Gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami VAT

ORZECZNICTWO - SAS 9 / 2013

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2013 r., sygn. akt I FPS 1/13: „W świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług.”

Zagadnienie prawne przedstawione przez Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) dotyczyło wykładni art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. NSA uznało, ze podstawową kwestią wymagającą rozstrzygnięcia była ocena „samodzielności” prowadzonej działalności gospodarczej przez gminne jednostki budżetowe, w kontekście ich podmiotowości i wyodrębnienia ustrojowego. Jak wskazał NSA gminna jednostka budżetowa stanowi jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, zaliczaną do jednostek sektora finansów publicznych. Cechą charakterystyczną takiej jednostki jest brak własnego mienia i dysponowanie jedynie wyodrębnioną i przekazaną w zarząd częścią majątku osoby prawnej, jaką jest gmina. NSA wprost wskazał, że gminna jednostka budżetowa działa jako statio municipi, albowiem o utworzeniu, połączeniu lub likwidacji gminnej jednostki budżetowej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, który w gminie stanowi rada gminy. Sąd podkreślił, że gminna jednostka budżetowa pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, a swoje dochody odprowadza na rachunek gminy, a gminna jednostka budżetowa nie dysponuje realizowanymi przez siebie dochodami. Cechy te powodują, że mimo wyodrębnienia organizacyjnego takiej jednostki, nie prowadzi ona działalności gospodarczej w sposób samodzielny. Zresztą – jak wskazał NSA – celem jednostki nie jest prowadzanie działalności gospodarczej, która może co najwyżej wystąpić niejako przy okazji innej zasadniczej aktywności. Dodatkowo gminna jednostka budżetowa, jako statio municipi, nie odpowiada też za szkody wyrządzone swoją działalnością (odpowiada gmina).

Jak podkreślił NSA powyższe nie wyklucza, że gminne jednostki budżetowe mogą podejmować czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jednakże w przypadku, gdy w ramach ubocznej działalności takiej jednostki dojdzie do podjęcia czynności opodatkowanych VAT, podatnikiem będzie gmina.

 

Wydawca: SKIBNIEWSKI MEDIA, Warszawa