazu w trakcie obowiązywania taryfy można będzie przenieść na kolejne okresy taryfowe. Oznacza to, że sprzedawcy gazu, których taryfy zatwierdza prezes URE, będą mogli do 30 czerwca 2022 r. przedłożyć do zatwierdzenia taryfę uwzględniającą koszty zakupu gazu planowane w czasie jej obowiązywania. Jeżeli w tym czasie koszty zakupu gazu wzrosną ponad te zaplanowane, sprzedawca będzie mógł je odzyskać w kolejnych taryfach, obowiązujących od początku 2023 r. Zgodnie z nowelizacją, obliczy te koszty w określony sposób i zostaną one uznane za koszty uzasadnione. Na ich uwzględnienie w następnych taryfach sprzedawca będzie miał 3 lata, począwszy od początku 2023 r. Jak uzasadniali posłowie PiS, autorzy noweli, jej wprowadzenie zapobiegnie ryzyku jednej, dużej i skumulowanej podwyżce taryf na gaz na 2022 r. Wskazywali ponadto. że dotychczas zatwierdzone na 2022 r. taryfy przewidują ok. 100%, a w niektórych wypadkach nawet ponad 100% podwyżki.

10 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która rozpatrzyła ustawę o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników. ustawa będzie sprzyjać skróceniu łańcucha dostaw, ułatwi dostęp do produktów wytworzonych przez małych, lokalnych producentów rolnych poprzez oferowanie ich w atrakcyjnych miejscach. Ustawa przewiduje, że w piątki i soboty rolnicy będą mogli sprzedawać swoje produkty rolne i spożywcze oraz wyroby rękodzieła w wyznaczonych przez gminy miejscach. Ponadto będą zwolnieni w te dni z opłaty targowej.

Na tym samym posiedzeniu senatorowie zapoznali się też z informacją ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat aktualnego, po konsultacjach społecznych, stanu przygotowania projektu Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej (PS WPR) na lata 2023–2027. Minister rolnictwa poinformował, że projekt był 2-krotnie przedstawiany do konsultacji publicznych. Pierwszy etap trwał od 18 grudnia 2020 r. do 1 lipca 2021 r., drugi zaś od 30 lipca 2021 do 15 września 2021 r. Zaznaczył, że podczas konsultacji wpłynęło kilka tysięcy uwag, propozycji zmian i postulatów. Część z nich została uwzględniona, a także robocze uwagi Komisji Europejskiej, przekazane w październiku 2021 r. Projekt dostosowano też do rozwiązań Polskiego Ładu dotyczących inwestycji infrastrukturalnych na wsi. „Zdjęliśmy środki na infrastrukturę wodno-kanalizacyjną i drogową, bo są zapisane w Polskim Ładzie, ale zostawiliśmy środki na oczyszczalnie przydomowe” – wyjaśnił minister rolnictwa. Poinformował też, że w resorcie rolnictwa prowadzone są prace związane z formalnym przyjęciem projektu przez Radę Ministrów. Zapewnił, że projekt PS WPR zostanie przekazany do zatwierdzenia przez Komisję Europejską przed 1 stycznia 2022 r. Poinformował, że najwięcej środków w ramach PS WPR zaproponowano na interwencje w formie płatności do powierzchni.

9 listopada 2021 r. obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST. jednym z punktów obrad było omówienie projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Strona samorządowa przedstawiła liczne uwagi doi tego projektu. Główny zarzut przeciwko projektowi to brak rozwiązań, które zezwoliłyby gminą poniżej 10 tysięcy mieszkańców na rezygnacje z konieczności wprowadzenia systemu zgłoszeń wewnętrznych (dyrektywa na to zezwala a skoro tak to po co nakładać obowiązki na wszystkie gminy, co będzie bardzo kosztowne). Proponujemy także aby umożliwić gminom tworzenie wspólnych kanałów zgłoszeń oraz umożliwić pozostałym JST stworzenie wspólnego systemu zgłoszeń wewnętrznych dla ich jednostek organizacyjnych (szkoły, jednostki ochrony zdrowia itp.).
Na posiedzeniu omówiono także projekt rozporządzenia w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, który otrzymał opinie pozytywną. Pozytywną opinie Zespołu dostał także projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, który uwzględnia wyłącznie wprowadzenie stanowisk pracy dla techników sterylizacji medycznej i stanowisko pracownika ochrony oddziału psychiatrii sądowej.
W punkcie dotyczącym spraw różnych Zespół przedyskutował stanowisko Konwentu Wójtów Gmin Wiejskich w sprawie liczby pracowników socjalnych zatrudnionych w gminnych ośrodkach pomocy społecznej. W trakcie dyskusji pojawił się postulat, aby w mniejszych gminach (3-5 tys. mieszkańców) zmniejszyć wymóg liczby zatrudnianych pracowników socjalnych (obecnie jest to 3 pracowników plus kierownik). Następnie odbyła się szeroka debata na temat zwiększonej wyceny świadczeń. Samorządowcy starali się przekazać, problemy z jakimi zmierzają się na co dzień tj. zbyt niskie wyceny świadczeń, permanentne niedofinansowanie oraz problemy związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w czasie epidemii. Zostały poruszone również bieżące problemy tj. szczepienie przeciwko grypie i COVID-19.

3 listopada 2021 r. obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu. Senatorowie dyskutowali na temat pakietu projektów aktów ustawodawczych Unii Europejskiej, którego celem jest dążenie do osiągnięcia przez kraje wspólnoty redukcji emisji CO2 do 2030 r. o 55% w stosunku do 1999 r.

Jest to etap na drodze do osiągnięcia głównego celu, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Pakiet unijnych aktów prawnych obejmuje cztery obszary. Pierwszy dotyczy ustalenia opłat i zmian w systemie handlu emisjami CO2. Zmiany mają objąć transport lotniczy, naliczanie podatków, wprowadzenie do systemu emisyjnego emisji pochodzącej z samochodów oraz budynków, czy wprowadzenie tzw. podatku granicznego, którego celem jest wsparcie konkurencyjności firm produkujących na terenie Unii Europejskiej wobec firm spoza wspólnoty. Drugi obszar wprowadza nowe cele emisyjne dotyczące prowadzenia zrównoważonej gospodarki rolnej i leśnej oraz efektywności energetycznej budynków i produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Trzeci obszar dotyczy ograniczania emisji z transportu. Czwarty obszar obejmuje rozwiązania dotyczące społecznego funduszu klimatycznego.

4 listopada 2021 r. Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu kontynuowała rozpatrywanie unijnego pakietu klimatycznego, zwanego „Fit for 55” („Gotowi na 55%”), który został przedstawiony przez Komisję Europejską 14 lipca br. Na pakiet składa się 15 projektów, z dziewięcioma z nich członkowie komisji zapoznali się w pierwszej części posiedzenia, 3 listopada br. Komisja pozytywnie zaopiniowała dwa projekty aktów prawnych, co do których do 3 listopada br. nie zostało przedstawione stanowisko rządu: Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii, decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i rozporządzenie (UE) 2015/757 – COM(2021)551 – oraz Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 – COM(2021)564. W trakcie posiedzenia Komisja pozytywnie zaopiniowała m.in.:
Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych i uchylającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE – COM(2021)559 – wprowadza szereg szczegółowych wymogów dotyczących rozbudowy infrastruktury dla paliw alternatywnych dla transportu drogowego, morskiego, śródlądowego i lotniczego, wprowadza również określone standardy dla tej infrastruktury oraz wspiera interoperacyjność pomiędzy wszystkimi systemami w państwach członkowskich. Ogólnym celem jest zapewnienie dostępności i użyteczności gęstej i rozległej sieci infrastruktury paliw alternatywnych w całej UE, by wszyscy użytkownicy pojazdów napędzanych takimi paliwami, zarówno lekkich, jak i ciężkich pojazdów transportu drogowego, statków morskich i statków powietrznych, mieli zagwarantowaną możliwość łatwego poruszania się po terytorium UE dzięki kluczowej infrastrukturze (autostrady, porty, lotniska).
Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności energetycznej (wersja przekształcona) – COM(2021)558, który ma na celu m.in. wprowadzenie nowego, wyższego i wiążącego celu UE w zakresie efektywności energetycznej na poziomie 9% poniżej prognoz PRIMES 2020 dla roku 2030. Ponadto w projekcie zakłada się m.in. wprowadzenie zobowiązania dla sektora publicznego do zmniejszenia zużycia energii przez obiekty użyteczności publicznej i obiekty instytucji publicznych, zaostrzenia przepisów dotyczących zamówień publicznych poprzez rozszerzenie obowiązku uwzględniania wymogów w zakresie efektywności energetycznej na wszystkie szczeble administracji publicznej. Projekt przewiduje również zwiększenie rocznego obowiązku oszczędności energii do 1,5% dla wszystkich państw członkowskich.

28 października 2021 r. zakończyło się 32 dwudniowe posiedzenie Senatu. W jego trakcie senatorowie wprowadzili 62 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Senatorowie m.in. przywrócili możliwość wspólnego rozliczenia się dla osób samotnie wychowujących dzieci na dotychczasowych zasadach. Opowiedzieli się też za objęciem ulgą dla tzw. klasy średniej emerytów i osób, uzyskujących dochody także na podstawie umowy zlecenia. Wprowadzili też poprawkę zwiększającą o 20% możliwość odpisu na organizacje pożytku publicznego – z 1 do 1,2%. Opowiedzieli się ponadto za zwiększeniem udziału samorządów we wpływach z podatków i przywróceniem prawa do korzystania z karty podatkowej. Będą z niej mogli korzystać przedstawiciele wolnych zawodów, w tym medycznych. Senat wykreślił też przepisy wprowadzające sprawozdawczość nakładaną ustawą na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz inne, nakazujące przedsiębiorcom przesyłanie administracji skarbowej danych z ksiąg rachunkowych i z ewidencji działalności gospodarczej. Senatorowie wyłączyli też małe i średnie przedsiębiorstwa z przepisów wprowadzających tzw. podatek minimalny. Izba opowiedziała się za poprawkami wykluczającymi podwójne opodatkowanie w związku z wprowadzeniem tzw. podatku minimalnego od korporacji. Wprowadzone poprawki wydłużają o rok, do 1 stycznia 2023 r., vacatio legis ustawy, tak by przedsiębiorcy i podatnicy mieli czas na dostosowanie się do nowych przepisów. Senat wprowadził też liczne zmiany o charakterze legislacyjnym, uściślającym i redakcyjnym.

Bez poprawek Senat przyjął natomiast m.in.:

Ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (projekt rządowy), która zakłada, że Transportowy Dozór Techniczny przejmie od resortu infrastruktury kompetencje w sprawie wydawania odstępstw od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd. Ma to usprawnić obsługę obywateli. Nowela ujednolica także przepisy dotyczących ograniczników prędkości w pojazdach. Autobusy, samochody ciężarowe i ciągniki samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t muszą być wyposażone w homologowany ogranicznik prędkości, zmniejszający ich prędkość odpowiednio do 100 km/h i 90 km/h. W ustawie określono też katalog pojazdów, które muszą być zgłaszane w stacji kontroli pojazdów po wymianie drogomierza.
Ustawę o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (projekt rządowy), która ma na celu zmniejszenie kosztów produkcji w gospodarstwach rolnych. Zakłada zwiększenie limitu oleju napędowego, od którego będzie przysługiwać zwrot akcyzy, ze 100 l do 110 l zużywanego na 1 ha upraw rolnych. Podnosi też z 30 l do 40 l limit zużycia oleju napędowego w przeliczeniu na dużą jednostkę przeliczeniową bydła (DJP) dla producentów rolnych i hodowców bydła.

29 października 2021 r. zakończyło się 40 dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie m.in. odrzucili wszystkie wniesione przez Senat poprawki do ustawy o ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Ponadto Sejm uchwalił m.in.:

Ustawę o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Ustawa reguluje procedury instalacji punktów poboru energii w budynkach wielorodzinnych, definicję roweru wspomaganego elektrycznie oraz dodatkowe uprawienia dla posiadaczy kategorii B prawo jazdy. Nowelizacja precyzuje też zasady tworzenia w gminach tzw. Stref Czystego Transportu.
Ustawę o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w soboty i niedziele przez rolników i ich domowników (projekt poselski). Celem ustawy jest rozpowszechnienie sprzedaży bezpośredniej w miastach m.in. poprzez wprowadzanie przez władze gmin soboty i niedzieli jako dnia sprzedaży bezpośredniej. Gmina udostępniałby w sobotę i niedzielę miejsca dla rolników, którzy chcą sprzedawać swoje produkty.

27 października 2021 r. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami obrad były: informacja o pilotażowym naborze w ramach rządowego Funduszu Inwestycji Strategicznych; informacja o realizacji Narodowego Programu Szczepień. O wynikach pierwszego, pilotażowego naboru wniosków w ramach Rządowego Funduszu "Polski Ład" Programu Inwestycji Strategicznych mówiła podczas październikowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes BGK. JST zgłosiły blisko 8 tysięcy wniosków (średnio po 2,5 wniosku na JST) na kwotę ponad 93 mld zł, podczas gdy do rozdysponowania było 23,8 mld zł. blisko połowa wniosków została pozytywnie rozpatrzona, a tylko 89, tj. 3 % JST nie otrzymało wsparcia z programu. Dlatego rząd zamierza wprowadzić zmiany w programie, by każdy miał szansę na dofinansowanie.

W trakcie dyskusji samorządowcy wnieśli o wyjaśnienie kwestii miast takich jak Inowrocław czy dolnośląskich: Wałbrzych, Jelenia Góra i Świdnica, którym zatwierdzono wnioski zaledwie po 5 mln, podczas gdy nieodległe, dużo mniejsze gminy otrzymały znacząco większe dotacje. Apelowali także, by w kolejnym naborze rozdysponować równie dużą pulę pieniędzy i by rozstrzygnąć go jak najszybciej, np. wczesną wiosną 2022. To pozwoli uniknąć kumulacji z projektami unijnymi, które będą realizowane w latach 2023-24. Ze względu na problem ze znalezieniem wykonawców, zwłaszcza do projektów drogowych, warto też rozważyć wydłużenie terminu realizacji inwestycji.
Prezes BGK poinformowała, jakie zasady będą obowiązywały w trakcie drugiego naboru. Nowością ma być konieczność złożenia wniosku na niższą kwotę, aby móc złożyć kolejny, na większą inwestycję. Zostaną zachowane 4 priorytety, w których będą 34 obszary inwestycyjne (wyłączono infrastrukturę zdrowotną, bo do niej będzie osobny program). Nie zmieni się wysokość dofinansowania - do 95% w pierwszym i do 80% w czwartym priorytecie. Jeśli kwoty z przetargu będą wyższe, to promesa będzie wystawiana na kwotę z wniosku; jeśli niższa – JST otrzyma kwotę wynikającą z przetargu. Nowością będzie wydzielenie puli dla gmin tzw. popegeerowskich, które będą mogły złożyć 2 wnioski i uzyskać dofinansowanie do 98%, czyli muszą zapewnić zaledwie 2% wkładu własnego. Inwestycje będą kwalifikowane do 11 obszarów inwestycyjnych. Proces inwestycyjny będzie przebiegał analogicznie jak w podstawowym programie, czyli na podstawie promes wstępnych i inwestycyjnych.
Jeżeli natomiast chodzi o realizację Narodowego Programu Szczepień, to z przedstawionej przez Rząd informacji wynika, że jak do tej pory wykonano 38,7 mln szczepień przeciwko COVID-19. W pełni zaszczepionych jest w tej chwili 19,8 mln osób, po 1 dawce jest ponad 20 mln osób, a trzecią dawkę przyjęło 167 tysięcy osób. Jednocześnie od 2 listopada br. grupa uprawniona do przyjęcia 3. dawki rozszerzy się o wszystkie osoby powyżej 18 roku życia, po upływie 6 miesięcy od podania ostatniej dawki.

20 października 2021 r. obradowała sejmowa Komisja do Spraw Petycji, która rozpatrzyła m.in. petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez zwolnienie z opłat za wywóz odpadów działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych z powodów politycznych, których dochód nie przekracza 150% najniższego wynagrodzenia krajowego.

Petycja wnioskuje o zmianę ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poprzez dodanie w art. 6j ust. 6 o treści: „z opłat za wywóz odpadów zwolnieni są działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych, których dochód nie przekracza 150% najniższego wynagrodzenia krajowego”. Komisja po przedstawieniu petycji, podjęła decyzję o przesłaniu petycji wraz z opinią Biura Analiz Sejmowych do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w celu ewentualnego wykorzystania.

20 października 2021 r. obradowała senacka Komisja Zdrowia, która wysłuchała informacji wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego na temat zdrowia w Polskim Ładzie i realizacji programów zdrowotnych. Celem posiedzenia było zbadanie, jak została uwzględniona w Polskim Ładzie realizacja wielu rządowych obietnic, często złożonych dużo wcześniej, dotyczących ochrony zdrowia. Senatorowie i eksperci zaproszeni do udziału w posiedzeniu komisji zadali wiele szczegółowych pytań odnoszących się w większości do praktycznych aspektów rządowych programów, jak również wygłosili wiele krytycznych uwag z nimi związanych. Odpowiadając na liczne zapytania, wiceminister zdrowia podkreślił, że mówiąc o niedociągnięciach nie należy zapominać, iż obecny rząd jest jedynym, który zaplanował tak znaczne zwiększenie nakładów na opiekę zdrowotną - do 7 % PKB w 2027 r. Przypomniał też, że podwyższone zostały minimalne place w służbie zdrowia. W odpowiedzi na pytania z czego finansowany będzie Polski Ład, jeśli Polska nie otrzyma środków z Brukseli na Krajowy Plan Odbudowy, wiceminister zdrowia powiedział, że w ochronie zdrowia te środki są zapewnione i w większości nie mogą pochodzić z KPO.

18 października 2021 r. obradował Zespół ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa KWRiST. W trakcie posiedzenia omówiono m.in. problemy związane z aktualnym stanem realizacji przepisów dot. wspólnot gruntowych. Przedstawiciel MRiRW poinformował, że na początku 2020 r. wysłano pismo do starostw z prośbą o informację ws. postępowań. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że wiele postępowań jeszcze się toczyło (to postępowania wieloetapowe), było ponad 100 decyzji o nieustaleniu wykazu uprawnionych; końcowym etapem jest możliwość nabycia przez gminy nieruchomości o nieustalonym stanie prawnym. MRiRW wystąpiło też z pismem do gmin, które prowadzą nadzór nad wspólnotą (np. Terespol zgłaszał problemy w tym zakresie); otrzymało odpowiedzi z propozycjami zmian, gdyż w obecnych zapisach brak jest szczegółowych uprawnień gmin jako kontrolujących działania wspólnot. W ciągu ostatnich lat zmniejsza się powierzchnia wspólnot, jako że mogą one być dzielone w wyniku scalenia gruntów. Dziś we władaniu wspólnot gruntowych jest ok. 90 tys. ha. Resort planuje podjęcie prac nad nowelizacją w 2022 r. Zostanie przesłana pisemna informacja w tej sprawie.

Zespół dyskutował także problematykę czipowania psów. W trakcie dyskusji przedstawiciele Strony Samorządowej przypomnieli, że od lat apelują o czipowanie, ale też o centralny rejestr psów i kotów - we współpracy z Krajową Radą Weterynarzy udało się wypracować propozycję rozwiązania. Przedstawiciel Strony Rządowej zapewnił, że podziela zdanie samorządowców w tej sprawie i na kolejnym posiedzeniu Zespołu przekaże informację o planach działań ws. centralnego rejestru/czipowania psów i kotów. Zdaniem Strony samorządowej proponowane zmiany należy wprowadzić osobną nowelizacją, dotyczącą tylko tej jednej kwestii.

19 października 2021 r. obradował Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST. W trakcie posiedzenia dyskutowano m.in. realizacji projektu (od strony informatycznej oraz prawnej) - Centralny Rejestr Wyborców oraz stanu wdrożenia ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych. Przedstawiciele Strony Samorządowej przypomniał, że jakiś czas temu odbywały się spotkania organizowane przez KPRM, które pokazywały stan i kierunek prac nad Centralnym Rejestrem Wyborców. Zauważył, że tworzenie systemu rejestru wyborców jest bardziej skomplikowane niż prosta zmiana rejestru mieszkańców na rozwiązanie centralne. Trzeba też pamiętać, że rozwiązania, które już funkcjonują, zwłaszcza w dużych miastach (a które znikną po wprowadzeniu CRW) – funkcjonują w większym skomplikowanym systemie np. do zarządzania miastem czy usług dla mieszkańców, są zintegrowane z innymi rozwiązaniami, np. kartą miejską. Zespoły analityczne powinny mieć na uwadze ten kontekst.

Omawiając stan wdrożenia ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych przedstawiciel Strony Rządowej zadeklarował pełną współpracę i wsparcie przy wdrażaniu e-doręczeń. JST mają stosunkowo dużo czasu na wdrożenie, zachęcał, by nie odkładać go na ostatnią chwilę, bo to duża zmiana i może się okazać, że przy masowym podłączaniu pojawią się błędy, które można by wcześniej rozwiązać przy harmonijnym podłączaniu. Rząd udostępnia pomoc, trenerów itp. Przedstawiciel Strony Samorządowej wskazał natomiast wątpliwości dotyczące - stosowania przepisów przejściowych. Apelował o stanowisko KPRM w tej sprawie, które - choć nie jest wiążące dla sądów - uporządkowałoby dyskusję; wyjaśniłoby, jaka jest funkcjonalność systemu. W ocenie Strony Samorządowej należy pokazać, jak postępować gdy jeden podmiot jest w e-PUAPie, a drugi już w e-doręczeniach. Zdaniem Strony Samorządowej potrzebne wsparcie, zwłaszcza dla mniejszych gmin, które nie wejdą jeszcze w żadne systemy zarządzania, a będą musiały wysłać informację do ministerstwa.
Przedstawiciel Strony Rządowej zaproponował by utworzyć zespół roboczy, który będzie rozwiązywał na bieżąco tego typu problemy.

14 października 2021 r. - zakończyło się 39., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja dotyczy wprowadzenia możliwości korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, na zasadach analogicznych jak te, które obowiązywały przed wyjściem tego kraju z UE; nowe przepisy będą miały pozytywny wpływ z punktu widzenia zabezpieczenia dostępu do szczepień przeciwko COVID-19, ponadto, cudzoziemcy objęci ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania legalnej pracy w Polsce, którzy nie mogą uzyskać obecnie statusu osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, uzyskają ten status.

ustawę o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy dostosowania przepisów do nowych rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej, które zobowiązują kraje Unii do 2035 r. do osiągnięcia 65 proc. poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych i ma na celu zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów ogólnie i na mieszkańca, zapewnienie wysokiej jakości recyklingu oraz wykorzystanie poddanych recyklingowi odpadów jako ważnego źródła surowców.
ustawę o zmianie ustawy - Prawo łowieckie. Nowelizacja dotyczy rozszerzenia prawa do odszkodowania za szkody łowieckie także w przypadkach, w których żądający odszkodowania odmówił zgody na budowę urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających wyrządzonym szkodom, jeżeli szkody te nie pozostawały w związku przyczynowym z odmową zgody.
ustawę o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Nowelizacja dotyczy określenia obowiązku wyposażenia autobusu, samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3.5 tony i ciągnika samochodowego, dla którego określono dopuszczalną masę całkowitą zespołu pojazdów powyżej 3,5 tony, w homologowany ogranicznik prędkości, ograniczający ich prędkość odpowiednio do 100 km/h i 90 km/h.
ustawę o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Nowelizacja dotyczy uproszczenia procedury w zakresie podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników, małżonków rolników, działalności nierolniczej na gruntach rolnych, w szczególności na gruntach klas I-III, przy wykorzystaniu zasobów prowadzonego gospodarstwa rolnego, poprzez zwolnienie z konieczności przeznaczania tych gruntów na cele nierolnicze i wnoszenia opłat związanych z wyłączeniem gruntów z produkcji w przypadku podjęcia na nich działalności nierolniczej.
ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 października 2021 r. - obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jednym z punktów omawianych w trakcie posiedzenia był projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (UD278) oraz projekt ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych (UD277). W trakcie posiedzenia swoje uwagi do projektów zgłosiła strona samorządowa. W ocenie samorządowców projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych należy traktować jako wstępne założenie, które wymagają wielu dalszych prac, tak aby pozytywny kierunek zaproponowanych w nim zmian został właściwie zrealizowany w interesie przede wszystkim naszych obywateli, a organizacji społecznych i innych interesariuszy. Strona samorządowa podniosła także, że jednym z ważniejszych przepisów projektu, które wymagają specjalnej uwagi są regulacje dotyczące prawa do grobu. Próba nadania uprawnieniom do grobu administracyjny kształt wraz ze wszystkimi idącymi za tym konsekwencjami deprecjonuje znaczny dorobek judykatury w tym zakresie, którego nie można nie docenić, a tym bardziej zaprzepaścić poprzez podjęcie próby nadania uprawnieniom osobistym ścisłe administracyjne ramy. Dlatego samorządowcy sugerują, aby wyodrębnić w ramach spraw związanych z grobami sferę zagadnień cywilistycznych obejmującą niezwykle istotne zagadnienia związane z prawem do grobu. Uprawnienie do pochówku czy ekshumacji ze względu na swą wielowątkowość, a także na fakt, że ten obszar zagadnień poddany w projekcie regulacji administracyjnej może implikować poważne konflikty w stosunkach rodzinnych.
14 października 2021 r. - obradował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska KWRiST. W trakcie posiedzenia omówiono m.in. projekt ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027. Projekt nie został zaopiniowany. Strona Samorządowa podziękowała za spotkanie, na którym ustalono wiele kwestii. Zespół ustalił, że nowy projekt uwzględniający część uwag (wraz z odpowiedziami na pozostałe uwagi) zostanie przekazany do 18 października br. Strona rządowa nie widzi potrzeby kolejnego, dodatkowego spotkania.

Zespół pozytywnie zaopiniował natomiast projekt Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku. Uwagi do projektu zgłosił Związek Gmin Wiejskich RP- Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, pozytywnie opiniując projekt Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku, zauważa rosnącą rolę wodoru i jego potencjał w dekarbonizacji gospodarki. Przedsięwzięcie zorientowane jest na osiągnięcie racjonalnego miksu energetycznego i zwiększenie samowystarczalności energetycznej, zmniejszając tym samym zakres tzw. ubóstwa energetycznego. Podążając za ideą Strategii i przyszłych aktów prawnych wydanych na jej podstawie, należy dostrzec jej rolę w integracji i współdziałaniu poszczególnych sektorów gospodarki, nauki oraz samorządów. Przyświeca to idei Razem można więcej. Dlatego wskazujemy, jako na negatywne postępowanie, na próbę wykorzystania już na wstępnym etapie, procesów tworzenia tzw. dolin wodorowych oraz prawa wodorowego w zakresie formułowania wniosków z inicjatywy przedstawicieli rządu, dotyczących podziału gmin, - celem powiększenia granic miast. Ma to miejsce np. w Sanoku, gdzie nie ma jeszcze prawa, konkretnych planów przedsięwzięć inwestycyjnych i ich lokalizacji, a już wskazuje się na potrzebę wydzielenia z części gminy wiejskiej Sanok niektórych jej terenów, - celem przyłączenia do miasta Sanok. Uzasadnieniem tego kroku ma być właśnie realizacja przedsięwzięć służących infrastrukturze wodorowej. Takie postępowanie już u zarania tworzenia Strategii, zdaniem ZGWRP, buduje negatywne dla niej nastawienie niektórych środowisk. – czytamy w stanowisku ZGW RP.

14 października 2021 r. - obradował także Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia strona rządowa odpowiedziała na wniosek sekretarza strony samorządowej z posiedzenia Zespołu 7. Października 2021 r. o przedstawienie informacji nt. stanu prac nad projektem ustawy o ochronie sygnalistów. Z informacji wynika, że projekt miał zostać 15 października 2021 r. skierowany do uzgodnień z 21-dniowym terminem konsultacji, choć nie zostało to przesądzone. (Do 17 października 2021 r. projekt nie został opublikowany na www.rcl.gov.pl).

Natomiast przedstawiciel MSWiA zapowiedział pracę w trybie pilnym nad dwoma rozporządzeniami dotyczącymi podwyższenia diet radnych.

8 października 2021 r. - zakończyło się 31. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 13 ustaw, 2 odrzuciła, do 8 wprowadziła poprawki.

Senatorowie odrzucili: ustawę o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która przewiduje, że wnioski o świadczenie w ramach programu „Rodzina 500 +” będzie można składać wyłącznie w sposób elektroniczny, a wypłatę środków otrzymywać jedynie w formie bezgotówkowej na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego. Obsługą programu zajmie się ZUS, a nie – jak obecnie – samorządy. Od 1 stycznia 2022 r. ZUS na bieżąco będzie wypłacać przyznawane świadczenia wychowawcze, a od 1 lutego 2022 r. przyjmować wnioski na kolejne okresy, począwszy od 1 czerwca 2022 r.
ustawę o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt rządowy), która wprowadza rozwiązanie, zawarte w programie Polski Ładu, zgodnie z którym każdy będzie mógł rozpocząć budowę małego 1-rodzinnego domu mieszkalnego jedynie na podstawie zgłoszenia, czyli bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, ustanawiania kierownika budowy i prowadzenia jej dziennika. Budynki takie mają być wolnostojące, niewielkie (dopuszczalna powierzchnia zabudowy do 70 m2) i o prostej konstrukcji, mieć nie więcej niż 2 kondygnacje. Budowa ma być prowadzona dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Liczba projektowanych budynków nie może być większa niż 1 na każde 500 m2 powierzchni działki. Nowela upraszcza ponadto procedurę zgłoszenia budowy takiego domu, będzie można ją zacząć od razu po doręczeniu zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Inwestor będzie musiał zawiadomić organa nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych. Nowela umożliwia także budowanie domków rekreacyjnych w procedurze zgłoszenia o powierzchni zwiększonej z 35 m2 do 70 m2.

Natomiast z poprawkami Senat przyjął m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (projekt rządowy). Jedna z poprawek nakłada na Radę Ministrów obowiązek przedstawienia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli do 31 stycznia 2023 r. informacji o realizacji wydatków, które nie wygasły w roku budżetowym 2021. Ustawa okołobudżetowa przewiduje m.in. wsparcie w wysokości 12 mld zł dla samorządu (8 mld zł na realizację zadań własnych, a 4 mld zł na inwestycje dotyczące wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz kanalizację). Na modernizację techniczną Sił Zbrojnych przeznaczono 6,5 mld zł, na inwestycje w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej – 2,7 mld zł. Wydatki na drogi i kolej zostaną zwiększone o 10 mld zł. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Agencja Rezerw Strategicznych otrzymają dodatkowo 1 mld zł; środki te zostaną przeznaczone na poprawę jakości życia osób z niepełnosprawnościami. Środki na służbę zdrowia zostaną zwiększone o 1 mld zł (200 mln zł na uczelnie medyczne, 800 mln zł na dotację dla Narodowego Funduszu Zdrowia). Na inwestycje w szkolnictwie wyższym i nauce też zostanie przeznaczony dodatkowy 1 mld zł. Ponadto ustawa zakłada utworzenie jeszcze w 2021 r. 6-procentowego funduszu motywacyjnego dla pracowników państwowej sfery budżetowej i przeznaczenie na niego z budżetu 2,7 mld zł.
ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili m.in. o zwiększeniu do 12 mld 399 mln zł kwoty, o którą zostanie uzupełniona subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) w 2021 r., a także zwiększyli do 7 mld 800 mln zł kwotę części rozwojowej subwencji ogólnej. Przyjęli też poprawki, które zwiększają udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez zwiększenie wskaźników tych udziałów. Następna zmiana likwiduje górny limit kwoty podstawowej subwencji rozwojowej przewidzianej dla gmin i powiatów. Zgodnie z kolejną poprawką dochody gmin, powiatów, województw oraz związku metropolitalnego w województwie śląskim odpowiednio we wpływach z podatków PIT i CIT nie mogą być mniejsze niż w roku poprzedzającym rok bazowy. Nowela zmienia zasady ustalania dochodów JST w związku z programem Polski Ład. Wprowadza m.in. nową subwencję rozwojową dla samorządów, która ma zwiększyć ich możliwości inwestycyjne. W 2021 r. z budżetu do samorządów ma dodatkowo trafić 8 mld zł do wykorzystania w 2022 r. Algorytm podziału ma się opierać na udziale JST we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), planowanych na 2022 r., i uwzględniać poziom zamożności JST.
ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zgodnie z przyjętą poprawką określone w ustawie podmioty będą składały wnioski o wydanie odpisu aktu stanu cywilnego wyłącznie w drodze elektronicznej. Katalog tych podmiotów został rozszerzony o notariuszy. Kolejna zmiana ma na celu umożliwienie zakupu sprzętu komputerowego dla gmin. Nowela umożliwia obywatelom załatwianie w sposób zdalny niektórych spraw, m.in. zameldowania się we własnym lokalu czy pobierania określonych zaświadczeń z rejestru dowodów osobistych, rejestru PESEL lub rejestru stanu cywilnego.
ustawę o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Izba zdecydowała, że zakaz łączenia przez posłów i senatorów mandatu z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiada co najmniej 10% udziałów, będzie obowiązywał już od 1 stycznia 2022 r., a nie jak uchwalił Sejm – od kolejnej kadencji parlamentu. Senatorowie postanowili też, aby o karach w postaci dożywotniego zakazu pracy w instytucjach publicznych sąd decydował nie obligatoryjnie, a fakultatywnie. Ustawa antykorupcyjna poszerza katalog przestępstw, których popełnienie będzie grozić bardzo surowymi sankcjami, m.in. obligatoryjną utratą pracy, a w wypadku recydywy – dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych. Skazani za korupcję nie będą mogli ubiegać się o pieniądze publiczne w ramach przetargów. Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, parlamentarzyści nie będą mogli być zatrudniani w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego ma co najmniej 10% akcji lub udziałów. Skazanego za korupcję sąd będzie mógł pozbawić praw publicznych. Partie polityczne będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP, i prowadzenia rejestru zawieranych umów, też udostępnianego w BIP.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

7 października 2021 r. - obradował Zespół ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia m.in. przeprowadzona została wstępna dyskusja nt. zdefiniowania potrzeb zmian w przepisach regulujących funkcjonowanie straży gminnych/miejskich, w szczególności w ustawie z 29.08.1997 r. o strażach gminnych. Przedstawiciele MSWiA przekazali informację nt. wniosków o nowelizację przepisów mających na celu usprawnienie pracy straży miejskich/gminnych. Ustalono, że Strona Samorządowa dośle propozycje kolejnych kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę przy nowelizacji (m.in. wniosek o umożliwienie strażnikom żądania informacji od właściciela pojazdu, komu użyczył pojazd, którym np. przewieziono i porzucono odpady; umożliwienie strażnikom sprawdzania nacisku na osie zgodnie z zapisami ustawy Prawo o ruchu drogowym; kwestia wypełniania poleceń wojewodów w czasie pandemii, kwestia wynagrodzenia strażnika, przebywającego na kwarantannie; kwestia kontroli antysmogowej, porzucania odpadów; wniosek o reaktywację zespołu roboczego, który pracował już nad rozwiązaniami ws. zmian w funkcjonowaniu straży miejskich; wniosek o uregulowanie zapisów dotyczących straży gminnych oraz Policji; wniosek o umożliwienie zatrudnienia emerytowanych policjantów w strażach gminnych bez konieczności odbywania 500-godzinnego kursu, a także umożliwienie zatrudniania strażników na pół etatu).

23 września 2021 r. - na posiedzeniu sejmowej Komisji Finansów Publicznych rozpatrzony został projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wraz z autopoprawką (druki nr 1532 i 1532-A).

Projekt ma na celu kompleksową reformę systemu podatkowego w Polsce, polegającą m.in. na:

podwyższeniu do 30.000 zł kwoty wolnej od podatku dla podatników obliczających podatek według skali podatkowej,
podwyższeniu do 120.000 zł progu dochodu, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32-procentowa stawka podatku,
nowelizacji katalogu zwolnień przedmiotowych w ustawie PIT,
wprowadzeniu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek zapłaconych na rzecz związków zawodowych,
wprowadzeniu minimalnego podatku dochodowego od osób prawnych,
wprowadzeniu reżimu holdingowego, który ma za zadanie lokalizowanie spółek holdingowych w Polsce,
wprowadzeniu prawa do odliczenia od podstawy obliczenia podatku dodatkowych 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację,
złagodzeniu reguł związanych z powstawaniem i funkcjonowaniem podatkowych grup kapitałowych,
rozwinięciu alternatywnego systemu opodatkowania – ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych.

Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na: zastąpieniu proponowanego w ustawie sposobu obliczania podatku dochodowego przez samotnych rodziców ulgą podatkową, wprowadzeniu zwolnienia przedmiotowego dla podatników wychowujących w roku podatkowym co najmniej 4 dzieci, rozszerzeniu zakresu wyłączenia kosztów uzyskania przychodów poniesionych z tytułu wytworzenia środków trwałych przy wyliczaniu strat lub dochodowości dla celów minimalnego podatku dochodowego.

21 września 2021 r. - odbyło się 30. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła i wprowadziła poprawki do ustawy, przewidującej rekompensaty dla przedsiębiorców z części województw podlaskiego i lubelskiego, gdzie obowiązuje stan wyjątkowy. Podjęła też uchwałę w 45. rocznicę powstania Komitetu Obrony Robotników. Senat przyjął z 12 poprawkami ustawę o rekompensacie dla podmiotów świadczących usługi albo prowadzących działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. (pilny projekt rządowy). Senatorowie opowiedzieli się za rozszerzeniem kręgu uprawnionych do rekompensaty o przedsiębiorców: świadczących usługi w zakresie przewozu turystów, prowadzących działalność gospodarczą związaną z kulturą, rozrywką lub rekreacją, a także zajmujących się sprzedażą detaliczną produktów spożywczych lub pamiątek. Izba zdecydowała też o podwyższeniu wysokości rekompensaty z 65 do 80% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy. Zniosła ponadto obligatoryjną weryfikację danych zawartych we wniosku, gdy kwota rekompensaty przekracza 65 tys. zł. Jedna z przyjętych poprawek zwalnia z opłaty sądowej pozew o rekompensatę, wniesiony przez wnioskodawcę. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i redakcyjny. Ustawa zakłada, że o rekompensaty z budżetu państwa mogliby się ubiegać przedsiębiorcy i rolnicy świadczący usługi hotelarskie, przedsiębiorcy prowadzący działalność gastronomiczną, organizatorzy turystyki, piloci wycieczek, przewodnicy turystyczni, a także przedsiębiorcy zajmujący się dzierżawą i wypożyczaniem sprzętu rekreacyjnego i turystycznego, którzy świadczą te usługi na terenie objętym stanem wyjątkowym, czyli w przygranicznym pasie 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 – w lubelskim. Rekompensata za 30 dni trwania stanu wyjątkowego wynosiłaby 65% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy w czerwcu, lipcu i sierpniu 2021 r., byłaby proporcjonalnie zmieniana w razie skrócenia lub wydłużenia stanu wyjątkowego. Aby otrzymać rekompensatę, uprawniony przedsiębiorca musi wystąpić z wnioskiem do właściwego wojewody, zawierającym dokumenty potwierdzające informacje o przychodzie ze wskazanego okresu. Wojewoda ma wydawać decyzje w sprawie rekompensat niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Gdy kwota rekompensaty przekroczy 65 tys. zł, musi przeprowadzić kontrolę i zweryfikować dane. Przychody z tytułu rekompensaty nie będą opodatkowane. Przedsiębiorcy mogą się również ubiegać o odszkodowanie od Skarbu Państwa na wyrównanie z tytułu utraconych korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby nie było ograniczeń wynikających ze stanu wyjątkowego. Tym, którzy otrzymają rekompensaty, nie przysługuje odszkodowanie od Skarbu Państwa. Ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia.

Izba podjęła uchwałę w 45. rocznicę powstania Komitetu Obrony Robotników (inicjatywa grupy senatorów), w której oddaje cześć jego działaczom. „Rocznica powstania KOR nakazuje nam podziękować tym wszystkim, którzy 45 lat temu postanowili, iż historia Polski pobiegnie zupełnie innym torem, niż planowała to komunistyczna dyktatura” – czytamy w uchwale. Senatorowie są przekonani, że „tradycja i dziedzictwo KOR wciąż daje Polsce nadzieję na wydobycie się z każdej zapaści oraz wyprostowanie ścieżek własnych dziejów”. W uchwale przypomniano okoliczności powstania Komitetu Obrony Robotników 23 września 1976 r., a także efekty jego działalności. Jak napisano, pod jego skrzydłami wyrósł niezależny ruch wydawniczy, łamiący monopol komunistycznej propagandy – „Biuletyn Informacyjny”, „Robotnik”, ale też wydawnictwa książkowe i magazyny kulturalne. Powstał wolny od państwowego nadzoru uniwersytet – Towarzystwo Kursów Naukowych. Zawiązały się Wolne Związki Zawodowe; ich działacze zorganizowali strajk w Stoczni Gdańskiej w Sierpniu ’80, który dał Polsce prawdziwą „Solidarność”. „Bez KOR-u nic z tego nigdy by się nie wydarzyło” – czytamy w uchwale.

21 września 2021 r. - odbyło się posiedzenie Zespołu Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia kontynuowano dyskusję na temat projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (UD228). W jej trakcie przedstawiciel Ministerstwa i Nauki przedstawił m.in. informację, ile było sytuacji, w których kurator wystąpił do organu prowadzącego o odwołanie dyrektora szkoły, który nie realizował zaleceń lub nie wprowadził programu naprawczego za ostatnie 3 lata. Wynika z niej, że w ciągu ostatnich 5 lat – 5 przypadków, w ostatnich 3 latach – 2. Jednocześnie MEiN nie potrafiło udzielić informacji ani o tym, czy w tych pięciu przypadkach doszło do odwołania dyrektora szkoły przez organ prowadzący, ani też ile programów naprawczych jest realizowanych w szkołach obecnie. {Przedstawiciel resortu edukacji wskazywał, że takie informacje nie są gromadzone centralnie i muszą zostać zweryfikowane przez kuratorów oświaty. Ostatecznie ustalono, że na kolejnym posiedzeniu Zespołu odbędzie się dyskusja w tej sprawie. Jednocześnie przedstawiciel Związku Miast Polskich zaznaczył, że z informacji MEiN wynika, że problem dotyczy jednostkowych przypadków, które nie uzasadniają wprowadzania do prawa oświatowego przepisów pozwalających kuratorowi oświaty na samodzielne odwołanie dyrektora szkoły ze stanowiska. Z kolei przedstawicielka Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza wnioskowała o przekazanie przez MEiN danych dotyczących wyników konsultacji publicznych dotyczących. W odpowiedzi Marzena Machałek, Sekretarz Stanu MEiN wskazała, że stosowny raport zostanie opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji (www.rcl.gov.pl) najpóźniej 22 września br.
Omawiając punkt pt.:„ Założenia budżetu oświaty na 2022 r.” Wiceminister Marzena Machałek poinformowała, że subwencja oświatowa w 2022 roku wyniesie 53,3 mld, czyli wzrośnie o 2,6%. Uwzględniono w niej nowe zadania, m.in. wzrost liczby dzieci z orzeczeniami (600 mln zł) czy 500 mln na wzrost standardu finansowego A, co ma przełożenie na zwiększenie dotacji przekazywanych przez JST dla szkół niepublicznych; zwiększenie wagi na edukację domową oraz zwiększenie rezerwy do 0,5%. Są też zmiany skutkujące zmniejszeniem subwencji przez oddanie szkół, m.in. Ministrowi Rolnictwa. Przedstawicielka Unii Metropolii Polskich pytała, jaki jest algorytm zwiększenia standardu A? Czy MEiN wziął pod uwagę wzrost płacy minimalnej, kosztów energii od przyszłego roku i inflację? Zgłosiła też wniosek o przekazanie na kolejny Zespół danych dotyczących: liczby dzieci (w tym z orzeczeniami), nauczycieli, oddziałów; a także informacji, jak wyglądało finansowanie przedszkoli na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat? Z kolei przedstawiciel Związku Miast Polskich wskazał, że wzrost subwencji oświatowej o 2,6% nie rekompensuje wzrostu kosztów funkcjonowania oświaty ani inflacji, a blisko 90% subwencji pochłaniają płace nauczycieli. Zgłosił też wniosek o przekazanie informacji, ile oddziałów będzie w tym roku szkolnym? Ilu nauczycieli/etatów jest potrzebnych w bieżącym roku szkolnym? Czy MEiN planuje podwyżki dla nauczycieli w 2022 r. (jak wynika z medialnych doniesień)? Natomiast przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich RP przypomniał, że na terenach wiejskich każdego roku jest coraz mniej uczniów, ale nie przekłada się to na zmniejszenie liczby oddziałów, co oznacza wzrost kosztów przy zmniejszeniu środków na to zadanie. Apelował o wypracowanie nowego rozwiązania. Ostatecznie ustalono, że szczegółowa dyskusja dotycząca zarówno subwencji oświatowej, jak i finansowania wynagrodzeń nauczycieli odbędzie się na spotkaniu zespołu ds. monitorowania finansów oświaty.

17 września 2021 r. – zakończyło się trzydniowe, 37. posiedzenie Sejmu. W jego trakcie Sejm uchwalił m.in.: Ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja zakłada m.in. ujednolicenie sposobu ustalania i przekazywania dochodów JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Ustalana globalna kwota dochodów samorządu terytorialnego z podatku PIT i podatku CIT bazowałaby na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z PIT i CIT, ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego. Dzięki temu kwota dochodów JST z tytułu udziału w PIT i CIT w skali makro będzie znana przed rozpoczęciem roku budżetowego, a jednostki samorządu terytorialnego będą pewne otrzymania zaplanowanych dochodów. Tym samym możliwe będzie przekazywanie JST dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatków dochodowych w stałych, równych miesięcznych ratach. Nowelizacja obejmują także: Przedłużenie obowiązywania obecnych przepisów w zakresie wpłat województw do budżetu państwa i części regionalnej subwencji ogólnej, tak by zagwarantować samorządom województw dochody niezbędne do realizacji zadań publicznych. Uelastycznienie zarządzania budżetami poprzez modyfikację reguł fiskalnych obowiązujących tj. wprowadzanie czasowych preferencji w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, szczególnie w kontekście wyzwań nakładanych w ramach Polskiego Ładu. Wdrożenie zmian do ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych zmierzających do zwiększenia jednolitości i spójności stosowania przepisów prawa z zakresu finansów publicznych, poprzez umożliwienie Krajowej Radzie Regionalnych Izb Obrachunkowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, opracowanie wytycznych ułatwiających działalność orzeczniczą poszczególnych izb. Wprowadzenie możliwości przekazania w 2021 roku z budżetu państwa dodatkowych środków dla samorządów w celu wsparcia realizacji zadań własnych. Doprecyzowanie obecnych regulacji oraz zmiany usprawniające w obszarze postępowań administracyjnych w zakresie subwencji ogólnej, ograniczające w szczególności nadmierne obciążenie biurokratyczne.

Ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany zawierają pakiet usług elektronicznych w obszarze spraw obywatelskich, których wspólnym mianownikiem jest transakcyjność, zautomatyzowanie procesów i usług dla obywateli z wykorzystaniem rejestrów administrowanych przez Ministra Cyfryzacji oraz wykorzystanie pieczęci elektronicznej.
Ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dostosowuje przepisy prawa krajowego do obecnej sytuacji migracyjnej występującej na granicy zewnętrznej - umożliwienia cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poszukiwania ochrony przed prześladowaniem oraz dostępu do właściwych procedur udzielania ochrony międzynarodowej.
Ustawę o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. projekt dotyczy wyeliminowania nieprawidłowego stosowania wyłączeń przewidzianych w art. 6 ust. 1 ustawy, pozwalających na prowadzenie handlu i wykonywanie czynności związanych z handlem w niedziele i święta.

31 sierpnia 2021 r. – na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu wydana została negatywna opinia do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Zespół negatywnie zaopiniował projekt autorstwa Ministerstwa Edukacji i Nauki ze względu na fakt, że proponowane zmiany odbierają organom prowadzącym szkoły i przedszkola rolę partnera odpowiedzialnego do tej pory za ich prawidłowe funkcjonowanie, wzmacniając rolę organu nadzoru.

Do tej pory wymagane było porozumienie w wielu istotnych sprawach pomiędzy tymi dwoma równorzędnymi organami. Projekt spowoduje degradację organu prowadzącego do czynności administracyjnych, a nie zarządczych. Planowane zmiany dodatkowo odbierają dyrektorom szkół autonomię, potrzebną do zarządzania placówkami, którymi kierują. Dyrektor straci rolę menadżera, a stanie się urzędnikiem kuratoryjnym. Wiele wątpliwości budzą też zapisy dotyczące zmiany składu komisji konkursowych w konkursach na dyrektorów placówek (zwiększenie do 5 głosów dla przedstawicieli kuratora, bez konieczności udziału w konkursie wszystkich przedstawicieli). Przedstawiciele strony samorządowej zwracali też uwagę, że w przypadku zwolnienia dyrektora ze stanowiska w trakcie roku szkolnego, jego odwołaniu się od tej decyzji do sądu i uzyskaniu pozytywnego dla siebie wyroku – to kurator oświaty powinien ponosić odpowiedzialność finansową, np. za wypłatę odszkodowania (a nie JST). Mimo wniosków strony samorządowej, MEiN nie przedstawił analiz, z których wynikałaby konieczność wprowadzenia tak daleko idących zmian.

25 sierpnia 2021 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jednym z tematów posiedzenia był Narodowy Program Szczepień. Informację o stanie realizacji NPS przedstawił minister Michał Dworczyk. Na chwilę obecną w pełni zaszczepionych jest 18,5 mln osób, natomiast liczba tych którzy przyjęli pierwszą dawkę wynosi 19, 1 mln osób. Daje to łączny wynik, jeżeli chodzi o osoby pełnoletnie, na poziomie 59 % całej populacji.

Jak wynika z analizy zapisów z tygodnia na tydzień o 10 - 20% spada liczba osób zapisujących się na szczepienie. w chwili obecnej istnieją dwie możliwości przyspieszenia i dalszej realizacji Narodowego Programu Szczepień. Pierwszą jest wprowadzenie obowiązku szczepienia dla wybranych grup zawodowych takich jak np. szeroko rozumiane zawody medyczne. Istnieje jednak obawa, że wprowadzony tego rodzaju obowiązek może wywołać duże emocje społeczne, które zamiast pomóc w realizacji programu, wprowadzą efekt odwrotny. Jak podkreślił minister dyskusja na ten temat nadal trwa i w tej sprawie nie zostały podjęte żadne decyzje. Drugim rozwiązaniem jest długotrwała edukacja dotycząca ogólnie szczepień w tym szczepień przeciw Covid-19. Do wypowiedzi ministra Michała Dworczyka odniósł się Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich, który zaznaczył, że dla samorządów istotną kwestią jest uzyskanie szczegółowych informacji odnośnie szczepień dla dzieci poniżej 13 roku życia. Dodał, że w kwestii trzeciej dawki szczepienia, samorządy chciałyby wiedzieć jak będzie wyglądało utrzymanie punktów szczepień i ich funkcjonowanie lub likwidacja. Zasygnalizował, że coraz więcej z nich przyjmuje w ciągu dnia bardzo niewielkie ilości osób. W związku z tym zwrócił się z prośbą o podanie perspektywy czasowej, która pomogłaby w racjonalnym przygotowaniu się do tego procesu.

Kolejnym punktem posiedzenia były postulaty zgłaszane przez stronę samorządową KWRiST. Przedstawił je Andrzej Porawski, Sekretarz strony samorządowej KWRiST. W imieniu przedstawicieli samorządów skierował prośbę, aby na kolejnym posiedzeniu Komisji ponownie powrócono do następujących tematów: nowelizacja ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawa o „koronerach”, gazyfikacja terenów wiejskich, gminy uzdrowiskowe i wsparcie z funduszu Covidowego., nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii. Dyrektor Biura ZMP poruszył również problem związany z ilością wniosków, które zostały złożone w ramach Polskiego Funduszu Rozwoju, a których ilość jest kilkakrotnie większa niż dostępna pula pieniężna. Podkreślił, że kryteria rozpatrywania tych wniosków przez Bank Gospodarstwa Krajowego są znane i nie budzą wątpliwości. Jednak wnioski te po wstępnym rozpatrzeniu przez BGK, trafiają następnie do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie nie są już znane kryteria na podstawie których będą podejmowane decyzje o dofinasowaniu.

Samorządy skierowały także postulaty do Ministerstwa Finansów w związku z założeniami Polskiego Ładu. W tej sprawie Andrzej Porawski zaznaczył, że samorządy nie oczekują jednorazowej rekompensaty, a oczekują - zgodnie z zasadami funkcjonowania i finasowania samorządów - zastąpienia tego źródła dochodów, którego ubywa, innym adekwatnym źródłem dochodów własnych. Przy czym przez zastąpienie utraconych dochodów rozumiane jest zastąpienie ich na stałe. Dyrektor biura ZMP dodał również, że nie wierzy zapewnieniom urzędników resortu finansów co do korzyści, jakie przyniesie samorządom wdrożenie Polskiego Ładu. W odpowiedzi wiceminister Sebastian Skuza zapewnił, że resort jest otwarty na negocjacje ze stroną samorządową w zakresie podejścia do gmin wiejskich i obszarów wiejskich. Wiceminister dodał też, że nie zgadza się z tezą, że środki z Polskiego Ładu nie trafią do JST ponieważ oprócz podatku PIT i VAT-u, nie mówi się o jeszcze jednym źródle, które będzie rosło, czyli o podatku CIT. Z kolei Paweł Szefernaker zaproponował aby 3 września, w związku z trwającymi obecnie konsultacjami, odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone w całości rozwiązaniom przewidzianym w ramach tzw. Polskiego Ładu. Dodał, że do 1 września stronie samorządowej zostaną dostarczone projekty ustaw dotyczące programu.

Kolejny temat wywołał Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich, który zwrócił uwagę, że w dniu 17 grudnia br. upływa termin implementacji dyrektywy parlamentu europejskiego i rady w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia praw Unii Europejskiej - tak zwanej dyrektywy o ochronie sygnalistów. Ta dyrektywa będzie potencjalnie w określonych przypadkach odnosiła się również do funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego, a w przypadku największych jednostek samorządu terytorialnego zobowiązanie do jej stosowania pojawi się już w grudniu br. -Jest to również o tyle istotne, że już w tej chwili grupa kilku firm konsultingowych weszła na rynek i korzystając z faktu, że nie ma nawet projektu ustawy, zaczyna za pomocą różnego rodzaju pism lekko wpływać na jednostki samorządu terytorialnego, informując, że powinny one w trybie natychmiastowym odbyć szkolenia z zakresu tylko i wyłącznie dyrektywy, oczywiście w tej formie, ponieważ bez tego nie będą w stanie wypełnić obowiązków, które będą na nich ciążyły od grudnia. - Stąd Grzegorz Kubalski zwrócił się z prośbą o udzielenie informacji, w możliwie jak najszybszym czasie, jaki jest terminarz prac nad ustawą i kiedy realnie można oczekiwać jej uchwalenia.

12 sierpnia 2021 r. – obradował Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie posiedzenia omówiono m.in. wnioski zgłoszone przez Unię Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza:

dotyczący nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W ocenie UMP ustawodawca powinien zapewnić jednostkom samorządu terytorialnego – w szczególności zaś gminom i miastom – bezpłatny dostęp do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych aby mogły one sprawdzić, czy osoby ubiegające się o lokal z mieszkaniowych zasobów gminy oraz osoby już mieszkające w takim zasobie posiadają inne nieruchomości w Polsce. - Pozwoli to pomóc w ustaleniu czy osoby te, w oparciu o posiadany majątek, mogłyby same zabezpieczyć swoje potrzeby mieszkaniowe. Każdy lokal wchodzący w skład mieszkaniowego zasobu gminy to mienie publiczne o znacznej wartości i jego zadysponowanie powinno podlegać szczególnej ochronie. Ponadto jest to towar deficytowy, co oznacza, że lokalu gminnego nie powinny móc wynająć osoby, które mogą zabezpieczyć swoje potrzeby mieszkaniowe we własnym zakresie. W odpowiedzi na wniosek Ministerstwo Sprawiedliwości wskazało, że przygotuje propozycje stosownej nowelizacji.
dotyczący zmiany art. 78 ustawy Prawo o ruchu drogowym. W ocenie UMP przepis ten powinien zostać doprecyzowany w zakresie, w jakim nie określa który starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) jest właściwy w sprawie informacji składanych w związku z kupnem / sprzedażą auta. W ocenie UMP właściwość organu powinna być ustalana według miejsca zamieszkania zgłaszającego, a nie rejestracji pojazdu. Ministerstwo Infrastruktury wskazało, że propozycję uwzględni przy kolejnej nowelizacji ustawy - Prawo o ruchu drogowym.
dotyczący ustawy 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. UMP postuluje, aby okres za który badana jest sytuacja dochodowa osoby ubiegającej się o najem mieszkania z zasobu komunalnego gminy został wydłużony z 3 do co najmniej 12 miesięcy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Technologii pozytywnie odniósł się do przedstawionych na posiedzeniu propozycji i zapowiedział ich uwzględnienie.

11 sierpnia 2021 r. – pierwszego dnia 36. posiedzenia Sejmu (będzie kontynuowane 15 września br.) uchwalono m.in.: ustawę o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw. Ustawa dotyczy - zgodnie z uzasadnieniem - urealnienia wartości świadczeń przysługujących Prezydentowi RP i byłym Prezydentom RP, a także zmiany maksymalnych kwot diet lub wynagrodzeń przysługujących przedstawicielom samorządu terytorialnego.

ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Ustawa dotyczy obniżenia kosztów gospodarki odpadami poprzez m.in. uszczegółowienie kwestii dotyczących nieruchomości niezamieszkałych, indywidualne rozliczanie mieszkańców budynków wielolokalowych, podwyższenie kar za niewłaściwe postępowanie z odpadami, wprowadzenie górnego limitu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi obliczanej metodą od ilości zużytej wody.
ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa dotyczy dostosowania systemu prawa do wyrok TK (sygn. akt P 46/13), który orzekł, że art. 156 par. 2 kpk w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgody z art. 2 Konstytucji.
ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - ujednolicenia zasad objęcia ubezpieczeniami społecznymi, ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ich wypłaty, zmian w ustalaniu prawa do świadczeń, usprawnienia obsługi i uporządkowania działań płatników składek w celu stabilizacji stanów kont płatników i ubezpieczonych, usprawnienia obsługi prowadzenia rozliczeń z płatnikami składek, zmian w prowadzonej przez ZUS gospodarki finansowej w zakresie zapewnienia współmierności przychodów i kosztów FUS czy tez trybu dokonywania i zatwierdzania zmian w planie finansowym ZUS.
ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawa dotyczy jednoznacznego wskazania, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle znajdujące się na tym obszarze.

10 sierpnia 2021 r. – obradował Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na posiedzeniu przedstawiciel Związku Miast Polskich stanowczo zaprotestował przeciwko procedowaniu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, która m.in. realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 4/17) z dnia 20 listopada 2019 r. Trybunał Konstytucyjny uznał przepis art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej za niezgodny z konstytucją, w zakresie w jakim nakłada na samorząd województwa obowiązek finansowania z budżetu województwa świadczeń opieki zdrowotnej zrealizowanych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności z art. 15 ww. ustawy, przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, dla którego samorząd województwa jest podmiotem tworzącym, ponad limit świadczeń sfinansowanych na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. W odpowiedzi przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia poinformował, że w sprawie projektu ustawy realizującej wyrok TK, to Rada Ministrów zdecydowała o przygotowaniu jej bez konsultacji, uznając, że ma charakter techniczny, a nie systemowy. Zapisy dają JST mają prawo, a nie obowiązek finansowania długu szpitali, o co postulowały korporacje samorządowe. Tempo procedowania projektu było szybkie. Pełne rozwiązania będą w reformie szpitalnictwa.
Przedstawicielka ZPP zauważyła, że zaproponowana zmiana nie jest realizacją wyroku TK – nadal zobowiązania szpitali będą przechodzić na JST, jeśli będą wynikiem niedofinansowania ochrony zdrowia. Samorządy tymczasem nie są powołane do finansowania systemu opieki zdrowotnej.
Przedstawiciel ZMP dodał, że jeszcze trzy lata temu 75% szpitali prowadzonych przez JST przynosiło zyski. Straty finansowe szpitali samorządowych nie wiążą się zatem ze złym zarządzaniem. Są efektem „reform” i innych działań podejmowanych przez resort zdrowia.

6 sierpnia 2021 r. –zakończyło się 28. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 23 ustawy, do 11 wprowadziła poprawki, a 4 ustawy odrzuciła. Senatorowie postanowili wnieść do Sejmu 1 projekt ustawy.

Senatorowie odrzucili m.in.:

ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (projekt rządowy), która umożliwia – w ciągu 2 lat od wejścia w życie − zamianę terenów Lasów Państwowych w Jaworznie i Stalowej Woli i sąsiadujących z działkami, jakie mają podlegać zamianie w Jaworznie i Stalowej Woli, na inne nieruchomości należące do Skarbu Państwa, na których będzie można prowadzić gospodarkę leśną. Ma to ułatwić pozyskanie terenów dla inwestycji państwowych, związanych ze wspieraniem rozwoju i wdrażaniem projektów dotyczących energii, elektromobilności, poprawy jakości powietrza, obronności państwa czy transportu. W wyniku zamiany Lasy Państwowe będą otrzymywały w zarząd jedynie lasy, grunty lub nieruchomości, na których można prowadzić gospodarkę leśną. Jeśli na gruncie podlegającym zamianie nie powstanie w ciągu 10 lat inwestycja, Lasy Państwowe będą mogły wystąpić o zwrot nieruchomości. Ustawa wyłącza z zamiany tereny objęte ochroną przyrody, m.in. obszary Natura 2000.
ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt poselski), która przewiduje, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle na tym obszarze. Zmiana dotyczy głównie lotnisk należących do aeroklubów, tak aby nie płaciły podatku m.in. od pasów startowych czy innej infrastruktury lotniczej.

Z poprawkami Senat przyjął m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (projekt rządowy). Senatorowie zgłosili m.in. poprawkę, której konsekwencją będzie wykreślenie przepisów określających maksymalną opłatę za śmieci przy metodzie od zużytej wody. Senatorowie nie zgodzili się też, by samorządy mogły dopłacać do systemu odpadowego z dochodów niepochodzących z opłat śmieciowych. Nowelizacja podnosi maksymalne opłaty za odpady wytworzone przez nieruchomości niezamieszkałe, dzięki czemu gminy nie będą dopłacać do wywozu i zagospodarowania tych śmieci. Wprowadzane zmiany służą także obniżeniu kosztów dla gmin dzięki możliwości indywidualnych odstępstw od obowiązku 5-pojemnikowej zbiórki odpadów, na co zgodę ma wydawać minister klimatu i środowiska. Gminy w pierwszej kolejności mają przygotowywać do ponownego użycia i recyklingu odpady zebrane selektywnie i powstające w wyniku sortowania. Nowela wydłuża ponadto z roku do 3 lat możliwość składowania niektórych odpadów, co również powinno obniżyć koszty funkcjonowania systemu.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma wzmocnić nadzór wojewodów nad gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa m.in. przez starostów, którzy wykonują te zadania jako zlecone przez administrację rządową. Starostowie będą sporządzać plany wykorzystania zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, zatwierdzane przez wojewodów. Wojewoda będzie mógł żądać od starosty informacji o nieruchomościach państwowych, zobowiązać starostę do podejmowania określonych czynności dotyczących tych nieruchomości, a w razie ich niewykonania − sam podjąć te działania w imieniu Skarbu Państwa. Starosta będzie musiał przekazać nieruchomości na żądanie wojewody lub ministra. Ustawa powinna uprościć procedury uzyskiwania przez starostów zgody wojewody na dokonanie czynności prawnej dotyczącej nieruchomości Skarbu Państwa, a także ustabilizować sytuację prawną najemców, dzierżawców i podmiotów korzystających z nieruchomości na podstawie użyczenia.

23 lipca 2021 r. – zakończyło się 35, trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: Ustawę o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.

Jej celem jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego ). Ustawa również wprowadza nowe rozwiązania wykraczające poza minimum wyznaczone dyrektywą, które usprawnią ponowne wykorzystywanie danych. Celem zasadniczym regulacji jest zwiększenie podaży otwartych danych, w tym zasobów informacji o istotnej wartości i potencjale do tworzenia nowych usług i produktów, a także stworzenie optymalnego otoczenia regulacyjnego dla efektywnego wykorzystywania informacji sektora publicznego w Polsce. Nowa ustawa zastąpi obecnie obowiązującą ustawę z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego ).

Ustawę o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Nowelizacja wprowadza nową kategorię uczelni zawodowych- akademie praktyczne - w celu wyróżnienia i wzmocnienia ich pozycji na rynku edukacyjnym oraz usamodzielnienia się w prowadzeniu studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela.

23 lipca 2021 r. – zakończyło się 27. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 13 ustaw; 1 ustawę odrzuciła, a do 9 wprowadziła poprawki. Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o Agencji Badań Medycznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która rozszerza zakres zadań Agencji o wspieranie działalności innowacyjnej w ochronie zdrowia przez możliwość udzielania dofinansowania na realizację eksperymentów badawczych w rozumieniu ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, np. dotyczących zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19. Wprowadza ponadto zmiany w zakresie dokumentów potwierdzających prawo wykonywania zawodu.

Poprawki senatorowie wprowadzili m.in. do:

Ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która ma na celu uporządkowanie i racjonalizację systemu ubezpieczeń społecznych, wprowadzenie jednolitych rozwiązań w zakresie przyznawania i wypłaty świadczeń oraz usprawnienie funkcjonowania ZUS w zakresie gospodarki finansowej i rozliczeń z płatnikami składek. Przewiduje m.in. ujednolicenie zasad objęcia ubezpieczeniami społecznymi wspólników jednoosobowych spółek z o.o. oraz spółek jawnych, partnerskich lub komandytowych, ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ich wypłaty. Rozwiązuje też problem tzw. emerytur czerwcowych poprzez wprowadzenie zasady ustalania wysokości emerytury w tym miesiącu w taki sam sposób, jak w maju danego roku, jeśli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego.
Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (projekt poselski), która zakłada przedłużenie kadencji organów statutowych związków zawodowych, związku lub organizacji przedsiębiorców oraz społecznych inspektorów pracy do czasu wyboru nowych organów, jeżeli ich kadencja upływa w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19 albo w ciągu 30 dni po ich odwołaniu, nie dłużej jednak niż do 90 dni od dnia odwołania tych stanów.
Ustawy o gatunkach obcych (projekt rządowy), która określa zasady zwalczania inwazyjnych gatunków obcych: roślin, zwierząt i innych organizmów, które zagrażają rodzimym ekosystemom, żywności, mogą też negatywnie wpływać na zdrowie człowieka. Regulacja wdraża przepisy unijne w tym zakresie.
Ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (projekt komisyjny), która dostosowującą przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2015 r. (sygn. akt P 46/13). Zgodnie z nowymi przepisami, nie będzie można uchylić żadnej decyzji administracyjnej, nawet tej wydanej z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli od jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat. Z mocy prawa mają też być umarzane wszystkie postępowania administracyjne, jeżeli od wydania decyzji upłynęło 30 lat.

Bez poprawek Senat przyjął natomiast ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (pilny projekt rządowy) zmienia termin wdrożenia dowodów osobistych z odciskami palców i podpisem posiadacza, które miały być wydawane od 2 sierpnia 2021 r. Zgodnie z nowelą nowy termin zostanie ogłoszony w osobnym komunikacie w Dzienniku Ustaw.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

21 lipca 2021 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami posiedzenia były: zmiana granic gmin, błyskawiczne powodzie miejskie oraz informacja rządu na temat realizacji szczepień COVID-19 oraz odebranie gminom realizacji programu 500+.
Zmiana granic
Dzięki uzyskaniu consensusu między ZMP i ZGW RP zostanie wykreślony wniosek Rzeszowa o powiększenie miasta o część sołectwa Racławówka, należącego do gminy miejsko-wiejskiej Boguchwała. Komisja nie zajęła stanowiska tylko w jednej spornej kwestii dotyczącej zmiany granic miasta Sanoka poprzez włączenie doń trzech sołectw z gminy Sanok. Związek Miast Polskich poparł wniosek miasta, ZGW RP i ZPP opowiedziały się przeciwko niemu. Rozporządzenie nadaje od 1 stycznia 2022 roku status miasta 10 miejscowościom:

Pruszcz - w województwie kujawsko-pomorskim;
Izbica - w województwie lubelskim,
Lutomiersk - w województwie łódzkim,
Bolimów – w województwie łódzkim;
Cegłów – w województwie mazowieckim;
Nowe Miasto – w województwie mazowieckim,
Jedlnia-Letnisko – w województwie mazowieckim;
Iwaniska – w województwie świętokrzyskim;
Olsztyn –w województwie śląskim;
Kaczory – w województwie wielkopolskim.

Błyskawiczne powodzie w miastach

Wiceminister infrastruktury, Marek Gróbarczyk zaprosił samorządowców do współpracy w związku z gwałtownie zmieniającą się sytuacją powodziową i coraz większą liczbą tzw. błyskawicznych powodzi miejskich podczas gwałtownych burz. Zjawisko to nasila się nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. O ile do tej pory przy intensywnych opadach można było mówić o 70-100 mm opadu na 1 m2, o tyle dziś jest to już 100-200 mm, a niewykluczone, że wartości te będą rosły. Tak gwałtowne opady wiążą się z niekontrolowanymi powodziami w miejscach dotąd nimi niezagrożonych. Do tej pory powódź związana była z ciekami wodnymi, dziś trzeba zmienić jej definicję, bo powódź często występuje tam, gdzie kanalizacja deszczowa (wielokroć połączona z kanalizacją ściekową) nie jest w stanie odebrać nadmiaru wody. To zjawisko wymaga podjęcia działań, na terenie miast to prezydenci i burmistrzowie są odpowiedzialni za bezpieczeństwo mieszkańców. Zadanie jest niezwykle trudne i kosztowne, jednak trzeba je podjąć, bo inaczej zagrożenie będzie się zwiększać. Resort chce podjąć pilne prace legislacyjne, polegające m.in. na zmianie definicji powodzi oraz przygotowaniu map zagrożenia powodziowego, które będą podstawą do inwestycji i zmian planów zagospodarowania przestrzennego w miastach powyżej 25 tysięcy mieszkańców.
Prezes Wód Polskich, Przemysław Daca dodał, że dużym problemem jest fakt, że przygotowane już mapy ryzyka powodziowego nie są, choć powinny być uwzględniane w planach zagospodarowania przestrzennego. Zaproponował przygotowanie map ryzyka powodziowego w tych miastach, gdzie ich jeszcze nie ma. Można na to wykorzystać m.in. środki Banku Światowego. Na razie przygotowano takie mapy dla Krakowa, Katowic i Bielska-Białej.

Szczepienia COVID-19

W tej chwili już 56% osób dorosłych w Polsce jest zaszczepionych przynajmniej pierwszą dawką lub zarejestrowanych na szczepienie, a w grupie seniorów powyżej 70 roku życia jest to 78%. Niestety cały czas spada dynamika rejestracji na szczepienia, w tym tygodniu o kolejne kilkanaście procent. Aktualnie nie uda się osiągnąć progu powyżej 40 tysięcy rejestracji dziennie. Ustalono, że na sierpniowym spotkaniu Komisji Wspólnej zostanie omówiona kwestia szczepień dzieci i młodzieży w wieku 5-18 lat. Przedstawiciel ZMP zaapelował też o korektę ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która umożliwi łączenie środków NFZ z samorządowymi, np. przy programach profilaktycznych dotyczących szczepień przeciwko grypie. Zgłosił też wniosek o nieodpłatne szczepienie nauczycieli szkół i przedszkoli na grypę, co będzie miało istotne znaczenie w związku ze zbliżającą się czwartą falą pandemii.

Negatywnie o zabraniu realizacji 500+ z gmin do ZUS

Komisja Wspólna negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, który zabiera realizację zadania związanego z wypłatą świadczenia 500+ z gmin do ZUS. Kiedy rząd wprowadzał program, prosił samorządy o zaangażowanie się i pomoc w realizacji tego nowego zadania. Gminy zrobiły to, zatrudniając dodatkowych pracowników, których teraz zmuszone będą zwolnić. Dziś rząd przekierowuje program do ZUS, analogicznie jak świadczenie „Dobry start”. Tymczasem ZUS już zwraca się do gmin o pomoc w wypełnianiu wniosków w formie papierowej.

15 lipca 2021 r. – senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej przyjęła z jedną poprawką redakcyjną ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Ustawa przewiduje, że jeżeli w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu upływa kadencja organu statutowego związku zawodowego, związku lub organizacji przedsiębiorców, związku pracodawców, ich federacji i konfederacji lub społecznego inspektora pracy i w związku z obowiązywaniem tego stanu nie ma możliwości przeprowadzenia wyborów, kadencja tych organów ulega przedłużeniu do czasu nowego wyboru, jednak nie dłużej niż do 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Na tym samym posiedzeniu Komisja Rodziny, polityki Senioralnej i Społecznej rozpatrzyła „Sprawozdanie z działalności Rady Dialogu Społecznego w 2020 roku”. Jarosław Gowin, przewodniczący Rady, Wicepremier i Minister Rozwoju, Pracy i Technologii, napisał w nim, że w dobie pandemii, kiedy wszystkie działania skupiają się na ochronie życia obywateli i niedopuszczeniu do zapaści gospodarczej Polski, Rada Dialogu Społecznego ma szczególną rolę do odegrania - powinna działać na rzecz poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budować wokół nich społeczne porozumienie. „Wierzę, że działalność Rady może stać się przykładem na to, jak prowadzić konstruktywny dialog. Dlatego wiele istotnych dla gospodarki kwestii m.in. związanych z aktualną sytuacją gospodarczą kraju w związku z rozwojem pandemii Covid-19 było dyskutowanych na forum Rady. Służyć temu ma również inicjatywa podjęcia rozmów w zespołach negocjacyjnych zmierzająca do zawarcia +umowy społecznej+” - czytamy m.in. w sprawozdaniu. Jarosław Gowin podkreślił zaangażowanie Rady i jej zespołów problemowych oraz realny wpływ na dyskusje nad kształtem Krajowego Planu Odbudowy, w którym zawarto propozycje będące odpowiedzią na post-covidowe potrzeby polskiej gospodarki, mające zapewnić odporność na wstrząsy gospodarcze i wspierać konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. „Mam nadzieję, że w tak trudnej sytuacji, w jakiej wskutek pandemii Covid-19 znajduje się dziś polskie społeczeństwo i gospodarka, umiejętność dialogu i współpracy dla dobra kraju zwycięży nad wzajemnymi animozjami i różnicami poglądów” – napisał Wicepremier Gowin.

14 lipca 2021 r. obradowała senacka Komisja ds. Zdrowia. Będzie ona rekomendowała odrzucenie nowelizacji ustawy o Agencji Badań Medycznych oraz niektórych innych ustaw. Senatorowie nie zgadzają się, by kosztem Narodowego Funduszu Zdrowia były finansowane eksperymenty badawcze.

Nowelizacja przewiduje możliwość uzyskania wsparcia finansowego z Agencji Badań Medycznych nie tylko na badania kliniczne, ale także na eksperymenty badawcze, dotyczące np. zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19. ABM będzie miała możliwość doboru właściwego wsparcia merytorycznego na potrzeby realizowanych przez siebie działań. W tym celu – jak wynika z uzasadnienia – wyłączono stosowanie przepisów o zamówieniach publicznych w odniesieniu do angażowania ekspertów do oceny wniosków o dofinansowanie oraz innych ocen i opinii dotyczących realizacji zadań Agencji.

14 lipca 2021 r. na posiedzeniu wspólnym posiedzeniu senackich Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu oraz Komisji Zdrowia senatorowie zdecydowali o skierowaniu wniosku do Najwyższej Izby Kontroli o skontrolowanie ilości odpadów medycznych, w tym zakaźnych, ceny ich utylizacji oraz zbadanie alternatywnych metod neutralizacji poza spalaniem i porównanie ich stosowania w innych krajach UE.

Komisje wystosowały także prośby o przesłanie opinii Głównego Inspektowa Sanitarnego oraz do Ministerstwa Zdrowia o opinię Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Senatorowie wysłuchali informacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska na temat gospodarowania odpadami medycznymi w kontekście ich oddziaływania na klimat, środowisko i zdrowie. Swoje stanowisko przedstawiło także Ministerstwo Zdrowia. Z danych przedstawionych przez ministerstwa wynika, że zgodnie z obwiązującymi przepisami odpady medyczne w Polsce mogą być neutralizowane jedynie poprzez spalanie w wyspecjalizowanych spalarniach. W Polsce działają 23 takie instalacje, w większości województw po jednej, o łącznej mocy przerobowej około 148 tys. ton odpadów rocznie. Jedynie w trzech województwach- dolnośląskim, opolskim i warmińsko-mazurskim - nie ma przystosowanych spalarni. System odbioru odpadów jest tak skonstruowany, że wytwórca odpadów musi podpisać umowę z firmą uprawnioną do ich odbioru. Obowiązuje tu zasada bliskości, czyli odpady powinny być przewożone do najbliższego zakładu utylizacji i nie opuszczać województwa. Ministerstwo Zdrowa przyznało, że w związku z epidemią COVID-19 w 2020 r. zwiększyła się ilość odpadów powstających w podmiotach medycznych. Jednak na mocy przepisów przyjętych w ramach jednej z tzw. tarcz, wojewodowie uzyskali prawo do wydawania zgody na utylizację odpadów nie w instalacjach do tego przystosowanych tylko np. w zakładach utylizujących odpady komunale. Takich zgód wydano 17.

14 lipca 2021 r. – sejmowa Komisja Infrastruktury wysłuchała informacji Ministra Infrastruktury na temat aktualnych problemów polskich przewoźników w wykonywaniu międzynarodowych przewozów drogowych na rynku Unii Europejskiej. W latach 2017-2020 państwa członkowskie negocjowały z Komisją Europejską tzw. Pakiet Mobilności, który miał na celu wyrównanie zasad konkurencyjności na międzynarodowym rynku transportowym oraz zapewnienie lepszych warunków pracy kierowcom. Jego rozwiązania zostały ogłoszone 31 lipca ubiegłego roku i w ocenie Ministerstwa Infrastruktury są one niekorzystne dla Polski. Polska od początku negocjacji była przeciwna nowym regulacjom. Wątpliwości budziły zwłaszcza rozwiązania w kwestii obligatoryjnego powrotu kierowcy do swojego miejsca zamieszkania lub miejsca siedziby firmy co najmniej co 8 tygodni, przepisy dotyczące delegowania kierowców, ograniczania wykonywania przewozów kabotażowych czy całkowitego zakazu odbierania w kabinie regularnego tygodniowego odpoczynku. Sprzeciw był artykułowany zarówno przez przewoźników drogowych, jak i rząd. Polska zaskarżyła część rozwiązań do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W Ministerstwie Infrastruktury toczą się prace legislacyjne mające na celu implementację przepisów tzw. Pakietu Mobilności.

13 lipca 2021 r. – sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wysłuchała informacji na temat Programu otwierania danych na lata 2021-2027. Program otwierania danych jest adresowany do organów administracji rządowej, jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Wdrażać go mogą także inne podmioty, tworzące i przechowujące dane, np. jednostki samorządu terytorialnego. Program ma zwiększyć dostępność, interoperacyjność i jakość danych publikowanych w portalu dane.gov.pl, a przez to doprowadzić do większego ich wykorzystania i wymiany. Jego celem jest także podnoszenie wiedzy i umiejętności pracowników administracji publicznej w zakresie otwierania i zarządzania danymi oraz zwiększanie świadomości społecznej na temat potencjału otwartych danych. Istotne miejsce w programie zajmują zasoby kultury i dane naukowe oraz zachęty do ich ponownego wykorzystania. W dokumencie zapisano szereg rozwiązań, które mają umożliwić osiągnięcie założonych celów. Wśród nich znalazło się m.in.: zwiększenie ilości udostępnianych danych, zwiększenie ilości metadanych automatycznie pobieranych z innych repozytoriów do portalu dane.gov.pl, poszerzenie sieci pełnomocników ds. otwartości danych o np. przedstawicieli Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Narodowego Banku Polskiego i Rzecznika Praw Obywatelskich, szkolenia, inicjatywy wzmacniające współpracę z dostawcami danych oraz rozbudowa funkcjonalności portalu dane.gov.pl o takie narzędzia jak np. czat, forum.

7 lipca 2021 r. – senackie Komisje Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpoczęły prace nad ustawą o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (Kpa). Nowelizacja jest wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z maja 2015 r. i dotyczy określenia terminu, po którym nie będzie można uchylić żadnej decyzji administracyjnej, nawet tej wydanej z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli od jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat.

Z mocy prawa mają też być umarzane wszystkie postępowania administracyjne, jeżeli od wydania decyzji upłynęło 30 lat. Nowela wywołała sprzeciw strony izraelskiej, gdyż uniemożliwia wszczęcie postępowania w celu odzyskania odebranego przed laty mienia. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis Kpa pozwalający orzec o nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa nawet kilkadziesiąt lat po tej decyzji - jest niekonstytucyjny. Poseł sprawozdawca Barbara Bartuś podkreśliła, że TK nie określił po jakim czasie decyzja ma być niewzruszalna, wskazał jedynie na niezgodność z konstytucją przepisów, które podważają zaufanie obywateli do państwa, gdyż nie można w nieskończoność podważać decyzji nawet tych wydanych z naruszeniem prawa. Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu wyraził wątpliwości co do zgodności zapisów nowelizacji Kpa z konstytucją. Wskazał m.in., że na podstawie tej noweli nie będzie możliwości dochodzenia odszkodowań w procesach cywilnych jeżeli nie udowodni się, że decyzje nacjonalizacyjne lub komunalizacyjne zostały unieważnione. Podkreślił, że uchwalenie opiniowanej ustawy w obecnym kształcie zakończy w praktyce reprywatyzację na drodze administracyjno-sądowej (jedynej obecnie możliwej wobec nieuchwalenia ustawy reprywatyzacyjnej). Zaznaczył, że toczące się przed organami administracji i sądami postępowania dotyczą przejętego przez władze komunistyczne (mocą kilkunastu ustaw i dekretów) majątku obywateli polskich wszystkich narodowości i wyznań, których spadkobiercy utracą prawo do ubiegania się o odszkodowanie za znacjonalizowane mienie, nawet jeśli postępowania toczą się od dziesięcioleci.

7 lipca 2021 r. – senacka Komisja Środowiska oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyły ustawę o gatunkach obcych, określającą zasady zwalczania inwazyjnych gatunków obcych, czyli roślin, zwierząt, grzybów i innych organizmów, które zagrażają rodzimym ekosystemom, żywności i zdrowiu człowieka. Komisje zaproponowały wprowadzenie do ustawy poprawek redakcyjnych. Ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych, które weszło w życie 1 stycznia 2015 r. Przewiduje ono kontrole unijnych granic, raportowanie, wzajemne powiadamianie oraz współpracę między państwami członkowskimi w celu wyeliminowania lub zminimalizowania negatywnego wpływu inwazyjnych gatunków obcych. Podstawowym zadaniem będzie niewpuszczanie przez granicę gatunków inwazyjnych i odsyłanie ich do kraju, z którego zostały przywiezione. Decyzje w tej sprawie podejmować będą Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska przy współpracy ze służbami granicznymi, Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Inspekcją Weterynaryjną. Zostanie utworzony centralny rejestr, w którym będą gromadzone dane dotyczące występowania w środowisku inwazyjnych gatunków obcych i podejmowania środków zaradczych. Nowe przepisy przewidują również, że wprowadzający inwazyjny gatunek do środowiska zapłaci karę.

7 lipca 2021 r. – Nadzwyczajna Komisja do spraw Klimatu oraz Komisje Środowiska i Ustawodawcza przyjęły projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawianych źródłach energii. Projekt zakłada umożliwienie tworzenie spółdzielni energetycznych także na terenach miejskich. Do tej pory możliwe było tworzenie tego typu spółdzielni na terenach wiejskich lub wiejsko-miejskich z pominięciem miast. Zaproponowano także rozszerzenie katalogu działalności spółdzielni energetycznych, dzięki czemu energia wytworzona ze źródeł odnawialnych będzie mogła nie tylko być wykorzystywana na zaspokojenie potrzeb spółdzielni bądź oddana do sieci w przypadku jej nadmiernego wyprodukowania. Spółdzielnie zyskają prawo do jej magazynowania oraz odsprzedawana innym podmiotom. Przepisy dotyczą energii elektrycznej cieplnej oraz biogazu. Takie rozwiązanie ma znacząco zwiększyć opłacalność działalności spółdzielni. W projekcie zaproponowano także zniesienie maksymalnej liczby członków spółdzielni. Obecnie spółdzielnia nie może zrzeszać więcej niż tysiąc członków. Projektodawcy podkreślali, że nowelizacja umożliwi np. produkcje energii przy użyciu fotowoltaiki w miastach z wykorzystaniem na przykład dużych powierzchni dachów w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, zarządzanych przez spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Członkowie komisji mówili, że takie rozwiązania są stosowane także w innych krajach Unii Europejskiej i wynikają z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Senatorowie podkreślali, że projekt w czasach drastycznie rosnących cen energii jest szczególnie oczekiwany przez obywateli.

8 lipca 2021 r. – zakończyło się 34, dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili i przekazali do dalszych prac w Senacie m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt poselski). Jest to kolejna, niekorzystna z punktu widzenia finansów jednostek samorządu terytorialnego ingerencja ustawodawcy w dochody JST. Wprowadzona przez posłów i z inicjatywy posłów (a więc z pominięciem procedury uzgodnieniowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego) nowelizacja zakłada zwolnienie z podatku od nieruchomości infrastruktury lotniczej. W trakcie prac w sejmowych komisjach do projektu wniesiono trzy poprawki: pierwsza dodawała przepis stanowiący, że budynki, budowle i grunty wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, ale wykorzystywane do celów komercyjnych, nie podlegają wyłączeniu z podatku od nieruchomości; druga dotyczyła zwolnień z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego z wyłączeniem części wykorzystywanych do celów komercyjnych; trzecia wprowadzała mechanizm przyznawania jednostkom samorządu terytorialnego rekompensaty za utracony dochód z podatku od nieruchomości, wynikający ze zwolnień ustawowych. Wszystkie – zgodnie z rekomendacjami komisji zostały przez większość sejmową odrzucone.
Ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (projekt rządowy), który również został wniesiony do Sejmu bez opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W trakcie prac w komisjach wniesiono do jego treści 44 poprawki z czego sejm (w trzecim czytaniu) uwzględnił 15. Wśród zaakceptowanych poprawek znalazły się m.in.: umożliwiająca indywidualne rozliczanie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w budynkach wielolokalowych, jeśli właściciel nieruchomości w uzgodnieniu z gminą zapewni techniczne możliwości identyfikacji odpadów wytwarzanych w poszczególnych lokalach; wprowadzająca obowiązek stosowania indywidualnego oznakowania pojemników lub worków do zbierania odpadów; wprowadzająca obowiązek dla właścicieli nieruchomości niezamieszkałych złożenia oświadczenia o wyłączeniu się z gminnego systemu odbierania odpadów i wskazania podmiotu, który będzie te odpady odbierał.
ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przepisami nowelizacji m.in.: nałożono na starostę obowiązek przekazania nieruchomości na żądanie zawarte we wniosku wojewody lub ministra o przekazanie nieruchomości na wskazany we wniosku cel, przy czym nie pozbawiono starosty możliwości wyrażenia opinii w tym przedmiocie; umocowano wojewodę do żądania od starostów i innych organów przekazania informacji o nieruchomościach państwowych, co umożliwi wojewodom podejmowanie celowych działań i zindywidualizowanych rozstrzygnięć wobec nieruchomości zgromadzonych w zasobie gospodarowanym przez starostę.
Istotnym rozwiązaniem umożliwiającym realną ochronę interesów Skarbu Państwa jest umocowanie wojewody do podejmowania czynności w imieniu Skarbu Państwa, w sytuacji gdy starosta nie podejmuje tych czynności pomimo przyznanych ustawą uprawnień i przekazanych środków finansowych na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja ma na celu umożliwienie wydawania dowodów osobistych zawierających drugą cechę biometryczną w postaci odcisków. Nowelizacja ma związek z informacja szefa ABW na temat urządzeń służących do pobierania odcisków palców. W ocenie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego te nie gwarantują bezpieczeństwa pobranych za ich pomocą danych biometrycznych obywateli.

2 lipca 2021 r. – w Bytomiu na posiedzeniu wyjazdowym obradowała senacka Komisja Nadzwyczajna ds. Klimatu. Posiedzenie poświęcone było dyskusji o wyzwaniach związanych z przeprowadzeniem sprawiedliwej transformacji i wykorzystaniu potencjału regionów pogórniczych w kontekście europejskiego zielonego ładu. Uczestniczący w posiedzeniu Komisji samorządowcy wskazywali problemy z jakimi mogą spotkać się samorządy w wykorzystywaniu środków unijnych przeznaczonych na transformację.

Prezydent Bytomia Mariusz Wołosz mówił, że dużym problemem jest struktura własności terenów pogóriczych. Obecnie ich właścicielem jest państwowa Spółka Restrukturyzacji Kopalń. Wskazywał, że latami trwa przekazywanie ich samorządowi, nawet jeśli dotyczy to niewielkiej drogi czy zdegradowanego fragmentu terenu. A bram wpływu miasta na tak ważne tereny, może uniemożliwić staranie się o środki unijne na ich rzecz. „To stawia pod dużym znakiem zapytania możliwość inwestowania w te tereny. Bez usprawnienia tego procesu może okazać się, że będziemy bezradni” – powiedział. Na kolejne trudności dotyczące tych terenów wskazała prezydent Jastrzębia-Zdroju i przewodnicząca zarządu Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce Anna Hetman. Wskazała także potrzebę zmian prawnych ułatwiających zmianę przeznaczenia gruntów na inwestycyjne w planach zagospodarowania przestrzennego, gdyż obecnie procedury trwają latami. Jej zdaniem potrzebne są zachęty dla potencjalnych inwestorów i zapewnienie rekultywacji zdegradowanych terenów, a także mechanizmy rekompensat dla samorządów z tytułu utraty dochodów z likwidowanych kopalń. Obawy budzi także wydawanie nowych koncesji na wydobycie węgla, które mogą zablokować unijne fundusze dla tych terenów.

1 lipca 2021 – sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła m.in. petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r. w sprawie o sygn. K 4/19 (BKSP-144-IX-332/21). Celem petycji jest zainicjowanie działań ustawodawczych zmierzających do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r. w sprawie o sygn. akt K 4/19. W sentencji tego wyroku TK orzekł o niezgodności z art. 2 Konstytucji RP art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim wprowadził z mocą wsteczną art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1 tej ustawy. Zakwestionowany przepis wprowadził z mocą od dnia 1 stycznia 2018 r. regulacje nadające nowe brzmienie definicjom legalnym „budowli” i „elektrowni wiatrowej”, co wpłynęło na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości i wysokość dochodów uzyskanych przez gminy z tego tytułu. Komisja podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów.

30 czerwca 2021 r. – sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła: petycję w sprawie zmiany art. 229 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego poprzez wskazanie organów właściwych do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności organów związku gmin, związku powiatowo-gminnego i związku powiatów (BKSP-144-IX-288/21).

Zawarty w petycji wniosek dotyczy nowelizacji art. 229 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego. Wnioskodawca proponuje uzupełnienie powyższego artykułu o pkt 5a następującej treści: „organów związków gmin, związku powiatowo-gminnego i związku powiatów – wojewoda, a w sprawach finansowych – regionalna izba obrachunkowa”. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu skierowanego do Ministra Sprawiedliwości.
petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez dodanie w art. 24a ust. 2 in fine odwołania do art. 278a § 1 Kodeksu karnego (BKSP-144-IX-294/21). Przedmiotem petycji jest żądanie zmiany ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez dodanie w art. 24a ust. 2 odwołania do art. 278a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Autor petycji wskazuje, że w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w art. 24a ust. 2 pomija się przestępstwo kradzieży zuchwałej określone w art. 278a § 1 Kodeksu karnego. Przekonuje, że: jeżeli ustawa wspomina o kradzieży zwykłej, tym bardziej powinna odnosić się także i do tego typu kwalifikowanego kradzieży. Podkreśla, że proponowana zmiana ma związek z nowelizacją Kodeksu karnego dokonaną ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, na skutek której do Kodeksu karnego dodano przestępstwo kradzieży zuchwałej. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu skierowanego do Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych w zakresie umożliwienia tworzenia rodzinnych ogrodów działkowych na gruntach związku jednostek samorządu terytorialnego (BKSP-144-IX-301/21). Przedmiotem petycji jest propozycja zmiany ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. Składający petycję wnioskuje o dodanie w art. 2 ustawy punktu 13 w brzmieniu „jednostce samorządu terytorialnego – należy przez to rozumieć także związek tych jednostek” oraz nadanie art. 8 ust. 3 ustawy brzmienia: „Do utworzenia ROD na gruntach stanowiących własność powiatu, województwa lub związku jednostek samorządu terytorialnego przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio”. Wnioskodawca wskazuje że, celem zmiany jest umożliwienie utworzenia rodzinnych ogrodów działkowych także na gruntach związku jednostek samorządu terytorialnego. Ma to zapewnić spójność ustawy o ROD z ustawą o gospodarce nieruchomościami, która przewiduje także użytkowanie wieczyste gruntów związków jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto przyczyni się do zwiększenia liczby ROD, co wywoła pozytywne skutki społeczne. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o nieuwzględnieniu żądania będącego przedmiotem petycji.

24 czerwca 2021 r. – zakończyło się 33., dwudniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.: ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Nowelizacja dotyczy przedłużenia kadencji organów statutowych związków zawodowych, związku lub organizacji przedsiębiorców oraz społecznych inspektorów pracy w okresie obowiązywania stanu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu, do czasu wyboru organu statutowego związku zawodowego, związku lub organizacji przedsiębiorców oraz społecznych inspektorów pracy na nową kadencję, jednak nie dłużej niż do 90 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;

ustawę o zmianie ustawy – Kodeks cywilny. Nowelizacja dotyczy ustanowienia prawidłowej podstawy normatywnej dla odpowiedzialności cywilnej za krzywdę najbliższych członków rodziny poszkodowanego, która polega na niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej z poszkodowanym, z powodu wyrządzenia u poszkodowanego trwałego i ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia;
ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. Nowelizacja dotyczy dostosowania systemu prawa do wyrok TK (sygn. akt P 46/13), który orzekł, że art. 156 par. 2 kpk w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgody z art. 2 Konstytucji;
ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z organizacją w Rzeczypospolitej Polskiej XI sesji Światowego Forum Miejskiego w Katowicach w roku 2022. Ustawa dotyczy stworzenia warunków umożliwiających właściwą organizację XI sesji Światowego Forum Miejskiego (WUF) oraz wypełnienie zobowiązań wynikających z umów w sprawie organizacji WUF w ramach Programu Narodów Zjednoczonych do spraw Osiedli Ludzkich (WUF11).

Posłowie przeprowadzili ponadto, na posiedzeniu plenarnym Sejmu, pierwsze czytanie:

poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Projekt dotyczy jednoznacznego wskazania, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle znajdujące się na tym obszarze;
poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Projekt dotyczy zgodnie z uzasadnieniem - zmiany obowiązujących przepisów prawa polegającej na zaostrzeniu konsekwencji karnych popełnienia przestępstw korupcyjnych, a także na wyeliminowaniu potencjalnych obszarów konfliktów interesów dotyczących osób publicznych (jawność życia publicznego).

KOMISJE SEJMU

22 czerwca 2021 r. – połączone sejmowe Komisje Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przeprowadziły pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, który trafił do Sejmu bez wymaganej przepisami prawa opinii KWRiST. W ocenie rządu projekt ma się przysłużyć do obniżenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W ocenie Samorządów zaproponowane przez rząd zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie stanowią skutecznego rozwiązania problemu odpowiedzialności zbiorowej właścicieli mieszkań w budynkach wielolokalowych. Zaproponowane rozwiązania spowodują jedynie, że system gospodarowania odpadami będzie droższy. Zaś propozycje, aby gmina mogła z innych dochodów budżetowych dotować ten system jest - w ocenie samorządów - zwykłym populizmem.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU i SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

23 czerwca 2021 r. – odbyło się plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Główne tematy posiedzenia to Polski Ład oraz nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Według zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego program Polski Ład przewiduje nawet 100 mld zł dodatkowych środków na inwestycje samorządowe do wydania w ciągu najbliższych 3 lat, a dofinansowanie może wynieść aż 95%. Samorządowcy podkreślali, że oczekują jasnych kryteriów przyznawania tych środków, bo to przecież środki publiczne. Chcieliby uniknąć powtórzenia uznaniowego przyznawania funduszy, co miało miejsce chociażby przy rozdziale pieniędzy z drugiej i trzeciej transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.
Oburzenie strony samorządowej wywołał sposób procedowania projektu nowelizacji ustawy o porządku i czystości w gminach. Jest to jeden z kluczowych dla wszystkich gmin projektów. Już w grudniu został powołany przy ministrze klimatu i środowiska specjalny zespół, który miał pomóc wypracować najlepsze rozwiązania. Niestety, przez 5 miesięcy jego prace były praktycznie zawieszone, a 14 czerwca resort skierował nowy projekt do opiniowania przez zespół Komisji Wspólnej na posiedzenie zaplanowane na 17 czerwca. Tymczasem już dzień wcześniej, nie czekając na opinię KWRiST rząd skierował projekt do Sejmu. - Niedopuszczalnym i oburzającym jest fakt, że łamie się ustawowo uregulowane zasady wypracowywania wspólnych rozwiązań, które dotyczą przede wszystkim nas, samorządowców. Zostaliśmy pozbawieni możliwości opiniowania projektu ustawy, który dotyka wszystkich samorządów i przede wszystkim naszych mieszkańców, a na posiedzeniu nie pojawia się nikt z kierownictwa ministerstwa, by wyjaśnić ten oburzający fakt - mówił Marcin Krupa, prezydent Katowic i zarazem współprzewodniczący zespołu ds. infrastruktury.
Obecny na Komisji Wspólnej Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska przekazał informację, że poprosił marszałek sejmu o zdjęcie projektu z czytania w sejmie. Jednocześnie przeprosił samorządowców za popełniony błąd i zapewnił, że zależy mu na dobrej współpracy. - Jesteśmy otwarci na wszystkie uwagi do projektu zaproponowane przez stronę samorządową – zapewnił Ozdoba. Przyznał, że nie wszystkie propozycje znalazły się w tekście projektu ze względu na uwagi innych podmiotów i konieczność zawierania kompromisu. Wiceminister zapowiedział też, że jeszcze w lipcu przekaże do konsultacji projekt w sprawie rozszerzonej odpowiedzialności producentów, a do końca wakacji przedstawi podstawowe zasady systemu kaucyjnego.

ORGANIZACJE SAMORZĄDOWE

21 czerwca 2021 r. – Unia Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Związek Miast Polskich oraz Związek Gmin Wiejskich RP przyjęły wspólne stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Zarządy Unii Metropolii Polskich, Unii Miasteczek Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP oraz Związku Miast Polskich wyrażają stanowczy sprzeciw wobec trybu prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Przyjęcie Projektu przez Radę Ministrów i skierowanie go do Sejmu bez opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego stanowi po raz kolejny rażące naruszenie ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, zgodnie z którą Komisja stanowi forum wypracowywania wspólnego stanowiska Rządu i samorządu terytorialnego. Ustawowym zadaniem Komisji jest m.in. opiniowanie projektów aktów normatywnych, programów i innych dokumentów rządowych dotyczących problematyki samorządu terytorialnego. Powyższe niezrozumiałe działanie Rady Ministrów stanowi także naruszenie zasady współdziałania władz wynikającej z Konstytucji RP oraz zobowiązań międzynarodowych wynikających z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. Za całkowicie niezrozumiałe należy uznać znaczące przyspieszenie prac nad Projektem, którego pierwotna wersja została przedstawiona 31 grudnia 2020 roku i nad którym praktycznie przez 5 miesięcy nie prowadzono szerszych dyskusji. Brak jest jakichkolwiek przesłanek, które uniemożliwiałyby Radzie Ministrów odłożenie decyzji dotyczącej Projektu do czasu zajęcia stanowiska przez Komisję. Równie niezrozumiałe jest zmarginalizowanie w przedmiotowej sprawie powołanego przy Ministrze Klimatu i Środowiska - na wniosek środowisk samorządowych - Zespołu ds. systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, który - poza jednym spotkaniem, podczas którego omawiano wyłącznie kilka wybranych przez przedstawicieli Ministerstwa zagadnień - nie zajmował się całością Projektu oraz zgłoszonymi do niego uwagami. To właśnie do tego Zespołu w styczniu br., zgodnie z decyzją Zespołu ds. Infrastruktury KWRiST, przy akceptacji także strony rządowej, skierowano Projekt ustawy nowelizującej – celem wypracowania projektu opinii dla KWRiST.

17 czerwca 2021 r. – obradował Zespół ds. Infrastruktury Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Zespół odstąpił od opiniowania projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (UD163). Powodem było skierowanie (16 czerwca 2021 r.) projektu przez rząd do Sejmu, nie czekając na opinię KWRiST w jego sprawie. Strona Samorządowa na znak protestu zawiesiła dalsze opiniowanie projektów. Jednocześnie zgłosi wniosek do współprzewodniczącego KWRiST ze strony rządowej, min. Pawła Szefernakera o dopilnowanie obecności przedstawicieli kierownictwa ministerstw (w randze ministra, wiceministra lub podsekretarza stanu) na kolejnych posiedzeniach Zespołu przy opiniowaniu wszystkich projektów.

8 czerwca 2021 r. – zakończyło się 26. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 15 ustaw, 2 odrzuciła, do 6 wprowadziła poprawki. Postanowiła wnieść do Sejmu 5 projektów ustaw. Senatorowie odrzucili:

Ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdaniem senatorów nowela jest kolejnym krokiem do centralizacji służby zdrowia i nie odpowiada na potrzeby pacjentów. Ustawa przewiduje, że minister zdrowia będzie musiał przygotować tzw. mapę potrzeb zdrowotnych, dokonać ich analizy oraz opracować strategię w ochronie zdrowia na podstawie 5-letniego krajowego planu transformacji, którego projekt będzie konsultowany m.in. z Radą Dialogu Społecznego, Narodowym Funduszem Zdrowia, konsultantami krajowymi w ochronie zdrowia i Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładem Higieny. Pierwszy krajowy i wojewódzki plan transformacji byłby ustalony na okres od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2026 r. Wojewodowie dla swojego regionu mają ustalać swój plan i przekazywać ministrowi zdrowia do oceny i zatwierdzenia.
Nowelizację ustawy o systemie oświaty i ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (projekt poselski). Senat wskazał, że ustawa nie przewiduje możliwości odwoływania się od decyzji ministra edukacji. Zwrócił też uwagę na brak konsultacji podczas prac nad ustawą; samorządowcy protestowali przeciwko trybowi, mechanizmowi wprowadzania tej ustawy. Ustawa przewiduje, że minister edukacji i nauki w celu realizacji polityki oświatowej państwa będzie mógł ustanawiać programy i przedsięwzięcia. W Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) ogłaszane będą szczegółowe kryteria dla podmiotów, chcących realizować konkretny program lub przedsięwzięcie. Minister edukacji i nauki w BIP będzie udostępniał informacje na temat tego, komu i jakie środki zostały przyznane w ramach programu albo przedsięwzięcia.

Z poprawkami Senat przyjął m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich (projekt rządowy) Senat przyjął z 5 poprawkami. Nowelizacja przewiduje, że kompetencje w zakresie pomocy udzielanej kołom gospodyń wiejskich będzie miał minister właściwy ds. rozwoju wsi, a nie – jak dotychczas – minister właściwy ds. rozwoju regionalnego.
ustawę o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodziny (projekt rządowy) Senat przyjął z 5 poprawkami. Senat zdecydował o wprowadzeniu corocznej waloryzacji progu dochodowego, który uprawnia do alimentów z funduszu świadczeń alimentacyjnych, począwszy od 2022 r., a nie co 3 lata od 2023 r., jak uchwalił Sejm. Nowela wprowadza m.in. mechanizm wzrostu kwoty kryterium dochodowego, uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, co 3 lata zwiększającej się o wskaźnik waloryzacji, począwszy od 2023 r.
ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (projekt rządowy) Senat przyjął z 2 poprawkami. Nowela ma na celu usunięcie przepisów pozwalających na jednokrotne przedłużenie koncesji na wydobywanie węgla kamiennego i brunatnego oraz siarki rodzimej wydobywanej metodą otworową bez konieczności uprzedniego uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Bez poprawek Senat przyjął:

ustawa o zmianie ustawy o przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym (projekt rządowy) zakłada, że Skarb Państwa będzie mógł nabywać akcje Krajowej Spółki Cukrowej (KSC) z prawem głosu, co umożliwi dokapitalizowanie KSC i budowę Polskiej Grupy Spożywczej.
ustawa o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje wprowadzenie dodatkowego narzędzia realizacji polityki mieszkaniowej przez gminy − pośrednictwa mieszkaniowego w formie społecznych agencji najmu (SAN).
ustawa o zmianie ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (projekt rządowy) doprecyzowuje definicję ratownika wodnego, dookreślając inne kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym.
ustawa o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych (projekt rządowy) zmienia terminy wdrożenia publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej, a także złożenia przez wyznaczonego operatora projektów cennika i regulaminu świadczenia tych usług.

8 czerwca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży: omówiona została informacja MEiN na temat przeciwdziałania i eliminowania agresji oraz przemocy rówieśniczej w szkole.

Od roku szkolnego 2017/2018 istnieje w szkołach obowiązek realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego, który ustalany jest w porozumieniu rady rodziców wraz z radą pedagogiczną. Od 2019 roku szkoły mają obowiązek przeprowadzania corocznej diagnozy potrzeb rozwojowych uczniów. Profilaktyka uniwersalna skierowana jest do wszystkich uczestników życia szkolnego – uczniów, nauczycieli oraz rodziców. Działania te powinny mieć charakter długofalowy, ponieważ tworzą podstawy całego szkolnego systemu przeciwdziałania agresji i przemocy. Do zadań szkoły należy dobieranie takich metod pracy, aby zapobiegać zachowaniem agresywnym oraz ich eskalacji i przeradzania się w proces przemocy. Przepisy oświatowe precyzyjnie regulują zadania organu prowadzącego szkołę oraz dyrektora szkoły w zakresie bezpieczeństwa, jak i kompetencje kontrolne. Dodatkowo Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało dokument „Bezpieczna szkoła. Zagrożenia i zalecane działania profilaktyczne w zakresie bezpieczeństwa fizycznego i cyfrowego uczniów”. Jest to poradnik przygotowany zarówno dla uczniów, nauczycieli, rodziców oraz dyrektorów.

Komisja wysłuchała informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat propozycji wdrożenia rozwiązań opisanych w dokumencie „Edukacja dla wszystkich”. Rozwiązania zaprojektowane w dokumencie mają służyć budowaniu potencjału przedszkoli i szkół, aby zapewniały warunki do integralnego rozwoju oraz autentycznego uczestnictwa i włączenia społecznego wszystkich dzieci i uczniów. Obecnej ok. 70% rodziców uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego decyduje się, by ich dziecko uczęszczało do placówki ogólnodostępnej, a nie specjalnej. Model, który ma posłużyć za bazę do przygotowania zmian legislacyjnych, zakłada między innymi wdrożenie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodzin, utworzenie Centrum Dziecka i Rodziny oraz specjalistycznych centrów wspierających edukację włączającą. Na poziomie centralnym zostanie opracowana „Strategia na rzecz podniesienia jakości kształcenia wszystkich osób uczących się”, która uwzględni działania służące poprawie dostępności procesu nauczania-uczenia się we wszystkich jego zakresach i na wszystkich poziomach kształcenia. Na wdrożenie modelu edukacji dla wszystkich mają zostać przeznaczone dodatkowe środki w wysokości 500 mln zł.

8 czerwca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny rozpatrzono informację Rady Ministrów o realizacji w roku 2018 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druk nr 79) oraz informację Rady Ministrów o realizacji w roku 2019 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druk nr 564). Podstawowym narzędziem systemu wspierania rodziny jest praca z rodziną, a jej znaczącymi elementami są: asystent rodziny, placówki wsparcia dziennego i rodziny wspierające. W 2018 r. na zatrudnienie przez gminy 3920 asystentów rodziny uruchomiono kwotę 52,5 mln zł, a w 2019 r. odpowiednio – 3934 asystentów – 49,1 mln zł. Asystent rodziny może zostać przydzielony rodzinie przeżywającej problemy opiekuńczo-wychowawcze. W 2018 r. działały 1822 placówki wsparcia dziennego, a w 2019 r. – 1923. Z placówek korzystają rodziny wychowujące dzieci w wieku szkolnym, które mają trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. W 2018 r. funkcjonowały 102 rodziny wspierające, w 2019 r. – 104. Rodzina przeżywająca trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych może, przy współpracy asystenta rodziny, zostać objęta pomocą rodziny wspierającej. Rodzina wspierająca jest to rodzina z bezpośredniego otoczenia dziecka, czyli np. sąsiedzi. Charakteryzując system pieczy zastępczej minister Barbara Socha przypomniała, że dziecko, postanowieniem sądu, może zostać umieszczone w jednej z dwóch form pieczy zastępczej: rodzinnej i instytucjonalnej. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2018 r. wyniosła 72 339, a w 2019 r. – 72 450. Rekrutacja i dobór kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej dokonuje się w oparciu o procedury określone w ustawie. Ostateczną decyzję w tej sprawie podejmuje każdorazowo sąd opiekuńczy, powierzając kandydatom pieczę zastępczą nad dzieckiem. Instytucjonalna opieka zastępcza ma na celu jak najlepsze zabezpieczenie dobra dziecka w sytuacji, gdy nie może być ono umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej. Wydatki na realizację ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w 2018 r. wyniosły ogółem ponad 3,05 mld zł, a w 2019 r. – 3,24 mld zł.

SENAT

10 czerwca 2021 r. zakończyło się 25. posiedzenie Senatu. Senatorowie:

z 3 poprawkami przyjęli ustawę o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senat proponuje między innymi, by wszystkie grupy zawodowe, zatrudnione w ochronie zdrowia otrzymały znacznie większe podwyżki płacy minimalnej niż zapisano w ustawie. Senatorowie zdecydowali o podniesieniu dla wszystkich grup zawodów medycznych tzw. współczynników pracy, od których zależy wysokość wynagrodzenia, zgodnie z kwalifikacjami, wymaganymi na zajmowanym stanowisku. W poprawce zaproponowano także rozdzielenie pielęgniarek i położnych na 2 grupy – tych z licencjatem i tych z wykształceniem magisterskim oraz wprowadzono dwie grupy w kategorii ratowników medycznych – z wykształceniem licencjackim i bez. Kolejna poprawka przewiduje, że współczynnik pracy będzie wzrastał wraz z podniesieniem kwalifikacji zawodowych pracownika od miesiąca następnego po udokumentowaniu tego faktu przez pracownika. Senatorowie przyjęli także jedną poprawkę doprecyzowującą. Ustawa o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw gwarantuje minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego, poniżej którego nie będą opłacani pracownicy ochrony zdrowia. Nowelizacja zakłada, że od 1 lipca 2021 r. – a nie, jak przewidywała pierwotnie ustawa od 31 grudnia 2021 r. – żaden pracownik medyczny nie będzie mógł mieć ustalonego wynagrodzenia zasadniczego na poziomie niższym niż wynikający z ustawy. Ustawa była pilnym projektem rządowym.
przeprowadzili drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (inicjatywa Komisji Ustawodawczej). Ponieważ podczas debaty została zgłoszona poprawka, projektem ponownie zajmą się komisje. Projekt zakłada, że niespełnienie wymogu odległości zabudowań mieszkalnych od elektrowni wiatrowej nie może stanowić przesłanki odmowy wydania decyzji o warunkach zabudowy albo pozwolenia na budowę, pod warunkiem że odległość ta jest równa lub większa od 5-krotności wysokości tej elektrowni. Zgodnie z ustawą o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych z 2016 r. minimalna odległość elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej powinna wynosić nie mniej niż 10-krotność wysokości całkowitej elektrowni wiatrowej. W opinii projektodawców wprowadza to ograniczenia w lokalizacji zarówno elektrowni wiatrowych, jak i budynków mieszkalnych, a w konsekwencji − blokuje możliwości zabudowy mieszkaniowej na dużych terenach gmin, w tym także na działkach pod zabudowę mieszkaniową. Projektowana nowelizacja umożliwi odblokowanie rozwoju budownictwa mieszkalnego w gminach, w których zlokalizowane są elektrownie wiatrowe.

19 maja 2021 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła: nformację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Zarządzanie długiem publicznym i płynnością jednostek sektora finansów publicznych”.

W okresie objętym kontrolą minister i skontrolowane samorządy skutecznie zarządzały długiem, zapewniając środki na pokrycie wydatków, w tym terminowe spłaty zadłużenia. Wyjątkiem była większość skontrolowanych szpitali, których działania nie zawsze były skuteczne i efektywne, co skutkowało nieterminowym regulowaniem zobowiązań.

Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Wdrożenie przez administrację publiczną regulacji dotyczących ochrony danych osobowych po wejściu w życie RODO”. NIK pozytywnie oceniła wdrożenie RODO w skontrolowanych jednostkach, które bez wyjątku opracowały i wdrożyły procedury dotyczące RODO oraz oznaczyły inspektorów ochrony danych.

18 maja 2021 r. – sejmowe Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły informację Ministra Infrastruktury na temat funkcjonowania Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych. Fundusz został utworzony na mocy ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Jego celem jest dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego jako organizatorów publicznego transportu zbiorowego, w formie dopłaty do kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej w przewozach autobusowych, z wyłączeniem komunikacji miejskiej. Początkowo kwota dopłaty była ustalana w kwocie nie wyższej niż 1 zł na 1 km przewozu, a od 1 kwietnia 2020 r. w kwocie nie wyższej niż 3 zł. Z dofinansowania skorzystało 1515 gmin. Funkcjonowanie Funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej. W 2019 r. do rozdysponowania było 300 mln zł, a 2020 i 2021 r. po 800 mln zł. W 2019 r. największe kwoty otrzymały województwa: podlaskie, lubelskie i warmińsko-mazurskie. W 2020 r. i w 2021 r. największe kwoty otrzymały województwa: mazowieckie, lubelskie i warmińsko-mazurskie.

17 maja 2021 r. – sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych przeprowadziła dyskusję na temat podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych (w zakresie uznania języka wilanowskiego za język regionalny). Wielu ekspertów, zarówno językoznawców, jak i socjologów, etnologów czy politologów, popiera dopisanie języka wilamowskiego (wymysiöeryś) do ustawy. Dr hab. prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza Tomasz Wicherkiewicz, kierownik Zakładu Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami, napisał w opinii dla Sejmu w 2015 r., że „Język wilamowski w pełni zasługuje na przyznanie mu statusu języka regionalnego w rozumieniu ustawy, spełniając jej art. 19 ust. 1”. Poparcie dla uznania języka wilamowskiego wyraziło też 253 naukowców (w piśmie do Komisji w 2018 r.). MSWiA przychyla się do teorii „germańskiej wyspy językowej”. Rada Języka Polskiego stwierdza, że mowa nielicznej najstarszej generacji wilamowian to genetycznie niemiecki dialekt i zauważa, że należy pozostać przy terminie etnolekt.

19 maja 2021 r. – obradowały następujące Komisje Senatu:

Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu przeanalizowała część Krajowego Planu Odbudowy związaną z klimatem, wysłuchała informacji rządu w tej sprawie, opinii organizacji ekologicznych oraz samorządowców. Z informacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska wynika, że na cele klimatyczne ma być przeznaczonych 37% środków z KPO. Przewodniczący Komisji senator Stanisław Gawłowski podkreślił, że pomimo wcześniejszego stanowiska rządu o braku możliwości negocjacji, to „wiemy obecnie, że jesteśmy w dialogu technicznym w części dotyczącej projektu KPO”. Dlatego postulował, aby uwzględnić w debacie głosy senatorów, organizacji pozarządowych i samorządowców, które padły podczas posiedzenia komisji. „Na pewno wzmocnienie roli komitetu sterującego. I komitet sterujący składający się z przedstawicieli, którzy sami siebie delegują, a więc nie rząd wybiera samorządowców, a samorządowcy sami siebie delegują, organizacje pozarządowe delegują swoich przedstawicieli i przedstawiciele nauki również. Po drugie uwzględnienie propozycji zawartych w dokumencie, który został zaprezentowany i przygotowany przez Polską Zieloną Sieć i WWF, we współpracy z pozostałymi organizacjami pozarządowymi, odnoszącym się do spraw klimatu jako wspieranego przez Komisję Europejską kierunku. Kierunku, który powinniśmy, jako kraj, jako Polska, realizować. I po trzecie (…) uwzględnić głos samorządowców” – podsumował przewodniczący.
Na wspólnym posiedzeniu komisje: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej jednogłośnie opowiedziały się za przyjęciem ustawy, wyrażającej zgodę na ratyfikację decyzji o zwiększeniu zasobów własnych UE.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

19 maja 2021 r. – obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym punktem posiedzenia była informacja Adama Niedzielskiego, Ministra Zdrowia na temat planowanej przez Rząd reformy systemu ochrony zdrowia. Minister zdrowia wyjaśniał przyczyny rozpoczęcia prac nad reformą – to zaburzone proporcje systemowe, z jednej strony większa niż w innych krajach liczba łóżek szpitalnych przypadająca na 100 tys. mieszkańców, a z drugiej zbyt mała liczba personelu medycznego, poniżej średniej unijnej. Aby zracjonalizować sytuację, ministerstwo zdrowia wzmacnia POZ, np. przez płacenie lekarzom POZ dodatków motywacyjnych za prowadzenie pacjenta, a także Ambulatoryjną Opiekę Specjalistyczną (AOS) - przez lepszą wycenę procedur. Ma to strukturalnie porządkować piramidę świadczeń. Minister poinformował, że zespół zarekomendował trzeci wariant reformy, najlepszy w analizie SWOT. Reforma rozpocznie się od kategoryzacji szpitali na dobre, średnie i słabe. Następnie wprowadzeni zostaną pełnomocnicy ministra zdrowia do tych szpitali, które są w złej kondycji - przy zastrzeżeniu zastosowania ostrych kryteriów, które będą dotyczyły nie tylko sytuacji finansowej, ale też wymogów mapy potrzeb zdrowotnych. Reforma na nowo zdefiniuje sieć szpitali, a pewnym novum będzie wprowadzenie elementu jakości, będzie prowadzony benchmarking szpitali. Reforma ma też sprofesjonalizować zarządzanie szpitalami, m.in. przez wprowadzenie egzaminu państwowego na menedżera szpitala. Powstanie Agencja Rozwoju Szpitali, która będzie monitorować sytuację szpitali, zatwierdzać i monitorować ich restrukturyzację, będzie też pełniła funkcję nadzorczą przy dystrybucji środków publicznych i prowadziła bazę pełnomocników, którzy będą mogli zarządzać szpitalami. Zdaniem resortu zdrowia dzięki wprowadzeniu Agencji powstanie bardziej klarowny system, w którym działają 3 organy pełniące różne funkcje: minister zdrowia jako regulator, NFZ – płatnik i ARS -s podmiot odpowiedzialny za nadzór właścicielski.

13 maja 2021 r. – zakończył się drugi dzień 24. posiedzenia Senatu. Senatorowie wznowią obrady 27 maja br. o 11.00. Izba rozpatrzyła 17 ustaw, do 8 wprowadził poprawki, a 2 ustawy odrzucił. Izba zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

Senat odrzucił 2 ustawy:

o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (projekt rządowy) ma na celu zapewnienie większej efektywności w realizacji programów skierowanych do rodzin z dziećmi. Przewiduje, że Rada Ministrów będzie mogła wydać rozporządzenie, zgodnie z którym wnioski o świadczenie „Dobry start” będą składane wyłącznie przez internet. Zakłada ponadto, że tego programu nie będą już realizowały samorządy, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a świadczenie będzie wypłacane wyłącznie na rachunek bankowy. Szacuje się, że dzięki takiemu rozwiązaniu w latach 2021–31 koszty obsługi programu będą niższe blisko o 488 mln zł.
o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przedłuża do 30 września 2021 r. okres przejściowy, w którym równocześnie będą działać obecny system poboru opłat drogowych viaTOLL i nowy e-TOLL. Wykorzystujący pozycjonowanie satelitarne system e-TOLL, służący do poboru opłat za przejazd po niektórych odcinkach dróg krajowych, zastąpi system viaTOLL, oparty na pozycjonowaniu radiowym.

Senat wprowadził poprawki do 8 ustaw, m.in. do:

ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba zwiększyła ze 187 mln zł do 280 mln zł w 2021 r. kwotę rezerwy celowej ze środków budżetu państwa przeznaczonych na wynagrodzenia dla nauczycieli, którzy będą prowadzili zajęcia dodatkowe w szkołach. Zapewni to jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowe środki na wypłatę wynagrodzeń dla nauczycieli, którzy będą prowadzić zajęcia wspomagające dla uczniów po powrocie do szkół po zakończeniu, trwającej od października 2020 r., nauki zdalnej. Dofinansowanie będzie przysługiwało jednostkom samorządu terytorialnego prowadzącym lub dotującym szkoły publiczne i niepubliczne, w których zostaną zorganizowane zajęcia wspomagające dla uczniów klas IV−VIII szkół podstawowych i uczniów szkół ponadpodstawowych. Nowelizacja dopuszcza ponadto przeprowadzanie szczepień na COVID-19 w aptekach. Przewiduje też, że dni pracy ratowników górniczych i sanitariuszy w szpitalach, gdzie leczeni są chorzy na COVID-19, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury będą traktowane tak samo, jak dniówki przepracowane na dole w kopalni.
ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowela zakłada, że od 2 sierpnia w warstwie elektronicznej dowodów osobistych znajdą się odciski 2 palców, a w graficznej − podpis posiadacza. Wniosków o wydanie takich dowodów nie będzie można składać on-line, ale osoby, które faktycznie nie mogą udać się do urzędu, będą mogły skorzystać z mobilnej stacji. Nowela dostosowuje przepisy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych, wchodzącego w życie 2 sierpnia 2021 r. Do tego czasu państwa członkowskie muszą wprowadzić te rozwiązania, które mają zmniejszyć ryzyko fałszowania dokumentów i przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów.

Senat bez poprawek przyjął m.in.:

ustawę o zmianie ustawy o Karcie Dużej Rodziny, ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (projekt rządowy) zwiększa udogodnienia dla posiadaczy tych kart. Wprowadza Elektroniczną Kartę Dużej Rodziny, która będzie wyświetlana w aplikacji mObywatel. Aplikacja umożliwi każdej uprawnionej osobie pobranie karty w wersji elektronicznej bez składania dodatkowego wniosku w tej sprawie. Nowelizacja doprecyzowuje też wymagania wobec personelu instytucji opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat– żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Chodzi o stwierdzenie, czy dana osoba nie figuruje w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym i czy nie została skazana prawomocnym wyrokiem za inne przestępstwo umyślne.
ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (projekty rządowy i senacki) wprowadza możliwość utworzenia młodzieżowych rad gminy i powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa, które będą mieć charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny. Będzie im przysługiwać inicjatywa uchwałodawcza. Młodzieżowa rada gminy może zostać utworzona na wniosek co najmniej 1/5 ustawowego składu rady gminy bądź wójta gminy, organizacji pozarządowych, uczniów i studentów z terenu danej gminy. Do zadań rady będzie należeć opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży, udział w opracowywaniu działań strategicznych gminy na rzecz młodzieży i podejmowanie działań na rzecz młodzieży.
Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu trzech projektów ustaw, m.in. o zrekompensowaniu gminom dochodów utraconych w 2018 r. w związku ze zmianą opodatkowania budowli wchodzących w skład elektrowni wiatrowych (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) przewiduje zrekompensowanie gminom dochodów, utraconych w 2018 r. w związku ze zmianą opodatkowania budowli, wchodzących w skład elektrowni wiatrowych, w celu uniknięcia przez Skarb Państwa odpowiedzialności odszkodowawczej. Określa zasady, tryb i terminy obliczenia i wypłaty stosownej rekompensaty, która byłaby wypłacona z budżetu państwa na rachunek gminy. Wniosek gminy, kierowany do ministra właściwego ds. spraw finansów, musi zawierać szczegółowe informacje, pozwalające precyzyjnie określić sumę utraconych dochodów. Projekt przewiduje waloryzację rekompensaty wskaźnikiem inflacji za okres od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia roku kalendarzowego poprzedzającego jej wypłatę. Wprowadzone w 2017 r. korzystne dla gmin przepisy dotyczące opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości okazały się niezgodne z zobowiązaniami Polski w zakresie wyznaczonego przez UE celu wzrostu energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Przywrócone zostały poprzednie uregulowania, z mocą wsteczną od 1 stycznia 2018 r., które zmniejszały podstawę podatku od nieruchomości, a tym samym dochody gmin. Na konieczność zrekompensowania utraconych dochodów gminom wskazał Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 22 lipca 2020 r. (sygn. akt K 4/19).

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

12 maja 2021 roku – odbyło się spotkanie zespołu negocjacyjnego powołanego przy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w celu ustalenia zasad realizacji ustaleń Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Współprzewodniczący zespołu – Pan Waldemar Buda, Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Pan Piotr Całbecki, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, przedstawiają następującą informację dotyczącą aktualnego przebiegu prac:

ustalono, że w system realizacji ustaleń KPO zostanie aktywnie włączony szczebel samorządów województw. Dalsze prace będą ukierunkowanie na określenie demarkacji zadań realizowanych z poziomu rządowego i z poziomu samorządowego, co będzie warunkowało udział środków przewidzianych dla sektora samorządowego w ramach poszczególnych komponentów KPO.
ustalono, że przy dystrybucji przynajmniej części środków zostaną uwzględnione kryteria uwzgledniające specyfikę poszczególnych województw.
ustalono, że będą kontynuowane prace dotyczące szczegółowych zapisów w zakresie planowanych reform w ochronie zdrowia.
ustalono, że będą kontynuowane prace dotyczące zasad funkcjonowania Komitetu Monitorującego wdrażanie KPO.

KOMISJE SEJMU

11 maja 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny przeprowadzono dyskusję na temat funkcjonowania rodzinnych domów pomocy społecznej. Sprawy związane z działalnością rodzinnych domów pomocy społecznej (RDPS) uregulowane są w art. 52 ustawy o pomocy społecznej.

W Polsce funkcjonuje 47 RDPS – działają one w 12 województwach. Według statystyk wykorzystanych jest 88% miejsc. Główne problemy podnoszone w dyskusji to przede wszystkim:

brak informacji o funkcjonowaniu RDPS,
brak środków zachęcających do zakładania RDPS,
brak jasnych kryteriów kwalifikacji przyjęć do RDPS.

Ponadto zwrócono uwagę na kwestie deinstytucjonalizacji tego typu ośrodków oraz wsparcie działalności RDPS mieszkalnictwem wspomaganym.

5 maja 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji do Spraw Petycji rozpatrzono petycję w sprawie zmiany ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej poprzez umożliwienie osobom głuchym składania wniosków o udostępnienie informacji publicznej w postaci filmu nagranego w polskim języku migowym (BKSP-145-IX-192/20).

Przedmiotem petycji jest żądanie podjęcia inicjatywy ustawodawczej mającej na celu zmianę przepisów ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, umożliwiającą osobom głuchym składanie wniosków o udostępnienie informacji publicznej w formie tradycyjnej lub elektronicznej – w postaci nagranego przez nich filmiku w Polskim Języku Migowym. W uzasadnieniu petycji podkreślono, iż ustawa o dostępie do informacji publicznej w żaden sposób nie odnosi się do osób głuchych posługujących się Polskim Językiem Migowym. Komisja po przedstawieniu petycji oraz dyskusji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu ustawy.

Na tym samym posiedzeniu Komisji ds. Spraw Petycji rozpatrzona została petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie rozszerzenia zakazu pracy radnych w gminnych, powiatowych i wojewódzkich spółkach, fundacjach i innych osobach prawnych (BKSP-145-IX-195/20). Petycja zawiera wniosek dotyczący nowelizacji art. 24a ust. 3, art. 24b ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w zakresie rozszerzenia ograniczeń w aktywności zawodowej radnych oraz art. 24h w zakresie dotyczącym doprecyzowania formy składania i zawartości oświadczeń o stanie majątkowym. Analogiczne rozwiązania zaproponowano w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Autorzy petycji postulują, aby na poziomie gminnym, powiatowym i wojewódzkim wprowadzić zakaz zatrudniania radnych w spółkach samorządowych lub fundacjach (których fundatorem jest jednostka samorządu terytorialnego) lub innych jednostkach organizacyjnych posiadających osobowość prawną, powołanych lub zarządzanych przez gminę, powiat lub województwo. Podjęcie przez radnego zatrudnienia w tych podmiotach na podstawie: umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, stosunku pracy, powołania, wyboru, mianowania albo spółdzielczej umowy o pracę – ma być równoznaczne ze zrzeczeniem się przez niego mandatu. W uzasadnieniu wnoszący petycję, podnoszą potrzebę efektywniejszego zarządzania samorządem terytorialnym, a także wzmocnienia mechanizmów antykorupcyjnych oraz poprawy życia politycznego i społecznego w Polsce. Komisja po przedstawieniu petycji oraz dyskusji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

5 maja 2021 r. – Komisja ds. Spraw Petycji rozpatrzyła także petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie wprowadzenia jednolitych reguł badania kierowców transportu publicznego na obecność w organizmie środków odurzających (BKSP-144-IX-206/20). Przedmiotem petycji jest wskazanie konieczności podjęcia czynności zmierzających do zweryfikowania legalności i poprawności działań wskazanego w petycji Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji oraz podmiotów powiązanych w zakresie badania kierowców pojazdów transportu publicznego na obecność w organizmie środków odurzających i narkotyków, jak również podjęcia działań zmierzających do zainicjowania prac legislacyjnych dotyczących wprowadzenia jednolitych reguł badania kierowców transportu publicznego na obecność w organizmie środków odurzających. U podstaw złożenia analizowanej petycji leży szczegółowo opisany w uzasadnieniu stan faktyczny. Ponadto, podkreślono, że obowiązujące uregulowania prawne dotyczące procedur badania na obecność narkotyków i innych substancji odurzających mają zastosowanie jedynie do badań wykonywanych przez funkcjonariuszy Policji przeprowadzanych na podstawie art. 129 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2014 r. w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badań na ich obecność w organizmie. Przepisy te nie regulują precyzyjnie procedury samego badania i nie mają również zastosowania do badań przeprowadzanych przez pracodawców lub osoby przez nich upoważnione, np. inspektorów MPK. Komisja po przedstawieniu petycji podjęła decyzję o przygotowaniu projektu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów.

5 maja 2021 r. – senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej nie zajęła stanowiska wobec nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Nowelizacja ta zakłada, że wnioski o wypłaty z programu „Dobry start” będzie można składać wyłącznie w drodze elektronicznej, a organem realizującym ten program nie będą już samorządy, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie ma być wypłacane jedynie na rachunek bankowy. Rząd szacuje, że dzięki takiemu rozwiązaniu w latach 2021-2031 koszty obsługi programu będą niższe o ok. 488 mln zł. Świadczenie „Dobry start” jest wypłacane raz w roku w kwocie 300 zł na każde dziecko, bez względu na dochód rodziny. Obecnie z programu korzysta ok. 4,45 mln dzieci.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

5 maja 2021 r. – odbyło się pierwsze posiedzenie rządowo-samorządowego Zespołu Roboczego ds. Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Strona samorządowa wskazała trzy najważniejsze postulaty dot. KPO oraz zasad jego wdrażania:

wzmocnienie kompetencji i ustalenie składu Komitetu Monitorującego KPO,
zwiększenie zakresu alokacji KPO wdrażanej przez samorządy wojewódzkie,
zwiększenie części dotacyjnej KPO dla sektora samorządowego.

Równocześnie strona samorządowa zwróciła się prośbą o podjęcie rozmów na temat zapowiadanej przez rząd reformy systemu ochrony zdrowia oraz wypracowania mechanizmów wsparcia obszarów zmarginalizowanych. Strona rządowa zadeklarowała analizę tych propozycji i odniesienie się do nich podczas kolejnego posiedzenia zespołu, które zaplanowano 12 maja br. Ustalono, że pracom zespołu będą przewodniczyć minister Waldemar Buda oraz marszałek woj. Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki.

SEJM

4 maja 2021 r. – podczas 29. posiedzenia Sejm wyraził zgodę na ratyfikacje przez Prezydenta RP decyzji Rady Unii Europejskiej w sprawie systemu zasobów własnych UE. Decyzja Rady UE z 14 grudnia 2020 r. m. in. umożliwia zaciąganie przez Komisję Europejską pożyczek na finansowanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, będącego istotną częścią unijnego Funduszu Odbudowy. Jego podstawowymi celami są odbudowa i przywracanie odporności gospodarek UE na ewentualne kryzysy, a także przygotowanie ich na przyszłe, nieprzewidziane okoliczności. Ratyfikacja tego dokumentu przez wszystkie państwa członkowskie jest warunkiem uruchomienia środków z Funduszu. Aby otrzymać te środki, każdy kraj należący do UE musi przedstawić Krajowy Plan Odbudowy, w którym wskazane zostaną finansowane z nich konkretne programy i inwestycje. Po ratyfikacji decyzji ws. systemu zasobów własnych Polska ma otrzymać z wieloletniego budżetu Unii na lata 2021 - 2027 oraz z Funduszu Odbudowy łącznie 770 mld zł.

27 kwietnia 2021 r. senacka Komisja Środowiska zapoznała się z informacją na temat gospodarowania odpadami medycznymi w czasie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. W sytuacji pandemii zarówno Unia Europejska, jak i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie wiedziały początkowo, w jaki sposób należy postępować z odpadami pochodzącymi z placówek medycznych leczących chorych na Covid-19 czy od osób pozostających w kwarantannie.

Ostatecznie opinie ekspertów, konsultacje prowadzone z UE i WHO, doprowadziły do przekonania, że nie ma potrzeby traktowania tych odpadów w sposób szczególny - jako odpadów niebezpiecznych. We współpracy z Głównym Inspektorem Sanitarnym ministerstwo przygotowało wytyczne w sprawie postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie epidemii. I tak odpady powstające w miejscach kwarantanny lub izolacji, ze względu na miejsce powstawania i ich skład uznano za odpady komunalne, z uwagi jednak na możliwe zagrożenie epidemiczne zalecono postępowanie z nimi przy zachowaniu szczególnych środków ostrożności. Odpady z placówek medycznych podlegały natomiast spalaniu, zgodnie z zasadami postępowania ze wszystkimi odpadami medycznymi.

30 kwietnia 2021 r. – na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego po raz kolejny Krajowy Plan Odbudowy był głównym tematem dyskusji, która zakończyła się powołaniem specjalnego, rządowo-samorządowego zespołu roboczego ds. Krajowego Planu Odbudowy.

Przedstawiciele strony samorządowej nie zaopiniowali nowej wersji projektu, przekazanej przez rząd późnym wieczorem 28 kwietnia br. Podkreślali, że co prawda sporo ich uwag zostało uwzględnionych, jednak aby móc wydać pozytywną opinię, konieczne jest doprecyzowanie zapisów i spełnienie kilku postulatów. Dotyczyły one m.in.:

zwiększenia części dotacyjnej w stosunku do pożyczkowej dla JST,
doprecyzowania kwestii składu Komitetu Monitorującego KPO, a także zapewnienia mu prerogatyw do podejmowania decyzji o kryteriach podziału środków,
włączenia województw samorządowych do systemu wdrażania KPO,
przekazania tzw. ustawy wdrożeniowej do zaopiniowania przez KWRiST,
zmianę proporcji rozdziału środków z KPO - zwiększenie udziału JST, które dziś mają otrzymać zaledwie 30% środków, z czego połowę w części pożyczkowej, podczas gdy administracja rządowa otrzyma aż 80% środków dotacyjnych,
przedstawienia założeń reformy ochrony zdrowia, zwłaszcza w kontekście zapisów o wzmocnieniu i scentralizowaniu nadzoru nad szpitalami, a także zapewnienia wsparcia dotacyjnego dla szpitali powiatowych i wojewódzkich.

KPO będzie przedmiotem posiedzenia Rady Ministrów, mimo że nie ma stanowiska Komisji Wspólnej. Nie blokuje to prac w ramach rządu, bo kwestie formalne zostały w konsultacjach z samorządami dotrzymane.

KOMISJE SEJMU

28 kwietnia 2021 r. – sejmowe Komisje Nauki i Młodzieży oraz Gospodarki i Rozwoju wysłuchały przedstawionej przez Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii Jarosława Gowina, Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka informacji, które z postulatów przedstawionych podczas prowadzonych konsultacji społecznych zostały uwzględnione podczas formułowania komponentu A „Odporność i konkurencyjność gospodarki” w Krajowym Planie Odbudowy. Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki – Marzena Machałek przedstawiła informację dotyczącą udziału ministerstwa i podległych mu jednostek w Komponencie A Planu. Podkreślała, że finansowaniem objęte zostaną między innymi branżowe centra doskonałości zawodowej oraz projekty instytutów badawczych w tym przede wszystkim Centrum Łukasiewicz, które mają na celu kooperację nauki z gospodarką. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii – Robert Tomanek uzupełnił informację o sprawy dotyczące podmiotów gospodarczych i wpływu Planu na rozwój nowoczesnych technologii. Posłowie w trakcie dyskusji pytali między innymi o: udział w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, spółek Skarbu Państwa oraz mikroprzedsiębiorców, uwzględnienie w planie kryzysu demograficznego przekładającego się na rynek pracy, kryteria, jakie musi spełnić podmiot ubiegający się o finansowanie z Komponentu A, polski system wdrażania Planu i konsultacje z poszczególnymi branżami.

23 kwietnia 2021 r. – w Senacie odbyło się seminarium nt. funkcjonowania i przyszłości transportu publicznego w Polsce. Uczestnicy spotkania skrytykowali obecnie obowiązujące uregulowania prawne, które krępują rozwój publicznego transportu zbiorowego i wskazywali na pilną potrzebę zamian. Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Zbiorowego Transportu Publicznego oraz Inwestycji Kolejowych senator Stanisław Lamczyk zapowiedział, że w najbliższych dniach powoła zespół, który zajmie się pracami nad nową ustawą o zbiorowym transporcie publicznym.

21 kwietnia 2021 r. – sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli wdrożenia przez administrację publiczną regulacji dotyczących ochrony danych osobowych po wejściu w życie RODO. Do kontroli wybrane zostały podmioty publiczne, które w najszerszym zakresie dokonują przetwarzania danych osobowych, tj. urzędy wojewódzkie oraz urzędy gmin i miast większych miejscowości, które charakteryzują się dużą liczbą prowadzonych spraw obywatelskich. Kontrolą objęto także Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła przygotowanie kontrolowanych jednostek do wdrożenia RODO. Opracowano i wdrożono procedury dotyczące ochrony danych osobowych spełniające wymagania RODO. Zarówno w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak i w pozostałych skontrolowanych urzędach, opracowane zostały systemy przetwarzania i zabezpieczania danych osobowych zgodne z wymogami RODO. Pracownicy urzędów byli zapoznawani z wprowadzonymi regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Prowadzono szkolenia z tego zakresu dla osób w nich zatrudnionych, a niekiedy także dla członków rad miejskich. We wszystkich skontrolowanych jednostkach prowadzono rejestry czynności przetwarzania danych i rejestry kategorii czynności przetwarzania. W czterech jednostkach rejestry te były założone z opóźnieniem, w tym w dwóch przypadkach założono je dopiero w trakcie kontroli NIK. We wszystkich skontrolowanych jednostkach powołany został Inspektor Ochrony Danych (IOD) o czym informowano Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), z tym że w czterech urzędach obowiązek ten został spełniony z naruszeniem ustawowego terminu. Poza jednym przypadkiem administratorzy zapewnili Inspektorowi Ochrony Danych możliwość realizacji zadań w sposób niezależny. Osoby pełniące funkcje IOD miały odpowiednie przygotowanie merytoryczne i doświadczenie zawodowe. W okresie objętym kontrolą nie stwierdzono zaniedbań w realizacji obowiązków IOD.

20 kwietnia 2021 r. – zakończyło się 28. trzydniowe posiedzenie Sejmu. W jego trakcie posłowie uchwalili m.in.:

ustawę o zmianie ustaw regulujących przygotowanie i realizację kluczowych inwestycji w zakresie strategicznej infrastruktury energetycznej (projekt rządowy). Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy w zakresie zmiany ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym polegają na umożliwieniu operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego bądź gazowego opiniowanie projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzji o warunkach zabudowy. Ponadto w projekcie ustawy wskazano, że wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia warunków wskazanych w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w tym w przypadku gdy zamierzenie inwestycyjne nie znajdzie się w obszarze strefy kontrolowanej wyznaczonej po obu stronach gazociągu lub strefy bezpieczeństwa wyznaczonej po obu stronach rurociągu oraz obszarze, w stosunku do którego decyzją o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej, o której mowa w art. 5 ust. 1 specustawy przesyłowej, ustanowiony został zakaz, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 specustawy przesyłowej.
o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy dostosowania przepisów związanych z efektywnością energetyczną do rozwiązań obowiązujących w UE, doprecyzowania części pojęć w celu usprawnienia procesu wydawania świadectw efektywności energetycznej, wprowadzenia możliwości realizacji obowiązku dotyczącego efektywności energetycznej w formie programów dofinansowań wymiany urządzeń grzewczych u odbiorców końcowych.
o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (projekt senacki). Nowelizacja zmierza z jednej strony do ustanowienia – wzorem przepisów art. 5b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – jednolitych unormowań prawnych dotyczących tworzenia przez radę powiatu oraz sejmik województwa odpowiednio młodzieżowej rady powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa, z drugiej zaś – do modyfikacji przepisów art. 5b USG w świetle dotychczasowej praktyki ich stosowania. Jakkolwiek organy o takim charakterze istnieją już od wielu lat, przepisy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, oraz ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, nie regulują ich charakteru prawnego, trybu tworzenia przez organy stanowiące oraz ramowych podstaw działania.
o zmianie ustawy o pomocy społecznej (projekt rządowy). Nowelizacja jest realizacja części postulatów podmiotów zajmujących się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce, jak również zmiana lub doprecyzowanie niektórych norm, których stosowanie spotykało się z trudnościami i różnym stosowaniem w praktyce. Nowelizacja jest również odpowiedzią na wnioski napływające od pracowników socjalnych, związane z koniecznością doregulowania przepisów dotyczących wykonywania przez nich zawodu. Pozostałe przepisy mają charakter doprecyzowujący lub wynikają z konieczności ujednolicenia brzmienia przepisów ustawy z innymi aktami prawnymi.
o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dostosowuje przepisy ustawy do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych obywateli UE i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom Unii i członkom ich rodzin korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się.
o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy wprowadzenia podstaw prawnych służących ułatwieniu w ubieganiu się o świadczenia przysługujące na podstawie programów wsparcia rodzin z dziećmi, w tym między innymi podstaw do realizacji programu w drodze elektronicznej w szerszym zakresie niż ma to miejsce obecnie.

15 kwietnia 2021 r. – zakończyło się 23. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim sześć ustaw, do trzech wprowadziła poprawki. Senat wprowadził osiem poprawek do ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Izba postanowiła, że świadectwa efektywności energetycznej będą mogły uzyskiwać także jednostki sektora publicznego, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego. Na jednostki sektora publicznego nałożono obowiązek informowania o stosowanych środkach poprawy efektywności energetycznej zarówno na ich stronach internetowych, jak i w inny sposób, zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Senackie poprawki dotyczą też częstotliwości dostarczania informacji o zużyciu ciepła przez właścicieli lub zarządców budynków, w których są ciepłomierze lub podzielniki kosztów ogrzewania z funkcją zdalnego odczytu. Ustawa dostosowuje przepisy do unijnej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Ma to pomóc w osiągnięciu krajowego celu oszczędności energii finalnej na koniec 2030 r. w wysokości 5580 toe (tony oleju ekwiwalentnego). Nowela, oprócz świadectw efektywności energetycznej, wprowadza dodatkowe środki alternatywne, służące osiągnięciu celu oszczędności, wyznaczonego przepisami unijnymi. Rozszerza katalog podmiotów, objętych systemem świadectw efektywności energetycznej, o przedsiębiorstwa paliwowe, wprowadzające paliwa ciekłe do obrotu do celów transportowych. Przewiduje też utworzenie centralnego rejestru oszczędności energii finalnej, w którym będą gromadzone dane dotyczące m.in. zrealizowanych projektów efektywności energetycznej za pomocą środków alternatywnych. Wprowadza ponadto zmiany w zakresie informowania odbiorców końcowych o opomiarowaniu i rozliczeniach zużycia ciepła. Izba z 15 poprawkami legislacyjnymi i redakcyjnymi przyjęła ustawę o zmianie ustaw regulujących przygotowanie i realizację kluczowych inwestycji w zakresie strategicznej infrastruktury energetycznej (projekt rządowy), która ma na celu m.in. przystosowanie sieci do przesyłania energii elektrycznej z farm wiatrowych na morzu. Zakłada przyspieszenie procedur administracyjnych dla infrastruktury objętej przepisami i skrócenie z 19 do 6 miesięcy czasu potrzebnego do uzyskania wszystkich decyzji. Rozszerza listę inwestycji w systemie przesyłowym energii elektrycznej, objętych specjalnymi przepisami, m.in. o 19 inwestycji w sieci dystrybucyjnej gazu.

Natomiast bez poprawek Senat przyjął:

ustawę o zmianie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw(projekt rządowy), która przedłuża do 30 kwietnia 2026 r. zakaz sprzedaży państwowej ziemi z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wprowadza też dodatkowy wymóg dotyczący zgody na sprzedaż udziałów we współwłasności nieruchomości. Dyrektor generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa będzie musiał wskazać we wniosku o wyrażenie zgody na sprzedaż państwowej ziemi, jakie względy społeczno-gospodarcze ją uzasadniają.
nowelizację prawa oświatowego (projekt poselski), która wprowadza dwie zmiany regulujące kwestie edukacji domowej: likwiduje rejonizację, czyli obowiązek przypisania ucznia do szkoły w województwie jego zamieszkania, a także wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej przed rozpoczęciem edukacji domowej. Rodzic może wystąpić o zgodę na prowadzenie edukacji domowej swojego dziecka i wybrać szkołę, do której zostaje ono formalnie przypisane. W ramach edukacji domowej dziecko uczy się w domu, na koniec każdego roku nauki zdaje egzaminy, klasyfikujące do promocji do następnej klasy.
ustawę o zmianie ustawy – Prawo lotnicze (projekt rządowy) umożliwiającą uzyskania zezwoleń na wykonywanie zarobkowych operacji specjalistycznych wysokiego ryzyka podmiotom, które w wypadku wykonywania operacji statkami powietrznymi niepodlegającymi nadzorowi Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego dotychczas posługiwały się certyfikatem usług lotniczych.

KOMISJE SENATU

13 kwietnia 2021 r. – senacka Komisja ds. Zdrowia poparła podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustawy o chorobach zawodowych wywołanych COVID-19 u osób wykonujących zawody medyczne. Projekt trafi teraz do Marszałka Senatu, który podejmie decyzję o dalszych pracach legislacyjnych, a następnie zostanie skierowany do konsultacji społecznych. projekt jest kolejnym elementem wsparcia dla środowisk medycznych, które od roku w ciężkich warunkach zmagają się z epidemią COVID-19.Po pierwsze, upraszcza postępowanie w sprawie stwierdzenia chorób zawodowych pracowników medycznych wywołanych przez COVID-19, po drugie, zrównuje wysokość niektórych świadczeń, które przysługują osobom wykonującym zawody medyczne z tytułu chorób zawodowych niezależnie od formy zatrudnienia.

13 kwietnia 2021 r. – senackie Komisje: Ustawodawcza oraz Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej przeprowadziły pierwsze czytanie i opowiedziały się za dalszym procedowaniem projektu uchwały w sprawie wsparcia i wyrównania szans osób w spektrum autyzmu. W projektowanej uchwale senatorowie napisali, że państwo powinno stwarzać godne warunki do życia i pracy osób w spektrum autyzmu, ich rodzin i opiekunów, czyli ponad miliona obywateli. „Żeby to umożliwić, muszą istnieć rozwiązania systemowe, wspierające kreowanie kompleksowej polityki, skierowanej do wszystkich tych osób” – czytamy w projekcie. Biorąc pod uwagę zobowiązania wynikające z Karty Praw Osób z Autyzmem i Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, w projekcie uchwały stwierdza się, że potrzebne jest opracowanie i realizacja strategii, zmierzającej do rozwinięcia obecnego systemu opieki i wsparcia osób w spektrum autyzmu, aby umożliwić im godne i możliwie samodzielne funkcjonowanie w dorosłości, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby zapewnienia edukacji włączającej, równych szans na rynku pracy oraz nowoczesnego systemu opieki i wsparcia.

13 kwietnia 2021 r. – senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu odbyła posiedzenie poświęcone sytuacji prasy lokalnej. Kondycję finansową prywatnych wydawców prasy lokalnej przedstawiła dr Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Podkreśliła, że ich sytuacja ekonomiczna nigdy nie była łatwa. Na obecny jej stan wpływa przede wszystkim konkurencja z mediami cyfrowymi, internetem, zmniejszająca się liczba czytelników i drastycznie malejące wpływy z reklam. Jej zdaniem tylko samowystarczalność ekonomiczna wydawcy gwarantuje niezależność i swobodę w prezentowaniu treści i prowadzeniu własnej polityki wydawniczej.

8 kwietnia 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Praw Człowieka przeprowadzono pierwsze czytanie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1016).

Projekt ma na celu usprawnienie postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tzw. upadłość konsumencka) poprzez dostosowanie rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw do rozwiązań przewidzianych w ustawie z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Projekt przewiduje m.in.:
procedurę składania pism procesowych i dokumentów w postępowaniach upadłościowych wobec osób fizycznych wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe,
prowadzenie akt postępowania przez doradcę restrukturyzacyjnego wyłącznie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe,
rozszerzenie zakresu ujawnianych informacji w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
Komisja przyjęła poprawki o charakterze redakcyjnym i ujednolicającym.

KOMISJE SENATU

7 kwietnia 2021 r. obradowały senackie Komisje: Edukacji, Nauki i Sportu, która zarekomenduje Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe. Wprowadza ona dwie zasadnicze zmiany, regulujące kwestie edukacji domowej: likwiduje rejonizację, czyli obowiązek przypisania ucznia do szkoły w województwie jego zamieszkania, a także wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej przed rozpoczęciem edukacji domowej. Zgodnie z przepisami rodzic może wystąpić o zgodę na prowadzenie edukacji domowej swojego dziecka i wybrać szkołę, do której zostaje ono formalnie przypisane. Dziecko uczy się w domu, korzystając ze wsparcia szkoły. Na koniec każdego roku nauki uczeń w szkole, do której jest przypisany, zdaje egzaminy, klasyfikujące do promocji do następnej klasy. Otrzymuje świadectwo jak inni uczniowie uczący się w tej szkole.
Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wysłuchała „Informacji o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2020”. Informację przedstawił Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Senat rozpatrzy tę informację na posiedzeniu rozpoczynającym się 14 kwietnia 2021 r. Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar podkreślił, że 2020 rok był bezprecedensowy dla świata i Polski. Pandemia doprowadziła do kryzysu na wielu płaszczyznach życia kraju – kryzysu w ochronie zdrowia czy kryzysu wymiany gospodarczej. Rzecznik zaznaczył, że rząd nie wprowadził stanu klęski żywiołowej i w związku z tym nakładane na obywateli rozmaite ograniczenia nie miały podstawy prawnej. Dlatego do Biura RPO wpływały skargi. Podkreślił, że brak tej podstawy prawnej powoduje, że sądy kwestionują nakładane mandaty i kary. Do RPO wpływały skargi na utrudniony dostęp do usług medycznych, na dramatyczną sytuację w domach opieki społecznej, na problemy z edukacją zdalną dzieci i młodzieży. Obywatele zwracali się do RPO także ze sprawami związanymi z kwarantanną, izolacją czy przekraczaniem granic. Rzecznik zwrócił także uwagę na szereg naruszeń praw człowieka przy organizacji wyborów prezydenckich w Polsce. Wskazał m.in. na zmianę zasad organizacji wyborów w trakcie trwania procesu wyborczego, na bezprawne przekazanie danych wyborców Poczcie Polskiej, naruszenie biernego prawa wyborczego.

KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

7 kwietnia 2021 r. – odbyło się spotkanie Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z Prezesem Rady Ministrów Mateuszem Morawieckim. Samorządowcy przekonywali Premiera dlaczego decentralizacja zarządzania funduszami pomocowymi w ramach KPO ma tak istotne znaczenie dla ich prawidłowego wykorzystania oraz dlaczego nie warto pomijać w rozdziale środków pomocowych dużych miast i ich obszarów funkcjonalnych. Mateusz Morawiecki zapewniał, że rząd przyjął już część uwag i wniosków samorządów do projektu Krajowego Planu Odbudowy. Jako przykład podał znaczące przesunięcie środków na inwestycje związane z transportem tzw. zeroemisyjnym, szynowym, w tym na tramwaje, ale także na linie kolejowe i zakup nowego taboru. Również postulat zwiększenia środków na ochronę zdrowia został przyjęty przez rząd.

30 marca 2021 r. – Sejm uchwalił m.in. następujące ustawy: ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Nowelizacja dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów UE w zakresie dostępu tzw. zainteresowanej społeczności do wymiaru sprawiedliwości w sprawach związanych ze środowiskiem poprzez m.in. zwiększenie uprawnień przysługujących stronom postępowania i organizacjom ekologicznym w procesie inwestycyjnym.

ustawę o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy umożliwienia efektywnego przeprowadzenia Narodowego spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2021 r. w warunkach zagrożenia epidemicznego choroby zakaźnej wywoływanej wirusem SARS-CoV-2.
ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektóych innych ustaw (projekt rządowy). Nowelizacja dotyczy uporządkowania ruchu hulajnóg elektrycznych, urządzeń transportu osobistego (takich jak np. deskorolka elektryczna, elektryczne urządzenie samopoziomujące itp.) oraz urządzeń wspomagających ruch (takich jak np.: rolki, wrotki, deskorolka, hulajnoga - napędzanych siłą mięśni) na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu.

25 marca 2021 r. – zakończyło się 22. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 14 ustaw, 10 przyjęła z poprawkami, m.in. nowelizację o Sądzie Najwyższym. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 4 projektów ustaw, podjęła 3 uchwały okolicznościowe: Senatorowie z 11 zmianami poparli ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy).

Senackie poprawki umożliwiają organizacjom ekologicznym zaskarżanie wszystkich decyzji, a nie tylko wskazanych w noweli; chodzi m.in. o decyzje lokalizacyjne wydawane na podstawie specustaw. Jedna ze zmian przewiduje, że w Biuletynie Informacji Publicznej będzie udostępniananie tylko treść zezwolenia inwestycyjnego, ale także decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji oraz niezbędna dokumentacja w sprawie postępowania środowiskowego. Kolejna usuwa ograniczenie czasowe publikowania treści decyzji w BIP. Następna poprawka wprowadza 7-dniowy termin na udostępnianie zainteresowanym podmiotom dokumentacji sprawy dotyczącej decyzji inwestycyjnej. Ustawa ma na celu usunięcie wskazanych przez Komisję Europejską uchybień w implementacji unijnej dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywa EIA). Nowe przepisy umożliwiają organizacjom ekologicznym i stronom postępowania wnoszenie odwołania od decyzji inwestycyjnej, a także składanie skarg do sądu administracyjnego w zakresie jej niezgodności z decyzją środowiskową.

Senat z 7 poprawkami przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba zdecydowała, że hulajnogą elektryczną będzie można się poruszać po drodze, na której obowiązuje prędkość nie większa niż 50 km/h, ale tylko wtedy, gdy wzdłuż tej drogi nie ma chodnika lub drogi dla rowerów, a także pod warunkiem jazdy, jak najbliżej krawędzi drogi. Ponadto kierujący hulajnogami elektrycznymi, innymi pojazdami i urządzeniami wspomagającymi ruch będą mogli poruszać się z prędkością dostosowaną do warunków ruchu, gdy ustawa dopuszcza ich jazdę po chodnikach i drogach dla pieszych. Przyjęte poprawki zmieniają też zasady postępowania z nieprawidłowo zaparkowanymi hulajnogami elektrycznymi. Obowiązek ich usuwania i pobierania opłat za parkowanie został zastąpiony obowiązkiem przestawiania lub traktowania jak rzeczy znalezione. Senackie poprawki umożliwiają ponadto zarządcy dróg planowanie i wykonanie oświetlenia przejść dla pieszych lub przejazdów dla rowerzystów, co oznacza, że nie będą one finansowane przez samorządy.

Senat wprowadził 3 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym (projekt prezydencki). Wydłużają one do 6 lat termin na wniesienie skargi nadzwyczajnej w sprawach, które uprawomocniły się po 17 października 1997 r., a także usuwają zmiany dotyczące procedury wyboru prezesów poszczególnych izb Sądu Najwyższego, które – w ocenie Senatorów - naruszają Konstytucję.

Bez poprawek senatorowie przyjęli m.in.:

Ustawę zmieniająca ustawę o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski), która do końca 2021 r. wydłuża czas na podjęcie przez samorządy województw (sejmiki) uchwał dotyczących podziału województw na obwody łowieckie.
Ustawę o zmianie ustawy o transporcie drogowym (projekt rządowy), która wprowadza europejski system wymiany informacji o pojazdach użytkowych wykazujących poważne lub niebezpieczne usterki wykryte podczas kontroli drogowej. Informacje mają być wysyłane do tego kraju w UE, gdzie dany pojazd został zarejestrowany. Wymiana informacji o pojazdach z usterkami będzie się odbywała z wykorzystaniem danych zgromadzonych w Centralnej Ewidencji Naruszeń (CEN), czyli systemie informatycznym prowadzonym przez głównego inspektora transportu drogowego.

Ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która określa zasady pozyskiwania i przetwarzania danych rejestrowych potrzebnych do prowadzenia przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania monitoringu karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych.
Senat postanowił też skierować do Sejmu następujące projekty ustaw:
Projekt ustawy o Agencji Spójności i Rozwoju (inicjatywa grupy senatorów) przewiduje utworzenie politycznie bezstronnej i profesjonalnej agencji, której celem ma być programowanie i zarządzanie środkami finansowymi Unii Europejskiej z Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności. W skład agencji weszliby przedstawiciele parlamentu, administracji rządowej i samorządu terytorialnego.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa komisji: Nadzwyczajnej ds. Klimatu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Zdrowia) zakłada zwiększenie kwoty na walkę z zanieczyszczeniem powietrza do 0,5% PKB roku poprzedniego, czyli ok. 11 mld zł rocznie. Przewiduje m.in. utworzenie Funduszu Ochrony Powietrza oraz podniesienie rangi Krajowego Programu Ochrony Powietrza, a także Gminnych Planów Zaopatrzenia w Energię. Wprowadza także zmiany w systemie oceny jakości powietrza i obniżenie progu przekroczenia norm dotyczących cząsteczek MP10, przy którym ogłasza się alarm. Przewiduje ponadto wprowadzenie ulg podatkowych przy wymianie źródeł ciepła i modernizacji budynków w celu większej energooszczędności, a także dodatek ekologiczny, który byłby wypłacany wraz z dodatkiem mieszkaniowym.

KOMISJE SEJMU

25 marca 2021 r. – sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Utrzymanie i wykorzystanie Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo”. Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo o długości ponad 2 tys. km, przebiegający przez 5 województw jest najdłuższym oznakowanym szlakiem rowerowym w Polsce i jednym z najdłuższych w Europie. Zarządy województw i partnerzy projektu na ogół podejmowały właściwe działania, zapewniając utrzymanie szlaku zgodnie z zamierzeniami. Kontrola wykazała jednak liczne nieprawidłowości w utrzymaniu we właściwym stanie technicznym dróg, po których przebiega szlak oraz braki w oznakowaniu. Stwierdzono także zaniechanie przeprowadzania wymaganych przeglądów gwarancyjnych oraz kontroli okresowych stanu technicznego obiektów szlaku. NIK podkreśla, że bez zapewnienia skoordynowanego zarządzania, właściwego utrzymania stanu technicznego obiektów, oznakowania i należytej przejezdności szlaku, a także warunków bezpieczeństwa jego użytkowników, może być zagrożone dalsze funkcjonowanie Green Velo jako rozpoznawalnego produktu i marki turystycznej.

Na tym samym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Sprzedaż przez gminy komunalnych lokali mieszkalnych w trybie bezprzetargowym”. Kontrola obejmowała lata 2015-2020. Czynności kontrolne przeprowadzono w okresie od 7 kwietnia do 31 sierpnia 2020 r. w sześciu jednostkach: pięciu urzędach gmin oraz jednej spółce, której powierzono realizację zadań własnych gminy m.in. w zakresie prowadzenia i administrowania mieszkaniowym zasobem w województwie kujawsko-pomorskim. Izba oceniła, że w latach 2015-2020 w czterech spośród pięciu skontrolowanych gmin sprzedaż lokali komunalnych w trybie bezprzetargowym prowadzono w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami prawa. Stwierdzone nieprawidłowości polegały m.in. na: nieuzasadnionym pomniejszaniu wartości sprzedawanych nieruchomości, niewłaściwym stosowaniu bonifikat, nieujęciu w księgach rachunkowych sprzedaży lokali, braku wieloletnich programów gospodarowania zasobem mieszkaniowym.

25 marca 2021 r. sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Polityki Społecznej i Rodziny wysłuchały informacji ministra edukacji i nauki nt. planów Ministerstwa ukierunkowanych na redukcję nierówności edukacyjnych, powstałych lub pogłębionych w czasie pandemii wirusa SARS-CoV-2”. MEiN poinformowało, że planuje przeznaczyć 15 mln zł na przeprowadzenie zajęć wspomagających dla uczniów klas 4-8 szkół podstawowych oraz uczniów szkół średnich. Samorządy będą mogły wnioskować o środki na te zajęcia – wspomagające naukę stacjonarną. Przypomniało, że dyrektorzy szkół są zobligowani do zorganizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej potrzebującym uczniom. Funkcjonuje także infolinia i poradnia online dla tych uczniów. Przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki poinformowali, że 3% uczniów nie posiadających odpowiednich warunków domowych – korzysta z nauczania zdalnego zorganizowanego na terenie szkoły.

25 marca 2021 r. sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przeprowadziły pierwsze czytanie i rozpatrzyły:

senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 990),
rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (druk nr 1014).
Projekt z druku nr 990 ma na celu wprowadzenie jednolitych ustawowych norm regulujących charakter prawny, tryb tworzenia przez organy stanowiące oraz ramowe podstawy działania młodzieżowej rady powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa.
Projekt z druku nr 1014 ma na celu: uwzględnienie funkcjonowania młodzieżowych rad przy samorządzie powiatowym oraz przy samorządzie województwa; instytucjonalne wzmocnienie młodzieżowych rad przy jednostkach samorządu terytorialnego; zapewnienie młodzieżowym radom przy jednostkach samorządu terytorialnego sprawniejszego funkcjonowania przy możliwości zwiększenia oddziaływania na lokalne społeczności; zapewnienie gminnej radzie seniorów prawa zgłaszania do uprawnionych podmiotów wniosków o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej.

Komisja w trybie art. 40 ust. 4 regulaminu Sejmu podjęła uchwałę o wspólnym rozpatrzeniu ww. projektów. Jako wiodący wybrano projekt z druku nr 1014.

24 marca 2021 r. – sejmowe Komisje: Finansów Publicznych oraz Polityki Społecznej i Rodziny rozpatrzyły rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne (druk nr 1005). Projektowana ustawa zakłada przekształcenie otwartych funduszy emerytalnych (OFE) w fundusze inwestycyjne prowadzące indywidualne konta emerytalne (IKE), zasilone aktywami pochodzącymi z OFE. Każdy ubezpieczony będzie miał prawo wyboru – domyślną opcją będzie przeniesienie środków z OFE na IKE, z możliwością jego dalszego zasilania, już zupełnie dobrowolnego. Jednocześnie w przypadku osób, które zdecydują o przejściu w całości do I filaru, środki przez nich zgromadzone w OFE zostaną zapisane na indywidualnym koncie prowadzonym w ZUS, a odpowiadające im aktywa trafią do Funduszu Rezerwy Demograficznej. Komisje odrzuciły wniosek o przeprowadzanie wysłuchania publicznego w sprawie ww. projektu.

10 marca 2021 r. – na posiedzeniu połączonych senackich Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Zdrowia. z udziałem partnerów społecznych senatorowie i uczestnicy posiedzenia ze strony społecznej skrytykowali przygotowywane przez Ministerstwo Zdrowia rozwiązania legislacyjne dotyczące reformy szpitali.

Przewodnicząca Komisji Zdrowia Beata Małecka-Libera podkreśliła, że jest fundamentalna różnica w podejściu do tego, jak system szpitali powinien działać. Podkreśliła, że z wypowiedzi ministra zdrowia wynika, iż bardzo istotna jest centralizacja i odgórne zarządzanie, natomiast w jej ocenie zmiany powinny iść w odwrotnym kierunku – powinny być oparte na zdrowej konkurencji i jakości świadczonych usług. Przewodnicząca Komisji Zdrowia proponowała zastanowić się, czy resort zdrowia od dobrej strony rozpoczyna reformę – czy najważniejsze jest, kto jest właścicielem szpitala, czy też raczej zastanowienie się nad całością systemu opieki zdrowotnej – finansowaniem i organizacją i czy nie należy zmian zacząć od projektów ustaw o jakości usług medycznych. Senator Beata Małecka-Libera podkreśliła, że nie ma zgody partnerów społecznych na centralizację szpitalnictwa. Zaznaczyła, że nie ma dialogu resortu zdrowia z samorządami przy pracach nad tą reformą. Apelowała do ministra zdrowia o zrobienie gestu w kierunku organów założycielskich szpitali, tak, by samorządy były partnerem, a nie jedynie wykonawcą decyzji. Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski zaznaczył, że omawiane propozycje są robocze i mają charakter wariantowy. Poinformował, że ta reforma ma być wprowadzana w przyszłym roku, a jej założenia mają być przygotowane do końca marca 2021 r. Podkreślił, że do tej pory rozmowy o reformie zdominowała kwestia zmiany struktury właścicielskiej szpitali, a resort chce wprowadzić tę reformę, bo tzw. wielowładztwo nie służy rozwojowi podmiotów leczniczych, nie służą temu spory kompetencyjne, nieefektywnie wykorzystana jest baza. Szpitale prowadzą wyniszczającą konkurencję o personel, zasoby materialne, pacjenta, kontrakt z NFZ. Podkreślił, że obecny system szpitalny utrudnia koordynację opieki nad pacjentem. Zdaniem wiceministra to wszystko spina pogarszająca się sytuacja finansowa szpitali. Panująca epidemia pokazała, jak trudne jest w tej sytuacji zarządzanie kryzysowe, jak trudno prowadzić skoordynowane działania. Wiceminister Gadomski podkreślił, że dzięki tej reformie resort chce osiągnąć spójną politykę w zakresie zabezpieczenia świadczeń, oddłużenie lub częściowe oddłużenie szpitali i wprowadzić skuteczne mechanizmy restrukturyzacji z planami restrukturyzacji. Zaznaczył, że są 4 filary proponowanych zmian: struktura właścicielska, restrukturyzacja długu, jakość zarządzania szpitalem i certyfikacja kadry zarządzającej, redefinicja sieci szpitali. Zaznaczył, że resort nie chce odchodzić od sieci szpitali, ale chce poprawy finansowania, zmniejszenia znaczenia ryczałtu, ewaluacji opartej na kryteriach jakościowych – wyróżnienia najlepszych. Wiceminister podkreślił, że na etapie analiz są brane pod uwagę trzy warianty: zmiana struktury właścicielskiej – organizacyjne przekształcenie w spółki, w których Skarb Państwa przejmie część udziałów za wniesienie aportu powstałyby – dedykowane spółki medyczne i trzeci wariant - oparty na ocenie i ewaluacji szpitali i ich restrukturyzacji. W tym wariancie wyodrębnione zostaną 3 grupy szpitali - od najlepszych do najgorszych o czym decydowałyby wskaźniki finansowe. Najlepsze byłyby wynagrodzone, średnie – objęte restrukturyzacją nadzorowaną centralnie przez Agencję Rozwoju Szpitali, najgorsze – czasowo przejęte na 4–7 lat przez Agencję, w celu przekształcenia profilu. Przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Zygmunt Frankiewicz określił tę reformę jako „katastrofalne nieporozumienie”. Jego zdaniem reforma zmierza w chybionym kierunku. „Powinno w niej chodzić o upodmiotowienie pacjenta”. W ocenie senatora złej sytuacji nie jest winien rynek i konkurencja. Należałoby natomiast rozważyć wprowadzenie rynku ubezpieczeń zdrowotnych. NFZ nie reprezentuje pacjenta. Senatorowie apelowali do ministra, by do prac nad reformą szpitalnictwa włączeni zostali samorządowcy, bo mają ogromne doświadczenie, potencjał i są gotowi do współpracy. Wskazywali, że dobre finansowanie to jest dobra jakość usług medycznych. Podkreślali, że konkurencyjność nie jest wrogiem systemu ochrony zdrowia. Mówili, że centralizacja oznacza spadek jakości usług. Senatorowie zastanawiali się też, czy czas epidemii jest najlepszy na wprowadzenie tej ważnej reformy.

10 marca 2021 r. – na posiedzeniu senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. Omawiając ustawę, wiceminister klimatu i środowiska Małgorzata Golińska zaznaczyła, że stanowi ona odpowiedź rządu na uzasadnioną opinię Komisji Europejskiej z 2019 r. dotyczącą transpozycji unijnej dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywa EIA). Przygotowane rozwiązania zostały uzgodnione także z Komisją Europejską. „Staraliśmy się zachować równowagę między interesami inwestorów, samorządu i organizacji ekologicznych” – podkreśliła wiceminister klimatu. Jak dodała, chodziło przede wszystkim o to, aby nowe uprawnienia organizacji ekologicznych nie uniemożliwiały realizacji ważnych inwestycji infrastrukturalnych. W trakcie dyskusji uwagi do ustawy zgłosili przedstawiciele samorządu terytorialnego i organizacji ekologicznych. Zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski podkreślił, że wiele inwestycji nie jest efektywnie realizowana ze względu na długotrwałe postępowania odwoławcze czy sądowe. Proponował m.in. określenie w ustawie terminów rozpatrywania odwołań, skarg i skarg kasacyjnych, a także rozważenie wprowadzenia penalizacji przypadków nadużywania przepisów o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska w celu uzyskania korzyści majątkowych lub osobistych. Dyrektor Fundacji Frank Bold Bartosz Kwiatkowski i Sylwia Szczutkowska z Pracowani na rzecz Wszystkich Istot zapewniali, że organizacjom ekologicznym chodzi o ochronę przyrody, a nie o blokowanie inwestycji. Postulowali m.in. określenie terminu na wstrzymanie inwestycji, umożliwienie organizacjom ekologicznym zaskarżania wszystkich decyzji inwestycyjnych, a nie tylko wskazanych w ustawie. Senator Wadim Tyszkiewicz podkreślił, że ustawa jest potrzebna, budzi jednak niepokój wśród samorządowców, aby nie była wykorzystywana przez niektóre pseudoekologiczne organizacje do blokowania istotnych dla rozwoju lokalnego inwestycji. Jak mówił, jest coraz więcej przypadków wstrzymywania realizacji inwestycji, co często prowadzi do wycofania się inwestora, na czym tracą samorządy. W ocenie przewodniczącego komisji senatora Zygmunta Frankiewicza przepisy powinny uwzględniać w postępowaniu inwestycyjnym organizacje pseudoekologiczne. Zdaniem senatora Janusza Pęcherza niektóre z poprawek zgłoszonych i odrzuconych podczas prac nad ustawą w Sejmie powinny zostać jednak do niej wprowadzone. Zaproponował 4 zmiany. Pierwsza miała na celu umożliwienie organizacjom ekologicznym zaskarżania także tzw. decyzji bez oceny, czyli w przypadku stwierdzenia braku potrzeby stwierdzenia oceny oddziaływania na środowisko. Kolejne wydłużały z 14 do 30 dni termin publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz zakładały, że w BIP będzie publikowana cała dokumentacja dotycząca postępowania środowiskowego. W wyniku dyskusji nad tymi poprawkami senator Janusz Pęcherz wycofał je. Ustawa o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw ma na celu właściwą implementację art. 11 ust. 1 i 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko(tzw. dyrektywa EIA); przepisy te dotyczą dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Ustawa umożliwia m.in. składanie wniosków do organu odwoławczego o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej; wniesienie zażalenia na postanowienie organu odwoławczego o odmowie wstrzymania natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej oraz postanowienia o wstrzymaniu natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej; wniesienie przez strony postępowania w sprawie decyzji środowiskowej i organizacje ekologiczne odwołania od zezwolenia na inwestycję w zakresie zgodności z decyzją środowiskową i możliwości złożenia skargi do sądu administracyjnego w tym zakresie.

12 marca 2021 r. – odbyło się spotkanie Strony Samorządowej KWRiST z Ministrem Edukacji i Nauki. Spotkanie dotyczyło szczepień na COVID-19 oraz ograniczeń wprowadzanych w woj. mazowieckim i lubuskim. W imieniu samorządowców wiceprezydent Warszawy, Renata Kaznowska mówiła, że miasta są w stanie, nawet w dużych, liczących 1000 uczniów szkołach tak zorganizować naukę, by uczniowie nie mieszali się i nie spotykali na korytarzach szkolnych. Decyzja o ograniczeniu nauki jest więc nadmiarowa. Samorządowcy wnioskowali też o jak najszybsze odmrażanie edukacji po Wielkanocy i przywracanie nauki stacjonarnej dla wszystkich uczniów, a nie tylko klas ósmych czy maturzystów. Jeśli nie będzie to możliwe w całym kraju, warto to robić np. regionami. Wnioskowali też, by programy dotyczące wsparcia psychologicznego dla uczniów i nauczycieli w pandemii, a także „Aktywny powrót do szkoły” rozpoczęły się jak najszybciej, jeszcze w tym roku szkolnym, bo są bardzo potrzebne.

10 marca 2021 r. – sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Zdrowia wysłuchały „Informacji na temat szczepień ochronnych przeciw koronawirusowi SARS-CoV-2 nauczycieli oraz pracowników niebędących nauczycielami zatrudnionych w placówkach oświatowych jako grup zawodowych szczególnie narażonych na zakażenie”. Rejestracja nauczycieli była prowadzona w trzech turach. Łącznie zarejestrowało się 590 tys. osób, w tym 452 tys. nauczycieli oświaty, 65 tys. pracowników oświaty niebędących nauczycielami, takich jak instruktorzy praktycznej nauki zawodu oraz osoby zatrudnione jako pomoce nauczyciela czy pomoc wychowawcy, a także 3 tys. nauczycieli akademickich i osób prowadzących zajęcia ze studentami. Szczepienia prowadzone preparatem AstraZeneca, rozpoczęły się 12 lutego i do tej pory zaszczepiono łącznie ponad 470 tys. nauczycieli oświaty i nauczycieli akademickich. Szczepienia nie obejmują pracowników administracji oraz obsługi szkół i placówek oświatowych w liczbie ok. 220 tys.

10 marca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych rozpatrzono rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 957). Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Dotyczy on dostosowania przepisów związanych z efektywnością energetyczną do rozwiązań obowiązujących w UE, w tym doprecyzowania części pojęć w celu usprawnienia procesu wydawania świadectw efektywności energetycznej oraz wprowadzenia możliwości realizacji obowiązku dotyczącego efektywności energetycznej w formie programów dofinansowań wymiany urządzeń grzewczych u odbiorców końcowych.
Komisja przyjęła poprawki o charakterze redakcyjno-legislacyjnym oraz poprawki mające na celu m.in. zapewnienie, aby minister właściwy do spraw klimatu otrzymywał informacje na temat wysokości oszczędności energii finalnej uzyskiwanej w wyniku realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej dla każdego rodzaju tych przedsięwzięć, w szczególności polegających na modernizacji lub wymianie urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach energetycznych.

9 marca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Infrastruktury przeprowadzono pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (druk nr 690). Projekt dotyczy umożliwienia wyrejestrowania pojazdu usuniętego z drogi na podstawie art. 130a ust. 1 i 2 ustawy – co należy do zadań własnych powiatu – w sytuacji gdy pojazd nie jest odbierany przez właściciela albo gdy nie jest możliwe ustalenie właściciela pojazdu. Komisja przyjęła sprawozdanie, w którym wnosi o odrzucenie projektu.
Na tym samym posiedzeniu Komisja Infrastruktury wysłuchała informacji na temat: finansowania i realizacji Programu rozwoju dróg lokalnych w 2020 r. z podziałem na województwa; niewykorzystanych środków finansowych na budowę autostrad i dróg ekspresowych z podziałem na województwa; przyczyn gwałtownego wzrostu kosztów inwestycji drogowych, w tym m.in. odwróconego VAT.

Głównym celem Programu rozwoju dróg lokalnych jest poprawa bezpieczeństwa i parametrów technicznych dróg samorządowych, a także zwiększenie atrakcyjności i dostępności terenów inwestycyjnych. Jest on uzupełnieniem Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.). W 2020 roku na realizację programu przekazano m.in.: 156 mln zł dla województwa dolnośląskiego, 280 mln zł dla województwa lubelskiego, 144 mln zł dla województwa łódzkiego oraz 306 mln zł dla województwa mazowieckiego. Oferty wykonawców na budowę lub przebudowę autostrad i dróg ekspresowych składane w tym roku były o ok. 30% niższe niż założone kosztorysy budowlane. Minister podkreślił dużą dynamikę inwestycji realizowanych w roku 2020, utrzymującą się mimo epidemii koronawirusa. Nakreślił przy tym plany ministerstwa w zakresie budowy i przebudowy dróg na najbliższe lata.

W dyskusji posłowie pytali m.in. o przyczyny spadków wartości ofert inwestycyjnych w stosunku do kosztorysów oraz czy zaoszczędzone środki finansowe na dotychczasowych przetargach zostaną przekazane na pozostałe drogi nieujęte w planie finansowym Programu Budowy Dróg Krajowych. W odpowiedzi minister poinformował, że niższe ceny oferentów wynikają ze znacznego zmniejszenia cen usług firm podwykonawczych. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy minister wskazał na zwiększenie konkurencyjności na rynku oraz lepsze zabezpieczenie podwykonawców od strony prawnej. Poinformował, że kosztorysy budowlane sporządzane były na podstawie cen z 2019 roku, kiedy ceny oferentów były wyższe. Na pytania dotyczące wykorzystania zaoszczędzonych środków finansowych poinformował, że obecnie Ministerstwo Infrastruktury oraz Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad koncentrują się na realizacji obecnego Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) oraz Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030.

9 marca 2021 r. – sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny przeprowadziła pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (druk nr 969). W projekcie rozszerzono katalog kwalifikacji osób mogących wykonywać zawód pracownika socjalnego, doprecyzowano zakres praw i obowiązków pracownika socjalnego oraz uprawnień do dodatku za pracę w terenie. Wyznaczono także ścieżkę rozwoju zawodowego pracownika socjalnego, z uwzględnieniem ocen okresowych. Zaproponowano podwyższenie kar za nielegalne prowadzenie domu pomocy społecznej oraz za niezrealizowanie zaleceń pokontrolnych. Ponadto zniesiono bezwzględny wymóg posiadania określonego wykształcenia przez osoby opiekujące się osobami niepełnosprawnymi. Zdecydowano także, że priorytetem dla pomocy społecznej jest nierozłączanie rodzin potrzebujących opieki (w związku z czym w przypadku zaistnienia koniczności umieszczenia rodziny w domu pomocy społecznej jej członków należy umieszczać w jednym domu pomocy społecznej). Doprecyzowano warunki finansowania pobytu w domu pomocy społecznej. Zdecydowano również, że w placówkach świadczących całodobową opiekę mogą być zatrudnione osoby na podstawie umowy o pracę lub innej umowy, np. umowy zlecenia. Komisja przyjęła poprawki polegające m.in. na doprecyzowaniu przepisu dotyczącego wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi socjalnemu w ten sposób, żeby pracownik mógł wykorzystać przysługujące mu dodatkowe 10 dni roboczych w roku.

2 marca 2021 r. – na posiedzeniu sejmowej Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki wysłuchano informacji Przewodniczącego Krajowego Zrzeszenia Ludowych Zespołów Sportowych na temat roli ludowych zespołów sportowych w upowszechnianiu sportu wśród dzieci i młodzieży na wsi. W tym roku Krajowe Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych obchodzi 75. rocznicę istnienia.

Organizacja zrzesza 211 tys. członków. W ostatnim roku zrzeszenie zorganizowało kolejną edycję igrzysk w Ciechanowie, stosując się do obostrzeń związanych z pandemią i dostosowując się do trudniej sytuacji. Wielu polskich zawodników rozpoczynało swoje kariery od LZS. Rolą zrzeszenia jest animacja sportu na terenach wiejskich i mniejszych miejscowości. Jednym z ważnych zadań zrzeszenia jest integracja osób niepełnosprawnych i młodzieży. Związek otrzymuje dofinansowanie na poziomie 2-3 mln zł rocznie, w ramach konkursów, ze środków rządowych.

3 marca 2021 r. – sejmowa Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii wysłuchała informacji na temat założeń programu operacyjnego dotyczącego cyfryzacji w ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej oraz omówiła Krajowy Plan Odbudowy w zakresie cyfryzacji. Wynegocjowane przez Polskę środki polityki spójności UE oraz instrumentu odbudowy i odporności na lata 2021-2027, w wysokości około 137,5 mld euro, to ogromny impuls inwestycyjny i rozwojowy dla Polski, a cyfryzacja będzie jednym z głównych priorytetów w nadchodzącej dekadzie.

Środki przeznaczone na transformac

SAS nr 4/2023