Rady nadzorcze w spółkach z udziałem gmin po zmianach

DODATEK BIULETYN SAMORZĄDOWCA / ANALIZY SAMORZĄDOWE - SAS 3 / 2019

Zgodnie z art. 10 a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 827 z późn. zm.) [dalej: u.g.k.], w spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego powołanie rady nadzorczej jest obligatoryjne. Przepisy tej ustawy statuują również kilka odrębnych, w stosunku do regulacji Kodeksu spółek handlowych, zasad funkcjonowania rady nadzorczej spółki komunalnej.

Po pierwsze, przepisy u.g.k. określają w sposób bezwzględny, że w spółkach z większościowym udziałem jednostek samorządu terytorialnego powołanie rady nadzorczej jest obligatoryjne, a kadencja tego organu trwa trzy lata, oraz że w każdej spółce z udziałem jednostek samorządu terytorialnego rada nadzorcza posiada wyłączne prawo powoływania i odwoływania członków zarządu (odpowiednio: art. 10a ust. 3 i ust. 6 u.g.k.).
29 marca 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 492), która wprowadziła istotne zmiany w zakresie funkcjonowania rad nadzorczych w spółkach z udziałem gmin. Najistotniejszą zmianę w tym zakresie wprowadzono do art. 10 a ust. 5 u.g.k.
Po zmianie przepis ten stanowi, że podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalna osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji przysługujących tym podmiotom, jako kandydata na członka organu nadzorczego wskazuje osobę, która spełnia wymogi, o których mowa w art. 19 ust. 1-3 i 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1182 z póżn. zm.) [dalej: ustawa o zarządzaniu], z wyłączeniem wymogu posiadania pozytywnej opinii rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych. Do członków organu nadzorczego, wskazanych przez podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalną osobę prawną, stosuje się odpowiednio przepis art. 19 ust. 6 ustawy o zarządzaniu.
Tym samym obecnie przepis art. 10a ust. 5 u.g.k. obliguje podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji (przed 29 marca 2019 r. przepis ten mówił wyłącznie o akcjach – rozwiano więc wątpliwości, czy przepis odnosi się tylko do spółek akcyjnych czy również do spółek z ograniczona odpowiedzialnością) do wskazywania, jako kandydata na członka organu nadzorczego wyłącznie osób, które spełniają wymogi, o których mowa w art. 19 ust. 1-3 i 5 ustawy o zarządzaniu (przed 29 marca 2019 r. przepis ten odsyłał wyłącznie do wymogów określonych wyłącznie w art. 19 ust. 1 ustawy o zarządzaniu) – z wyłączeniem wymogu posiadania pozytywnej opinii rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.
Jednocześnie z dniem 29 marca 2019 r. do przepisu art. 10a ust. 5 u.g.k. dodano fragment odnoszący się do członków organu nadzorczego, wskazanych przez podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalną osobę prawną. W tym zakresie określono, że do takich osób stosuje się również odpowiednio przepis art. 19 ust. 6 ustawy o zarządzaniu.
W drodze ww. nowelizacji ustawodawca zmienił również przepis art. 10 a ust. 7 u.g.k. Obecnie stanowi on, że „podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego lub komunalna osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji przysługujących tym podmiotom, są obowiązane podejmować działania, mające na celu określenie w drodze uchwały walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników, w statucie spółki lub umowie spółki, wymogów, jakie musi spełniać kandydat na członka organu zarządzającego, określonych w art. 22 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym”. Jego zmienione z dniem 29 marca 2019 r. brzmienie określa tym samym, że wymogi, jakie musi spełniać kandydat na członka organu zarządzającego, muszą zostać określone w jednym z trzech następujących dokumentów:

  • uchwale walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników;
  • statucie spółki;
  • umowie spółki.

Przed dniem 29 marca 2019 r. wymogi te musiały być określone w uchwale walnego zgromadzenia lub w statucie spółki. Obecnie uregulowanie wspomnianych w przepisie art. 10 a ust. 7 u.g.k. wymogów, w jednym z trzech powołanych w tym przepisie dokumentów, jest wystarczające i nie wymaga ich określenia dodatkowo w innym dokumencie.
Na zakończenie niniejszych rozważań warto przywołać również przepis art. 20 ww. nowelizacji. Stanowi on bowiem, że „W zakresie spełniania wymogów do pełnienia funkcji członków organów nadzorczych, o których mowa w art. 10a ust. 5 ustawy zmienianej w art. 4 (tj. ustawy o gospodarce komunalnej – przyp. własny), przez osoby powołane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, które w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy pełnią te funkcje, stosuje się przepisy dotychczasowe – do czasu wygaśnięcia ich mandatów”. Tym samym, nowe regulacje prawne stosowane są wyłącznie w odniesieniu do nowo wybieranych (od dnia wejścia w życie tych regulacji, tj. od dnia 29 marca 2019 r.) członków organów nadzorczych.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy
sp. k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa