Kryteria prawidłowo przeprowadzonej kontroli w sprawie absolutorium dla zarządu powiatu

SĄDY O SAMORZĄDACH - BS 6/2022

Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 2 września 2022 r., nr 63/2022

W procesie udzielania absolutorium należy uzyskać odpowiedź na pytania: jak wygląda stan planowanych dochodów i wydatków budżetowych w stosunku do jego realizacji, jakie są przyczyny rozbieżności pomiędzy stanem założonym a rzeczywistym, a także czy winą za owe rozbieżności można obciążyć organ wykonujący budżet, czy też są one wynikiem obiektywnych uwarunkowań. To są kryteria prawidłowo przeprowadzonej kontroli absolutoryjnej.

Tak wynika z uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu, stwierdzającej nieważność uchwały rady powiatu w sprawie absolutorium dla zarządu powiatu za 2021 rok.
W ocenie Kolegium RIO we Wrocławiu dokonana w trakcie sesji absolutoryjnej ocena negatywna nie wynikała z kompleksowej analizy wykonania budżetu. „W jej trakcie nie padły argumenty odnoszące się do realizacji budżetu jako całości. Podkreślenia wymaga, że w następstwie realizacji w 2021 roku dochodów w wysokości 100.614.889,33 zł (106,41% planu), w tym dochodów majątkowych w kwocie 8.285.676,35 zł (106,12% planu) i wydatków budżetowych w kwocie 102.011.150,23 zł (89,40% planu), w tym wydatków majątkowych w kwocie 18.490.911,34 zł (67,71% planu), budżet powiatu zamknął się deficytem w kwocie 1.396.260,90 zł, przy planowanym deficycie w wysokości 19.546.527 zł. Wynik operacyjny budżetu, stanowiący różnicę pomiędzy dochodami i wydatkami bieżącymi jest wielkością dodatnią i wynosi 8.808.974 zł, przy planowanej ujemnej jego wysokości w kwocie 46.260 zł.” – czytamy w uzasadnieniu uchwały wrocławskiej Izby.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu wyjaśniło, że instytucja absolutorium jest podsumowaniem wykonania budżetu. Stanowi ona element zamykający gospodarkę finansową powiatu i środek kontroli rady nad działalnością organu wykonawczego. Jego przedmiotem jest ocena gospodarki finansowej powiatu, za prawidłowość której organ wykonawczy ponosi odpowiedzialność. „W procesie udzielania absolutorium należy uzyskać odpowiedź na pytania: jak wygląda stan planowanych dochodów i wydatków budżetowych w stosunku do jego realizacji, jakie są przyczyny rozbieżności pomiędzy stanem założonym a rzeczywistym, a także czy winą za owe rozbieżności można obciążyć organ wykonujący budżet, czy też są one wynikiem obiektywnych uwarunkowań. Są to kryteria prawidłowo przeprowadzonej kontroli absolutoryjnej.” – czytamy w uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego.
Z dokonanej przez wrocławską Izbę oceny wynika, że jeżeli organ, do którego kompetencji należy udzielenie bądź nieudzielenie absolutorium, nie wykaże i nie uzasadni, że w związku z niewykonaniem istotnych zadań dla społeczności powiatu, nakreślonych w uchwale budżetowej, doszło do kwotowego naruszenia granic wydatków i to z winy organu wykonawczego, to nie może podjąć działań skutkujących nieudzieleniem absolutorium. A to dlatego, że żadne inne aspekty działalności organu wykonawczego, w tym i tzw. całokształt tej działalności, nie mogą być przy absolutorium brane pod uwagę. W orzecznictwie podkreśla się również, że organ dokonujący oceny wykonania budżetu powinien czynić to w sposób kompleksowy, odnosząc się do całości wykonania planu finansowego, jakim jest budżet, nie zaś koncentrować się na wybranych jego elementach.

SPIS TREŚCI

Czy wójt, burmistrz, prezydent miasta może zaskarżyć uchwałę w sprawie referendum odwoławczego?

SĄDY O SAMORZĄDACH - BS 6/2022

Postanowienie WSA w Gdańsku z 1 kwietnia 2022 r., sygn. akt III SA/Gd 268/22
Postanowienie NSA z 19 października 2022 r., sygn. akt III OSK 1560/22

Na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie jest możliwe wniesienie skargi na uchwałę rady gminy o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania organu wykonawczego, wydanej na podstawie przepisów ustawy o referendum lokalnym, stanowiących gwarancję dla członków wspólnoty samorządowej decydowania w sprawach tej wspólnoty w drodze referendum.

Tak wynika z postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego, oddalającego skargę kasacyjną w sprawie dotyczącej skargi na uchwałę rady gminy w przedmiocie przeprowadzenia referendum lokalnego w sprawie odwołania burmistrza przed upływem kadencji na wniosek ustawowej grupy radnych.
Rada miejska podjęła uchwałę w przedmiocie przeprowadzenia referendum lokalnego w sprawie odwołania burmistrza przed upływem kadencji. Burmistrz uchwałę zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. W skardze podniósł, że ma interes prawny w zaskarżeniu tej uchwały, ponieważ przyjęcie stanowiska, że interes prawny mu nie przysługuje powodowałoby, że poszukiwanie przez burmistrza ochrony sądowej, na jakimkolwiek etapie postępowania zmierzającego do pozbawienia go mandatu pochodzącego z powszechnych wyborów, byłoby niemożliwe.
WSA w Gdańsku argumentacji burmistrza nie podzielił i skargę oddalił. W uzasadnieniu wydanego w sprawie postanowienia (z 1 kwietnia 2022 r., sygn. akt III SA/Gd 268/22) Sąd wskazał, że po pierwsze stroną w postępowaniu toczącym się na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym może być jedynie podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone zaskarżonym aktem. Po drugie, że nie sposób uznać, iż uchwała rady gminy (miasta) o przeprowadzeniu referendum narusza czyjkolwiek interes prawny, w rozumieniu nadanym treścią art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Naruszenie interesu prawnego polega na istnieniu bezpośredniego związku pomiędzy zaskarżoną uchwałą, a własną, indywidualną i prawnie gwarantowaną sytuacją, nie zaś sytuacją faktyczną.
Postanowienie WSA w Gdańsku burmistrz zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który postanowieniem z dnia 19 października 2022 r. (sygn. akt III OSK 1560/22) jego skargę oddalił.
W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia NSA podzielił argumenty Sądu I instancji. „Jak trafnie wskazał Sąd pierwszej instancji, w ustawie o referendum lokalnym ustawodawca szczegółowo uregulował procedurę zarządzenia referendum na wniosek mieszkańców i jednocześnie przewidział tylko w określonych w ustawie sytuacjach możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego, jak i podmioty legitymowane do wniesienia skargi.” – czytamy w uzasadnieniu postanowienia NSA.
Sąd administracyjny II instancji wskazał ponadto, że ustawa o referendum lokalnym przewiduje także możliwość wniesienia przez radę gminy skargi do sądu administracyjnego na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody, unieważniające uchwałę rady gminy o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w terminie 14 dni od dnia otrzymania rozstrzygnięcia nadzorczego – art. 24a ust. 3. Ponadto, skarga przysługuje inicjatorowi referendum na postanowienie komisarza wyborczego, odrzucające wniosek o przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego, a także w przypadku niedotrzymania przez komisarza terminu na przeprowadzenie referendum lub odrzuceniu wniosku mieszkańców o przeprowadzenie takiego referendum – art. 26 ust. 1. Termin na wniesienie skargi wynosi 14 dni od dnia doręczenia postanowienia. „Tym samym ustawa o referendum lokalnym jednoznacznie określa sytuacje, w których przysługuje skarga do sądu administracyjnego, nie przewidując możliwości zaskarżania uchwały rady gminy o przeprowadzeniu referendum lokalnego przez organ wykonawczy gminy.” – podkreślił NSA.
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał ponadto, że na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie jest możliwe wniesienie skargi na uchwałę rady gminy o przeprowadzeniu referendum, wydanej na podstawie przepisów ustawy o referendum lokalnym, stanowiących gwarancję dla członków wspólnoty samorządowej decydowania w sprawach tej wspólnoty w drodze referendum. „Uchwała rady gminy o przeprowadzeniu referendum nie jest bowiem aktem z zakresu administracji publicznej, który oddziałuje na interes prawny podmiotów prawa prowadzących działalność gospodarczą na terenie gminy. Nie sposób jest również uznać, aby uchwała rady gminy o przeprowadzeniu referendum mogła naruszać interes prawny, w rozumieniu art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Naruszenie interesu prawnego polega bowiem na istnieniu bezpośredniego związku pomiędzy zaskarżoną uchwałą a własną, indywidualną i prawnie gwarantowaną sytuacją. Taki związek musiałby nadto istnieć w chwili wprowadzenia w życie danego aktu i powodować następstwo w postaci ograniczenia lub pozbawienia osoby skarżącej konkretnych uprawnień. Naruszenie interesu prawnego powinno być przy tym realne, a więc nieprzewidywalne w przyszłości, lecz rzeczywiście i aktualnie istniejące. Stwierdzić należy, że z uwagi na charakter zaskarżonej uchwały nie jest możliwe wykazanie, że taka pozytywna uchwała w sprawie przeprowadzenia referendum narusza interes prawny lub uprawnienie, o którym mowa w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Zaskarżona uchwala dotyczy bowiem kwestii przeprowadzenia referendum, w którym mieszkańcy wspólnoty samorządowej ocenią działania organu administracji publicznej. Ocena ta jest elementem funkcjonowania demokracji lokalnej i dotyczy działania organu administracji publicznej, nie ma natomiast bezpośredniego i realnego wpływu na prawa i obowiązki osoby pełniącej funkcję organu wykonawczego gminy, jako mieszkańca danej wspólnoty. Wobec tego należy uznać, że na uchwałę organu stanowiącego gminy w sprawie przeprowadzenia referendum na wniosek mieszkańców nie przysługuje skarga indywidualna, o której mowa w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Wniesiona w niniejszej sprawie skarga była zatem niedopuszczalna i podlegała odrzuceniu.” – czytamy w uzasadnieniu postanowienia oddalającego skargę kasacyjną burmistrza.

SPIS TREŚCI

Ceny energii elektrycznej dla JST

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BS 6/2022

785 zł za MWh zapłacą w 2023 r. jednostki samorządu terytorialnego oraz odbiorcy użyteczności publicznej. Tak wynika z przepisów ustawy o środkach nadzwyczajnych, mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku. Ta sama regulacja wprowadza maksymalne ceny prądu dla gospodarstw domowych oraz małych i średnich przedsiębiorstw.

Uchwalona 27 października 2022 r. ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2243) weszła w życie 4 listopada 2022 r. Ustawa określa cenę maksymalną sprzedaży energii elektrycznej, stosowaną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi.

ODBIORCA UPRAWNIONY, CZYLI KTO?

Zgodnie z przepisami ustawy odbiorcami uprawnionymi do zakupu energii elektrycznej po cenie maksymalnej są m.in.: gospodarstwa domowe oraz mikro, mali i średni przedsiębiorcy. Do zakupu energii elektrycznej uprawnione są także jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty świadczące na rzecz JST usługi z zakresu:

  • dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;
  • wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;
  • transportu zbiorowego;
  • ochrony zdrowia;
  • pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych;
  • wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
  • budownictwa mieszkaniowego;
  • edukacji publicznej;
  • kultury, w tym bibliotek i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
  • porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania magazynu przeciwpowodziowego;
  • utrzymania obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
  • polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej;
  • współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1327, 1265 i 1812);
  • kultury fizycznej w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1599 i 2185).

Ustawa w art. 2 ust. 2 pkt 2 lit. d wskazuje, że podmiotami świadczącymi usługi na rzecz JST, uprawnionymi do zakupu energii po cenie maksymalnej, są m.in.: samorządowe zakłady budżetowe, samorządowe jednostki budżetowe oraz spółki, o których mowa w art. 9 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 2021 r. poz. 679).

CENA MAKSYMALNA NIE UWZGLĘDNIA VAT

Art. 2 pkt 1 ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku zakłada, że niezależnie od wzrostu cen energii elektrycznej od 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r., w rozliczeniach z odbiorcami stosuje się następujące ceny maksymalne energii elektrycznej:

  • 785 zł/MWh – w przypadku jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów świadczących usługi na rzecz JST, innych odbiorców użyteczności publicznej oraz małych i średnich przedsiębiorstw;
  • 693 zł/MWh – w przypadku odbiorców w gospodarstwach domowych. Cena maksymalna będzie obowiązywać po przekroczeniu rocznego limitu zużycia: 2 MWh – dla gospodarstw domowych; 2,6 MWh – dla rodzin z osobą niepełnosprawną; 3 MWh – dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny oraz rolników.

Co istotne ustawowe ceny maksymalne nie są cenami brutto, tylko netto. Przesądza o tym brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 1 in fine, który stanowi, że „cena ta nie zawiera podatku od towarów i usług, o którym mowa w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2022 r. poz. 931, z późn. zm.3), oraz podatku akcyzowego, o którym mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 143, 1137, 1488, 1967, 2180 i 2236).”. W konsekwencji daniny te będą doliczane więc do ceny maksymalnej w wysokości 693 zł/MWh w przypadku odbiorców indywidualnych oraz 785 zł/MWh w przypadku pozostałych odbiorców uprawnionych.
Może się zatem okazać, że w 2023 r. podmioty uprawnione do zakupu energii elektrycznej po cenie maksymalnej będą musiały za prąd zapłacić więcej, niż to wynika z ustawowych cen maksymalnych.

CZY BĘDZIE PRZEDŁUŻENIE OBNIŻONEGO VAT NA PRĄD?

Warto w tym miejscu przypomnieć, że zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania stawek obniżonych, wprowadziło czasowe (obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. obniżenie stawki VAT do 5% dla dostaw wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu energii elektrycznej. Czas stosowania tego obniżenia był stopniowo wydłużany, aż rozporządzeniem ministra finansów z dnia 28 czerwca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1396) został wydłużony do 31 grudnia 2022 r.
Na mocy ww. przepisów podatek od towarów i usług na energię elektryczną został obniżony z 23 % do 5 %. Czy ta obniżka zostanie utrzymana także w 2023 r. – nie wiadomo. Resort finansów decyzji w tej sprawie jeszcze nie podjął.

Jakub Gortyński

SPIS TREŚCI

Obowiązek wójta, burmistrza, prezydenta miasta rozpatrzenia wniosku i wydania zaświadczenia dot. dodatku węglowego

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BS 6/2022

3 listopada 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. poz. 2236), zwanej dalej: „u.z.p.p.s.”. Przepis art. 13 ust. 1 u.z.p.p.s. nakłada na osoby fizyczne, które chcą zakupić paliwo stałe na preferencyjnych zasadach określonych w tej ustawie, w gminie, w której nie mają miejsca zamieszkania (np. z uwagi na fakt nieprzystąpienia gminy ich miejsca zamieszkania do programu dystrybucji paliwa stałego) obowiązek przedłożenia zaświadczenia z gminy zamieszkania.

Wyżej powołany przepis w zw. z art. 217 § 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2000, z późn. zm.) stanowi zatem z jednej strony podstawę prawną do żądania przez osobę fizyczną wydania przedmiotowego zaświadczenia, z drugiej zaś nakłada na organ wykonawczy gminy (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) obowiązek rozpatrzenia wniosku o wydanie tego zaświadczenia i wydanie wnioskowanego zaświadczenia, jeżeli zostały spełnione wszystkie przesłanki określone w u.z.p.z.s.

Zgodnie z art. 13 ust. 4 u.z.p.p.s., zaświadczenie zawiera:

  • imię i nazwisko osoby fizycznej w gospodarstwie domowym, której jest wydawane zaświadczenie;
  • adres, pod którym jest prowadzone gospodarstwo domowe, w skład którego wchodzi osoba fizyczna, której jest wydawane zaświadczenie;
  • informację o:

– wypłaceniu na rzecz gospodarstwa domowego, w skład którego wchodzi osoba fizyczna, której jest wydawane zaświadczenie, dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, albo
– pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o wypłatę na rzecz gospodarstwa domowego, w skład którego wchodzi osoba fizyczna, której jest wydawane zaświadczenie, dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym.

ZAŚWIADCZENIE POTWIERDZAJĄCE WYPŁACENIE DODATKU WĘGLOWEGO
NA RZECZ GOSPODARSTWA DOMOWEGO, W SKŁAD KTÓREGO WCHODZI OSOBA FIZYCZNA

W przypadku, gdy z wnioskiem o wydanie zaświadczenia wystąpiła osoba fizyczna w gospodarstwie domowym spełniająca warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, która nie złożyła wniosku o wypłatę tego dodatku, wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje weryfikacji tego wniosku w zakresie zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania w centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Przepisy art. 2 ust. 3a–7 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym oraz art. 12 ust. 3 stosuje się odpowiednio (ust. 5).
W przypadku, o którym mowa w ust. 5, wójt, burmistrz albo prezydent miasta w zaświadczeniu, w miejsce informacji, o której mowa w ust. 4 pkt  3, podaje informację potwierdzającą, że główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego, w skład którego wchodzi osoba fizyczna, której jest wydawane zaświadczenie, jest zgodne z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (ust. 6).
Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wydaje zaświadczenie, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Wydanie zaświadczenia jest wolne od opłat.
W myśl ust. 8 analizowanego przepisu, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej, upoważnić swojego zastępcę, pracownika urzędu gminy albo kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych – dyrektora centrum usług społecznych lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora centrum usług społecznych lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowań w sprawach dotyczących wydania zaświadczenia.
Zaświadczenie wydaje się jednokrotnie i w jednym egzemplarzu, w każdym z okresów określonych w art. 8 ust. 2, tj. za okres do dnia 31 grudnia 2022 r. oraz za okres od dnia 1 stycznia 2023. Zaświadczenie jest ważne w okresie, w którym zostało wydane.
Z powyższych przepisów wynika zatem, że ciążący na wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta obowiązek wydania przedmiotowego zaświadczenia dotyczy wszystkich mieszkańców gminy, którzy złożyli wniosek o wydanie zaświadczenia i spełniają warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, zarówno tym, którym taki dodatek został już wypłacony, tym, którzy co prawda dodatku tego jeszcze nie otrzymali, ale ich wniosek został pozytywnie zweryfikowany, jak również tym, którzy nie złożyli wniosku o wypłatę dodatku węglowego, ale spełniają wymogi formalno-prawne do jego otrzymania, ponieważ głównym źródłem ich ogrzewania (budynku, w którym zamieszkują) jest piec węglowy.
Zaświadczenie to nie jest wydawane przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta z urzędu.
W przypadku niespełnienia wyżej opisanych przesłanek do wydania przedmiotowego zaświadczenia zastosowanie znajdzie art. 219. k.p.a. Zgodnie z tym przepisem, odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie, następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Sławomir Pyźlak
radca prawny

PODSTAWA PRAWNA:
– Ustawa z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. poz. 2236),
– Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2000, z późn. zm.).

SPIS TREŚCI

Zatrudnienie obywatela Ukrainy na stanowisku pomoc nauczyciela

PRAWO PRACY - SAS 6/2022

Wraz z wybuchem konfliktu zbrojnego w Ukrainie i w konsekwencji falą migracji obywateli Ukrainy do Polski, polskie szkoły stanęły przed wyzwaniem zapewnienia odpowiedniego poziomu nauczania oraz integracji dzieci i młodzieży z młodzieżą szkolną z Polski. W ramach powyższej integracji w polskim systemie oświatowym istnieje instytucja pomocy nauczyciela. Dla dzieci cudzoziemców, podlegającym obowiązkowi szkolnemu, można zapewnić pomoc osoby władającej językiem kraju pochodzenia, zatrudnionej własnie w charakterze pomocy nauczyciela.

W niniejszym artykule przedstawione zostaną istotne aspekty z perspektywy pracodawcy, na które należy zwrócić uwagę przed zatrudnieniem obywatela Ukrainy na stanowisku pomoc nauczyciela w oddziałach przygotowawczych.

LEGALNY POBYT, ZATRUDNIENIE

W pierwszej kolejności rozważając zatrudnienie pomocy nauczyciela z Ukrainy należy sprawdzić, czy pobyt obywatela Ukrainy jest legalny, a następnie, czy przyszły pracownik spełnia wymogi wskazane w art. 22 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
W związku z wejściem w życie ustawy pomocowej, pobyt uznaje się za legalny, jeśli obywatele Ukrainy przybyli do Polski w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie po 24 lutego 2022 roku – o tym stanowi art. 2 ustawy. W konsekwencji, obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z konfliktem zbrojnym od 24 lutego 2022 r. mogą podjąć pracę bez zezwolenia na pracę (oświadczenia o powierzeniu pracy). Po stronie pracodawcy spoczywa jedynie obowiązek powiadomienia właściwego powiatowego urzędu pracy w terminie 14 dni od podjęcia pracy (zob. art. 22 oraz art. 2 ust.1 ustawy pomocowej). Powiadomienia właściwego urzędu pracy można dokonać elektronicznie za pomocą portalu praca.gov.pl.
Tzw. dostęp do rynku powiązany jest z legalnym pobytem na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, tj. przez 18 miesięcy liczone od dnia 24 lutego 2022 r. (niefaktycznego wjazdu do Polski) – tj. do 23 sierpnia 2023 r.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku, kiedy obywatel Ukrainy przebywa legalnie na terytorium RP (na moment wejścia w życie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa – 24 lutego 2022 r.). W takim przypadku wystarczające jest powiadomienie w ciągu 14 dni właściwego powiatowego urzędu pracy o podjęciu przez obywatela Ukrainy pracy. Za legalny pobyt uważa się m.in. przebywanie w ramach ruchu bezwizowego, zezwolenia na pobyt czasowy, wizę.
Gdyby zaś pracownik nie spełniał kryteriów ustawy pomocowej, pracodawca powinien złożyć wniosek o zezwolenie na pracę, bądź powinien zarejestrować oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. W zakresie zaś legalizacji pobytu, pracownik powinien wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Polski.
Ważne! Pracownik może podjąć legalnie pracę jeśli posiada zezwolenie na pracę (oświadczenie) lub jest zwolniony z obowiązku na zasadach wskazanych w ustawie pomocowej oraz legalnie przebywa na terytorium Polski. Powyższe dwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby móc legalnie świadczyć pracę w Polsce.

ZATRUDNIENIE – WYMOGI DLA POMOCY NAUCZYCIELA

Wymogi wynikające z ustaw szczególnych, przepisów szczególnych:

  • znajomość języka polskiego

Zgodnie z art. 57 ustawy pomocowej w latach szkolnych 2021/2022 oraz 2022/2023 na stanowisku pomocy nauczyciela może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. W zakresie powyższego przepisu wyłączono wymóg znajomości języka polskiego potwierdzonego dokumentem, tj. certyfikatem znajomości języka polskiego, poświadczającym zdany egzamin z języka polskiego na poziomie średnim ogólnym lub zaawansowanym, wydanym przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Powyższe nie oznacza, że kandydat na pomoc nauczyciela nie musi władać językiem w stopniu komunikatywnym bądź wyższym, tylko spełnienie tego kryterium będzie sprawdzane przez dyrektora danej placówki, nie zaś potwierdzone certyfikatem.

WYMOGI DOTYCZĄCE WYKSZTAŁCENIA

Zgodnie z rozporządzeniem z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, pomoc nauczyciela powinna posiadać co najmniej wykształcenie podstawowe. Ustawa pomocowa nie wyłącza powyższego wymogu w stosunku do zatrudniania pomocy nauczyciela z Ukrainy. Co do zasady, wymóg posiadania wykształcenia co najmniej podstawowego powinien zostać udokumentowany, z tym że dyrektor placówki w przypadku braku takiej dokumentacji może odebrać oświadczenie od kandydata oraz sprawdzić kwalifikacje.

FORMA ZATRUDNIENIA

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, pozostali pracownicy samorządowi są zatrudniani jedynie na umowę o pracę. Ustawa nie przewiduje możliwości zatrudniania pracowników samorządowych na podstawie umów cywilnoprawnych.

STOSOWANIE PRZEPISÓW KODEKSU PRACY

W przypadku placówek samorządowych pomoc nauczyciela jest traktowana jako pracownik samorządowy, o czym stanowi art. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. prawo oświatowe, co ma swoje konsekwencje, m.in. w sferze wynagradzania za pracę.
Pomoc nauczyciela dla uczniów zagranicznych jest przewidywana jedynie na okres 12 miesięcy, co ma bezpośredni wpływ na to, że pracownicy na stanowisku pomocy nauczyciela zatrudniani są w oparciu o umowę o pracę na czas określony tychże 12 miesięcy.
W przypadku pracowników samorządowych, zgodnie z art. 43 ustawy o pracownikach samorządowych, w sprawach nieuregulowanych w tejże ustawie stosuje się przepisy Kodeksu pracy.
W przypadku sporu sądem właściwym do rozpoznania sprawy związanej ze stosunkiem pracy będzie sąd pracy. Do spraw związanych ze stosunkiem pracy należy np. spór o wypłatę wynagrodzenia.
„Stosownie do art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202), spory ze stosunku pracy pracowników samorządowych rozpoznają właściwe sądy pracy. Bez wątpienia wynagrodzenie stanowi kwestię związaną ze stosunkiem pracy, zatem do rozstrzygnięcia sporu w tym zakresie właściwy jest sąd powszechny.” (Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Lublinie z 1 kwietnia 2015 r. III SA/Lu 169/15).

WYSOKOŚĆ WYNAGRODZENIA

Zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, pomoc nauczyciela zaliczana jest do kategorii VI z minimalnym wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 2400 zł brutto.

WARUNKI PRACY

Pracodawca nie może zatrudniać pracownika z Ukrainy zapewniając mu gorsze warunki pracy aniżeli pracownikowi – pomocy nauczyciela z Polski.

Katarzyna Zając
Kancelaria Wojewódka i Wspólnicy

SPIS TREŚCI

Obowiązek zmniejszenia zużycia energii elektrycznej przez gminy i powiaty

ANALIZY | KOMENTARZE - SAS 6/2022

Już w grudniu 2022 r. jednostki samorządu terytorialnego wszystkich trzech szczebli zobowiązane są do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej o co najmniej 10% w porównaniu do średniorocznego zużycia w latach 2018–2019 w jednym miesiącu. Podobne „oszczędności” będą musiały zostać osiągnięte w 2023 r. w porównaniu do zużycia energii w 2022 r.

Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. poz. 2127 – dalej zwana również „ustawą”) weszła w życie z dniem 18 października 2022 r. Rozwiązania prawne mające na celu „wymusić” na samorządach oszczędności w zakresie zużycia energii elektrycznej weszły jednak w życie w późniejszym terminie, a dokładniej mówiąc z dniem 1 grudnia 2022 r. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy (patrz: druk nr 2630 Sejmu RP IX kadencji), jej głównym celem jest zminimalizowanie podwyżek cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, a także zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego obywateli przez zagwarantowanie ciągłości dostaw energii elektrycznej do gospodarstw domowych realizowanej przez przedsiębiorstwa obrotu.
Ustawa oprócz tytułowej problematyki zmniejszenia zużycia energii elektrycznej przez gminy i powiaty zawiera szereg regulacji prawnych skierowanych do obywateli, m.in. w zakresie zamrożenia ceny energii elektrycznej czy też wprowadzenie dodatku elektrycznego (wzorowanego m.in. na dodatku węglowym).
O ile cel całej ustawy został już przywołany powyżej, o tyle warto spojrzeć na uzasadnienie do jej projektu w kontekście wyjaśnienia, dlaczego to właśnie m.in. gminy i powiaty mają być tymi podmiotami, które zobligowane są do wdrożenia oszczędności w zużyciu energii elektrycznej. I tak, jak wskazali projektodawcy, „Mając na względzie aspekt geopolityczny w związku z konfliktem zbrojnym prowadzonym przez Federację Rosyjską na terenie Ukrainy oraz obecną sytuację na rynku energii jest niezbędne pilne podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia zużycia energii, w tym energii elektrycznej. Szczególną rolę w tym procesie powinny odgrywać organy administracji rządowej i samorządowej. Sektor publiczny powinien pełnić wzorcową rolę w zakresie efektywności energetycznej. Podejście to jest zgodne z intencją ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2021 r. poz. 2166), tj. rozdziałem 3. Zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej”.

KTO MUSI OSZCZĘDZAĆ?

Katalog podmiotów zobowiązanych do wprowadzenia tak w grudniu 2022 r., jak i w całym 2023 r. oszczędności w zakresie zużycia energii elektrycznej został określony bardzo szeroko. Ustawodawca odesłał w tym zakresie do istniejącego katalogu jednostek sektora finansów publicznych, określonego w art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1634 z późn. zm. – dalej u.f.p.). Nie wszystkie jednostki sektora finansów publicznych zostały jednak zobligowane do wdrożenia działań oszczędnościowych. Dlaczego? Nie sposób doszukać się w tym zakresie jednoznacznych odpowiedzi – czy to w uzasadnieniu do projektu ustawy czy też w innych materiałach procesu legislacyjnego.
Kto w takim razie ostatecznie został objęty ww. obowiązkiem? Są to następujące jednostki sektora finansów publicznych określone – jak wskazano w ustawie – w art. 9 pkt 1-2a, 6-9, 11-13 u.f.p., tj.:

  • organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
  • jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
  • związki metropolitalne;
  • instytucje gospodarki budżetowej;
  • państwowe fundusze celowe;
  • Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
  • Narodowy Fundusz Zdrowia;
  • uczelnie publiczne;
  • Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
  • państwowe i samorządowe instytucje kultury.

Z punktu widzenia tytułowych gmin i powiatów istotne jest tym samym wyłączenie z zakresu omawianego obowiązku jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, a także samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, które są jednostkami sektora finansów publicznych, jednakże wymienionymi w tych punktach art. 9 u.f.p., które nie zostały przeniesione na grunt ustawy.

JAK DUŻE OSZCZĘDNOŚCI NALEŻY OSIĄGNĄĆ?

Jak już wskazano na wstępie, ustawa przewiduje dwa okresy rozliczeniowe, w których należy osiągnąć zmniejszenie zużycia energii elektrycznej na poziomie 10% w stosunku do określonego okresu porównawczego – w grudniu 2022 r. i w całym 2023 r. Kwestie te ustawodawca uszczegółowił w art. 37 ust. 1 i ust. 3 ustawy.
I tak, zgodnie z pierwszym z przywołanych powyżej przepisów (tj. art. 37 ust. 1 ustawy), kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 1-2a, 6-9, 11-13 u.f.p. (czyli jednostek, które zostały wymienione we wcześniejszej części niniejszego artykułu), od 1 grudnia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. podejmują działania w celu realizacji obowiązkowego zmniejszenia całkowitego zużycia energii elektrycznej w zajmowanych budynkach lub częściach budynków oraz przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy, w danym okresie w wymiarze określonym w ust. 2. Wskazany ust. 2 określa wzór matematyczny, zgodnie z którym należy wyliczyć wysokość zmniejszenia zużycia energii elektrycznej (o czym szerzej w dalszej części niniejszego artykułu). Samą wielkość „oszczędności” należy wyliczyć w oparciu o średnioroczne zużycie w latach 2018-2019. Ustawodawca – jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy – zdecydował się na świadomą rezygnację z danych pochodzących z lat 2020-2021, bowiem były to tzw. lata pandemiczne, kiedy to przez wiele miesięcy urzędy gmin i starostwa powiatowe działały w ograniczonym zakresie, co przekładało się tym samym na mniejsze zużycie energii elektrycznej w tym czasie.
W podobny sposób uregulowano kwestię ograniczenia zużycia energii elektrycznej przez cały 2023 rok. Zgodnie z art. 37 ust. 3 ustawy, kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 1-2a, 6-9 i 11-13 u.f.p. (czyli dokładnie tych samych jednostek, co powyżej), od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. podejmują działania w celu realizacji obowiązkowego celu zmniejszenia całkowitego zużycia energii elektrycznej w zajmowanych budynkach lub częściach budynków oraz przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy w danym okresie, w wymiarze określonym w ust. 4. Przywołany ust. 4, analogicznie jak ust. 2, o którym była mowa wcześniej, określa wzór matematyczny, zgodnie z którym należy wyliczyć wysokość zmniejszenia zużycia energii elektrycznej. W przypadku 2023 r. wielkość ograniczenia zużycia energii elektrycznej wyliczana będzie w oparciu o zużycie tej energii w bieżącym 2022 roku. Nie sposób przy tym nie zauważyć, że zużycie, w stosunku do którego mają zostać poczynione „oszczędności”, zawierać będzie również „oszczędność” z grudnia 2022 r.

JAK WYLICZYĆ WIELKOŚĆ „OSZCZĘDNOŚCI”?

Jak już powyżej wskazano, w przypadku ograniczenia zużycia energii w grudniu 2022 r. podstawą, od jakiej należy wyliczyć to ograniczenie, jest średnioroczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018-2019 podzielone przez 12. W taki sposób uzyskujemy uśrednioną wartość miesięczną, która stanowić będzie podstawę do wyliczenia zużycia we wskazanym okresie. Ustawodawca cel do osiągnięcia określił następującym wzorem matematycznym:

wzorySAS62022

gdzie ZEE oznacza średnioroczne zużycie energii elektrycznej w latach 2018-2019 (innymi słowy – suma zużycia w roku 2018 i roku 2019 podzielona przez 2).


W zbliżony sposób do powyższego następować będzie wyliczenie koniecznego do osiągnięcia minimum w zakresie ograniczenia zużycia energii elektrycznej w roku 2023. W tym przypadku podstawą, od jakiej należy wyliczyć ograniczenie zużycia energii, jest zużycie energii elektrycznej w bieżącym 2022 r. Obrazuje to następujący wzór matematyczny zawarty w art. 37 ust. 4 ustawy:

 

wzory1SAS62022

gdzie ZZE22 oznacza zużycie energii elektrycznej w 2022 r.

 

WYŁĄCZENIA

Ustawodawca zdecydował się również na wprowadzenie kilku wyłączeń dotyczących sytuacji, w których zużycie prądu nie będzie uwzględniane w zakresie „oszczędności”, jaką mają osiągnąć gminy i powiaty. I tak, zgodnie z art. 37 ust. 5 ustawy, do całkowitego zużycia energii elektrycznej, o którym mowa w ww. art. 37 ust. 1 i 3 ustawy, nie wlicza się zużycia:
w budynkach wykorzystywanych na potrzeby obronności państwa;
przez urządzenia techniczne i instalacje zapewniające ciągłość działania infrastruktury informatycznej jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy;
obiektów stanowiących infrastrukturę krytyczną ujętą w wykazie, o którym mowa w art. 5b ust. 7 pkt 1 ustawy z 26.04.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 261 ze zm.), zlokalizowaną na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Z punktu widzenia omawianej problematyki odnoszącej się do gmin i powiatów na szczególną uwagę zasługuje ww. pkt 2. W praktyce okazać się może jednak, że wyłączenie z całkowitego zużycia energii elektrycznej tego zużycia, które przypisane jest do wskazanych w tym punkcie urządzeń technicznych i instalacji, jest nie tylko utrudnione, co wręcz niewykonalne.

RAPORTOWANIE

Gminy i powiaty zobligowane do osiągnięcia określonego zmniejszenia zużycia energii elektrycznej zobligowane będą do przedłożenia swojego wyniku Prezesowi URE w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy obowiązek (patrz: art. 37 ust. 5 ustawy). Tym samym, gminy i powiaty zobowiązane będą do złożenia dwóch raportów – pierwszego dotyczącego grudnia 2022 r. do 31 marca 2023 r. i drugiego dotyczącego całego 2023 r. do 31 marca 2024 r. Wzór formularza ma zostać udostępniony przez Prezesa URE w BIP URE i jego kształt ma zapewnić sprawność procesu weryfikacji wykonania ww. obowiązku.

JAKIE GROŻĄ SANKCJE ZA NIEPRZESTRZEGANIE OBOWIĄZKU?

Jeśli ustawodawca wprowadza określone obowiązki, to nie powinno dziwić, że wprowadza również sankcje za ich niezrealizowanie. Sankcja ma być wymierzana za nieosiągnięcie celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej zarówno w grudniu 2022 r. (patrz: art. 38 ust. 1 pkt 3 ustawy), jak i w całym 2023 r. (patrz: art. 38 ust. 1 pkt 4 ustawy). Ową sankcją ma być kara pieniężna wymierzana w drodze decyzji administracyjnej przez Prezesa URE (patrz: art. 38 ust. 2 ustawy). Jej wysokość nie może być natomiast wyższa niż 20 tysięcy zł (patrz: art. 38 ust. 4 ustawy). Jednocześnie postanowiono, że do ww. kar pieniężnych odpowiednio stosowane będą przepisy art. 56 ust. 4 i 6-7a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm.).

PODSUMOWANIE

Niewątpliwie aktualnie panująca sytuacja na rynku energii wymusza konieczność podejmowania dotychczas niespotykanych działań. Tym samym za słuszny należy uznać cel, jaki przyświecał ustawodawcy przy wprowadzaniu rozwiązań przedstawionych w niniejszym artykule. Można mieć jednak wątpliwości, czy rzeczywiście akurat takie rozwiązania są najwłaściwsze, zwłaszcza biorąc pod uwagę dość niewygórowaną maksymalną wysokość kary pieniężnej, jaka grozi samorządom za niezrealizowanie obowiązku ograniczenia zużycia energii elektrycznej, czy to w grudniu 2022 r. czy też w całym 2023 r.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski
i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

AKTUALNOŚCI / PRZEGLĄD LEGISLACYJNY - SAS 6/2022

PROMOCYJNE CENY ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Od 4 listopada 2022 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych, mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. z dnia 3 listopada 2022 r., poz. 2243).

Ustawa przewiduje, że maksymalna cena energii elektrycznej w 2023 r. nie będzie mogła przekroczyć:

  • 693 zł/MWh – w przypadku gospodarstw domowych;
  • 785 zł/MWh – w przypadku jednostek samorządu terytorialnego oraz małych i średnich przedsiębiorstw.


 

SPRZEDAŻ PRĄDU BEZ OBLIGA GIEŁDOWEGO

Od 6 grudnia 2022 r. obowiązuje ustawa z dnia 29 września 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2022 r. poz. 2370).

Nowelizacja przewiduje modyfikację obowiązku sprzedaży przez przedsiębiorstwa energetyczne wytworzonej energii elektrycznej – przez jego podniesienie z 30 do 100 %, co ma na celu poprawę przejrzystości na rynku, ograniczenie ewentualnych wzrostów cen energii elektrycznej na rynku hurtowym, niewynikających z czynników fundamentalnych, a wpływających na koszt jej wytworzenia czy pozyskania z sąsiadujących systemów. Jednocześnie prognozuje się zmniejszenie ryzyka istotnych wahań cen, dzięki poprawie płynności i transparentności na Towarowej Giełdzie Energii i ograniczeniu możliwości wpływania na cenę przez uczestników posiadających silną pozycję rynkową. Rozwiązanie to w perspektywie długoterminowej poprawi pozycję odbiorców na krajowym rynku energii elektrycznej.

 


 

SCALANIE I WYMIANA GRUNTÓW

Od 8 grudnia 2022 r. obowiązuje ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z potwierdzaniem aktualności nowego oznaczenia oraz nowego stanu prawnego gruntów wydzielonych w wyniku scalenia gruntów (Dz.U. z dnia 23 listopada 2022 r., poz. 2417).

Ustawa dotyczy uregulowania stanu prawnego niektórych nieruchomości objętych postępowaniem scaleniowym, wszczętym na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów na wniosek właścicieli gospodarstw rolnych lub właścicieli gruntów danej wsi, w stosunku do których postępowanie scaleniowe nie zostało zakończone i nie toczą się postępowania cywilne lub administracyjne, mające na celu zakończenie postępowania scaleniowego albo przywrócenie stanu sprzed sporządzenia projektu scalenia gruntów, lub dla których istnieją przeszkody uniemożliwiające odtworzenie stanu sprzed sporządzenia projektu scalenia gruntów.

 


 

WYDŁUŻENIE KADENCJI ORGANÓW JST

Od 9 grudnia 2022 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 29 września 2022 r. o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z dnia 24 listopada 2022 r., poz. 2418).

Zgodnie z ustawą kadencja:

  • rad gmin, rad powiatów oraz sejmików województw,
  • rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy,
  • wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

– która upływa w 2023 r., ulega przedłużeniu do dnia 30 kwietnia 2024 r.

Wydłużenie kadencji organów JST jest konieczne – w ocenie ustawodawcy – ze względu na zbieg terminów wyborów samorządowych oraz do Sejmu i Senatu. Wydłużenie kadencji JST problem kolizji tych wyborów likwiduje. Powoduje natomiast kolizję z wyborami do Parlamentu Europejskiego, które – zgodnie z kalendarzem) odbędą się na wiosnę 2024 r. 

SPIS TREŚCI

Za co mandat od gminnego strażnika

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

25 listopada 2022 r. do uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

Potrzeba nowelizacji rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1350) podyktowana jest zmianami w niżej wymienionych aktach prawnych:

  • ustawie z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń,
  • ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
  • ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz centralnej ewidencji emisyjności budynków. 

SPIS TREŚCI

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

24 listopada 2024 r. do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw.

Projektowane w tej nowelizacji zmiany mają poprawić funkcjonowanie systemu przeciwdziałania takiej przemocy na szczeblu centralnym oraz samorządowym. Definicja przemocy domowej zostanie rozszerzona o przemoc ekonomiczną. Nowym rodzajem przemocy będzie także opis zachowań, które mogą wzbudzić poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia – podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość (tzw. cyberprzemoc). Przepisy ustawy obejmą nowe kategorie osób: byłych partnerów, którzy nie zamieszkują razem oraz dzieci, będące świadkami przemocy domowej. Ustanowiony zostanie standard podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej. Doprecyzowane zostaną przepisy dotyczące kwalifikacji osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla osób doznających przemocy domowej. Wprowadzone zostaną zmiany dotyczące pracy zespołów interdyscyplinarnych i dotychczasowych grup roboczych, które funkcjonują w gminach. 

SPIS TREŚCI

Edukacja

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

24 listopada 2022 r. do uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych oraz opiniowania (m.in. przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz Komisję Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych) skierowany został projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawowych warunków niezbędnych do realizacji przez szkoły i nauczycieli zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz programów nauczania.

Projektowane rozporządzenie przewiduje:

  • wyposażenie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, prowadzących kształcenie w formie dziennej, w sprzęt komputerowy, w tym komputery stacjonarne, laptopy i tablety, umożliwiający wykorzystanie technologii cyfrowych przy realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (§ 1 pkt 1 projektu rozporządzenia);
  • dodanie do rozporządzenia załącznika określającego minimalne wymagania dla sprzętu komputerowego. 

SPIS TREŚCI

Centralny Rejestr Wyborców

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

21 listopada 2022 r. wpłynął do Sejmu rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Projekt dotyczy m.in. wprowadzenia rozwiązań pozwalających na utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców (CRW), który ma stać się częścią Systemu Rejestrów Państwowych. W CRW mają być przetwarzane dane, które służą sporządzaniu spisu wyborców i osób uprawnionych do brania udziału w referendum oraz ustalaniu liczby wyborców. 

SPIS TREŚCI

Elektrownie wiatrowe

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

21 listopada do laski marszałkowskiej wpłynął poselski (Polska 2050) projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Celem projektu jest likwidacja barier rozwoju lądowych elektrowni wiatrowych, wynikających z tzw. reguły „10H”, czyli uzależnienia lokowania wiatraków od dziesięciokrotności ich wysokości. Proponuje się, by miejsce budowy turbin wiatrowych uzależnić od mocy hałasu, jaki emitują. Projekt pozostawi możliwość lokalizowania elektrowni wiatrowych jedynie w trybie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania. Czytaj więcej ...

Obligatoryjne rady seniorów

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

18 listopada 2022 r. do opiniowania organizacjom samorządowym przekazany został poselski (PiS) projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa.

Projekt dotyczy wprowadzenia przepisów, zgodnie z którymi rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli w zależności od liczby mieszkańców gminy, z wnioskiem wystąpi określona liczba osób powyżej 60. roku życia. W gminie do 20 000 mieszkańców – co najmniej 50 lub w gminie powyżej 20 000 mieszkańców – co najmniej 100 mieszkańców tej gminy. Analogiczne rozwiązanie wnioskodawcy projektu proponują w stosunku do nowo powstałych rad seniorów na poziomie powiatowym i wojewódzkim. 

SPIS TREŚCI

Opłata uzdrowiskowa

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY - SAS 6/2022

7 listopada 2022 r. do zaopiniowania przez organizacje samorządowe skierowany został komisyjny (Komisja ds. Petycji) projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Projekt nowelizacji przewiduje dodanie do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przepisów zwalniających z opłaty uzdrowiskowej osoby korzystające czasowo z lecznictwa uzdrowiskowego na terenie gminy swojego zamieszkania, mieszkające jednak poza obszarem, któremu nadano status uzdrowiska.

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI SAS 6 / 2022

AKTUALNOŚCI / PROJEKTY

Opłata uzdrowiskowa
Obligatoryjne rady seniorów
Elektrownie wiatrowe
Centralny Rejestr Wyborców
Edukacja
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Za co mandat od gminnego strażnika

PRZEGLĄD LEGISLACYJNY

ANALIZY I KOMENTARZE

Obowiązek zmniejszenia zużycia energii elektrycznej przez gminy i powiaty
Kolejna nowelizacja upraszczająca procedury administracyjne
Status gminy uzdrowiskowej oraz zagadnienie dochodów z tym związanych
Charakter przedmiotowy służebności przesyłu

RYNEK ENERGII

Jak zapewnić węgiel dla mieszkańców gmin?

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU

Czy możliwy jest wybór współmałżonka dyrektora szkoły publicznej do zarządu gminnej spółki?
Czy rada gminy powinna podjąć uchwałę o kontynuowaniu trybu zdalnego jej obrad – sesji?
Instytucja ponaglenia – kolejna nowelizacja KPA 

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Obowiązek prawny wójta udostępnienia informacji publicznej o realizacji przyłącza wodociągowego
Służebność gruntowa jako warunek konieczny lokalizowania przyłącza wodociągowego
Stwierdzenie nieważności uchwały a wadliwość decyzji wydanej na jej podstawie
Zakres dowodu w postępowaniach nadzwyczajnych

FINANSE SAMORZĄDU

Dochodzenie przez gminę zwrotu dotacji od nowego podmiotu prowadzącego przedszkole niepubliczne
Nowe zasady zwrotu kosztów dowożenia uczniów niepełnosprawnych

PRAWO PRACY

Dla nabycia prawa do wcześniejszej nagrody jubileuszowej
pracownika samorządowego musi zaistnieć związek przyczynowy

Wybór kandydata na wolne stanowisko urzędnicze powinien wynikać
z uzasadnienia, którego sporządzenie jest obligatoryjne

Awans zawodowy nauczycieli w świetle ostatnich zmian Karty Nauczyciela
Zatrudnienie obywatela Ukrainy na stanowisku pomoc nauczyciela

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Zmiana przepisów Prawa zamówień publicznych istotna dla samorządu terytorialnego 
Zasada uzupełniania przedmiotowych środków dowodowych
Nie każde wskazanie nazwy własnej wymaga dopuszczenia równoważności
Rekomendacje Prokuratorii Generalnej w zakresie zmiany umowy
Brak możliwości wykonania zamówienia może uzasadniać unieważnienie przetargu

 

BIULETYN SAMORZĄDOWCA - SAS 6 / 2022

ANALIZY SAMORZĄDOWE

Planowane zmiany w systemie finansowania JST dotyczące PIT i CIT
Obowiązek wójta, burmistrza, prezydenta miasta rozpatrzenia
wniosku i wydania zaświadczenia dot. dodatku węglowego
Ceny energii elektrycznej dla JST
Centralizacja rejestrów wyborczych
Regulacje dotyczące pracy zdalnej i prawa do kontroli pracowników
Udostępnienie radnemu informacji publicznej przetworzonej
Jak pozyskać tani kapitał inwestycyjny z emisji obligacji przychodowych?

SĄDY O SAMORZĄDACH

Czy wójt, burmistrz, prezydent miasta może zaskarżyć uchwałę w sprawiereferendum odwoławczego?
Kryteria prawidłowo przeprowadzonej kontroli w sprawie absolutorium dla zarządu powiatu

WYDARZENIA SAMORZĄDOWE

Ważne tematy na Konwencie wójtów, burmistrzów i prezydentów w Sandomierzu

 

ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW - SAS 6 / 2022

ORZECZNICTWO SN I SĄDÓW POWSZECHNYCH

Gmina, która nie wypłaciła całej dotacji oświatowej,
ponosi wyłącznie odpowiedzialność odszkodowawczą za czyn niedozwolony

ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH

Nie każda podpisana z gminą umowa oznacza działalność gospodarczą
Wydana przez wójta decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie
pobranego świadczenia jest podstawą żądania jego zwrotu

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODÓW

Rada gminy (powiatu, sejmik województwa) nie może
określić kwotowo wysokości opłat dodatkowych w transporcie zbiorowym
Rada gminy musi kompleksowo uregulować kwestie opłat za zajęcie pasa drogowego
Do każdego zaliczenia drogi do kategorii dróg gminnych rada miasta musi podjąć odrębną uchwał
Informacja o dokładnym koszcie pomocy społecznej od gminy powinna wynikać z uchwały

ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH

Tryb udzielania dotacji stowarzyszeniom ogrodowym powinien być precyzyjnie określony w uchwale
Rada miejska nie może uchwalić pożyczki, jeśli w budżecie
nie określono limitów zobowiązań z tytułu kredytów

Rada gminy nie może regulować kwestii umowy na udzielenie
dotacji na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków
 
Odpowiedzialność karna za fałszywe oświadczenia we wniosku dotacyjnym 

 

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa