Organ stanowiący gminy nie może zastępować organu wykonawczego, zwłaszcza w zakresie przyjęcia określonych dochodów do budżetu gminy

SĄDY O SAMORZĄDACH - BIULETYN SAMORZĄDOWCA 4/2022

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 15 października 2019 r., sygn. akt III SA/Po 616/19

Jeżeli uprawnienie lub obowiązek związany z wykonaniem budżetu nie zostanie przypisany jednoznacznie do żadnego z organów gminy, to organem właściwym jest organ wykonawczy, nie zaś organ stanowiący. W konsekwencji niedopuszczalne staje się uznanie, aby organ stanowiący gminy mógł w jakimkolwiek zakresie – w sposób nieprzewidziany przez przepisy szczególne – zastępować w zakreślonej materii organ wykonawczy, zwłaszcza poprzez wyrażanie w zastępstwie tego organu woli przyjęcia określonych dochodów do budżetu gminy.

Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, oddalającego skargę rady miasta na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu, stwierdzającą nieważność uchwały rady miasta w sprawie przyjęcia przez miasto dofinansowania na realizację projektu pn. „Poprawa jakości środowiska miejskiego poprzez rozwój terenów zieleni”. W ocenie RIO w Poznaniu uchwała ta została podjęta przez radę miasta bez podstawy prawnej, ponieważ wskazany przez organ stanowiący (jako podstawa prawna uchwały) art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie może być uznany za jej podstawę prawną. – Przepis ten w sposób ogólny określa zadania publiczne, których wykonanie powierzono samorządowi gminnemu i odsyła do innych ustaw w zakresie podstaw do podejmowania uchwał i nie może – z racji ogólnego charakteru – stanowić samodzielnej podstawy do podjęcia jakiejkolwiek uchwały przez radę gminy. Przepis ten uzupełnia jedynie szczegółowe upoważnienie, które musi wynikać z przepisu rangi ustawowej, przy czym upoważnienie takie musi być wyraźne, a nie tylko pośrednio wynikające z ustawy – podkreśliła RIO w Poznaniu.
Stanowisko RIO w Poznaniu podzielił WSA w Poznaniu, który potwierdził, że sporna uchwała wydana została przez radę miasta bez podstawy prawnej. Jak wskazał bowiem WSA w Poznaniu art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym wyraża domniemanie właściwości na rzecz organu stanowiącego gminy. Domniemanie to nie może jednak polegać na przyznaniu organowi stanowiącemu uprawnień do czynności należących do sfery wykonawczej bądź wpływających na tę sferę, gdyż stanowiłoby to naruszenie ujętej w art. 169 Konstytucji RP zasady podziału organów gminy na stanowiące i wykonawcze.
W ocenie WSA w Poznaniu materia, objęta zakwestionowaną przez Kolegium RIO w Poznaniu uchwałą, mieści się w obrębie problematyki stanowiącej wykonanie budżetu gminy, a środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej stanowią dochód jednostek samorządu terytorialnego. Wykonanie budżetu gminy, który to budżet powinien obejmować m.in. dochody – w tym pobranie tych dochodów – należy do kompetencji organu wykonawczego gminy. – W tym względzie dochodzi do swoistego odwrócenia domniemania właściwości na rzecz organu wykonawczego – podkreślił poznański sąd administracyjny.
W świetle przywołanego art. 30 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym i art. 247 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, jeżeli uprawnienie lub obowiązek związany z wykonaniem budżetu nie zostanie przypisany jednoznacznie do żadnego z organów gminy, to organem właściwym jest organ wykonawczy, nie zaś organ stanowiący. W konsekwencji niedopuszczalne staje się uznanie, aby organ stanowiący gminy mógł w jakimkolwiek zakresie – w sposób nieprzewidziany przez przepisy szczególne – zastępować w zakreślonej materii organ wykonawczy, zwłaszcza poprzez wyrażanie w zastępstwie tego organu woli przyjęcia określonych dochodów do budżetu gminy.

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa