Zmienione zasady funkcjonowania PSZOK-ów

AKTUALNOŚCI / ANALIZY I KOMENTARZE - SAS 6 / 2019

6 września 2019 r. weszła w życie zasadnicza część ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1579), dalej: nowelizacja, dotycząca zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wprowadzone nią zmiany są niezwykle istotne dla wszystkich gmin w Polsce (a także związków międzygminnych, którym powierzono zadania z zakresu utrzymania czystości i porządku). Wymuszają one na organach tychże gmin (oraz związków) podjęcia szeregu działań zmierzających do dostosowania aktualnych gminnych (związkowych) systemów gospodarowania odpadami komunalnymi do nowej rzeczywistości prawnej.

ZMIANA UCHWAŁ

Jedna z istotniejszych grup zmian objęła zasady funkcjonowania tzw. PSZOK-ów, tj. punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W konsekwencji ustawodawca wymusza w tym zakresie zmianę dwóch uchwał (w terminie do dnia 6 września 2020 r.):

  • uchwały, o której mowa w art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dalej: u.c.p.g., tj. regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (związku);
  • uchwały, o której mowa w art. 6 r ust. 3 u.c.p.g., tj. uchwały w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych w zamian za uiszczoną przez właścicieli nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

ROZSZERZENIE KATALOGU FRAKCJI ODPADÓW

Z punktu widzenia funkcjonowania PSZOK-ów, ustawodawca w drodze nowelizacji wprowadził następujące zmiany. Pierwszą podstawową jest rozszerzenie katalogu frakcji odpadów, które obligatoryjnie muszą być przyjmowane przez PSZOK. I tak zgodnie z przepisem art. 3 ust. 2 pkt 6 u.c.p.g. w brzmieniu obowiązującym od dnia 6 września 2019 r., obowiązkiem gminy jest utworzenie PSZOK w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, który zapewni przyjmowanie co najmniej następujących odpadów komunalnych:

  • papier;
  • metale;
  • tworzywa sztuczne;
  • szkło;
  • odpady opakowaniowe wielomateriałowe;
  • bioodpady;
  • odpady niebezpieczne;
  • przeterminowane leki i chemikalia;
  • odpady niekwalifikujące się do odpadów medycznych powstałe w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igły i strzykawki;
  • zużyte baterie i akumulatory;
  • zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;
  • meble i inne odpady wielkogabarytowe;
  • zużyte opony;
  • odpady budowlane i rozbiórkowe;
  • odpady tekstyliów i odzieży.

Analiza nowego brzmienia przepisu art. 3 ust. 2 pkt 6 u.c.p.g. prowadzi tym samym do wniosku, że ustawodawca rozszerzył katalog odpadów przyjmowanych przez PSZOK o frakcję odpadów niekwalifikujących się do odpadów medycznych powstałych w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igieł i strzykawek. Jednocześnie – zgodnie z przepisem art. 14 nowelizacji – obowiązek przyjmowania odpadów tekstyliów i odzieży przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych stosuje się dopiero od dnia 1 stycznia 2025 r. (chociaż wiele gmin już dotychczas przyjmuje w PSZOK-ach tę frakcję odpadów).
Wprowadzoną w drodze nowelizacji nowością jest także możliwość (nie jest to tym samym skierowany do każdej z gmin obowiązek) tworzenia i utrzymywania punktów napraw i ponownego użycia produktów lub części produktów niebędących odpadami. Stanowi o tym dodany w drodze nowelizacji z dniem 6 września 2019 r. przepis art. 3 ust. 2 pkt 6 a u.c.p.g.

UDOSTĘPNIANIE INFORMACJI O TERMINACH I RODZAJACH PRZYJMOWANYCH ODPADÓW

Nowym obowiązkiem każdej gminy (a więc działaniem obligatoryjnym) jest z kolei udostępnianie na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji nie tylko o adresach PSZOK i godzinach przyjmowania przez nich odpadów, ale również o rodzajach przyjmowanych odpadów oraz dniach ich przyjmowania (nowe brzmienie przepisu art. 3 ust. 2 pkt 9 lit. d tiret drugie u.c.p.g.). Z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, że ustawodawca dopuszcza tym samym, aby PSZOK nie funkcjonował codziennie, a jedynie w wybrane dni (np. w poniedziałki, środy i piątki albo jedynie od poniedziałku do czwartku).
Istotne jest również to, że od dnia 6 września 2019 r. – w świetle nowego przepisu art. 3 ust. 2 pkt 9 lit. f u.c.p.g. – na stronie internetowej gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty muszą być umieszczane informacje o adresach punktów zbierania odpadów folii, sznurka oraz opon, powstających w gospodarstwach rolnych lub zakładów przetwarzania takich odpadów, jeżeli na obszarze gminy są położone gospodarstwa rolne. Działanie to jest tym samym obligatoryjne, a w stosunku do niego nie wprowadzono żadnych przepisów przejściowych. Tym samym, informacje te powinny być umieszczone na stronach internetowych gmin już od 6 września 2019 r.

ODBIÓR BIOODPADÓW

Z punktu widzenia zasad funkcjonowania PSZOK istotne znaczenie od dnia 6 września 2019 r. odgrywa także nowo dodany przepis art. 3 ust. 2 c u.c.p.g. Zgodnie z jego treścią, gmina może nie zapewniać przyjmowania bioodpadów przez punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, jeżeli w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w całości zapewnia odbieranie tych odpadów z miejsc ich wytwarzania (tj. „u źródła”). Tym samym to od decyzji poszczególnych gmin będzie zależało, czy zamierzają one zapewnić z terenów nieruchomości, na których wytwarzane są bioodpady, odbiór tych bioodpadów w każdej ilości. W takim bowiem przypadku PSZOK nie będzie musiał przyjmować tej frakcji odpadów. Działanie takie ma jednak charakter nieobowiązkowy.

ODBIÓR ODPADÓW Z DZIAŁALNOŚCI ROLNICZEJ NIESTANOWIĄCYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH

Fakultatywnym działaniem każdej rady gminy jest również możliwość postanowienia, w drodze uchwały, o odpłatnym przyjmowaniu przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych odpadów z działalności rolniczej niestanowiących odpadów komunalnych. Stanowi o tym nowo dodany w drodze nowelizacji przepis art. 6 ra ust. 1 u.c.p.g. W przypadku, jednak gdy rada gminy zdecyduje się na podjęcie tej uchwały, to zobligowana będzie do określenia w niej nie tylko rodzaju odpadów z działalności rolniczej przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, ale również wysokości pobieranej opłaty w tym przedmiocie. Dodatkowo uchwała ta może określić maksymalną masę odpadów lub ilość sztuk odpadów przyjmowanych z gospodarstwa rolnego.
Wprowadzone przez ustawodawcę zmiany do przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie funkcjonowania PSZOK-ów nie pozostawiają gminom wyboru w zakresie konieczności dostosowania do nich dotychczasowych lokalnych regulacji prawnych w terminie roku od dnia wejścia w życie nowelizacji, tj. terminie do dnia 6 września 2020 r. Ze zmianami w tym przedmiocie gminy nie powinny jednak czekać do ostatniego momentu. Należy bowiem pamiętać, że obie uchwały, których zmiany wymuszone są nowymi, zmienionymi zasadami funkcjonowania PSZOK-ów, wymagają zaopiniowania przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa