Rejestr umów – kolejna zmiana terminu
obowiązkowego prowadzenia i jawności
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE / SAS 6 / 2023
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych w rejestrze umów zamieszcza się informacje o uzupełnieniu lub zmianie umowy, rozwiązaniu za zgodą stron umowy, jak również informacje o odstąpieniu od umowy, jej wypowiedzeniu lub wygaśnięciu. Obowiązek jawności rejestru umów miał wejść w życie z dniem 1 grudnia 2024 r. (pierwotnie wyznaczony termin był na 1 lipca 2022 roku).
Jednym z przejawów jawności i przejrzystości finansów publicznych jest udostępnianie umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. W ustawie o finansach publicznych szczególnie podkreślono konieczność zapewnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych.
Przez spełnianie zasady jawności należy rozumieć, zarówno swobodny dostęp wszystkich zainteresowanych obywateli i instytucji do danych sektora publicznego, jak również możliwość poznania i zrozumienia procesów zachodzących w obszarze finansów publicznych. Z kolei przejrzystość stanowi swoistą gwarancję, że przekazywane informacje są zrozumiałe i kompletne (patrz: raport Najwyższej Izby Kontroli nt. jawności finansów publicznych).
Cel ten może realizować obowiązek publikacji rejestrów umów, zawartych przez jednostkę sektora finansów publicznych. W rozumieniu ustawy o finansach publicznych rejestr umów jest instytucją zapewniającą jawność finansów publicznych.
W dotychczasowym stanie prawnym udostępnianie rejestrów umów odbywa się na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2020 r. poz. 2176) – najczęściej w trybie udostępnienia na wniosek. W celu zwiększenia jawności rejestrów umów oraz usystematyzowania zasad ich udostępniania, wprowadzono w ustawie o finansach publicznych obowiązek publikacji rejestru umów. Zgodnie z art. 34a ust. 6 ustawy o finansach publicznych rejestr umów obejmuje:
- numer umowy – o ile taki nadano;
- datę i miejsce zawarcia umowy;
- okres obowiązywania umowy;
- oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron;
- określenie przedmiotu umowy;
- wartość przedmiotu umowy;
- informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy.
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych w rejestrze umów zamieszcza się informacje o uzupełnieniu lub zmianie umowy, rozwiązaniu za zgodą stron umowy, jak również informacje o odstąpieniu od umowy, jej wypowiedzeniu lub wygaśnięciu. Obowiązek jawności rejestru umów miał wejść w życie z dniem 1 grudnia 2024 r. (pierwotnie wyznaczony termin – 1 lipca 2022 roku).
Sejm zdecydował o przesunięciu terminu obowiązkowego prowadzenia i jawności rejestru umów.
W ustawie z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. z 2023 r. poz. 1723) wprowadzono między innymi zmianę w ustawie z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, które dotyczą wydłużenia terminu wejścia w życie zmian wprowadzanych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, polegających na udostępnianiu umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych (w ramach realizacji zasady jawności gospodarowania środkami publicznymi). Przepisy te miały wejść w życie 1 stycznia 2024 r., natomiast w wyniku ustawy z 16 sierpnia 2023 r. wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.
Przedłużenie aż do 1 stycznia 2026 roku terminu wejścia w życie przepisów w zakresie rejestru umów ma pozwolić dostosować systemy informatyczne do ilości danych, jakie będą podlegały wprowadzeniu w związku z przyjętą kwotą 500,00 zł, od której powstaje obowiązek rejestrowania umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych.
Marek Okniński
