Zasady sprawiania pogrzebów przez gminę oraz zwrotu wydatków na pokrycie kosztów pogrzebu
DODATEK ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA DLA SAMORZĄDÓW - SAS 6 / 2021
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody podlaskiego z 2 listopada 2021 r., nr NK-II.4131.110.2021
Rada gminy nie ma legitymacji do samodzielnego określenia podmiotów, od których dochodzić należy zwrotu wydatków poniesionych na organizację pogrzebu, jak i źródeł dochodzenia oraz kolejności. Radzie gminy nie przysługuje także kompetencja do rozstrzygania o kosztach pogrzebu oraz zasadach zwrotu tych kosztów.
Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody podlaskiego stwierdzającego nieważność niektórych postanowień uchwały rady gminy w sprawie określenia zasad sprawowania pogrzebów przez gminę oraz określenia zwrotu wydatków na pokrycie kosztów pogrzebu.
W § 6 uchwały rada gminy przyjęła zasady zwrotu poniesionych wydatków związanych ze sprawieniem pochówku. Natomiast w § 7 zawarto postanowienia dotyczące przypadków, w których wójt może odstąpić od żądania zwrotu wydatków na pokrycie kosztów pogrzebu. Przepisy te zakwestionował organ nadzoru.
W ocenie wojewody podlaskiego zapisy § 6 uchwały pozostają w sprzeczności z art. 96 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z jego treścią „w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez gminę poniesione wydatki podlegają zwrotowi z masy spadkowej, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy”. - Wiążący charakter przepisu art. 96 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej oznacza, że rada gminy nie ma legitymacji modyfikowania wskazanych regulacji ustawowych i do samodzielnego określenia podmiotów, od których dochodzić należy zwrotu wydatków poniesionych na organizację pogrzebu, jak ich źródeł dochodzenia oraz kolejności – podkreślił wojewoda podlaski.
W ocenie organu nadzoru powołane w podstawie prawnej przepisy ustawy o pomocy społecznej nie przyznają też radzie gminy kompetencji do rozstrzygania o kosztach pogrzebu i zasadach zwrotu tych kosztów (§ 7 badanej uchwały). Stosownie do art. 96 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez gminę, poniesione wydatki podlegają zwrotowi z masy spadkowej, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy. Artykuł 96 ust. 1 ustawy wskazuje osoby zobowiązane do zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia z pomocy społecznej. Zatem ustawa w art. 96 ust. 3 wprost stanowi, na jakich zasadach może nastąpić zwrot za świadczenie, jakim jest sprawienie pogrzebu. Zwrot ten następuje z masy spadkowej, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy i nie jest uzależniony od kryterium dochodowego osoby zobowiązanej do zwrotu poniesionych kosztów pogrzebu. W myśl art. 96 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, rada gminy określa, w drodze uchwały, zasady zwrotu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej, o których mowa w ust. 2, będących w zakresie zadań własnych. Świadczenia te obejmują wydatki na usługi, pomoc rzeczową, zasiłki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki okresowe i zasiłki celowe. - Regulacja art. 96 ust. 4 ustawy wskazuje jednak, że z zakresu tych świadczeń ustawodawca wyłączył pokrycie kosztów pogrzebu, przenosząc regulacje tej materii do art. 96 ust. 3, a ten nie upoważnia rady do rozstrzygania o kwestiach zwrotu wydatków za sprawianie pogrzebu – podkreślił wojewoda podlaski.
