Index_SAS11/2014

ZOBACZ PEŁNY SPIS TREŚCI ATUALNEGO NUMERU

Nawiązanie stosunku pracy z nowym wójtem

TEMAT MIESIĄCA - SAS 11/2014

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1c ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) wójt jest zatrudniany w urzędzie gminy na podstawie wyboru. Stosownie zaś do art. 73 § 1 Kodeksu pracy (dalej: k.p.) nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika.

Konstrukcja art. 73 § 1 k.p. wskazuje, że stosunek pracy ulega nawiązaniu wyłącznie w sytuacji, gdy funkcja, na którą dokonywany jest wybór określonej osoby wymaga wykonywania pracy zawodowej ze wszystkimi elementami stosunku pracy (tj. z wymiarem czasu pracy, wynagrodzeniem i innymi świadczeniami pracowniczymi). Nie każdy wybór wiąże się z koniecznością podjęcia pracy zawodowej. Typowym przykładem jest wybór na radnego gminy, powiatu i województwa, z którym nie nawiązuje się stosunku pracy. Co więcej, radnego obowiązuje ustawowy zakaz świadczenia jakiejkolwiek pracy na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w której uzyskał mandat (także na podstawie umowy cywilnoprawnej) oraz prowadzenia działalności gospodarczej z udziałem mienia samorządowego. 
Stosunek pracy ulega natomiast nawiązaniu w przypadku: wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty i wicestarosty, marszałka województwa i jego zastępcy (a pozostałych członków zarządu powiatu i województwa, o ile statut tak stanowi), przewodniczącego zarządu związku jednostek samorządu terytorialnego i pozostałych członków zarządu (wyłącznie jeżeli statut związku tak stanowi). 
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1997 r. sygn. akt I PKN 113/97 (publ. OSNAP 1998, nr 4, poz. 123), w którym stwierdzono, że niedopuszczalne jest zatrudnienie na podstawie wyboru pracownika, który nie został wymieniony w powołanym przepisie. 
Zatem wybór jako forma nawiązania stosunku pracy powinna znaleźć swoje umocowanie w odpowiednim przepisie, przy czym należy zauważyć, że ustawa w stosunkowo szerokim zakresie odsyła w tym względzie do przepisów rangi statutowej. W rezultacie odpowiedź na pytanie, czy przewodniczący zarządu związku j.s.t. jest pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru uzależniona jest od postanowień statutu związku. W przepisach statutowych można zatem wprost wskazać, że przewodniczącemu związku przysługują uprawnienia kierownika zakładu pracy i zwierzchnika służbowego pracowników związku oraz inne wynikające z wykonywanej pracy zawodowej na stanowisku kierowniczym z odpowiednim odesłaniem do przepisów ustawy oraz k.p.
Jedynym pracownikiem samorządowym zatrudnianym na podstawie bezpośredniego, powszechnego wyboru w oparciu o zasady prawa wyborczego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).

KODEKS WYBORCZY

Konstytucja RP w art. 169 ust. 2 stanowi, że wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. W zakresie zasad i trybu zgłaszania kandydatów, przeprowadzenia oraz warunków ważności wyborów do organów stanowiących, a także trybu wyborów i odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego Konstytucja odsyła do ustawy. Zasady wyboru na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) reguluje obecnie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (dalej: k.w.). Zgodnie z art. 473 § 1 k.w. za wybranego na wójta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał określonej w § 1 liczby ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie (art. 473 § 2). W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku gdy więcej niż dwóch kandydatów otrzyma liczbę głosów uprawniającą do udziału w ponownym głosowaniu, o dopuszczeniu kandydata do wyborów w ponownym głosowaniu rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę głosów, a jeżeli liczba tych obwodów byłaby równa – rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych (art. 473 § 3 k.w.). Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze albo umrze, w ponownym głosowaniu bierze udział jeden kandydat, a za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę głosów, za wybranego uważa się tego kandydata, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat. Jeżeli liczby obwodów, o których mowa w zdaniu poprzednim, byłyby równe, o wyborze wójta rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia obaj kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych (art. 473 § 7 k.w.). Stosownie do treści art. 490 k.w. gminna komisja wyborcza wydaje wybranemu wójtowi zaświadczenie o wyborze na wójta. Wzór zaświadczenia określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Jak już wskazano wyżej podstawą zatrudnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest wybór. Pomimo znacznych różnic wybór jest najbardziej zbliżony do umowy zawartej na czas określony, gdyż z góry można określić jak długo trwa mandat pracownika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 sierpnia 1995 r. sygn. akt III Aur 271/95). W przypadku wójta (burmistrza, prezydenta miasta) czas trwania jego stosunku pracy należałoby więc powiązać z okresem jego kadencji, która trwa 4 lata, począwszy od rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy (art. 26 ust. 2 u.s.g.). Takie określenie czasu trwania stosunku pracy wójta nie jest jednak ścisłe. Jak bowiem wynika z art. 29a ust. 1 .u.s.g. objęcie przez wójta obowiązków (tj. rozpoczęcie wykonywania pracy na tym stanowisku) następuje z chwilą złożenia wobec rady gminy ślubowania, a zakończenie tego stosunku trwa, po upływie kadencji do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta (art. 29 ust. 1 u.s.g.). 
Na tle tych przepisów pojawia się pytanie: kiedy po akcie wyboru przyznającemu wójtowi mandat, nawiązuje się stosunek pracy? Treść art. 73 § 1 k.p. wskazuje, że akt wyboru powierza określonej osobie stanowisko oraz prowadzi do powstania stosunku pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy. Obowiązek ten w stosunku do wójta nie budzi żadnych wątpliwości. Został on bowiem zaliczony do pracowników samorządowych, czyli swej funkcji nie wykonuje honorowo (społecznie). Można pokusić się o przyjęcie interpretacji rozróżniającej dwie kwestie: nawiązanie stosunku pracy i przystąpienie do wykonywania obowiązków. Skoro bowiem ustawa łączy stanowisko wójta z wykonywaniem pracy zawodowej, to już sam akt wyboru potwierdzony ostatecznie przez właściwy organ wyborczy stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, natomiast bez znaczenia pozostaje moment objęcia obowiązków, który uzależniony jest od wcześniejszego złożenia ślubowania. Za takim poglądem przemawia zawodowy (a nie społeczny) charakter stanowiska wójta. Jakkolwiek akt ślubowania jest niezwykle istotny z punktu widzenia funkcjonowania organu wykonawczego gminy i powinien nastąpić niezwłocznie, to jednak z różnych obiektywnych przyczyn moment jego złożenia może być różny. 
Powstaje jednak inne pytanie, a mianowicie: czy nawiązanie stosunku pracy z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) ma charakter jednostronny? Odpowiedź musi być negatywna. Przeciwnego stanowiska nie można obronić zwłaszcza w kontekście przepisów prawa pracy. Wyrażona w art. 11 k.p. ogólna zasada swobodnego nawiązania stosunku pracy uzależnia jego powstanie, bez względu na podstawę prawną tego stosunku (umowa, mianowanie, powołanie czy właśnie wybór), od zgodnego oświadczenia woli obu stron – pracodawcy i pracownika. Zatem dopiero zgoda wójta na objęcie tego stanowiska umożliwia nawiązanie z nim stosunku pracy. Nie oznacza to wszakże konieczności zawarcia z nowo wybranym wójtem umowy o pracę. Wystarczy zgodne oświadczenie woli stron, wyrażone ze strony społeczności gminnej w akcie głosowania na konkretną osobę, a ze strony wójta w akcie ślubowania przed radą gminy. Odmowa złożenia ślubowania skutkuje wygaśnięciem mandatu, a w konsekwencji brakiem możliwości nawiązania stosunku pracy. 
Przewodniczący nie dokonuje żadnego aktu nawiązania tego stosunku np. w postaci podpisania dokumentu wyboru. Jedynym dokumentem może być przedstawienie do wiadomości i akceptacji wójta warunków pracy i płacy, które nota bene osoba kandydująca na wójta powinna doskonale znać z lektury obowiązujących przepisów prawa. Przewodniczący rady gminy powinien, jako organizujący pracę rady zwołać sesję, na której zostanie złożone ślubowanie wójta.
Zgodnie z art. 73 § 3 k.p. stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się z wygaśnięciem mandatu.

Paweł Groński

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013, poz. 594 ze zm.)
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458 ze zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
– Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 112 ze zm.)

Czy na świadectwie pracy dla wójta konieczna jest pieczątka?

PRAWO PRACY - SAS 11/2014

PYTANIE SEKRETARZA GMINY

Świadectwo pracy dla wójta powinno zostać wystawione z datą stanowiącą dzień złożenia ślubowania przez wójta, jeżeli świadectwo pracy ma podpisać przewodniczący rady nowej kadencji, to jest niemożliwe, żeby ten przewodniczący, który w ten dzień sam zostanie wybrany do pełnienia swojej funkcji, posiadał odpowiednią pieczątkę. W związku z tym czy na świadectwie pracy zamiast imiennej pieczątki można umieścić nadruk zawierający następujące informacje: przewodniczący rady gminy, imię i nazwisko tej osoby i oczywiście podpis umieszczony na tym nadruku? Czy będzie to prawidłowe i uznawane np. przez PIP?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA

Przede wszystkim podkreślić trzeba, że posługiwanie się pieczęcią ma charakter wyłącznie techniczny i ułatwiający zidentyfikowanie osoby składającej podpis pod dokumentem. Najważniejsze jest natomiast to, by podpis złożyła osoba pełniąca określoną funkcję i posiadająca określone kompetencje.

Dopuszczalne będzie posłużenie się przez przewodniczącego nadrukiem opisanym przez pytającego lub po prostu złożenie podpisu przez przewodniczącego rady gminy bez odbicia jakiejkolwiek pieczęci lub nadruku. Możliwe jest też złożenie przez przewodniczącego rady gminy własnoręcznego podpisu wraz
z jego odręczną adnotacją o tym w jakim charakterze składa podpis pod świadectwem pracy.

Michał Pęczkowski

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1202)
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

SPIS TREŚCI

Czy czynności wobec ustępującego wójta dokonuje nowy przewodniczący rady?

PRAWO PRACY - SAS 11/2014

PYTANIE SEKRETARZA GMINY

Skoro świadectwo pracy dla wójta podpisuje przewodniczący rady kolejnej kadencji, to czy pismo dla wójta dotyczące wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, jeżeli taki wystąpi, i pismo przyznające odprawę wójtowi, którego stosunek pracy został rozwiązany w związku z upływem kadencji, powinien podpisać także przewodniczący rady kolejnej kadencji? Czy te pisma powinny być w związku z tym opatrzone taką samą datą jak świadectwo pracy?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA

Pismo dotyczące wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i ewentualnej odprawy podpisuje przewodniczący rady gminy kolejnej kadencji. Ustawodawca nie wymaga bezwzględnie, by wypłata tych świadczeń następowała zawsze przed wydaniem pracownikowi świadectwa pracy i nie można przyjąć, że pisma informujące wójta o przyznaniu mu tych świadczeń powinny być opatrzone datą wcześniejszą lub tą samą, kiedy wydano mu świadectwo pracy.

Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym (zwanej dalej u.s.g.) kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Okres pełnienia funkcji wójta w zasadzie pokrywa się więc z kadencją rady, trwa cztery lata (art. 16 u.s.g.). Naturalną konsekwencją powyższego jego fakt, że czynności związane z rozwiązaniem stosunku pracy wójta ze względu na upływ jego kadencji wykonywać będzie przewodniczący rady gminy kolejnej kadencji. Nie inaczej będzie w przypadku złożenia pism dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i ewentualnej odprawy z tym zastrzeżeniem, że w omawianym przypadku odprawa nie będzie przysługiwać wójtowi z uwagi na wybranie go na to stanowisko na kolejną kadencję (art. 40 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych).
Ustawodawca nie zawarł wyraźnych wskazań dotyczących chronologii tych pism w stosunku do daty wydania wójtowi świadectwa pracy. Wydanie pracownikowi świadectwa pracy nie jest uwarunkowane uprzednim rozliczeniem się z nim z tytułu przysługujących mu roszczeń o odprawę lub ekwiwalent za niewykorzystany urlop, choć niewątpliwie dane zawarte w świadectwie mogą prowadzić do wniosku, że pracownikowi przysługują określone roszczenia związane z zakończeniem stosunku pracy. Roszczenie o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i o odprawę powstaje z dniem rozwiązania stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 marca 2001 r., sygn. akt I PKN 336/00, Lex nr 53538). Z tego względu wypłata świadczeń
z powyższych tytułów powinna nastąpić niezwłocznie po upływie kadencji wójta. Jednocześnie ustawodawca nie wymaga bezwzględnie, by wypłata tych świadczeń następowała zawsze przed wydaniem pracownikowi świadectwa pracy i nie można przyjąć, że pisma informujące wójta o przyznaniu mu tych świadczeń powinny być opatrzone datą wcześniejszą lub tą samą, kiedy wydano mu świadectwo pracy.

Michał Pęczkowski

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1202)
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

SPIS TREŚCI

Odprawa dla odchodzących samorządowców

PRAWO PRACY - SAS 11/2014

Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) wójtom (burmistrzom, prezydentom miasta), staroście, wicestaroście, członkom zarządu powiatu oraz marszałkom, wicemarszałkom i członkom zarządu województwa, których stosunek pracy został rozwiązany w związku z upływem kadencji, przysługuje odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia obliczonego według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

Wspomniany przepis reguluje uprawnienie do uzyskania odpowiednich środków na życie w formie odprawy dla tych pracowników samorządowych, których zatrudnienie na podstawie wyboru ma charakter kadencyjny. Odprawa przysługuje wyłącznie tym wójtom (burmistrzom, prezydentom miasta), staroście, wicestaroście, członkom zarządu powiatu oraz marszałkom, wicemarszałkom i członkom zarządu województwa, których stosunek pracy został rozwiązany w związku z upływem kadencji i którzy nie zostali ponownie zatrudnieni w najbliższej kadencji na podstawie stosunku pracy z wyboru w tym samym urzędzie. W konsekwencji przysługuje osobom wybranym w dalszej kadencji niż bezpośrednio następującej po zakończonej, jak również osobom zatrudnionym na podstawie wyboru na najbliższą kadencje organów samorządu terytorialnego ale w innym urzędzie (innej jednostce samorządu terytorialnego). Odprawa stanowi równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia i jest obliczana według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Ustawa wyłączyła w odniesieniu do ww. osób zastosowanie art. 75 k.p., zgodnie z którym pracownikowi, który nie pozostawał w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym, przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Należy przy tym zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze regulacja zawarta w ustawie o pracownikach samorządowych jest znacznie korzystniejsza od ogólnego przepisu zawartego w Kodeksie pracy. Po drugie pracownicy samorządowi, którzy pozostawali na urlopie bezpłatnym u dotychczasowego pracodawcy w związku z wyborem na określoną funkcję np. wójta zachowują zarówno prawo do odprawy, jak i roszczenie o przyjęcie do pracy u pracodawcy, który zatrudniał go w chwili wyboru, na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio zajmowanym, jeżeli zgłosi swój powrót w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru, stosownie do treści art. 74 k.p.

Paweł Groński

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458 ze zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

SPIS TREŚCI

Praca zastępcy wójta po wyborach

PRAWO PRACY - SAS 11/2014

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest pracownikiem samorządowym zatrudnianym na podstawie powołania w urzędzie gminy, którego kierownikiem – stosownie do treści art. 33 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) – jest wójt gminy.

Z faktem powołania zastępcy na czas kadencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) łączy się problem jego odwołania w sytuacji wygaśnięcia mandatu wójta oraz wraz z upływem kadencji, na którą wójt (burmistrz, prezydent miasta) został wybrany. Pojawiło się pytanie, czy zastępca wójta jest zatrudniany zgodnie z ww. zasadą wyrażoną w art. 68 § 1 k.p. na czas nieokreślony, czy też wyłącznie na okres kadencji wójta. W praktyce przyjęło się, że zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta) zatrudniany jest co do zasady na okres kadencji swego przełożonego, jednakże ta powszechna praktyka nie rozstrzyga o regule prawnej.
Pierwsze ze stanowisk prezentowanych na powyższy temat zakłada, że zastępca odchodzi ze stanowiska razem ze swoim przełożonym w sytuacji wygaśnięcia mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w trakcie kadencji (mówi o tym expressis verbis art. 28e u.s.g.) oraz podobnie jak jego przełożony po upływie kadencji pełni swe obowiązki do czasu objęcia obowiązków przez nowo powołanego zastępcę. Jego stosunek pracy wygasa z mocy prawa wraz z upływem kadencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) (Por. W. Kisiel, Komentarz do art. 26a ustawy o samorządzie gminnym, www.lexpolonica.pl). Stanowisko takie wynika z silnego powiązania wójta i jego zastępcy (zastępców) oraz z faktu, iż powołanie zastępcy wójta następuje na określony czas (czas pełnienia kadencji). W takim przypadku – jak czytamy w uzasadnieniu wyroku z 18 maja 2000 r. Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – „Nawiązanie stosunku pracy na podstawie aktu powołania, i to na czas określony, ma ten skutek, że obejmuje okres objęty powołaniem. Jeżeli pracownik po okresie powołania nadal wykonuje faktycznie obowiązki dotychczasowe, to fakt ten pozostaje bez znaczenia prawnego. Stosunek pracy ustał bowiem z upływem okresu powołania i nie może być przedłużony przez jakiekolwiek czynności faktyczne (per facta concludentia) (sygn. akt III APa 21/2000, publ. Prawo Pracy 3/2002 s. 37).
W świetle obowiązujących przepisów można i należy przedstawić jednak odmienny pogląd.
Przepisy ustawy o samorządzie gminnym przewidują dwie szczególne sytuacje, w następstwie których zastępca wójta (burmistrza prezydenta miasta) przestaje wykonywać powierzone obowiązki. Pierwsza, określona w art. 28a u.s.g. mówiąca, iż wraz z wygaśnięciem mandatu wójta w trakcie kadencji następuje odwołanie jego zastępcy (zastępców), oraz druga, o której mowa w art. 29 ust. 2 u.s.g., mówiąca iż po upływie kadencji wójta zastępca pełni swoje obowiązki do czasu objęcia obowiązków przez nowo powołanego zastępcę. Przepisy te nie przesądzają, że wraz z upływem kadencji odwołanie zastępcy następuje z mocy prawa. Aktu tego dokonuje dopiero nowo wybrany wójt, który zresztą może pozostawić na stanowisku dotychczasowego zastępcę. Takie stanowisko przedstawiano również w pismach niektórych organów centralnych (pismo Departamentu Administracji Publicznej MSWiA z 26 października 2006 r., Nr DAP/026-220/06 niepubl.).

Funkcja zastępcy wójta – w przeciwieństwie do jego przełożonego zatrudnianego na podstawie wyboru – nie ma charakteru kadencyjnego.

Czym innym jest także akt odwołania zastępcy, który może nastąpić w trakcie kadencji z woli osoby pełniącej funkcję organu wykonawczego albo z powodu wygaśnięcia jego mandatu, a czym innym wykonywanie przez zastępcę jego obowiązków do czasu objęcia funkcji przez nowo powołanego zastępcę wójta. Ustawodawca mówi wprost o pełnieniu obowiązków po upływie kadencji wójta i nie określa kiedy ma nastąpić powołanie nowego zastępcy. Dlatego należałoby się opowiedzieć za stanowiskiem, zgodnie z którym to od woli wójta wybranego na nową kadencję zależy, czy dotychczasowy zastępca będzie nadal pełnił swoją funkcję, czy też zostanie odwołany. Warto w tym miejscu wskazać, że często na kolejną kadencję na stanowisko wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wybierana jest ta sama osoba. Trudno w takim przypadku oczekiwać od wójta, aby dokonywał formalnego odwołania i powołania tego samego zastępcy. Ponadto nie istnieją żadne przeszkody natury prawnej, ani praktycznej, aby pozytywnie oceniany zastępca mógł nadal pełnić swoją funkcję współpracując z nowym przełożonym, wobec którego lojalnie będzie wykonywał swoje zadania pracownicze. Za kontynuacją pracy zastępców wójta, jako profesjonalnych specjalistów powinien także przemawiać fakt, że w nowej ustawie punkt ciężkości w zakresie pracowników wspierających wójta w sensie politycznym został przesunięty w stronę zupełnie nowych stanowisk tj. asystentów i doradców. Wreszcie argumentem przemawiającym za przedmiotową interpretacją jest jednoznaczne rozstrzygnięcie przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 sierpnia 2008 r., że przepis art. 29 ust. 2 u.s.g. nie jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 68 § 11 k.p. i nie może być traktowany jako podstawa do nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania na czas określony (sygn. akt I PK 29/08, publ. Lex nr 500208). W uzasadnieniu wyroku SN zawarł obszerne rozważania dotyczące wzajemnych relacji art. 29 ust. 2 u.s.g. do regulacji zawartych w Kodeksie pracy, stwierdzając, że przepis ten jest umiejscowiony w rozdziale 3 u.s.g. poświęconym “Władzom gminy” i nie odnosi się w ogóle do stosunków pracy. W ocenie Sądu jest to zatem przepis o charakterze ustrojowym, regulującym kwestie związane z wykonywaniem obowiązków przez osoby działające z upoważnienia organu gminy, a jego sens sprowadza się do zapewnienia nieprzerwanego pełnienia funkcji w administracji samorządowej, a z drugiej strony zapobiegania dublowaniu tych funkcji.
Rada gminy nie ma żadnego wpływu na obsadę stanowiska zastępcy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i nie ma kompetencji do jego odwołania. Może jedynie uruchamiając procedurę odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) ze stanowiska w drodze referendum doprowadzić do sytuacji, w której mieszkańcy decydując się na odwołanie organu wykonawczego spowodują jednocześnie odejście jego zastępców (art. 28e u.s.g.).

Paweł Groński

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.)
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458 ze zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

SPIS TREŚCI

Nawiązanie stosunku pracy z nowym wójtem

TEMAT MIESIĄCA - SAS 11/2014

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1c ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) wójt jest zatrudniany w urzędzie gminy na podstawie wyboru. Stosownie zaś do art. 73 § 1 Kodeksu pracy (dalej: k.p.) nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika.

Konstrukcja art. 73 § 1 k.p. wskazuje, że stosunek pracy ulega nawiązaniu wyłącznie w sytuacji, gdy funkcja, na którą dokonywany jest wybór określonej osoby wymaga wykonywania pracy zawodowej ze wszystkimi elementami stosunku pracy (tj. z wymiarem czasu pracy, wynagrodzeniem i innymi świadczeniami pracowniczymi). Nie każdy wybór wiąże się z koniecznością podjęcia pracy zawodowej. Typowym przykładem jest wybór na radnego gminy, powiatu i województwa, z którym nie nawiązuje się stosunku pracy. Co więcej, radnego obowiązuje ustawowy zakaz świadczenia jakiejkolwiek pracy na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w której uzyskał mandat (także na podstawie umowy cywilnoprawnej) oraz prowadzenia działalności gospodarczej z udziałem mienia samorządowego.
Stosunek pracy ulega natomiast nawiązaniu w przypadku: wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty i wicestarosty, marszałka województwa i jego zastępcy (a pozostałych członków zarządu powiatu i województwa, o ile statut tak stanowi), przewodniczącego zarządu związku jednostek samorządu terytorialnego i pozostałych członków zarządu (wyłącznie jeżeli statut związku tak stanowi).
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1997 r. sygn. akt I PKN 113/97 (publ. OSNAP 1998, nr 4, poz. 123), w którym stwierdzono, że niedopuszczalne jest zatrudnienie na podstawie wyboru pracownika, który nie został wymieniony w powołanym przepisie.
Zatem wybór jako forma nawiązania stosunku pracy powinna znaleźć swoje umocowanie w odpowiednim przepisie, przy czym należy zauważyć, że ustawa w stosunkowo szerokim zakresie odsyła w tym względzie do przepisów rangi statutowej. W rezultacie odpowiedź na pytanie, czy przewodniczący zarządu związku j.s.t. jest pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru uzależniona jest od postanowień statutu związku. W przepisach statutowych można zatem wprost wskazać, że przewodniczącemu związku przysługują uprawnienia kierownika zakładu pracy i zwierzchnika służbowego pracowników związku oraz inne wynikające z wykonywanej pracy zawodowej na stanowisku kierowniczym z odpowiednim odesłaniem do przepisów ustawy oraz k.p.
Jedynym pracownikiem samorządowym zatrudnianym na podstawie bezpośredniego, powszechnego wyboru w oparciu o zasady prawa wyborczego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).

KODEKS WYBORCZY

Konstytucja RP w art. 169 ust. 2 stanowi, że wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. W zakresie zasad i trybu zgłaszania kandydatów, przeprowadzenia oraz warunków ważności wyborów do organów stanowiących, a także trybu wyborów i odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego Konstytucja odsyła do ustawy. Zasady wyboru na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) reguluje obecnie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (dalej: k.w.). Zgodnie z art. 473 § 1 k.w. za wybranego na wójta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał określonej w § 1 liczby ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie (art. 473 § 2). W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku gdy więcej niż dwóch kandydatów otrzyma liczbę głosów uprawniającą do udziału w ponownym głosowaniu, o dopuszczeniu kandydata do wyborów w ponownym głosowaniu rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę głosów, a jeżeli liczba tych obwodów byłaby równa – rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych (art. 473 § 3 k.w.). Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze albo umrze, w ponownym głosowaniu bierze udział jeden kandydat, a za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę głosów, za wybranego uważa się tego kandydata, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat. Jeżeli liczby obwodów, o których mowa w zdaniu poprzednim, byłyby równe, o wyborze wójta rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia obaj kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych (art. 473 § 7 k.w.). Stosownie do treści art. 490 k.w. gminna komisja wyborcza wydaje wybranemu wójtowi zaświadczenie o wyborze na wójta. Wzór zaświadczenia określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Jak już wskazano wyżej podstawą zatrudnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest wybór. Pomimo znacznych różnic wybór jest najbardziej zbliżony do umowy zawartej na czas określony, gdyż z góry można określić jak długo trwa mandat pracownika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 sierpnia 1995 r. sygn. akt III Aur 271/95). W przypadku wójta (burmistrza, prezydenta miasta) czas trwania jego stosunku pracy należałoby więc powiązać z okresem jego kadencji, która trwa 4 lata, począwszy od rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy (art. 26 ust. 2 u.s.g.). Takie określenie czasu trwania stosunku pracy wójta nie jest jednak ścisłe. Jak bowiem wynika z art. 29a ust. 1 .u.s.g. objęcie przez wójta obowiązków (tj. rozpoczęcie wykonywania pracy na tym stanowisku) następuje z chwilą złożenia wobec rady gminy ślubowania, a zakończenie tego stosunku trwa, po upływie kadencji do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta (art. 29 ust. 1 u.s.g.).
Na tle tych przepisów pojawia się pytanie: kiedy po akcie wyboru przyznającemu wójtowi mandat, nawiązuje się stosunek pracy? Treść art. 73 § 1 k.p. wskazuje, że akt wyboru powierza określonej osobie stanowisko oraz prowadzi do powstania stosunku pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy. Obowiązek ten w stosunku do wójta nie budzi żadnych wątpliwości. Został on bowiem zaliczony do pracowników samorządowych, czyli swej funkcji nie wykonuje honorowo (społecznie). Można pokusić się o przyjęcie interpretacji rozróżniającej dwie kwestie: nawiązanie stosunku pracy i przystąpienie do wykonywania obowiązków. Skoro bowiem ustawa łączy stanowisko wójta z wykonywaniem pracy zawodowej, to już sam akt wyboru potwierdzony ostatecznie przez właściwy organ wyborczy stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, natomiast bez znaczenia pozostaje moment objęcia obowiązków, który uzależniony jest od wcześniejszego złożenia ślubowania. Za takim poglądem przemawia zawodowy (a nie społeczny) charakter stanowiska wójta. Jakkolwiek akt ślubowania jest niezwykle istotny z punktu widzenia funkcjonowania organu wykonawczego gminy i powinien nastąpić niezwłocznie, to jednak z różnych obiektywnych przyczyn moment jego złożenia może być różny.
Powstaje jednak inne pytanie, a mianowicie: czy nawiązanie stosunku pracy z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) ma charakter jednostronny? Odpowiedź musi być negatywna. Przeciwnego stanowiska nie można obronić zwłaszcza w kontekście przepisów prawa pracy. Wyrażona w art. 11 k.p. ogólna zasada swobodnego nawiązania stosunku pracy uzależnia jego powstanie, bez względu na podstawę prawną tego stosunku (umowa, mianowanie, powołanie czy właśnie wybór), od zgodnego oświadczenia woli obu stron – pracodawcy i pracownika. Zatem dopiero zgoda wójta na objęcie tego stanowiska umożliwia nawiązanie z nim stosunku pracy. Nie oznacza to wszakże konieczności zawarcia z nowo wybranym wójtem umowy o pracę. Wystarczy zgodne oświadczenie woli stron, wyrażone ze strony społeczności gminnej w akcie głosowania na konkretną osobę, a ze strony wójta w akcie ślubowania przed radą gminy. Odmowa złożenia ślubowania skutkuje wygaśnięciem mandatu, a w konsekwencji brakiem możliwości nawiązania stosunku pracy.
Przewodniczący nie dokonuje żadnego aktu nawiązania tego stosunku np. w postaci podpisania dokumentu wyboru. Jedynym dokumentem może być przedstawienie do wiadomości i akceptacji wójta warunków pracy i płacy, które nota bene osoba kandydująca na wójta powinna doskonale znać z lektury obowiązujących przepisów prawa. Przewodniczący rady gminy powinien, jako organizujący pracę rady zwołać sesję, na której zostanie złożone ślubowanie wójta.
Zgodnie z art. 73 § 3 k.p. stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się z wygaśnięciem mandatu.

Paweł Groński

PODSTAWA PRAWNA
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013, poz. 594 ze zm.)
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458 ze zm.)
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
– Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 112 ze zm.)

SPIS TREŚCI

Rola samorządu w rozwoju lokalnym

AKTUALNOŚCI - Z SAMORZĄDU - SAS 11/2014

Procesy rozwoju lokalnego są zdeterminowane przede wszystkim przez samorząd terytorialny, który jest ich inicjatorem. Władze lokalne są kluczowymi aktorami decyzyjnymi w zakresie polityki rozwoju danej społeczności. Ich aktywność przyczynia się do wzrostu jakości życia miejscowego społeczeństwa. Poprzez realizację zarówno zadań własnych, jak i zleconych władze samorządowe decydują, w jakim zakresie będą realizowane poszczególne sfery życia człowieka: społeczna i ekonomiczna oraz czy ten rozwój będzie harmonijny i zrównoważony. To właśnie lokalni liderzy pobudzają impulsy rozwoju danego obszaru i jego mieszkańców. Tak dzieje się w gminie Kurzętnik, w której od czterech lat pełnię funkcję wójta. Rozwój lokalny polega tu na uaktywnieniu postaw prorozwojowych, jego wieloaspektowość wpływa na społeczne i gospodarcze dziedziny życia mieszkańców. Integrujemy i koordynujemy podejmowane przez nas działania tak, aby wykorzystać wszystkie atuty lokalnych zasobów. Dzięki wybudzaniu aktywności, wpływamy zarówno na gospodarczy, jak i społeczny rozwój naszej gminy.

JEDNYM Z KOMPONENTÓW ROZWOJU LOKALNEGO JEST PROGRES GOSPODARCZY

Na terenie gminy Kurzętnik w 2013 r. przeprowadzono badania, których jestem współautorem. Ich celem było przede wszystkim wskazanie barier i możliwości rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej oraz jej wpływu na rozwój lokalny. Nieocenione znaczenie we wspieraniu rozwoju przedsiębiorczości przypisać należy władzom lokalnym, od których zależy stworzenie klimatu przyjaznego przedsiębiorcom, zarówno tym już istniejącym, jak i  zabieganie o potencjalnych inwestorów, by chcieli tworzyć i rozwijać swoje firmy na terenie naszej gminy. Beneficjentami badań byli przedsiębiorcy, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą w branży usługowej, handlowej i produkcyjnej. Na  terenie gminy Kurzętnik zarejestrowanych jest 346 podmiotów gospodarczych. Badania miały charakter dynamiczny, bowiem zawarte w kwestionariuszu ankiety pytania dały możliwość analizy i interpretacji zjawisk zarówno w okresie poprzedzającym badanie, jak i przewidywanie na podstawie oczekiwań i ocen respondentów. Główne motywy, jakie kierowały osobami zakładającymi własną działalność gospodarczą to: wewnętrzna potrzeba pracy na własny rachunek, zainteresowania oraz zwiększanie dochodów, których uzyskanie mogłoby przyczynić się do poprawy sytuacji materialnej rodziny. Beneficjenci wskazywali także bariery, które utrudniają inicjatywę przedsiębiorczą. Znaczna barierą okazały się także wysokie koszty zatrudnienia pracowników, duża konkurencja i trudności ze zbytem oraz obowiązujące przepisy prawne. Jako jedno z utrudnień w podejmowaniu działalności gospodarczej wskazywano też na niedostateczną pomoc ze strony władz lokalnych. Badania prowadzone były także wśród kobiet – przedsiębiorczyń. Założenie przez nie własnej działalności gospodarczej staje się jedną z szans na realizowanie się w sferze zawodowej. Indywidualna przedsiębiorczość oprócz coraz większego znaczenia w sferze zatrudnienia, stymuluje też rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw, przyczyniając się tym samym do rozwoju całej gospodarki. Kobiety zakładając działalność na własny rachunek są motywowane dążeniem do samodzielności, potrzebą niezależności finansowej, chęcią udowodnienia własnej wartości. Jestem przekonany, że polityka lokalna prowadzona przez władze lokalne w zakresie przedsiębiorczości powinna zmierzać w kierunku budowania i wzmacniania potencjału inwestycyjnego regionu oraz mobilizowania mieszkańców do efektywnego wykorzystywania wszystkich miejscowych zasobów.
Uważam, że potencjał twórczy, kreatywność działania człowieka jest jedną z najlepszych inwestycji, której gratyfikacja widoczna jest w podejmowanych przedsięwzięciach. Dlatego też edukujemy już najmłodszych pod potrzeby lokalnego rynku pracy, wprowadzamy dodatkowe zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, rachunkowości, elementów przedsiębiorczości. Premiujemy młodzież wyjazdami do Parku Naukowo-Technologicznego w Olsztynie. Utworzyliśmy Ochotniczy Hufiec Pracy, który aktywizuje zawodowo młodych ludzi o minimalnym wykształceniu oraz współpracuje z lokalnymi przedsiębiorcami i ośrodkami pomocy społecznej. Jesteśmy partnerami wielopłaszczyznowego dialogu w zakresie ekonomicznego, gospodarczego i społecznego rozwoju obszarów wiejskich dla kilku szkół wyższych, m.in.: Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wspólnie, poprzez szereg badań naukowych szukamy odpowiedzi na pytania dotyczące roli samorządu w stymulowaniu rozwoju gospodarczego i wspieraniu przedsiębiorczości.
Prymatem w działaniach gminy jest ścisła współpraca z przedsiębiorcami. Gmina Kurzętnik to lider w tej dziedzinie, pionier w pozyskiwaniu przedsiębiorców i ich wspieraniu. Gmina świetnie rozwija się gospodarczo, mamy 385 podmiotów gospodarczych. W momencie objęcia przeze mnie stanowiska zarejestrowanych było 323. Nastąpił zatem wzrost o prawie 20%. A to dopiero początek wzrostu ilości firm, ponieważ proces kojarzenia inwestorów trwa trzy, cztery lata, dlatego pokłosie tych działań będziemy zbierać w kolejnych latach. Duża w tym zasługa Specjalnej Strefy Ekonomicznej, którą udało się utworzyć na terenie Parku Przemysłowego Nielbark. Postawiliśmy na stymulowanie rozwoju gospodarczego. Zachęciliśmy przedsiębiorców do inwestowania u nas. Unia Europejska preferuje obszary wiejskie w lokowaniu inwestycji. Uważam, że rolą samorządowców jest tworzenie takich instrumentów stymulujących rozwój gospodarczy oraz ożywianie potencjału inwestycyjnego gminy, tworząc optymalne warunki dla potencjalnych inwestorów. Dużą podpowiedzią w tej materii stały się badania prowadzone wspólnie z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim na obszarze gminy i województwa. Wsłuchiwałem się jednocześnie w głosy przedsiębiorców. Wciąż uczę się swojej roli bycia samorządowcem przyjaznym środowisku biznesowemu permanentnie prowadząc konstruktywny dialog na rzecz tworzenia nowych, atrakcyjnych miejsc pracy. Jedne z ważniejszych czynników stymulujących rozwój lokalny to: infrastruktura, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach zabudowy, jakość obsługi w urzędzie, dobry klimat inwestycyjny. Zespół wsparcia inwestycyjnego, zespół pozyskiwania inwestorów, opieka inwestycyjna i poinwestycyjna są równie ważnymi determinantami w lokowaniu inwestycji. Uzyskaliśmy też jako najmniejsza gmina w Polsce wsparcie prawie 10-milionowe na infrastrukturę z Ministerstwa Gospodarki. Dla potencjalnych inwestorów ważne są drogi, sieć kanalizacji sanitarnej, wodociągowej, sieć teleinformatyczna, energetyczna, itp. Mamy obecnie 7,5 hektara, a wkrótce dodamy nowe tereny do strefy. Zastrzykiem dla biznesu okazało się też wprowadzenie 2-letniej ulgi podatkowej dla przedsiębiorców na podstawie ustawy o pomocy de minimis, podjęliśmy uchwałę zwalniającą firmy z opłat i podatków lokalnych nawet na 10 lat w przypadku zatrudnienia powyżej 50 pracowników. Dla mnie największym dobrem są mieszkańcy, a dla nich największą wartość stanowi praca. Trzeba pomóc ludziom zdobyć tę pracę. Uważam, że dla przyszłych władz samorządowych ogromnym wyzwaniem będzie aktywizacja osób bezrobotnych tak, aby każdy nie tylko mógł, ale i chciał pracować. Jednym z komponentów dialogu gospodarczego są także inicjowane przez nas konferencje i warsztaty dla przedsiębiorców: „Samorząd lokalny, a przedsiębiorcy – potencjał współzależności”, „Jak pozyskiwać dotacje na działalność gospodarczą”, „Efektywne wykorzystanie energii oraz zastosowania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich, a rozwój gospodarczy”, „Akademia Rynku Pracy, forum dialogu: samorząd – przedsiębiorcy”. Uczestniczyliśmy w licznych konferencjach, seminariach, wyjazdach studyjnych i targach, m.in.: w Targach China Expo Poland w Warszawie, w największych na świecie Targach Kantońskich w Chinach, wyjeździe studyjnym do Szwecji, Forum Gospodarczym Rynków Bałtyckich i Wschodnich, Targach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego oraz Forum Gospodarcze Społeczna Odpowiedzialność Biznesu. Dzięki tym wyjazdom poznajemy dobre praktyki, pozyskujemy potencjalnych inwestorów oraz prowadzimy dobrą promocję gospodarczą gminy.
Gmina Kurzętnik – jak wiele innych – doświadczyła dobrodziejstwa unijnego. Dobrze wykorzystaliśmy naszą szansę na skok cywilizacyjny do Unii Europejskiej, o czym świadczy dynamiczny rozwój gminy. Staliśmy się aktywnymi uczestnikami przemian społeczno-gospodarczych zarówno w dziedzinie infrastrukturalnej, jak i w obszarze kapitału ludzkiego. Wszystkie te działania wpływają na podwyższenie standardu życia mieszkańców naszej gminy. Dzięki innowacyjnemu zarządzaniu jesteśmy w czołówce najlepszych samorządów w kraju, świadczą o tym liczne rankingi prowadzone przez niezależne instytucje zewnętrzne. Weryfikacji podlegała między innymi ilość pozyskiwanych środków unijnych. W jubileuszowym, dziesiątym rankingu samorządów prowadzonym na łamach „Rzeczypospolitej” gmina Kurzętnik zajęła 15 miejsce w kraju. W ostatniej dekadzie zainwestowaliśmy 56 mln, z czego w czterech latach mojej kadencji 35 mln, co stanowi aż 62,5% kwoty z całej dekady. Ta liczba świadczy o znacznym przyspieszeniu w rozwoju i aktywnym pozyskiwaniu środków. Nasza gmina zajęła też wysokie – V miejsce w ogólnopolskim konkursie dla gmin „Gmina z misją” organizowanym w ramach kampanii informacyjno-edukacyjnej na temat przeciwdziałania występowaniu zjawiska niskiej emisji. Uzyskaliśmy tez tytuł „Eko-Lidera. Jednym z priorytetowych kierunków rozwoju gminy jest infrastruktura, która w  bezpośredni sposób wpływa na jakość życia lokalnego społeczeństwa. Rozpoczęliśmy wiele inwestycji. W Parku Przemysłowym w Nielbarku powstała Specjalna Strefa Ekonomiczna, tereny uzbrajane są w niezbędną infrastrukturę techniczną: sieć wodociągową, kanalizację sanitarną, deszczową, sieć szerokopasmowego internetu, drogi dojazdowe z odpowiednią podbudową oraz ścieżki pieszo-rowerowe z nowoczesnym oświetleniem ledowym „z ochroną ciemnego nieba”. Przebudowaliśmy i wybudowaliśmy drogi oraz chodniki o łącznej długości 25 kilometrów. Mając na uwadze zasoby środowiska naturalnego, wybudowaliśmy kanalizację sanitarną, instalację wodociągową, doprowadzając wodę do większości gospodarstw zlokalizowanych w gminie. Jako jeden z nielicznych samorządów w kraju wprowadziliśmy innowacyjny program dofinansowania budowy przydomowych oczyszczalni ścieków (dopłacając kwotę tysiąca złotych) szczególnie w zabudowie rozproszonej. Do tej pory z tego programu skorzystało już ponad 150 właścicieli posesji. Dzięki między innymi naszym staraniom udało się doprowadzić gaz ziemny do Kurzętnika, który niebawem będzie rozprowadzany do ostatecznych odbiorców. Zmodernizowaliśmy świetlice wiejskie na obszarze wszystkich 19 sołectw gminy. Inwestujemy w energooszczędne oświetlenie uliczne. Dokonaliśmy termomodernizacji budynków szkół wraz z modernizacją ogrzewania centralnego na niskoemisyjne, uzyskując wysoki, prawie 60% efekt ekonomiczny i ponad 50% efekt ekologiczny. Rozbudowaliśmy szkołę, gminne centrum kultury. Zadbaliśmy o infrastrukturę sportową i rekreacyjną: budowa boisk wiejskich, pełnowymiarowej hali sportowej, 2 kompleksów boisk „Orlik”, siłowni na świeżym powietrzu typu Outdoor Fitness. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom unijnym zainwestowaliśmy w rozwój społeczeństwa informacyjnego i poprawiliśmy komunikację globalną, budując Internet szerokopasmowy z minimalną prędkością 30 Mb/s a nawet do 1 Gb/s w Kurzętniku i Nielbarku dla prawie 800 odbiorców. To w zasadzie już dziś standard, jednak jeszcze dla wielu gmin wiejskich pozostaje w sferze marzeń.

HOŁDUJĘ SŁOWOM HERODOTA: „CAŁE NASZE ŻYCIE TO DZIAŁANIA I PASJE”

Dwa priorytetowe przedsięwzięcia uważam za szczególny sukces mojej pracy, moich współpracowników i współmieszkańców. Znacznym osiągnięciem jest utworzenie na terenie gminy Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Jej rozwój przyczyni się z pewnością do polepszenia potencjału inwestycyjnego i gospodarczego gminy. Jest też szansą na pozyskanie inwestorów, stymulowaniem i wsparciem lokalnej, rodzimej przedsiębiorczości. Drugą inicjatywą, która wpisuje się w rozwój pasji i aktywności fizycznej zgodnie z założeniami lokalnego programu „Zdrowa Gmina” jest utworzenie unikatowego miejsca na mapie Polski, a mianowicie budowa kompleksu rekreacyjnego „Kurza Góra”. Będzie to przyjazne centrum aktywności sportowych zarówno dla doświadczonych, jak i dla początkujących narciarzy oraz snowboardzistów. Na terenie obiektu zostały również przewidziane funkcje sprzyjające uprawianiu sportów letnich. Obiekt będzie przeznaczony dla całych rodzin. Wydzielone
w nim strefy rekreacyjne oraz trasy zjazdowe sprawią, że każdy miłośnik sportu znajdzie na terenie obiektu odpowiednią przestrzeń dostosowaną do jego potrzeb i umiejętności. Oprócz nowoczesnych i w pełni komfortowych tras narciarsko-snowboardowych,
które w sezonie letnim będą mogły również pełnić rolę tras rowerowych na Kurzej Górze powstanie snowpark, a w kolejnych etapach projektu również obiekt restauracyjny oraz zaplecze noclegowe. Kurza Góra będzie multidyscyplinarnym centrum rozrywki nawiązującym swoją stylistyką i klimatem do alpejskich kurortów, które można będzie nazywać „Zakopanem Północy”. Uważam, że „wszystko jest możliwe! – Wczorajsze marzenia to dzisiejsza rzeczywistość”.

WOJCIECH DERESZEWSKI
Wójt Gminy Kurzętnik - Wójt Roku 2013

SPIS TREŚCI

Lokalny PIT

AKTUALNOŚCI - ANALIZY - SAS 11/2014

W skali ogólnopolskiej należny podatek od osób fizycznych za rok 2012 wyniósł blisko 66 mld zł. To niemal czterokrotnie więcej niż dochody samorządów z podatków majątkowych: od nieruchomości, rolnego i leśnego. PIT ma zatem największy potencjał do usamorządowienia polskiego systemu podatkowego.

ISTOTA ZMIANY

Należy zastąpić udziały jednostek samorządu terytorialnego (JST) w PIT poprzez wydzielenie lokalnego PIT w ramach tego podatku, co oznacza nowelizację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, aktów powiązanych oraz ustawy o dochodach JST. Lokalny PIT powinien być dochodem gmin i powiatów, bowiem to jednostki tych szczebli głównie realizują zadania usługowe na rzecz mieszkańców przede wszystkim w takich sferach, jak oświata oraz pomoc społeczna. Chodzi zatem o to, aby mieszkańcy widzieli związek pomiędzy daniną publiczną a swoją korzyścią jako odbiorców usług publicznych.

Zamiast dotychczasowych udziałów samorządowych w PIT (30,8 mld zł w 2012 r.) powinien zostać wyodrębniony lokalny PIT o stawce liniowej. Co do zasady, byłby dochodem samorządów lokalnych zgodnie z miejscem zamieszkania podatników. Ponieważ to wspólnoty realizują bieżące usługi na rzecz mieszkańców, powinny one czerpać środki z opodatkowania także dochodów z pracy, rent i emerytur, świadczeń społecznych oraz indywidualnej działalności gospodarczej. Przy obecnym systemie podatkowym lokalny PIT powinien objąć dochody opodatkowane według stawki:

• 18%, a więc I przedziału 2-stopniowej skali podatkowej;
• 19% od dochodów uzyskiwanych z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

LOKALNY PIT JAKO PIERWSZY PRZEDZIAŁ SKALI PODATKOWEJ

W obrębie 2-stopniowej skali podatkowej I przedział podatkowy powinien stać się lokalnym PIT, a II przedział (32%) będzie przypisany tylko budżetowi państwa. Podatek należny tylko w I przedziale dotyczy blisko 98% podatników i wynosi 37 mld zł (por. zestawienie 1) – dużo więcej niż całe udziały w PIT. Każdy podatnik PIT powinien w pierwszym rzędzie finansować swój samorząd, a dochody najzamożniejszych trafiłyby do budżetu państwa (aktualny II przedział). Jeżeli podatnik płaci PIT tylko w I przedziale, odliczenia skutkują w całości dla dochodu samorządowego. Jeżeli jego dochód objęty jest podatkiem w II przedziale, w pierwszej kolejności odlicza ulgi od państwowej części PIT.
Ważną funkcją rozwiązania będzie prawo regulowania przez organ stanowiący jego stawki lokalnego PIT w niewielkim zakresie przewidzianym w ustawie (dolny i górny limit). Biorąc pod uwagę obecny średni podatek od osób fizycznych w pierwszym przedziale (1581 zł), nie należy obawiać się, że władztwo podatkowe spowoduje dumping podatkowy w samorządach. Indywidualne ulgi w PIT udzielane przez naczelnika urzędu skarbowego będą wymagały zgody przewodniczącego organu wykonawczego JST, który posiada większą wiedzę o sytuacji podatnika niż US. Regulowanie stawki i zgoda przewodniczącego na indywidualną ulgę będą jedynymi instrumentami władztwa podatkowego samorządów. Aby zapewnić bardziej równomierny i sprawiedliwy z punktu widzenia systemowego rozkład dochodów z tytułu lokalnego PIT, próg dochodowy lokalnego PIT powinien zostać ustalony od możliwie najniższej wysokości do kwoty określonej odgórnie, np. 40 tys. zł. Przy takiej konstrukcji dochód opodatkowany państwowym PIT mógłby rozpoczynać się powyżej tej kwoty.
Równocześnie odpowiednio zmodyfikowany powinien zostać system wyrównawczy, aby nie pozbawiał samorządów wpływów wynikających z zastosowania wyższej niż minimalna stawki lokalnego PIT. By autonomia w zakresie stawek podatku nie stała się fikcją, musi prawidłowo działać zasada adekwatności finansowej wyrażona w Konstytucji, podczas gdy obecnie za pewną częścią nowych zadań JST lub zmianami zadań istniejących nie idą wystarczające środki. Inaczej organy stanowiące zmuszone będą podwyższać stawkę podatku z powodu niedostatecznego finansowania zadań, a nie ze swojej winy.

 Ministerstwo Finansów przekazywałoby w równych ratach miesięcznych swoją prognozę dochodów z lokalnego PIT dla każdej JST. W kolejnym roku po rozliczeniu podatników PIT, następowałoby ustalenie faktycznie należnych dochodów wraz z odpowiednim uregulowaniem pomiędzy państwem a samorządami.

Zaproponowane rozwiązanie, przypisujące samorządom I przedział w PIT, pochodzi z modelu szwedzkiego, w którym rozwój samorządności lokalnej jest jednym z wzorcowych w praktyce.

LOKALNY PIT W RAMACH STAWKI LINIOWEJ 19%

Nieco bardziej złożona jest kwestia wbudowania lokalnego PIT do stawki liniowej 19%, w ramach której rozlicza się w Polsce 0,4 mln podatników, a należny od nich podatek wynosi 13,8 mld zł (por. zestawienie 2). Wydzielając z niej lokalny PIT, należałoby równocześnie przyjąć zasadę, że łączny potencjalny dochód samorządu nie może przekroczyć kwoty maksymalnego potencjalnego podatku, jaki samorząd może otrzymać od podatnika z I przedziału – obecnie ok. 14,8 tys. zł. Taka formuła gwarantowałaby, że mali przedsiębiorcy wnoszą do funkcjonowania wspólnoty zbliżony wkład, co pozostali podatnicy lokalnego PIT. By rozwiązanie było sprawiedliwe, w danym samorządzie zmiana stawki podatku musiałaby rodzić te same potencjalne skutki finansowe dla podatnika rozliczającego się według obecnej stawki 19% i 2-stopniowej skali podatkowej. Większe albo mniejsze obciążenie podatkowe powinno oznaczać odpowiednią zmianę łącznej stawki 19%, jak również waloryzację aktualnej kwoty 14,8 tys. zł.

W pozostałym zakresie rekomendacje są wspólne z zawartymi w części dotyczącej lokalnego PIT jako I przedziału skali podatkowej.

EFEKTY ZMIANY

Wprowadzenie lokalnego PIT – uwidocznionego w deklaracjach podatkowych – zwiększy zainteresowanie sprawami lokalnymi, ale również społeczną kontrolę wykorzystywania środków publicznych. Każdy podatnik PIT powinien w pierwszej kolejności łożyć na swój samorząd. Stawka lokalnego PIT będzie powiązana z poziomem świadczonych usług lub jakością zarządzania w samorządzie. Można również założyć, że nastąpi wzrost ogólnej akceptacji dla PIT, gdyż pieniądze obywateli będą miały czytelne, lokalne ukierunkowanie. Samorządy zostaną zachęcone do podnoszenia stopy zatrudnienia na swoim terenie. Potencjał dochodowy lokalnego PIT byłby większy, gdyby objąć nim rolników.
Ze względu na wielkość wpływów z PIT od relatywnie niewielkiej grupy podatników płacących go również w II przedziale podatkowym, wdrożenie lokalnego PIT w zaproponowanej formule może przyczynić się do spłaszczenia istniejących różnic w dochodach samorządów. Obniży to potrzeby wyrównawcze i tym samym nakłady z budżetu państwa na ten cel. Lokalny PIT dostarczy samorządom dużo wyższych dochodów niż udziały w PIT. Dlatego potrzebne będzie odpowiednie zmniejszenie środków przekazywanych samorządom z budżetu państwa, by zmiana była dla niego neutralna. Z punktu widzenia państwa lokalny PIT wiąże się z relatywnie niskimi kosztami administracyjnymi rozwiązania, gdyż nie trzeba budować odrębnego systemu poboru podatku. Jednocześnie nieco komplikuje się sposób rozliczenia podatku, ponieważ faktyczne rozliczenie pomiędzy podatnikiem, samorządem a państwem będzie następowało po zakończeniu roku podatkowego. Obszarem ryzyka jest odpowiednie dostosowanie systemu transferów budżetowych.

FORUM OD-NOWA

SPIS TREŚCI

Przegląd legislacyjny

AKTUALNOŚCI - PRZEGLĄD LEGISLACYJNY - SAS 11/2014

Dz.U. z 2014 r. poz. 379, 457, 817, 888, 1232, 1359, 1409

CZYNNIKI SZKODLIWE DLA ZDROWIA W MIEJSCU PRACY

Od 24 września 2014 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 817)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Zgodnie z jego § 1 ustalono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia oraz wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia.

ZASADY PROWADZENIA POLITYKI ROZWOJU

Od 25 września 2014 r. obowiązuje ustawa z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 379)

Podstawowym celem nowelizacji jest stworzenie podstaw prawnych do przygotowania przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego nowego okresu programowania Unii Europejskiej 2014-2020, jak również kolejnych okresów programowania UE.
Głównym celem do realizacji w nadchodzącym okresie programowania UE 2014-2020 jest oparcie rozwoju na dalszym zwiększaniu konkurencyjności gospodarki, poprawie spójności społecznej i terytorialnej oraz podnoszenie sprawności i efektywności państwa.
Osiągnięciu powyższego celu mają służyć podstawowe zasady stanowiące rezultat reformy polityk UE na lata 2014-2020, tj.:

• zasada zorientowania na rezultaty;
• zasada zintegrowanego podejścia terytorialnego;
• zasada partnerstwa.

BIOKOMPONENTY

Od 1 października 2014 r. obowiązuje ustawa z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 457)

Projekt nowelizacji ustawy został przygotowany w związku z koniecznością wdrożenia do krajowego systemu prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz.Urz. UE L 140 z 05.06.2009, str. 16).
Zmiany dotyczą w szczególności kwestii wynikających z wprowadzonego przez dyrektywę celu w zakresie 10% udziału energii odnawialnej w transporcie w 2020 r. oraz przepisami dotyczącymi wprowadzenia kryteriów zrównoważonego rozwoju obowiązujących dla biokomponentów i biopaliw ciekłych.

ŚWIADECTWO ENERGETYCZNE BUDYNKU

Od 3 października 2014 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 czerwca 2014 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw charakterystyki energetycznej (Dz.U. z 2014 r. poz. 888)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 55a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) i określa:

• metodologię obliczania charakterystyki energetycznej,
• sposób sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej,
• wzory świadectw charakterystyki energetycznej

– budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową.

URLOP ZDROWOTNY DLA NAUCZYCIELI AKADEMICKICH

Od 8 października 2014 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 października 2014 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi akademickiemu urlopu dla poratowania zdrowia (Dz.U. z 2014 r. poz. 1359)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 134 ust. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r. poz. 572, z późn. zm.) i określa:

• zakres oraz tryb przeprowadzania badania lekarskiego,
• któremu jest obowiązany poddać się nauczyciel akademicki;
• wzór skierowania na badanie lekarskie w celu stwierdzenia potrzeby
• udzielenia nauczycielowi akademickiemu urlopu dla poratowania zdrowia;
• wzór orzeczenia lekarskiego o potrzebie udzielenia nauczycielowi
• akademickiemu urlopu dla poratowania zdrowia.

OCHRONA GATUNKOWA ROŚLIN

Od 17 października 2014 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409)
Rozporządzenie wydano na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) i określa:

• gatunki roślin:

– objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej,
– objętych ochroną częściową,
– objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania,
– wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk;

• właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków roślin zakazy i odstępstwa od zakazów;
• sposoby ochrony gatunków roślin, w tym wielkość stref ochrony.

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Od 19 października 2014 r. obowiązuje ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1232)

Autorzy nowelizacji założyli:

• podniesienie progu, od którego powstaje obowiązek stosowania przepisów o zamówieniach publicznych do kwoty 50.000 euro oraz ustalenie zakazu pozaustawowego żądania stosowania procedur dokonywania wydatków o najmniejszej wartości,
• wprowadzenie zasady swobody wyboru trybów negocjacji bez ogłoszenia oraz zamówienia z wolnej ręki przy wszystkich usługach tzw. niepriorytetowych, tj. niewpływających znacząco na rynek o wartości do kwot, od których obowiązują dyrektywy UE,
• wprowadzenie skutecznego mechanizmu upowszechniania i stosowania „dobrych praktyk” w zamówieniach publicznych poprzez dodanie w art. 7 – ustępu 1a – wprowadzającego obowiązek korzystania przez zamawiającego w możliwym zakresie z przykładowych wzorów umów w sprawach zamówień publicznych, regulaminów oraz innych dokumentów stosowanych przy udzielaniu zamówień,
• wprowadzenie zasady, zgodnie z którą za szkodę zamawiającego poniesioną w skutek nieudostępnienia wykonawcy zasobów przez podmiot, który zobowiązał się do takiego udostępnienia, podmiot ten odpowiada solidarnie z wykonawcą,
• wprowadzenie zasady, zgodnie z którą dokumenty uzupełniane przez wykonawców na wezwanie zamawiającego będą potwierdzały spełnianie wymagań przez wykonawców na dzień złożenia tych dokumentów, a nie wstecznie, na dzień składania ofert,
• likwidację obowiązku zatrzymywania wadium przez zamawiającego wykonawcom oraz wprowadzenie zmian dotyczących ceny rażąco niskiej,
• wprowadzenie obowiązku umieszczenia w treści umowy zasad dotyczących zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy w razie zmian niektórych kosztów określonych w przepisach prawa,
• wprowadzenie zasady stosowania dokumentów wzorcowych i rocznego opracowania dokumentów wykorzystywanych przy udzielaniu zamówień.

SPIS TREŚCI

Przedawnienie zobowiązań podatkowych

AKTUALNOŚCI - ORZECZNICTWO - SAS 11/2014

Uchwała NSA z dnia 29 września 2014 r. sygn. akt II FPS 4/13

Naczelny Sąd Administracyjny po przedstawieniu postanowieniem z dnia 19 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 513/13 zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości o treści: „Czy w świetle art. 70 § 1 i art. 208 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2005 r. dopuszczalne jest w każdym czasie prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, które wygasło przez zapłatę (art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej)?” podjął następującą uchwałę: „W świetle art. 70 § 1 i art. 208 § 1 oraz art. 233 § 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2005 r. po upływie terminu przedawnienia nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości zobowiązania podatkowego, które wygasło przez zapłatę (art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej)”.

SPIS TREŚCI

Korekta finansowa w zasadach prowadzenia polityki rozwoju

AKTUALNOŚCI - ORZECZNICTWO - SAS 11/2014

Uchwała NSA z dnia 27 października 2014 r. sygn. akt II GPS 2/14

Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie ze skargi kasacyjnej Zarządu Województwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 23 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Ol 193/13 w sprawie ze skargi Gminy na decyzję Zarządu Województwa w przedmiocie zobowiązania do zwrotu części dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej po rozpoznaniu w dniu 27 października 2014 r. zagadnienia prawnego podjął następującą uchwałę: „Ustalenie i nałożenie korekty finansowej, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 15a ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j. Dz.U. 2009 r. nr 84, poz. 712 ze zm.), nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.”

SPIS TREŚCI

Rozstrzygnięcia nadzorcze wojewody

AKTUALNOŚCI - SAS 11 / 2014

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi nie stanowi aktu prawa miejscowego. Rozstrzygnięciem nadzorczym nr Lex-0.4131.1.2014.LP Wojewoda Mazowiecki stwierdził nieważność uchwały rady gminy w sprawie uchwalenia Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy w 2014 roku.

W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał m.in., że rada gminy formułując przepisy o wejściu w życie badanej uchwały naruszyła art. 4 ust.
1 w zw. z art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. z 2011 r., nr 197, poz. 1172 ze zm.), gdyż wskazała, że uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. Zakwestionowana regulacja sugeruje, że rada zakwalifikowała przedmiotową uchwałę do kategorii aktów prawa miejscowego, którego wejście w życie uzależnione jest od ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Tymczasem w ocenie organu nadzoru uchwały w sprawie przyjęcia programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt nie stanowią aktów prawa miejscowego. Jak wskazał organ nadzoru o zakwalifikowaniu aktu jednostki samorządu terytorialnego jako aktu prawa miejscowego decyduje objęcie nim spraw publicznych o znaczeniu lokalnym oraz zawarcie norm o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Podniósł, że charakter generalny mają te normy, które określają adresata poprzez wskazanie cech, nie zaś poprzez wymienienie ich z imienia (nazwy). Abstrakcyjność normy wyraża się natomiast w tym, że nakazywanie, zakazywanie albo dozwolone postępowanie ma mieć miejsce w pewnych, z reguły powtarzalnych okolicznościach, nie zaś w jednej konkretnej sytuacji.
W ocenie Wojewody Mazowieckiego zakwestionowana uchwała nie zawiera ww. cech, które umożliwiłyby zakwalifikowanie tej uchwały do kategorii aktów prawa miejscowego, albowiem nie rozstrzyga o prawach i obowiązkach podmiotów tworzących wspólnotę samorządową, nie jest skierowana do mieszkańców gminy, lecz jest aktem kierownictwa wewnętrznego, skierowanym do organów gminy oraz podporządkowanych gminie podmiotów.
Formułując swoje stanowisko Wojewoda Mazowiecki powołał się także na orzecznictwo sądowoadministracyjne (np. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt II SA/Go 487/12, wyrok WSA w Lublinie z 7 sierpnia 2012 r. sygn. akt III SA/Lu 463/12).

SPIS TREŚCI

Rehabilitacja niepełnosprawnych

AKTUALNOŚCI - SAS 11 / 2014

W dniu 28 października 2014 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, przedłożony przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej

Nowe przepisy rozszerzają krąg osób niepełnosprawnych, za które pracodawca będzie mógł otrzymać zwrot dodatkowych kosztów związanych z ich zatrudnieniem. W szczególności chodzi o koszty dostosowania pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb niepełnosprawnych, jak również np. zakupu sprzętu ułatwiającego wykonywanie pracy lub funkcjonowanie niepełnosprawnych w zakładzie pracy. Zaproponowano, by zwrot kosztów objął wszystkich niepełnosprawnych zatrudnionych przez pracodawcę, a nie wyłącznie tych, których niepełnosprawność powstała w trakcie zatrudnienia. Przewidziano, że projekt wejdzie w życie 1 stycznia 2015 r.

SPIS TREŚCI

Kodyfikacja prawa podatkowego

AKTUALNOŚCI - SAS 11 / 2014

W dniu 21 października 2014 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego, przedłożone przez Ministra Finansów

Zgodnie z tym rozporządzeniem przy Ministrze Finansów powstanie Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego, której zadaniem będzie przygotowanie nowego projektu ustawy, zastępującego obecną ustawę Ordynacja podatkowa, a także uczestniczenie w całym procesie legislacyjnym nad nowym aktem prawnym. W założeniu celem działań kodyfikacyjnych jest doprowadzenie do sytuacji, aby przepisy podatkowe były jasne, precyzyjne i przyjazne uczciwym podatnikom. Komisja będzie się składać z 16 osób. Jej zadaniem będzie opracowanie, nie później niż w ciągu 4 miesięcy, kierunkowych założeń kompleksowej regulacji ustawowej dotyczącej ogólnego prawa podatkowego, a w następnej kolejności opracowanie projektu ustawy oraz projektów podstawowych aktów wykonawczych. Komisja ma zakończyć pracę w dniu ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. W komisji będą zasiadać wybitni przedstawiciele nauki oraz osoby wyróżniające się wiedzą praktyczną z zakresu ogólnego prawa podatkowego i procedur podatkowych. Będą oni powołani przez premiera.

SPIS TREŚCI

Nowe prawo wodne

AKTUALNOŚCI - SAS 11 / 2014

W dniu 21 października 2014 r. Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy Prawo wodne, przedłożone przez Ministra Środowiska

Biorąc pod uwagę, że obecnie podstawowym problemem w gospodarowaniu wodami jest niejasny podział kompetencji między organami administracji rządowej i samorządowej, w założeniach do nowej ustawy m.in. zaproponowano zmianę struktury prawno-organizacyjnej organów administracji publicznej i – w konsekwencji – rozdzielenie kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną od funkcji administracyjnych i planistycznych.
Zaproponowano także stworzenie racjonalnego systemu finansowania gospodarki wodnej oraz wzmocnienie nadzoru ministra do spraw gospodarki wodnej nad instytucjami funkcjonującymi w obszarze gospodarki wodnej.
W ramach zmian strukturalnych przewidziano zmniejszenie liczby organów i urzędów z 15 do 6 urzędów gos-podarki wodnej i 2 państwowych osób prawnych (w postaci zarządu dorzecza Wisły i zarządu dorzecza Odry).
Ponadto przewidziano, że jednym z wielu zadań wykonywanych przez urząd gospodarki wodnej będzie wydawanie pozwoleń wodnoprawnych, z wyłączeniem pozwoleń wydawanych przez starostę.
Przewidziano powołanie Państwowej Rady Gospodarki Wodnej, jako organu opiniodawczo-doradczego ministra ds. gospodarki wodnej. Zastąpi ona Krajową Radę Gospodarki Wodnej (organ opiniodawczo-doradczy prezesa KZGW), która zostanie zlikwidowana. Rada gospodarki wodnej ma powstać przy każdym urzędzie gospodarki wodnej (w sumie będzie ich 6). Natomiast prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej będzie pełnił funkcję centralnego organu rządowego w sprawach gospodarowania wodami.
Zgodnie z założeniami zostaną utworzone zarządy dorzeczy: Wisły i Odry (państwowe osoby prawne), które będą odpowiedzialne za inwestycje i utrzymanie infrastruktury wodnej, przy których powołane zostaną komitety konsultacyjne, jako zespoły opiniodawczo-doradcze dyrektorów zarządów dorzeczy. Założono, że część wpływów z opłat i kar środowiskowych, będących przychodami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będzie skierowana właśnie do zarządów dorzeczy.
Ze względu na zmniejszającą się efektywność działania spółek wodnych założono powierzenie utrzymania melioracji szczegółowych gminom. Zgodnie z założeniami do końca 2020 r. gminy mają otrzymywać dotację podmiotową z budżetu państwa z przeznaczeniem na dofinansowanie wydatków bieżących związanych z utrzymywaniem wód i urządzeń wodnych.

SPIS TREŚCI