W Kamiennej Górze rusza program profilaktyki osteoporozy

PROFILAKTYKA ZDROWOTNA W SAMORZĄDACH

Urząd Miasta Kamienna Góra 26 marca 2021 r. rozstrzygnął konkurs na realizatora programu profilaktyki pt. „Profilaktyka złamań osteoporotycznych dla mieszkańców miasta Kamienna Góra” w roku 2021. https://kamiennagora.pl/zarzadzenie-nr-130-2021/

Oznacza to, że zwycięzca konkursu, miejscowy Gabinet Internistyczno-Ortopedyczno-Reumatologiczny Grzegorz Rozwadowski, po podpisaniu umowy z miastem, jeszcze w kwietniu 2021 r. rozpocznie realizację programu, który skierowany jest do kobiet w wieku 65+ zameldowanych na stałe na terenie miasta Kamienna Góra. Liczebność tej populacji to 1501 kobiet, które wciągu trzech najbliższych lat 2021-2023 będą mogły skorzystać z warsztatów edukacyjnych i bezpłatnych badań diagnostycznych w kierunku osteoporozy. Przewiduje się, że tylko w roku 2021 ponad 500 kobiet w wieku 65+ będzie mogło skorzystać z tego programu. Celem tych działań jest zmniejszenie liczby złamań osteoporotycznych w szczególności w grupie kobiet po 65 roku życia.
Przypomnijmy, osteoporoza to jedna z głównych chorób cywilizacyjnych według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Jest to choroba szkieletu prowadząca do złamań kręgosłupa, kości szyjki udowej i kości przedramienia, które mogą wystąpić nawet po niewielkim urazie. Nieleczona osteoporoza prowadzi do niepełnosprawności, kalectwa i przedwczesnej śmierci. Z upływem lat proces ubywania tkanki kostnej przeważa nad procesami kościotworzenia. Ryzyko wystąpienia osteoporozy wzrasta z wiekiem. Według raportu NFZ opublikowanego 28 listopada 2019 r. szacowana liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w 2018 roku, oparta na wskaźnikach epidemiologicznych, to 2,1 mln, z czego 1,7 mln to kobiety. Z badań wynika, że co piąta kobieta i co trzeci mężczyzna powyżej 60 roku życia umiera w pierwszym roku po złamaniu bliższego końca kości udowej.
Utworzenie miejskiego programu profilaktyki osteoporozy i obecna jego realizacja to efekt pracy Samorządowej Koalicji na Rzecz Przeciwdziałania Osteoporozie, która powstała w Kamiennej Górze w styczniu 2020 r. z inicjatywy Przewodniczącego Rady Miasta Kamienna Góra – Janusza Jarosza oraz Burmistrza – Janusza Chodasewicza. W skład koalicji wchodzą również: Prof. dr. hab. n.med. Ewa Marcinowska-Suchowierska z Zakładu Geriatrii i Gerontologii CMKP, Fundacja Wygrajmy Zdrowie, Karkonoski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów Oddział Rejonowy w Kamiennej Górze, Serwis Administracyjno-Samorządowy, Amgen Biotechnologia Sp.z.o.o.

SPIS TREŚCI

Wynik audytu nie uzasadnia rozwiązania przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta stosunku pracy z sekretarzem

SĄDY O SAMORZĄDACH

Wyrok Sądu Rejonowego w Puławach z 21 stycznia 2021 r., sygn. akt IV P 228/19

Podstawą prawidłowego wykonywania przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta zadań jest zaufanie do zatrudnionych w urzędzie pracowników, w szczególności do sekretarza gminy. Dlatego – co do zasady – utrata zaufania może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę z sekretarzem. Jednak wynik przeprowadzonego w gminie audytu nie uzasadnia takiej utraty zaufania. Audyt ma być podstawą do zmian i naprawy, a nie karania pracowników.

Tak wynika z orzeczenia Sądu Rejonowego w Puławach, które zapadło w sporze pomiędzy urzędem gminy (pozwany), a powodem – sekretarzem gminy, z którym wójt rozwiązał stosunek pracy z powodu utraty zaufania do tego pracownika samorządowego.
30 sierpnia 2019 r. wójt wypowiedział sekretarzowi gminy umowę o pracę. Jako przyczyny podjęcia takiej decyzji, wójt wskazał utratę zaufania pracodawcy na skutek długotrwałego i powtarzającego się nienależnego wykonywania przez powoda obowiązków w zakresie zapewnienia sprawnej organizacji i funkcjonowania urzędu gminy, a także niewypełniania obowiązków sekretarza gminy, m.in. przez:

  • niedostosowanie zapisów zawartych w regulaminie organizacyjnym do zakresów czynności pracowników urzędu gminy;
  • brak aktualizacji regulaminu organizacyjnego do faktycznego stanu zatrudnienia pracowników;
  • nieprawidłowe sporządzenie zakresów czynności pracowników urzędu gminy poprzez powoływanie się na nieaktualne podstawy prawne;
  • brak aktualizacji zakresów czynności pracowników urzędu gminy do ich faktycznego zakresu obowiązków oraz brak wykreślenia z zakresu czynności obowiązków, którymi pracownicy się już nie zajmują, brak wpisania w zakresach czynności pracowników ich uprawnień oraz zakresów odpowiedzialności;
  • brak jednolitego sporządzania zakresów czynności pracowników urzędu gminy.

Powód w piśmie z 17 września 2019 r. zwrócił się z prośbą do wójta o wycofanie postawionych mu w piśmie wypowiadającym umowę o pracę zarzutów, nie kwestionując samego wypowiedzenia. W okresie wypowiedzenia powód był nieobecny w pracy z powodu choroby. Stosunek pracy łączący strony rozwiązał się z dniem 30 listopada 2019 r., co było bezsporne między stronami.
Ponieważ wójt nie zadośćuczynił żądaniom powoda ten wniósł do sądu pozew przeciwko gminie o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Argumentował w nim m.in., że zarzucane mu uchybienia, które były podstawą utraty zaufania i w konsekwencji wypowiedzenia, nie zostały – pomimo upływu czasu i zatrudnieniu na stanowisko sekretarza innej osoby – usunięte.
Sąd rejonowy uznał, że powód ma w sprawie rację. W swoim orzeczeniu wskazał, że wójt nie miał uzasadnionych powodów, aby w sierpniu 2019 r. utracić do zwolnionego pracownika zaufanie i aby uznać, że dotychczasowe wykonywanie przez niego obowiązków uniemożliwia dalsze zatrudnianie na stanowisku sekretarza gminy i w ogóle jakimkolwiek stanowisku pracy urzędzie gminy.
Sąd wskazał, że wójt jest pracownikiem samorządowym, którego stosunek pracy jest kreowany z woli wyborców. Podkreślił też, że warunkiem prawidłowego wykonywania przez wójta powierzonych mu przez wyborców zadań i kompetencji jest zaufanie do zatrudnionych w urzędzie gminy pracowników, w szczególności do sekretarza gminy.
Jednocześnie Sąd Rejonowy w Puławach wskazał, że powód jest pracownikiem merytorycznie przygotowanym. Z akt osobowych powoda wynika, że jest magistrem prawa, ukończył studia podyplomowe w zakresie administracji i zarządzania, jest doświadczonym pracownikiem samorządowym, bo pracuje w urzędzie gminy od roku 2004, przez wiele lat zatrudniony był tam jako inspektor ds. obsługi rady gminy, ale także był zastępcą kierownika USC, ukończył w tym czasie także wiele kursów i to z różnych obszarów. Powód też otrzymywał od poprzedniego swojego przełożonego (byłego wójta), przeprowadzającego okresowe oceny pracy, bardzo dobre oceny, ostatnia ocena miała miejsce w marcu 2015 i w arkuszu oceny wójt podkreślał, że powód wykonuje swoje zadania z zakresu organizacji pracy rady gminy, jest pełnomocnikiem ds. wyborów, nastawiony jest na własny rozwój, korzysta ze wszystkich możliwości, które wpływają na podnoszenie kwalifikacji, bardzo dobrze zna obsługę komputera i urządzeń pokrewnych. – Ta wysoka ocena kwalifikacji i jakości pracy powoda zapewne wpłynęła na podjęcie przez ówczesnego wójta decyzji o przeniesieniu powoda w drodze awansu z dniem 1 października 2017 r. na stanowisko sekretarza gminy, które to stanowisko było nieobsadzone od ponad 3 lat. Zatem można powiedzieć, że współpraca powoda z poprzednim wójtem układała się jak najbardziej prawidłowo – podkreślił Sąd Rejonowy w Puławach.
W dalszej części uzasadnienia przychylnego dla powoda wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że powodem rozwiązania stosunku pracy z powodem była utrata zaufania ze wskazanych przez wójta przyczyn.
– Wójt gminy w piśmie wypowiadającym warunki pracy i płacy podał szereg okoliczności, które wpłynęły na powstanie u niego poczucia utraty zaufania do powoda, jak i poczucia, że powód nie spełnia jego oczekiwań jako sekretarz gminy i wykonuje nienależycie swoje obowiązki. Analizując przyczyny utraty zaufania wskazane w treści wypowiedzenia należy stwierdzić, że stanowią one powtórzenie nieprawidłowości stwierdzonych podczas przeprowadzonego w gminie audytu – wskazał sąd.
Skład orzekający wyjaśnił jednocześnie, że istotą audytu jest ocena sytuacji w danej jednostce w celu stwierdzenia i skorygowania ewentualnych nieprawidłowości. Audyt nie jest kontrolą i wykryte nieprawidłowości nie powinny więc skutkować dla pracowników karami. Jednym z celów audytu jest ocena potrzeby doskonalenia lub podjęcia działań korygujących.
– Sprawozdanie i wyniki audytu właśnie powinny dawać wójtowi gminy (od niedawna pełniącemu tę funkcję) jak i powodowi, jako sekretarzowi gminy (także niezbyt długo pracującej na tym stanowisku), wyraźny asumpt do tego, aby pochylić się nad wskazaną w tym raporcie oceną stanu i wskazanymi tam konkretnie w poszczególnych obszarach „słabymi miejscami” – według przeprowadzającej audyt, a następnie przeanalizowaniu możliwości i zasadności wprowadzenia rekomendacji w życie – uzasadniał swoje rozstrzygnięcie skład orzekający Sądu Rejonowego w Puławach orzekając, że przeprowadzony w gminie audyt i jego wyniki nie mogą stanowić uzasadnienia dla rozwiązania stosunku pracy z sekretarzem gminy z powodu utraty zaufania.

SPIS TREŚCI

Obowiązki podmiotu zatrudniającego i uprawnienia kontrolne PIP w świetle nowelizacji ustawy o PPK

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Zgodnie z przepisami ustawy o PPK podmiot zatrudniający odpowiada za wdrożenie i prowadzenie Pracowniczego Planu Kapitałowego. Oprócz terminowego uruchomienia PPK podmiot zatrudniający ma obowiązek dokonania wyboru instytucji finansowej w porozumieniu z zakładową organizacja związkową. Wybór powinien opierać się na kryteriach wskazanych w ustawie o PPK. Podmiot zatrudniający ma także obowiązki informacyjne wobec osób zatrudnionych oraz uczestników PPK – jednak dotychczas brak było podmiotów uprawnionych do kontrolowania wykonania tych działań.

Do uprawnień kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy należy przede wszystkim sprawdzanie terminowości zawierania umowy o zarządzanie PPK. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku możliwym jest nałożenie grzywny do 1,5% funduszu wynagrodzeń za poprzedni rok obrotowy. Drugi obszar kompetencji PIP obejmuje terminowość zawierania umów o prowadzenie PPK, a także terminowość dokonywania wpłat do PPK, jak też przekazywania danych oraz prowadzania dokumentacji potrzebnej do naliczania wpłat do PPK. Za naruszenie tych przepisów ustawodawca przewidział sankcję od 1 tys. zł do 1 mln zł. Dotychczas inne obowiązki podmiotów zatrudniających, wynikające z przepisów ustawy o PPK, nie wskazywały na organ, który może kontrolować ich wykonanie. Niejasna była także podstawa prawna PIP do kontrolowania wysokości wpłat dokonywanych do PPK.
Należy jednak zwrócić uwagę, że ustawa likwidująca OFE zawiera szereg istotnych postanowień modyfikujących przepisy innych ustaw, m.in. ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Podczas posiedzenia sejmowych komisji finansów i polityki społecznej zaproponowano zmiany rozszerzające uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy w ramach kontroli związanej z wykonywaniem przez pracodawcę obowiązków z ustawy o PPK.
Dotychczasowe regulacje nie przyznawały podstawy prawnej żadnemu organowi, w tym też Państwowej Inspekcji Pracy, do kontrolowania podmiotów zatrudniających w zakresie procedury wyboru instytucji finansowej, zawarcia porozumienia z przedstawicielami osób zatrudnionych czy też spełnienie obowiązków informacyjnych. Niejasne pozostawało, czy inspekcja pracy może kontrolować działania podmiotów zatrudniających, mające na celu „zniechęcanie do oszczędzania, o którym mowa w art. 108 ustawy o PPK”, a także prawidłowość naliczenia wpłaty do PPK. Jednak nowe brzmienie przepisów może eliminować dotychczasowe wątpliwości i dać Państwowej Inspekcji Pracy uprawnienia do kontroli wykonania przez podmiot zatrudniający obowiązków związanych z wdrożeniem PPK:

  • procedury wyboru instytucji finansowej,
  • spełnienia obowiązków informacyjnych wobec osób w wieku 55–70 lat,
  • spełnienia obowiązków informacyjnych wobec uczestników PPK.

Po nowelizacji ustawy o PPK Państwowa Inspekcja Pracy może otrzymać nowe uprawnienia. Rozszerzony zakres uprawnień obejmować będzie kontrolowanie wysokości wpłat naliczanych, pobieranych i przekazywanych do instytucji finansowej zarządzającej PPK. Oznacza to, że podmioty zatrudniające na żądanie PIP będą musiały przedstawić dokumentację dotyczącą wpłat do PPK. Należy jednak wskazać, że sformułowanie „dokumentacja dotycząca wpłat do PPK” nie została nadal zdefiniowana i jest uzależniona od specyfiki podmiotu zatrudniającego.
Ustawa likwidująca OFE obecnie jest w trakcie prac legislacyjnych, jednak termin wejścia w życie przepisów zaplanowano na 1 czerwca 2021. Patrząc na harmonogram prac Parlamentu należy się spodziewać, że pełne brzmienie analizowanych zmian poznamy na początku maja 2021 roku. Należy zatem założyć, że rozszerzenie kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy będzie miało miejsce także od początku czerwca – co oznacza, że w II połowie tego roku należy spodziewać się kontroli w zakresie prawidłowości wyboru instytucji finansowej, spełnienia obowiązków informacyjnych, czy też prawidłowości naliczania wpłat do PPK.

dr Antoni Kolek
prezes Instytutu Emerytalnego
Oskar Sobolewski
prawnik w kancelarii Wojewódka i Wspólnicy, ekspert Instytutu Emerytalnego

SPIS TREŚCI

Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa finansowym wsparciem dla gmin nie tylko w ramach SIM

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 11, zwaną dalej nowelizacją, utworzono w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa (zwany dalej Funduszem).

CZYM JEST FUNDUSZ?

Fundusz ma być źródłem wsparcia finansowego dla gmin, które zdecydują się uczestniczyć w projekcie społecznej inicjatywy mieszkaniowej (SIM). Wsparcie to nie jest jednak wykluczone również w stosunku do już istniejących towarzystw budownictwa społecznego (TBS) nawet w przypadku, gdy nie zdecydują się one na zmianę nazwy na SIM. Ustawodawca jednoznacznie bowiem przesądził, że ilekroć w przepisach ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 2195 z późn. zm.) [zwanej dalej ustawą] mowa jest o SIM, należy przez to rozumieć również TBS-y działające na dotychczasowych zasadach.
Zasady finansowania w ramach Funduszu uregulowano w nowym rozdziale 4c ustawy, dodanym do niej mocą przywołanej na wstępie nowelizacji. Dysponentem środków zgormadzonych w ramach Funduszu będzie minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa – czyli obecnie minister rozwoju, pracy i technologii.

FORMY WSPARCIA DLA GMIN Z FUNDUSZU

Ustawodawca przewiduje wsparcie dla gmin z Funduszu na dwa różnego rodzaju działania (patrz: art. 30l ustawy), tj. na sfinansowanie części lub całości działania polegającego na objęciu przez tę gminę udziałów lub akcji w:

  • tworzonym SIM;
  • istniejącym SIM.

Wsparcie z Fundusz na objęcie przez gminę udziałów lub akcji w tworzonym SIM udzielane jest jednorazowo i nie może przekroczyć 3 mln zł (nie oznacza to tym samym, że jeśli gmina zawnioskuje o takie wsparcie, a jej wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie – o czym szerzej mowa poniżej – to jej wsparcie będzie na poziomie wspomnianych 3 milionów zł; wydaje się, że wysokość wsparcia zależeć będzie od całokształtu planowanego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego i konkretnego SIM). Wsparcie z Fundusz na objęcie przez gminę udziałów lub akcji w istniejącym SIM nie może natomiast przekroczyć 10% wartości kosztów przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, w celu realizacji, którego obejmowane są udziały lub akcje w istniejącym SIM. Wsparcie w przypadku prowadzenia inwestycji w ramach istniejącego SIM może zostać udzielone danej gminie więcej niż raz, o ile każde z działań związane jest z realizacją innego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego.
Wsparcie ma zatem dotyczyć zarówno gmin, które od podstaw planują utworzenie SIM, jak również gmin, które dopiero na dalszym etapie do takiego istniejącego już SIM przystąpią z zamieram realizacji konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego. Warto również zaznaczyć, że dla gmin, które tworzyć będą SIM obie wskazane powyżej formy wsparcia będą dostępne – jedna, która przewidziana jest na samo utworzenie SIM i druga, która wspierać będzie już konkretne przedsięwzięcie. Inne zatem będą możliwości wsparcia wobec tzw. gmin założycieli, a inne wobec gmin przystępujących do istniejącej już społecznej inicjatywy mieszkaniowej.

WSPARCIE DLA SIM W FORMIE SPÓŁDZIELNI OSÓB PRAWNYCH?

W praktyce pojawia się jednak pytanie, czy ustawodawca przewiduje wsparcie także dla SIM działających (tworzonych) w formie prawnej spółdzielni osób prawnych. Ustawodawca wskazuje bowiem, że finansowe wsparcie ma być udzielane na objęcie w SIM udziałów lub akcji, co mogłoby sugerować, że mowa o wsparciu jedynie dla SIM-ów tworzonych albo działających w formie spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej). Z jednej strony potwierdzeniem tego faktu może być uregulowanie z ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości, gdzie postanowiono, że KZN może być uczestnikiem wyłącznie w tych SIM-ach, które mają formę prawną spółki kapitałowej. Z drugiej jednak strony, spółdzielnie osób prawnych – zgodnie z przepisami Prawa spółdzielczego – także działają w oparciu o udziały członków spółdzielni. Tym samym, wydaje się, że wsparcie nie jest wykluczone również dla SIM działających w formie spółdzielni osób prawnych.

PROCEDURA UZYSKANIA WSPARCIA Z FUNDUSZU

Wsparcie z Funduszu udzielane będzie gminom na zatwierdzony przez radę gminy w drodze uchwały wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, który powinien zostać skierowany do ministra właściwego do spraw budownictwa, zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa za pośrednictwem prezesa KZN. Podjęta uchwała w tym zakresie, co wydaje się być oczywiste, nie będzie stanowić aktu prawa miejscowego (co jednak nie oznacza, że nie będzie poddawana ocenie pod względem legalności przez organ nadzoru).

Procedura uzyskania wsparcia z Funduszu, zgodnie z art. 33m ustawy:

KROK PIERWSZY

Wójt, burmistrz, prezydent miasta przygotowuje projekt wniosku, który zawiera:

  • wysokość planowanego wkładu pieniężnego gminy związanego z realizacją działania, którego dotyczy wsparcie;
  • wysokość wnioskowanego wsparcia;
  • informację o planowanym terminie realizacji działania, w związku z którym udzielane ma być wsparcie;
  • numer rachunku, na który wypłacone ma być wsparcie.

W przypadku wsparcia z Funduszu na objęcie udziałów lub akcji w już istniejącym SIM do projektu wniosku i finalnego wniosku ponadto dołącza się szacunkowy koszt przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, w celu realizacji którego obejmowane są udziały lub akcje w istniejącym SIM oraz szacunkową liczbę mieszkań planowaną do utworzenia w ramach tego przedsięwzięcia.

KROK DRUGI

Rada gminy w drodze uchwały zatwierdza wniosek wójta, burmistrza, prezydenta miasta, wyrażając tym samym zgodę na jego złożenie do ministra właściwego do spraw budownictwa, zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

KROK TRZECI

Wniosek kierowany jest do ministra właściwego do spraw budownictwa, zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa za pośrednictwem prezesa KZN. Do wniosku dołącza się uchwałę rady gminy zatwierdzającą wniosek o przyznania wsparcia z Funduszu.

KROK CZWARTY

Wniosek rozpatrywany jest przez ministra w terminie 60 dni od dnia jego złożenia. Ustawa przewiduje przy tym, że minister może zlecić prezesowi KZN samodzielne rozpatrywanie wniosków o przyznanie wsparcia z Funduszu.

KROK PIĄTY

Wsparcie z Funduszu wypłacane jest jednorazowo na rachunek bakowy wskazany we wniosku.

KROK SZÓSTY

Otrzymane przez gminy wsparcie zostaje wykorzystane w celu objęcia udziałów lub akcji SIM.

W przypadku, gdy w terminie 6 miesięcy od dnia wypłaty wsparcia nie dojdzie do zrealizowania działania, w związku z którym je udzielono, wypłacona kwota wsparcia podlega zwrotowi na rachunek Funduszu z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia otrzymania wypłaty do dnia zwrotu.
Ile środków w Funduszu?
W tym miejscu należy zaznaczyć, że Fundusz dysponować ma środkami w wysokości 1,5 mld zł, a w przypadku gdy łączna kwota wsparcia wynikająca ze złożonych i nierozpatrzonych wniosków o przyznanie wsparcia z Funduszu będzie wyższa niż kwota środków zgromadzonych na rachunku Funduszu, wnioski gmin będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością ich złożenia, do czasu wyczerpania środków. Po wyczerpaniu środków na rachunku Funduszu – ulega on likwidacji.

WSPARCIE Z FUNDUSZU A POMOC PUBLICZNA

Ustawodawca w art. 33p ust. 1 ustawy przewidział, że objęcie udziałów lub akcji SIM, z wykorzystaniem wsparcia pochodzącego z Funduszu, stanowi udzieloną temu SIM rekompensatę z tytułu świadczenia usługi publicznej w rozumieniu przepisów prawa Unii Europejskiej, dotyczących pomocy publicznej z tytułu świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym. W ust. 2 wskazano natomiast, że obejmując udziały lub akcje SIM z wykorzystaniem wsparcia pochodzącego z Funduszu, gmina określa w umowie z tym SIM rodzaj i okres realizacji rekompensowanej tym działaniem usługi publicznej.

STRUKTURA FUNDUSZU – PRZYCHODY I KOSZTY

Przychody Funduszu pochodzą z trzech źródeł, z których za najistotniejsze uznać należy wpłaty z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Pozostałe dwa źródła to odsetki od lokat okresowo wolnych środków Funduszu zdeponowanych w bankach oraz wpłaty z innych tytułów. Ustawodawca pozostawił otwarty katalog przychodów, jednak wydaje się, że najbardziej istotne dla funkcjonowania Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa będą właśnie wpłaty z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.
W celu przypomnienia należy zaznaczyć, że Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 został utworzony w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19. Przeciwdziałanie COVID-19 rozumiane jest zgodnie z art. 2 ust. 2 specustawy koronawirusowej jako wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych COVID-19. Mając na uwadze całokształt nowelizacji oraz uzasadnienie do projektu ustawy zaskakującym wydaje się być fakt, że ustawodawca powiązał te dwa fundusze dając tym samym do zrozumienia, że Fundusz, analogicznie jak Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 utworzony został w celu zwalczania skutków społeczno-gospodarczych COVID-19. Ocena zasadności tego rozwiązania wykracza jednak poza ramy niniejszego artykułu i powinna zostać dokonana zwłaszcza przez specjalistów od społeczno-gospodarczych skutków COVID-19.
Jeżeli natomiast chodzi o koszty funkcjonowania Funduszu, to będą to głównie wypłaty wsparcia dla gmin, których wnioski zostaną pozytywnie rozpatrzone, jak również koszty obsługi wypłat i koszty prowadzenia Funduszu przez wspomniany na wstępie Bank Gospodarstwa Krajowego.

PODSUMOWANIE

Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa stanowi nowe źródło wsparcia dla gmin. Celem tego wsparcia ma być większe zaangażowanie gmin w nowe inwestycje mieszkaniowe w ramach nowo utworzonych i już istniejących społecznych inicjatyw mieszkaniowych. Z perspektywy samorządu, każda finansowa forma wsparcia budownictwa mieszkaniowego jest na pewno interesującą propozycją, jednak dopiero praktyka pozwoli ocenić, czy ta forma wsparcia będzie wystarczająca i faktycznie zachęci gminy do większej aktywności inwestycyjnej przy budowie społecznie dostępnych mieszkań.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

Karol Kupień
radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Społeczne inicjatywy mieszkaniowe (SIM) zamiast towarzystw budownictwa społecznego (TBS)

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Dnia 19 stycznia 2021 r. weszła w życie ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 11), zwana dalej „nowelizacją”, która wprowadza szereg zmian z punktu widzenia tzw. społecznego budownictwa mieszkaniowego. Jedne z istotniejszych wprowadzono do ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2195 z późn. zm), zwanej dalej „ustawą”. Najbardziej znacząca i zauważalna zmiana dotyczy braku możliwości powoływania obecnie towarzystw budownictwa społecznego (TBS). Ustawodawca zastąpił je społeczną inicjatywą mieszkaniową (SIM).

CZYM JEST SIM?

Społeczne inicjatywy mieszkaniowe uregulowane przepisami ustawy z założenia są podmiotami, których przedmiotem działania jest budowanie domów mieszkalnych i ich eksploatacja na zasadach najmu. W tym zakresie brak jest jakichkolwiek zmian z punktu widzenia dotychczasowej działalności TBS-ów. Na marginesie warto przy tym zauważyć, że ustawodawca w dalszym ciągu dopuszcza funkcjonowanie TBS-ów, które powstały przed dniem 19 stycznia 2021 r., czyli przed dniem wejścia w życie nowelizacji – czy to w niezmienionej postaci, czy tez dostosowanej do funkcjonowania w formie SIM (innymi słowy, możliwa jest zmiana TBS na SIM, co w praktyce oznacza w głównej mierze wyłącznie zmianę nazwy dotychczasowego podmiotu).

FORMA PRAWNA I NAZWA SIM

Z punktu widzenia dopuszczalnych form prawnych działania SIM ustawodawca nie zdecydował się na żadne zmiany w kontekście dotychczasowego funkcjonowania TBS-ów. Tym samym, SIM-y mogą być tworzone albo w formie spółdzielni osób prawnych (z odpowiednim stosowaniem przepisów Prawa spółdzielczego), albo spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej z odpowiednim stosowaniem przepisów Kodeksu spółek handlowych). Przepisy określają również, że nazwa społecznej inicjatywy mieszkaniowej, oprócz wyrazów wskazujących na jej formę organizacyjną, zawiera wyrazy „społeczna inicjatywa mieszkaniowa” lub skrót „SIM”. Również, jak w przypadku TBS-ów, ustawodawca zadbał, by wyrazy „społeczna inicjatywa mieszkaniowa” i skrót „SIM” mogły być używane w nazwie oraz do określenia działalności lub reklamy wyłącznie w odniesieniu do społecznej inicjatywy mieszkaniowej w rozumieniu przepisów ustawy.

PRZEDMIOT DZIAŁANIA ORAZ TWORZENIE SIM

Analizując dopuszczalny prawnie przedmiot działalności SIM nie sposób nie zauważyć, że w tym zakresie ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie do przepisów ustawy żadnych zmian z punktu widzenia dotychczasowej działalności TBS-ów. Tym samym, podstawowym przedmiotem działalności SIM pozostaje (niezmiennie biorąc pod uwagę, że jest on niejako „następcą” TBS) budowanie domów mieszkalnych i ich eksploatacja na zasadach najmu. Również uzupełniający katalog przedmiotu działalności SIM nie uległ zmianie w porównaniu do przedmiotu działalności TBS i jest nim:

  • nabywanie lokali mieszkalnych i budynków mieszkalnych oraz niemieszkalnych, w celu rozbudowy, nadbudowy i przebudowy, w wyniku której powstaną lokale mieszkalne;
  • przeprowadzanie remontów i modernizacji obiektów przeznaczonych na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych na zasadach najmu;
  • wynajmowanie lokali użytkowych znajdujących się w budynkach SIM;
  • sprawowanie na podstawie umów zlecenia zarządu nieruchomościami mieszkalnymi i niemieszkalnymi niestanowiącymi jego własności;
  • sprawowanie zarządu nieruchomościami wspólnymi stanowiącymi w ułamkowej części jego współwłasność;
  • prowadzenie innej działalności związanej z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą, w tym budowanie lub nabywanie budynków w celu sprzedaży znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu.

Co do samego tworzenia SIM, to zasadniczo brak jest istotniejszych zmian w porównaniu do dotychczasowego tworzenia TBS zarówno od strony podmiotowej (te same podmioty mogą je tworzyć, np. gminy – z jednym zastrzeżeniem, o którym mowa poniżej), jak i proceduralnej (w zależności, czy SIM przybierze formę prawną spółki kapitałowej, czy też spółdzielni osób prawnych, zastosowanie w tym zakresie znajdą przepisy odpowiednio albo Kodeksu spółek handlowych, albo Prawa spółdzielczego). Zauważalną, a przy tym niezwykle istotną nowością są natomiast znowelizowane przepisy ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. z 2020 r. poz. 1100 z późn. zm.), które umożliwiają większe zaangażowanie Skarbu Państwa przy realizacji inwestycji w ramach społecznego budownictwa mieszkaniowego. KZN jest państwową osobą prawną, która została powołana do życia w 2017 r. i do której zadań należą m.in. tworzenie warunków do zwiększania dostępności mieszkań w szczególności przez wykorzystywanie nieruchomości wchodzących w skład zasobu, którym gospodaruje KZN, do realizacji inwestycji mieszkaniowych; podejmowanie działań w celu realizacji inwestycji mieszkaniowych, w tym mieszkań na wynajem; tworzenie warunków ułatwiających powstawanie mieszkań wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy; wspieranie rozwoju społecznego budownictwa czynszowego i komunalnego. Omawiana nowelizacja wprowadziła zatem dodatkowy instrument do katalogu uprawnień KZN, by – w założeniu – zwiększyć dostępność mieszkań i kształtować stabilne ramy finansowania budownictwa mieszkaniowego.

KZN W SIM

Nowe przepisy przewidują możliwość uczestnictwa Krajowego Zasobu Nieruchomości w SIM – zarówno na etapie ich tworzenia, jak i na późniejszym etapie poprzez przystąpienie do już istniejących SIM – o ile będą one działały w formie spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej). Warto zaznaczyć, że KZN uzyskał także możliwość przystępowania do istniejących wcześniej TBS-ów, które zamierzają pozostać przy swojej dotychczasowej nazwie, bez zmiany jej na SIM.
W tym zakresie w ustawie o KZN wskazano, że KZN, za zgodą ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa (obecnie: Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii), może tworzyć społeczne inicjatywy mieszkaniowe, w formach spółek kapitałowych albo przystępować do społecznych inicjatyw mieszkaniowych lub towarzystw budownictwa społecznego działających w tych formach. Pierwsze tego rodzaju podmioty już funkcjonują – przykładowo: działająca na terenie województwa wielkopolskiego i województwa lubuskiego Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa „KZN Zachodni” sp. z o.o., której udziałowcami, oprócz KZN, jest kilkanaście jednostek samorządu terytorialnego z terenu obu wspomnianych województw.

W przypadku uczestniczenia KZN w SIM (względnie TBS) ustawodawca przewiduje jednak, że umowa utworzenia SIM przez KZN albo pokrycia udziałów w istniejącej SIM lub TBS zawierać musi określone elementy:

  • oznaczenie nieruchomości wnoszonej przez KZN jako wkład niepieniężny w celu pokrycia całości albo części udziałów lub określenie wysokości przeznaczonych na ten cel środków Funduszu;
  • planowaną liczbę lokali mieszkalnych, które zostaną utworzone w wyniku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego;
  • planowaną liczbę lokali mieszkalnych, które zostaną utworzone w wyniku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, których pierwszymi najemcami będą osoby wychowujące przynajmniej jedno własne lub przysposobione dziecko, o którym mowa w art. 7 ust. 1a ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (Dz.U. z 2019 r. poz. 1116);
  • planowaną liczbę lokali mieszkalnych, które zostaną utworzone w wyniku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, których pierwszymi najemcami będą osoby starsze w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych (Dz.U. poz. 1705);
  • zobowiązanie SIM lub TBS do wykorzystania nieruchomości wniesionej przez KZN jako wkład niepieniężny, w celu związanym z realizacją inwestycji mieszkaniowej, w której co najmniej 80% powierzchni użytkowej mieszkań będą stanowiły mieszkania na wynajem;
  • termin realizacji inwestycji mieszkaniowej lub uzbrojenia technicznego;
  • postanowienia przewidujące ograniczenia w zbyciu nieruchomości wnoszonej jako aport do SIM lub TBS, w tym okres, w którym nie można zbyć nieruchomości oraz dokonać zmiany przeznaczenia nieruchomości.

Powyższe elementy są niezwykle istotne, wskazują na cel, jaki ustawodawca stawia KZN w zakresie jego uczestnictwa w SIM (względnie TBS), a przy tym obrazują różnice ram prawnych, w jakich będą w funkcjonowaniu SIM z udziałem KZN, a SIM bez udziału KZN.
Gminy mają obecnie nową możliwość współpracy z partnerem państwowym, który z jednej strony gospodaruje zasobem nieruchomości, a który to zasób może zostać wykorzystany w ramach realizacji inwestycji z zakresu budownictwa mieszkaniowego, a z drugiej strony posiada utworzony do tego celu specjalne fundusze, utworzone właśnie w celu działania w ramach społecznej inicjatywy mieszkaniowej.

JAKIE SIM-Y W PRAKTYCE?

Nowe rozwiązania prawne odnoszące się do społecznego budownictwa mieszkaniowego, które z jednej strony zastępują TBS-y nową instytucją prawną w postaci SIM-ów, a które z drugiej strony umożliwiają uczestniczenie KZN tak w TBS-ach, jak i SIM-ach (obu działających wyłącznie w formie spółek kapitałowych) pozwalają na zarysowanie następujących potencjalnych modeli praktycznego ich funkcjonowania:

  • utworzenie SIM samodzielnie przez jedną gminę (w tym przypadku w grę wchodzi SIM także w formie spółdzielni osób prawnych);
  • utworzenie SIM przez jedną gminę wspólnie z KZN;
  • utworzenie SIM łącznie przez kilka gmin (również w tym przypadku w grę wchodzi SIM w formie spółdzielni osób prawnych);
  • utworzenie SIM łącznie przez kilka gmin wspólnie z KZN;
  • utworzenie SIM samodzielnie przez KZN.

Biorąc pod uwagę wprowadzone tą samą nowelizacją przepisy tworzące Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa oraz możliwość udziału KZN w SIM-ach w zamian za wnoszone do nich aportem nieruchomości wydaje się, że najbardziej popularnymi modelami w praktyce będą te, w których SIM-y będą tworzone przez gminę (gminy) razem z KZN. W pozostałych przypadkach, zwłaszcza w sytuacji samodzielnego utworzenia SIM przez gminę niczym nie będzie się różnić od dotychczas tworzonych przez gminy TBS-ów.

Podsumowanie

Jakkolwiek wydawać by się mogło, że zastąpienie TBS przez SIM ma walor wyłącznie redakcyjny, czy też semantyczny, nie sposób nie zauważyć, że wprowadzone zmiany mają na celu wsparcie, zwłaszcza przez Skarb Państwa, tzw. społecznego budownictwa mieszkaniowego. Świadczy o tym nie tylko zamiana formy TBS na całkowicie nową (aczkolwiek bazującą na dotychczasowych regulacjach prawnych) formę SIM, ale również (by nie powiedzieć, że zwłaszcza) dopuszczenie do udziału w nowopowstających SIM-ach (oraz funkcjonujących już TBS-ach) samego Skarbu Państwa reprezentowanego przez KZN będącego państwową osobą prawną, czy też utworzenie Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa. Wprowadzone przez ustawodawcę zmiany, mające na celu rozwój budownictwa mieszkaniowego, nie odnoszą się jednak jedynie do wskazanej problematyki, wpływają także, czy to na modyfikację dotychczasowych zasad najmu z tzw. dojściem do własności, czy też na mieszkaniowy zasób gminy regulowany przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz na szereg innych zagadnień odnoszących się do szeroko rozumianego mieszkalnictwa.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski
i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

Karol Kupień
radca prawny w Kancelarii Radców
Prawnych Zygmunt Jerzmanowski
i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków ma ruszyć w lipcu 2021 r.

AKTUALNOŚCI / ALERTY PRAWNE

W poprzednim numerze w artykule „Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB) a obowiązki wójtów, burmistrzów, prezydentów miast” informowaliśmy o nowych przepisach ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Z ostatnich zapowiedzi Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego wynika, że komunikat określający utworzenie CEEB zostanie ogłoszony jeszcze w pierwszym kwartale bieżącego roku, a sama CEEB ma rozpocząć funkcjonowanie od 1 lipca 2021 r.

SPIS TREŚCI

Czy do ceny sprzedaży własności gminnego gruntu należy doliczyć podatek VAT?

FINANSE SAMORZĄDU - SAS 2 / 2021

OPIS SYTUACJI:

Gmina przekazała w użytkowanie wieczyste działkę/nieruchomość firmie PHU w 1994 r. Użytkownik wieczysty (PHU) dokonał podziału nieruchomości, w wyniku którego powstały dwie działki: działka X i działka Y. W 2003 r. prawo wieczystego użytkowania działki X, przejął notarialnie od PHU nowy użytkownik H. sp. z o.o. W 2007 r. spółka przejęła również od PHU w użytkowanie wieczyste działkę Y i na posiadanym w wieczystym użytkowaniu gruncie prowadzi działalność gospodarczą. Budynki znajdujące się na tym gruncie są własnością spółki H. Aktualnie H. – jako użytkownik wieczysty, wystąpił do gminy o wykup wieczystego na własność.

PYTANIE

Czy do ceny sprzedaży własności gruntu należy doliczyć podatek VAT?

ODPOWIEDŹ

Wszystkie kwoty należne gminie od H. sp. z o.o. z tytułu dostawy działki (czy to pobrane na etapie ustanowienia i trwania prawa użytkowania wieczystego, czy pobrane za sprzedaż prawa własności) podlegają opodatkowaniu na zasadach i według stawki VAT, jaka obowiązywała w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

W wyniku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (ustanowienie użytkowania wieczystego) dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Użytkownik wieczysty może więc swobodnie korzystać z gruntu oraz czerpać z niego pożytki w sposób taki, jak w przypadku właściciela gruntu, może również „przenieść władztwo na inny podmiot” w taki sam sposób, w jaki właściciel dokonuje sprzedaży gruntu.
W przedmiotowej sprawie dostawą towaru w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, było objęcie prawa użytkowania wieczystego przedmiotowych nieruchomości przez użytkownika wieczystego (H. sp. z o.o.). Z tą chwilą użytkownik ten otrzymał prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby był jej właścicielem.
Dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.
Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości użytkownik wieczysty otrzymał już prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby był jej właścicielem, z chwilą ustanowienia tego prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości.
Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi bowiem, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy świadczą, że przeniesienie na użytkownika wieczystego prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel nastąpiło już w chwili objęcia przez użytkownika prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości.
Użytkownik wieczysty przedmiotowej nieruchomości (H. sp. z o.o.) nabył prawo użytkowania wieczystego, a zatem w sensie ekonomicznym nabył już prawo do dysponowania gruntem jak właściciel.
Sprzedaż nieruchomości wieczystemu użytkownikowi w trybie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, będąca w istocie przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik ten już uzyskał w momencie objęcia prawa użytkowania wieczystego i nie może być traktowane jako sprzedaż tego samego towaru.
Zatem sprzedaż przedmiotowej nieruchomości nie może być traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości, bowiem nie została spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tj. w opisanej transakcji nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz wieczystego użytkownika.
W związku z powyższym sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego, będąca w istocie przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik wieczysty uzyskał już i nie może być traktowana jako sprzedaż tego samego towaru.
Reasumując, planowana przez gminę sprzedaż prawa własności nieruchomości gruntowej na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami wieczystemu użytkownikowi, na rzecz którego prawo wieczystego użytkowania działki zostało ustanowione nie będzie stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i pozostaje poza zakresem ustawy o VAT.
Należy jednak zwrócić uwagę, że wprawdzie czynność zbycia gruntu będącego wcześniej przedmiotem użytkowania wieczystego, dla którego prawo to ustanowiono nie podlega opodatkowaniu jako ponowna dostawa towaru, ani żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż jest to kontynuacja dokonanej już dostawy towarów, to jednak kwota należna za sprzedaż prawa własności działki będzie podlegać opodatkowaniu jako element ceny za dostawę tej działki.

Sprzedaż nieruchomości wieczystemu użytkownikowi w trybie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, będąca w istocie przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik ten już uzyskał w momencie objęcia prawa użytkowania wieczystego i nie może być traktowane jako sprzedaż tego samego towaru.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Wszystkie zatem kwoty należne gminie od H. sp. z o.o. z tytułu dostawy działki (czy to pobrane na etapie ustanowienia i trwania prawa użytkowania wieczystego czy pobrane za sprzedaż (przekształcenie) prawa własności) podlegają opodatkowaniu na zasadach i według stawki VAT jaka obowiązywała w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Aneta Podgajna

PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020, poz. 106)

SPIS TREŚCI

W jakim zakresie wójt (burmistrz, prezydent miasta) może udostępnić na wniosek dane osobowe mieszkańców?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 2 / 2021

OPIS SYTUACJI:

Wnioskodawca (nowo wybrany sołtys w wyborach przedterminowych) w ramach dostępu do informacji publicznej złożył do wójta wniosek o udostępnienie w formie kserokopii listy mieszkańców popierających wniosek w sprawie odwołania wnioskodawcy z funkcji sołtysa, wybranego ostatecznie drogą losowania przeprowadzonego w urzędzie gminy, po uprzednim przeprowadzeniu głosowania tajnego. Wniosek ten został złożony przez jednego z mieszkańców, który reprezentuje grupę osób, wykazanych w załączniku do niniejszego wniosku o odwołanie sołtysa. Wspomniany załącznik stanowi lista mieszkańców sołectwa (zawierająca dane: imię i nazwisko, adres, pesel, podpis) i nie zawiera on jakiejkolwiek adnotacji dot. wskazania celu zbierania danych osobowych oraz sposobu ich przetwarzania.

PYTANIE

Mając na względzie fakt, że wnioskodawca w ramach dostępu do informacji publicznej występuje w swoim interesie w związku z wnioskiem o odwołanie jego osoby z funkcji sołtysa – proszę o opinię prawną, czy wójt w odpowiedzi na wniosek może udostępnić listę mieszkańców wyłącznie w zakresie rubryki: imię nazwisko, zaś pozostałe dane zostaną zanonimizowane?

ODPOWIEDŹ

W przypadku, gdy w ocenie organu wnioskodawca wnosi o udzielenie informacji publicznej „w swoim interesie”, tj. nie w „interesie publicznym”, wówczas nie ma zastosowania ustawa o dostępie do informacji publicznej i nie można pozytywnie rozpatrzyć wniosku, należy wtedy zwykłym pismem poinformować wnioskodawcę o tym fakcie.

Zgodnie z ustawą, informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 u.d.i.p., a informacja odnosi się do sfery faktów. Jak zasadnie wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, nie każde działanie organu władzy publicznej będzie przedmiotem informacji publicznej, lecz tylko takie, które zawiera pewien dodatkowy element w postaci „sprawy publicznej”. Odnosi się zatem do funkcjonowania państwa i jego organów, dotyczącego interesów szerszej grupy obywateli lub gospodarowania mieniem publicznym. Posługiwanie się przy wykładni art. 1 ust. 1 u.d.i.p. wyłącznie lub przede wszystkim kryterium podmiotowym jest niczym nieuprawnione, zwłaszcza jeśli zważyć, że u.d.i.p. traktuje prawo do informacji publicznej jeszcze szerzej niż normy konstytucyjne. Daje ona prawo do uzyskania informacji o sprawach publicznych, nie przyznaje jednak uprawnienia do otrzymania każdej informacji będącej w posiadaniu adresata wniosku (tak np. Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 5 kwietnia 2018 r., II SAB/Gd 62/17). Autor niniejszej opinii podziela utrwalone, zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisko, iż wnioski o udostępnienie informacji publicznej składane przez podmioty, których interesów dotyczą, nie są wnioskami o udzielenie informacji publicznej, nie odnoszą się bowiem do „sprawy publicznej”. Należy bowiem pamiętać, iż celem u.d.i.p. nie jest zaspokajanie prywatnych potrzeb w postaci pozyskiwania informacji przeznaczonych dla celów innych niż te, związane z zapewnieniem transparentności władzy publicznej (por. Wyrok WSA w Krakowie z dnia 23 lutego 2018 r., II SAB/Kr 247/17). W kontekście zadanego pytania warto przytoczyć wyrok NSA w Warszawie z dnia 20 września 2018 r., I OSK 1359/18, w którym zasadnie sąd wskazał, iż pisma składane w indywidualnych sprawach, przez podmioty, których interesów sprawy te dotyczą, nie mają waloru informacji publicznej. Ich przedmiotem nie jest problem czy kwestia, która ma znaczenie dla większej ilości osób czy grup obywateli, lub jest ważna dla funkcjonowania organów państwa. Przedmiotem takiego pisma jest realizacja lub ochrona indywidualnych interesów podmiotu, który pismo to składa. Wobec tego pismo takie nie dotyczy sprawy publicznej i nie powinno być udostępniane w trybie u.d.i.p.
Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może być nadużywana i wykorzystywana w czysto prywatnych sprawach. Z żądania udostępnienia informacji publicznej musi wynikać interes obiektywny a nie subiektywny. Nadużycie prawa dostępu do informacji publicznej polega na próbie korzystania z jego instytucji dla osiągnięcia celu innego, aniżeli troska o dobro publiczne, jakim jest prawo do przejrzystego państwa, jego struktur, przestrzeganie prawa przez podmioty życia publicznego, jawność administracji i innych organów (zob. Wyrok WSA w Kielcach z dnia 20 marca 2019 r., II SAB/Ke 6/19).
W sytuacji, gdy wnioskodawca żąda udzielenia informacji, które nie są informacjami publicznymi, organ nie ma obowiązku wydawania decyzji o odmowie udzielenia informacji, lecz zawiadamia jedynie wnoszącego, że żądane dane nie mieszczą się w pojęciu objętym u.d.i.p. (tak np. Wyrok WSA w Poznaniu z 5 kwietnia 2018 r., II SAB/Po 215/17).
Jeśli organ rozpatrujący wniosek uzna, iż wniosek nie dotyczy sprawy prywatnej tylko publicznej, winien zanonimizować te dane, które nie mogą być pokazane z uwagi na ich ochronę. Do takich danych zaliczają się wskazane w pytaniu dane – adres i numer pesel. W przypadku podjęcia decyzji o udostępnieniu listy osób, które podpisały się pod wnioskiem (co w realiach niniejszego zapytania byłoby działaniem niezgodnym z ustawą) nie ma podstaw do zanonimizowania podpisów tych osób, gdyż potwierdzają one jedynie, że dane konkretnej osoby świadomie znalazły się na tej liście.

dr Marcin Adamczyk
radca prawny
Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego,
Wydział Prawa i Administracji UWM w Olsztynie.
Partner zarządzający działem prawa samorządowego w Kancelarii Prawnej „AJIP”

PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 2176)

SPIS TREŚCI

Brak zabezpieczeń teleinformatycznych w urzędzie gminy/miasta uniemożliwia elektroniczne przetwarzanie danych

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 2 / 2021

PYTANIE

Czy w przypadku gdy urząd gminy nie posiada akredytacji dla systemów teleinformatycznych, nie wyznaczył również inspektora bezpieczeństwa
teleinformatycznego oraz administratora systemu, to dokumenty zawierające informacje niejawne (zastrzeżone) powinny być pisane np. odręcznie?

ODPOWIEDŹ

W przypadku braku udzielenia akredytacji bezpieczeństwa teleinformatycznego dla systemu teleinformatycznego, przeznaczonego do przetwarzania informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone”, pisma winny być sporządzane odręcznie (przy zastosowaniu zasad bezpieczeństwa).

Kierownik jednostki organizacyjnej, w której są przetwarzane informacje niejawne, odpowiada za ich ochronę, w szczególności za zorganizowanie i zapewnienie funkcjonowania tej ochrony. W jednostce winien być przygotowany Plan ochrony Informacji Niejawnych. Kierownik jednostki organizacyjnej ma wyznaczyć:
pełnomocnika do spraw ochrony informacji niejawnych, zwanego „pełnomocnikiem ochrony”, który odpowiada za zapewnienie przestrzegania przepisów o ochronie informacji niejawnych;
inspektora bezpieczeństwa teleinformatycznego – pracownika lub pracowników pionu ochrony, odpowiedzialnych za weryfikację i bieżącą kontrolę zgodności funkcjonowania systemu teleinformatycznego ze szczególnymi wymaganiami bezpieczeństwa oraz przestrzegania procedur bezpiecznej eksploatacji;
administratora systemu – osobę lub zespół osób, niepełniących funkcji inspektora bezpieczeństwa teleinformatycznego, odpowiedzialnych za funkcjonowanie systemu teleinformatycznego oraz za przestrzeganie zasad i wymagań bezpieczeństwa przewidzianych dla systemu teleinformatycznego.

NALEŻY PAMIĘTAĆ!

Podmiot realizujący zadania publiczne opracowuje i ustanawia, wdraża i eksploatuje, monitoruje i przegląda oraz utrzymuje i doskonali system zarządzania bezpieczeństwem informacji, zapewniający poufność, dostępność i integralność informacji z uwzględnieniem takich atrybutów, jak autentyczność, rozliczalność, niezaprzeczalność i niezawodność nie tylko z uwagi na przetwarzanie informacji niejawnych.

Dokumenty niejawne o klauzuli „zastrzeżone” mogą być ewidencjonowane na zasadach określonych przez kierownika jednostki, opisanych w Planie Ochrony Informacji Niejawnych,
Dokumenty niejawne wpływające do urzędu (także wytworzone i wychodzące z urzędu) ewidencjonuje się w dzienniku ewidencyjnym. Co do zasady wszystkie materiały zawierające informacje niejawne podlegają ewidencjonowaniu.
Informacje niejawne oznaczone klauzulą „zastrzeżone” można przechowywać na stanowisku pracy odpowiednio przygotowanym i zabezpieczonym. Informacje niejawne oznaczone klauzulą „zastrzeżone” mogą być udostępniane wyłącznie osobie uprawnionej do dostępu do informacji niejawnych o określonej klauzuli niejawności. Uzyskanie uprawnień dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” może nastąpić po uzyskaniu przez pracownika upoważnienia dostępu do informacji niejawnych, oznaczonych klauzulą „zastrzeżone”, wydanego przez kierownika jednostki oraz po przeszkoleniu danej osoby w zakresie przepisów ustawy o ochronie informacji niejawnych i uzyskaniu odpowiedniego zaświadczenia. Zwykle postępowanie sprawdzające wobec pracowników jednostki w związku z dostępem do informacji niejawnych oznaczonych klauzulą „zastrzeżone” na pisemne polecenie kierownika jednostki przeprowadza pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych.
Zapewnienie bezpieczeństwa teleinformatycznego jest obowiązkiem kierownika jednostki. Należy chronić informacje przetwarzane w systemach i sieciach teleinformatycznych przed utratą właściwości gwarantujących to bezpieczeństwo, w szczególności przed utratą poufności, dostępności i integralności. Za właściwą organizację bezpieczeństwa teleinformatycznego odpowiada wójt/burmistrz. Dokumentacja bezpieczeństwa systemu teleinformatycznego, w którym mają być wytwarzane, przetwarzane, przechowywane informacje niejawne, podlega akredytacji przez wójta gminy (odpowiednio burmistrza). Wójt udziela akredytacji bezpieczeństwa teleinformatycznego dla systemu teleinformatycznego przeznaczonego do przetwarzania informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” przez zatwierdzenie dokumentacji bezpieczeństwa systemu teleinformatycznego. Akredytacji udziela się na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat. Przygotowaną dokumentację należy w ciągu 30 dni od udzielenia akredytacji bezpieczeństwa teleinformatycznego przekazać ABW.
Brak wdrożenia odpowiednich zabezpieczeń teleinformatycznych uniemożliwia wykorzystanie posiadanych zasobów do przekazywania dokumentów objętych klauzulą tajności za pomocą rozwiązań elektronicznych do wymiany informacji na odległość. Należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednie procedury i dostosować własny system do wymagań bezpieczeństwa. Przydatny do tego może być obowiązkowy audyt (dokonywany nie rzadziej niż raz do roku) w ramach Krajowych Ram Interoperacyjności.

dr Marcin Adamczyk
radca prawny
Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego,
Wydział Prawa i Administracji UWM w Olsztynie.
Partner zarządzający działem prawa samorządowego w Kancelarii Prawnej „AJIP”

PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 742)
– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania kancelarii tajnych oraz sposobu i trybu przetwarzania informacji niejawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1558)
– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2247)

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

SIECI PRZESYŁOWE

9 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 428 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych.Ustawa określa zasady i warunki przygotowania oraz realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, a także źródła ich finansowania.


KRAJOWA ADMINISTRACJA SKARBOWA

8 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 422 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.
Ustawa określa zadania i organizację Krajowej Administracji Skarbowej, formy realizacji niektórych zadań KAS i szczególne uprawnienia organów KAS oraz funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, warunki pracy i służby, zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariuszy. KAS stanowi wyspecjalizowaną administrację rządową wykonującą zadania z zakresu realizacji dochodów z tytułu podatków, należności celnych, opłat oraz nieopodatkowanych należności budżetowych, ochrony interesów Skarbu Państwa oraz ochrony obszaru celnego UE, a także zapewniającą obsługę i wsparcie podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych oraz obsługę i wsparcie przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych oraz obsługę i wsparcie przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków celnych. W ramach KAS wyodrębnia się Służbę Celno-Skarbową, będącą jednolitą i umundurowaną formacją, którą tworzą funkcjonariusze.


SYSTEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

8 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 423 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Ustawa określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym; zasady ustalania składek na ubezpieczenie społeczne oraz podstaw ich wymiaru; zasady, tryb i terminy: zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych, prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek, rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, opłacania składek na ubezpieczenia społeczne; zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników i składek; zasady działania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; organizację, zasady działania i finansowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zasady działania Funduszu Rezerwy Demograficznej oraz zasady zarządzania tym funduszem; zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.


PRZECIWDZIAŁANIE NADMIERNYM OPÓŹNIENIOM W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH

8 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 424 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. 
Ustawa określa szczególne uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z terminami zapłaty w transakcjach handlowych, skutki niewykonania takich obowiązków oraz postępowanie w sprawie nadmiernego opóźnienia się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.


RODZICIELSKIE ŚWIADCZENIE UZUPEŁNIAJĄCE

8 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 419 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym. Ustawa określa warunki i tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.


KODEKS KARNY SKARBOWY

5 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 408 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 10 września 1999 r. o Kodeks karny skarbowy. 
Ustawa reguluje zasady odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe. Zgodnie z ustawą odpowiedzialności karnej podlega ten, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.


FINANSOWE WSPARCIE RODZIN

4 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 403 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 24 lipca 2021 r. o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania.
Ustawa określa zasady stosowania dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych na zakup lokalu mieszkalnego, budowę i zakup domu jednorodzinnego albo wniesienie wkładu do spółdzielni mieszkaniowej.


USUWANIE SKUTKÓW POWODZI

1 marca 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 379 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi.
Przepisy ustawy stosuje się w sprawach związanych z usuwaniem skutków powodzi w rozumieniu art. 16 pkt 43 ustawy Prawo wodne, tj. czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, w szczególności wywołane przez wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, z wyłączeniem pokrycia przez wodę terenu wywołanego przez wezbranie wody w systemach kanalizacyjnych.


AGENCJA MIENIA WOJSKOWEGO

17 lutego 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 303 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o Agencji Mienia Wojskowego.
Ustawa określa zadania, zasady działalności oraz organizację Agencji Mienia Wojskowego; zasady i tryb gospodarowania mieniem Skarbu Państwa powierzonym agencji; zasady i tryb gospodarowania mieniem Skarbu Państwa przekazanym Agencji na podstawie umowy użyczenia lub decyzji właściwego ministra; zasady gospodarki mieszkaniowej i internatowej oraz przebudowy i remontów zasobów mieszkaniowych i internatowych, o których mowa w ustawie o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej; zadania realizowane przez Agencję w zakresie obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa; zasady i tryb gospodarowania niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa bez pośrednictwa Agencji.


DOZÓR TECHNICZNY
11 lutego 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 272 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym.
Ustawa określa zasady, zakres i formy wykonywania dozoru technicznego oraz jednostki właściwe do jego wykonywania.


INFRASTRUKTURA INFORMACJI PRZESTRZENNEJ

1 lutego 2021 r. w Dzienniku Ustaw, pod poz. 214 opublikowany został jednolity tekst ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.
Ustawa określa zasady tworzenia oraz użytkowania infrastruktury informacji przestrzennej, które dotyczą: danych przestrzennych i metadanych infrastruktury informacji przestrzennej; usług danych przestrzennych; interoperacyjności zbiorów danych przestrzennych i usług danych przestrzennych; wspólnego korzystania z danych przestrzennych; współdziałania i koordynacji w zakresie infrastruktury informacji przestrzennej.

SPIS TREŚCI

Prawo o ruchu drogowym

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 2 / 2021

28 stycznia 2021 r. do konsultacji publicznych i międzyresortowych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr UD51).

Projekt dotyczy uporządkowania ruchu hulajnóg elektrycznych, urządzeń transportu osobistego (takich jak np. deskorolka elektryczna, elektryczne urządzenie samopoziomujące itp.) oraz urządzeń wspomagających ruch (takich jak np.: rolki, wrotki, deskorolka, hulajnoga – napędzanych siłą mięśni) na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu. Obecny stan prawny nie wskazuje wprost, jaki jest status osoby korzystającej z tych urządzeń (jakie wiążą się z tym obowiązki i uprawnienia), co powoduje, że użytkownicy (także potencjalni) hulajnóg elektrycznych, urządzeń transportu osobistego i urządzeń wspomagających ruch mają liczne wątpliwości m.in. w zakresie dostępności dla tych urządzeń publicznej infrastruktury drogowej. Ponadto, na podstawie obecnych przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym, zarówno osoba poruszająca się za pomocą hulajnogi elektrycznej i urządzenia transportu osobistego, jak i osoba poruszająca się przy użyciu urządzeń wspomagających ruch tj. rolek, wrotek, hulajnogi oraz innych urządzeń sportowo-rekreacyjnych napędzanych siłą mięśni, nie może być traktowana jako pieszy ani też jako kierujący, co powoduje wątpliwości i brak jednolitego podejścia do osób poruszających się za pomocą takich urządzeń ze strony organów uprawionych do kontroli ruchu drogowego.

SPIS TREŚCI

Narodowy spis powszechny

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 2 / 2021

8 lutego 2021 r. do Sejmu skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (druk nr UD 173).

Projektowana ustawa ma na celu umożliwienie efektywnego przeprowadzenia Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2021 r. w warunkach zagrożenia epidemicznego choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARSCoV-2, zwanej COVID-19.
Podstawowym celem projektowanej ustawy jest wydłużenie czasu trwania NSP 2021 o trzy miesiące. Po wejściu w życie projektowanej ustawy NSP 2021 zostanie przeprowadzony w okresie od 1 kwietnia 2021 r do 30 września 2021 r., natomiast zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami – powinien zakończyć się już 30 czerwca 2021 r. Oczekiwanym rezultatem nowelizacji będzie zapewnienie możliwości zbierania danych od osób fizycznych objętych spisem powszechnym w miesiącach letnich 2021 r., kiedy można spodziewać się znacznego spadku zachorowań na COVID-19, w szczególności będącego efektem powszechnych szczepień dla obywateli przeciwko COVID-19.
Proponowane w projektowanej ustawie rozwiązania umożliwią elastyczne reagowanie na zmiany sytuacji epidemicznej. Rozwiązania te pozwolą na szybkie dostosowanie się do niepewnych obecnie warunków przeprowadzania NSP 2021, w których konieczne może się okazać znaczne ograniczenie lub całkowita rezygnacja z metody wywiadu bezpośredniego albo możliwe będzie – w zależności od efektu szczepień przeciwko COVID-19, objętych Narodowym Programem Szczepień, powiązanego w znacznej mierze z zainteresowaniem społeczeństwa tymi szczepieniami – skorzystanie w miesiącach letnich 2021 r. ze wszystkich trzech metod zbierania danych w ramach NSP 2021.

SPIS TREŚCI

Pomoc społeczna

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 2 / 2021

16 lutego 2021 r. do Sejmu skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (druk nr UD131).

Celem projektowanej ustawy jest realizacja części postulatów podmiotów zajmujących się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce, jak również zmiana lub doprecyzowanie niektórych norm, których stosowanie spotykało się z trudnościami i różnym stosowaniem w praktyce. Przedłożony projekt ustawy ma charakter przekrojowy i dotyczy wielu zagadnień. Zdiagnozowano problemy szczegółowe w zakresie:

  • ograniczonej dostępności do niektórych usług o charakterze pieniężnym i niepieniężnym;
  • braku regulacji dotyczącej pilnego przyznawania usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych;
  • dostępności usług świadczonych w trybie dziennym w środowiskowych domach samopomocy ze względu na konieczność ponoszenia odpłatności za tego typu świadczone usługi;
  • niedostatecznie uregulowanych kwestii dotyczących warunków pracy pracowników socjalnych, a także ich awansów oraz warunków dotyczących osób ubiegających się o certyfikat superwizora pracy socjalnej;
  • zbyt małej liczby wykwalifikowanych, zgodnie z obowiązującymi normami, opiekunów zatrudnionych
  • w placówkach dla osób bezdomnych (schroniskach dla osób bezdomnych, schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, noclegowaniach i ogrzewalniach);
  • możliwości zawierania umów o prowadzeniu rodzinnych domów pomocy;
  • konieczności doprecyzowania przepisów dotyczących cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;
  • zwiększenia skuteczności działań mających na celu zaprzestanie prowadzenia nielegalnej działalności polegającej na zapewnieniu całodobowej opieki osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku.

SPIS TREŚCI

Karta Dużej Rodziny

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 2 / 2021

19 lutego 2021 r. do Sejmu skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o Karcie Dużej Rodziny, ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (druk nr UD134).

Projekt dotyczy zwiększenia udogodnień dla rodzin wielodzietnych w ramach Karty Dużej Rodziny oraz doprecyzowania przepisów dotyczących instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 – żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Projekt zakłada rozwiązania, które przyczynią się do sprawniejszego załatwienia spraw w urzędach.
Wśród zidentyfikowanych problemów, jakie mają być rozwiązane dzięki nowelizacji przepisów, należy wskazać:

  • osoby posiadające tradycyjne Karty Dużej Rodziny muszą składać dodatkowy wniosek oraz wnosić opłatę, jeśli chcą korzystać z tej karty również w formie elektronicznej;
  • osoby chcące korzystać z elektronicznej formy dokumentu Karty Dużej Rodziny muszą logować się do innej, dedykowanej aplikacji, niż publiczna aplikacja mobilna, której celem jest wyświetlanie elektronicznych dokumentów;
  • utrzymywanie i rozwój odrębnej aplikacji przeznaczonej wyłącznie dla Karty Dużej Rodziny wiąże się z dodatkowymi kosztami ponoszonymi każdego roku przez budżet państwa;
  • obecne koszty obsługi przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wniosków rodzin wielodzietnych związanych z przyznawaniem Karty Dużej Rodziny nie mają odzwierciedlenia w tym, jak w latach 2014–2020 zmieniała się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, a także w przypadku obsługi wniosków od rodziców, którzy mieli kiedykolwiek na utrzymaniu co najmniej 3 dzieci nie wiążą się z czasochłonnością ich obsługi, która jest taka sama, jak w przypadku kosztów obsługi wniosku od rodziny, która po raz pierwszy złoży wniosek o przyznanie Karty Dużej Rodziny;
  • obciążenie wójtów/burmistrzów/prezydentów miasta, a także starostów i marszałków województwa i wojewodów koniecznością przedstawienia co pół roku sprawozdania z realizacji ustawy jest zbędne, gdyż obecne rozwiązania zawarte w systemie teleinformatycznym zapewnianym przez ministra właściwego do spraw rodziny do realizacji ustawy pozwalają na pozyskiwanie danych bezpośrednio z systemu;
  • rozrost bazy danych dotyczących liczby osób posiadających Kartę Dużej Rodziny bezterminowo w związku z faktem, że pozostali członkowie rodziny nie informują organu przyznającego kartę o śmierci jej posiadacza;
  • utrudniony kontakt z podmiotem wnioskującym o wpis do rejestru żłobków i klubów dziecięcych ze względu na brak konieczności przekazywania we wniosku numeru telefonu i adresu poczty elektronicznej;
  • instytucje opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 obecnie muszą wypełniać dwa sprawozdania roczne z prowadzonej działalności – jedno do resortu rodziny, drugie do GUS;
  • konieczność dokonania wyboru dziennego opiekuna w drodze konkursu ofert, przeprowadzanego w trybie określonym w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie często stanowi przeszkodę dla jednostek samorządu terytorialnego przy tworzeniu tych instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, ponieważ taki tryb wyboru pracownika jest bardziej skomplikowany i czasochłonny niż zwykły nabór na pracownika samorządowego.

SPIS TREŚCI

Spis treści SAS2/2021

SPIS TREŚCI SAS 2 / 2021

AKTUALNOŚCI

PROJEKTY

Karta Dużej Rodziny
Pomoc społeczna
Narodowy spis powszechny
Prawo o ruchu drogowym

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ORZECZNICTWO

Uchwała w sprawie diet radnych nie jest aktem prawa miejscowego

ANALIZY I KOMENTARZE

Uchwały organów stanowiących JST w sprawie bonifikat
udzielanych od ceny sprzedaży nieruchomości tych jednostek
Oświadczenia majątkowe radnych i pracowników samorządowych – procedura i zasada jawności
Czy w stanie epidemii możliwy jest udział radnego
przebywającego na zwolnieniu lekarskim w sesji rady gminy?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU

Brak zabezpieczeń teleinformatycznych w urzędzie gminy/miasta
uniemożliwia elektroniczne przetwarzanie danych
W jakim zakresie wójt (burmistrz, prezydent miasta)
może udostępnić na wniosek dane osobowe mieszkańców?
Współpraca szkoły z fundacją w zakresie wykonywania autorskich projektów przez uczniów

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Uchybienie i przywrócenie terminu zgłaszania nabycia pojazdu w czasie epidemii
Czy skarga musi zawierać adres zamieszkania czy wystarczy adres e-mail?

FINANSE SAMORZĄDU

Czy do ceny sprzedaży własności gminnego gruntu należy doliczyć podatek VAT?
Spór sądowy między miastem a mieszkańcem o wysokość opłaty z tytułu użytkowania wieczystego
Czy brak terminiowego wypłacenia pracownikom należnego wynagrodzenia,
może stanowić o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych?

PRAWO PRACY

Sporządzanie harmonogramów i rozliczanie godzin pracy
w równoważnym systemie czasu pracy
Czy pracownik samorządowy na etacie może pracować
dla swojego urzędu na umowę zlecenie?
Służba przygotowawcza – tylko zdany egzamin czyni urzędnikiem w JST

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Zasada jawności w zamówieniach publicznych w czasie COVID-19
Zgodnie z nowym Prawem zamówień publicznych ISO może być kryterium oceny
Termin podpisania umowy w nowym Prawie zamówień publicznych
Nowe zasady obliczania terminu udzielenia wyjaśnień treści SWZ
Korzyści z negocjacji w trybie podstawowym

 

 

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - 2 / 2021

AKTUALNOŚCI / ALERTY PRAWNE

Ustawa „lokal za grunt” uchwalona
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków ma ruszyć w lipcu 2021 r.
Projekt stworzenia społecznych agencji najmu

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Ocena wyników budżetów JST za 2020 r. – spadek nadwyżek operacyjnych
Miasta na prawach powiatu i gminy miejskie w trudniejszej sytuacji finansowej
Społeczne inicjatywy mieszkaniowe (SIM) zamiast towarzystw budownictwa społecznego (TBS)
Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa finansowym wsparciem dla gmin nie tylko w ramach SIM
Obowiązki podmiotu zatrudniającego i uprawnienia kontrolne PIP w świetle nowelizacji ustawy o PPK

SĄDY O SAMORZĄDACH

Wynik audytu nie uzasadnia rozwiązania przez wójta,
burmistrza, prezydenta miasta stosunku pracy z sekretarzem

Wójt, burmistrz, prezydent miasta nie może bez upoważnienia
ustawowego podwyższyć wynagrodzeń z rezerwy ogólnej

PROFILAKTYKA ZDROWOTNA W SAMORZĄDACH

W Kamiennej Górze rusza program profilaktyki osteoporozy

Z GMIN I POWIATÓW

Krajowa Polityka Miejska 2030

SAMORZĄDOWY SAVOIR-VIVRE

Punktualność w działalności pracowników JST

 

ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW - 2 / 2021

ORZECZNICTWO SN I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Okres, w czasie którego pracownik samorządowy miał prawo
do zasiłku dla bezrobotnych, jest wliczany do emerytury

ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH

Pracownicy placówek oświatowych, realizujący zadania przejmowane
przez Miejskie Centrum Obsługi Oświaty, stają się jego pracownikami z mocy prawa

Kabiny telefoniczne nie mają cech małej architektury,
stanowią obiekt budowlany podlegający opodatkowaniu

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODY

Rada miasta we wniosku o wypłatę dodatku energetycznego
nie może wymagać podania danych osobowych

Uchwała rady gminy w sprawie diet radnych
nie podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym

Rada miejska nie może przekazać swoich kompetencji odnośnie
odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne kierownikowi OPS

W uchwale rady miejskiej nie można wprowadzić do kryterium
odmowy najmu lokalu dodatkowego przypadku niezgodnego z ustawą

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE
REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH

Rada gminy nie może nakładać na mieszkańców dodatkowych obowiązków ponad te,
które wynikają z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Uchwała rady gminy nie może zobowiązać inkasentów do wydawania
pokwitowań pobranych opłat w określony sposób i formie

 

Ustawa „lokal za grunt” uchwalona

AKTUALNOŚCI / ALERTY PRAWNE

1 kwietnia 2021 r. weszła w życie tzw. ustawa „lokal za grunt”, tj. ustawa z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (Dz.U. z 2021 r. poz. 223). Jej głównym założeniem jest wprowadzenie możliwości zbywania przez gminy w drodze przetargu nieruchomości gruntowych, za które inwestor częściowo zapłaci lokalami przez siebie wybudowanymi (niekoniecznie mieszkalnymi). Całościowo natomiast ustawa reguluje dwie kwestie: 1) zasady zbywania nieruchomości z gminnego zasobu nieruchomości z rozliczaniem w cenie tych nieruchomości ceny lokali lub budynków przekazywanych przez nabywcę nieruchomości na własność gminie; 2) sposób postępowania z lokalami lub budynkami przekazanymi na własność gminie przez nabywcę nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości, których cenę rozliczono w cenie zbywanych nieruchomości.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa