Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB) a obowiązki wójtów, burmistrzów, prezydentów miast

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BIULETYN SAMORZĄDOWCA 1 / 2021

Do ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów w ostatnim czasie dodano nowe przepisy tworzące Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków (CEEB), w stosunku
do której szereg obowiązków nałożono na wójtów, burmistrzów, prezydentów miast.

Powyższe regulacje dodane zostały mocą ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2127) – ujęto je w szczególności w nowym rozdziałach 5a i 5b ustawy (art. 27a-27h ustawy). Ponadto zmianie uległa sama nazwa ustawy – z „ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów” na „ustawę o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków”.

CO W EWIDENCJI CEEB?

Ewidencja CEEB prowadzona ma być przez ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Mają być w niej gromadzone m.in. takie dane i informacje o budynkach i lokalach, jak: 1) źródła ciepła, w tym zasilania z sieci ciepłowniczej, wykorzystywanego na potrzeby budynku lub lokalu, 2) źródła energii elektrycznej, wykorzystywanego na potrzeby budynku lub lokalu w celu ogrzewania lub podgrzania wody użytkowej, 3) źródła spalania paliw, w rozumieniu art. 157a ust. 1 pkt 7 Prawa ochrony środowiska, o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW, niewymagającego pozwolenia, o którym mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 2 tej ustawy, albo zgłoszenia, o którym mowa w art. 152 ust. 1 tej ustawy, 4) przeprowadzonej kontroli lub czynności, o których mowa w przepisach odrębnych (m.in. Prawa ochrony środowiska, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, czy ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska). Sama ewidencja CEEB ma być prowadzona w systemie teleinformatycznym, za który odpowiadać ma wspomniany wyżej minister.

KTO BĘDZIE WPROWADZAĆ DANE DO EWIDENCJI CEEB?

W związku z tym, że ewidencja CEEB będzie zawierać m.in. dane wprowadzane do niej ręcznie przez określone podmioty, należy wskazać, o jakich podmiotach jest w tym zakresie mowa w kontekście działalności jednostek samorządu terytorialnego. I tak, ustawodawca osoby uprawnione do wprowadzania danych i informacji do ewidencji CEEB wskazał w art. 27b ustawy. W kontekście wspomnianych jednostek samorządu terytorialnego będą to m.in. wskazane przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta osoby przeprowadzające w jego imieniu określone kontrole z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska, pracownicy zajmujący się przyznawaniem m.in. świadczeń z pomocy społecznej, dodatków mieszkaniowych i energetycznych, czy też pracownicy urzędu będący wprowadzać dane odnoszące się do źródeł ciepła i źródeł spalania paliw deklarowane przez właścicieli nieruchomości i lokali (o czym szerzej poniżej).

DEKLARACJA O ŹRÓDŁACH CIEPŁA LUB ŹRÓDŁACH SPALANIA PALIW

Jednym z istotniejszych zagadnień wprowadzonych mocą przywołanej na wstępie nowelizacji jest wprowadzenie obowiązku deklarowania przez właścicieli lub zarządców budynków lub lokali źródeł ciepła lub źródeł spalania paliw eksploatowanych na danej nieruchomości. I tak, zgodnie z art. 27g ust. 1 ustawy deklarację w powyższym zakresie, wskazane powyżej osoby zobligowane będą składać do wójta, burmistrza, prezydenta miasta w terminie 14 dni od dnia pierwszego uruchomienia tego źródła ciepła lub źródła spalania paliw. Wskazaną deklarację będzie się składać albo w formie pisemnej, albo w postaci elektronicznej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego ewidencję. Deklarację będzie składać się również w przypadku zmiany zadeklarowanej pierwotnie informacji o liczbie i rodzaju eksploatowanych w obrębie nieruchomości źródeł ciepła lub źródeł spalania paliw oraz o ich przeznaczeniu i wykorzystywanych w nich paliwach (w terminie 14 dni od dnia, w którym zaistniała zmiana).
O ile deklaracje składane w postaci elektronicznej będą trafiały bezpośrednio do ewidencji CEEB, o tyle w przypadku deklaracji papierowych ustawodawca nałożył obowiązek ich wprowadzenia do tej ewidencji w terminie 30 dni od dnia otrzymania tejże deklaracji.

SANKCJA ZA NIEZŁOŻENIE DEKLARACJI

Na marginesie dokonywanych rozważań warto również zauważyć, że ustawodawca wprowadzając obowiązek składania deklaracji przez określone wyżej podmioty, nie zapomniał o sankcji grożącej za zaniechanie w tym zakresie. I tak, zgodnie z art. 27h ust. 1 ustawy, kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie składa w terminie deklaracji, podlega karze grzywny. W ust. 2 przywołanego przepisu art. 27h ustawy wskazano jednak, że nie podlega ww. karze sprawca, który złożył deklarację po terminie, jeżeli złożenie deklaracji nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia.

„STARE” ŹRÓDŁA CIEPŁA I ŹRÓDŁA SPALANIA PALIW?

Z punktu widzenia omawianej problematyki istotne jest również to, że ww. obowiązek konieczny do zrealizowania we wskazanym powyżej 14-dniowym terminie odnosić się będzie do nowo instalowanych źródeł ciepła lub źródeł spalania paliw. Ustawodawca nie pominął jednak obecnie funkcjonujących źródeł ciepła czy źródeł spalania paliw. W tym zakresie również nałożono obowiązek na właścicieli lub zarządców budynków lub lokali, jednakże wyartykułowany on został bezpośrednio w nowelizacji, a przy tym wskazane podmioty dostały dłuższy niż 14 dni termin. I tak, zgodnie z art. 15 ust. 1 nowelizacji, właściciel lub zarządca budynku lub lokalu składa deklarację, o której mowa w art. 27g ust. 1 ustawy, w odniesieniu do źródła ciepła lub źródła spalania paliw, eksploatowanych w dniu ogłoszenia komunikatu, o którym mowa w art. 18 pkt 6 nowelizacji (o czym szerzej poniżej), nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia tego komunikatu. Natomiast zgodnie z ust. 2 przywołanego przepisu art. 15 nowelizacji, w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania deklaracji w postaci pisemnej wójt, burmistrz lub prezydent miasta wprowadza do ewidencji CEEB dane i informacje zawarte w deklaracji z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego tę ewidencję, w sposób określony w art. 27g ust. 5 ustawy.
Z punktu widzenia tego obowiązku pojawia się jednak pytanie, czy jego niewykonanie sankcjonowane będzie przywołanym we wcześniejszym fragmencie niniejszego artykułu przepisem art. 27h ustawy. Przepisy nowelizacji nie regulują bowiem tego zagadnienia, a z punktu widzenia przepisów karnych w doktrynie i orzecznictwie jednoznacznie przyjmuje się, że niedopuszczalna jest ich wykładnia rozszerzająca.

KIEDY POWSTANIE EWIDENCJA CEEB?

O ile przepisami nowelizacji ustawodawca wprowadził szereg niezwykle istotnych dla wójtów, burmistrzów, prezydentów miast obowiązków, o tyle obecnie brak jest jeszcze informacji, od kiedy te obowiązki będą miały być przez wskazane podmioty realizowane. W tym kontekście warto bowiem przywołać przepis art. 18 nowelizacji, który stanowi, że minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa ogłosi w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, oraz na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa komunikat określający dzień wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających m.in. prowadzenie ewidencji CEEB, o której mowa w art. 27a ustawy. Co przy tym istotne, w przepisie art. 19 nowelizacji zaznaczono, że pomiędzy dniem wydania komunikatu, a dniem utworzenia ewidencji CEEB (a tym samym dniem, od którego konieczne będzie realizowanie obowiązków wynikających z nowo dodanych przepisów) musi być co najmniej 3 miesiące.

PODSUMOWANIE

Nie sposób nie zauważyć, że utworzenie ewidencji CEEB przyczyni się do kolejnego zwiększenia obowiązków jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego. Omówione w niniejszym artykule zmiany są przy tym wyłącznie wybranymi, ale przy tym w ocenie autora jednymi z istotniejszych z punktu widzenia przywołanej na wstępie nowelizacji. Z uwagi na ramy objętościowe niniejszego artykułu nie sposób jednak omówić wszystkich wprowadzanych zmian. Czas przy tym pokaże, czy oprócz dodania samorządom kolejnych zadań, nowe regulacje prawne przyczynią się chociaż w niewielkim stopniu do przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa