Rada miasta nie może skrócić ustawowego terminu, w którym kontrolowany ma obowiązek przedstawić dokumentację
ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH - SAS 5 / 2023
Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2023 r., nr 20/1115/2023
Modyfikacja lub uzupełnianie zapisów ustawy w sposób, który prowadzi do zmiany określonych w ustawie uprawnień osób upoważnionych do przeprowadzenia kontroli lub obowiązków podmiotów kontrolowanych, nie znajduje podstaw prawnych. Rada gminy nie może skrócić do 7 dni terminu ustawowego wynoszącego 14 dni, w którym kontrolowany ma obowiązek przedstawić żądaną przez kontrolującego dokumentację.
Tak wynika z uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu, stwierdzającej nieważność części postanowień uchwały rady miasta z dnia 20 lipca 2023 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla publicznych i niepublicznych podmiotów oświatowych, prowadzonych przez inny niż jednostka samorządu terytorialnego organ oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystania.
W § 5 ust. 1 uchwały rada miasta postanowiła, że: „Organowi dotującemu przysługuje prawo kontroli prawidłowości pobrania oraz prawidłowości wykorzystania dotacji, przez podmioty oświatowe, o których mowa w § 1.”, a następnie w ust. 5 § 5 określiła zakres tej kontroli, stanowiąc, iż: „Kontroli, o której mowa w ust. 1 podlega:
- prawidłowość pobrania dotacji w zakresie zgodności ze stanem faktycznym liczby uczniów wykazywanych w informacjach, o którym mowa w § 3 ust. 1 uchwały, na podstawie dokumentacji stanowiącej podstawę sporządzania tych informacji;
- prawidłowość wykorzystania dotacji przyznanej szkole, przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego w zakresie, o którym mowa w art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych;
- zgodność złożonego rocznego wykorzystania dotacji, o którym mowa w § 4 ust. 1 uchwały, z dokumentacją organizacyjną, finansową i dokumentacją przebiegu nauczania szkoły, przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego”.
Kolegium Izby wskazuje, że przepis art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych nie przyznaje organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego kompetencji do regulowania zakresu kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji. Ustawodawca w tym przepisie w sposób wyraźny ograniczył upoważnienie dla prawodawcy miejscowego do ustalania jedynie trybu przeprowadzania kontroli, a nie jej zakresu. Ponadto regulacje dotyczące kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji zawarte zostały w art. 36 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.
Kolegium Izby stwierdziło również, że w § 5 ust. 7 badanej uchwały rada miasta, ustalając tryb kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji, określiła, że: „W przypadku nieposiadania dokumentów objętych kontrolą, organ prowadzący zobowiązany jest dostarczyć i udostępnić je kontrolującym, w terminie i miejscu uzgodnionym z kontrolującym – nie później jednak niż w terminie 7 dni od otrzymania pisemnego wezwania o okazanie dokumentów podlegających kontroli”.
Kolegium RIO w Poznaniu przypomniało, że organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, na mocy art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, przyznana została kompetencja do ustalania trybu kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji oświatowych. Natomiast kwestie dotyczące kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji, w tym uprawnienia osób przeprowadzających kontrole oraz obowiązki podmiotów kontrolowanych, określone zostały przez ustawodawcę w art. 36 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.
Zgodnie z art. 36 ust. 2 tej ustawy: osoby upoważnione do przeprowadzenia kontroli mają prawo wstępu do przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek oraz wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej, finansowej i dokumentacji przebiegu nauczania w związku z przekazaną dotacją, a w przypadku szkół, o których mowa w art. 26 ust. 2 – także do wglądu do list obecności, o których mowa w art. 26 ust. 3, oraz ich weryfikacji. Z kolei stosownie do ust. 3 art. 36 ustawy: przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego, szkoła i placówka udostępnia dokumentację, o której mowa w ust. 2, oraz listy obecności, o których mowa w art. 26 ust. 3, w terminie 14 dni od dnia zwrócenia się przez osobę upoważnioną do przeprowadzenia kontroli o udostępnienie tej dokumentacji.
Dlatego w ocenie Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu określenie w § 5 ust. 7 uchwały wymogu dostarczenia i udostępnienia kontrolującym dokumentów „w terminie i miejscu uzgodnionym z kontrolującym – nie później jednak niż w terminie 7 dni od otrzymania pisemnego wezwania o okazanie dokumentów podlegających kontroli” jest sprzeczne z art. 36 ust. 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, zgodnie z którym podmiot kontrolowany udostępnia dokumentację, o której mowa w ust. 2 oraz listy obecności, o których mowa w art. 26 ust. 3, „w terminie 14 dni od dnia zwrócenia się przez osobę upoważnioną do przeprowadzenia kontroli o udostępnienie tej dokumentacji”.
Zdaniem Kolegium Izby modyfikacja lub uzupełnianie zapisów ustawy w sposób, który prowadzi do zmiany określonych w ustawie uprawnień osób upoważnionych do przeprowadzenia kontroli lub obowiązków podmiotów kontrolowanych, nie znajduje podstaw prawnych.
