Adresaci nakazów kierowanych przez organy Państwowej Straży Pożarnej
POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 10/2011
Zgodnie z art. 26 ustawy o państwowej straży pożarnej (dalej: upsp) komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej, w razie stwierdzenia naruszenia przepisów przeciwpożarowych, uprawniony jest w drodze decyzji administracyjnej do m.in. nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie. Decyzje organów PSP podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA BUDYNKÓW
Kompetencje ww. organów są ściśle skorelowane z obowiązkami właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu, który – stosownie do treści art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej (dalej: uop) - jest obowiązany:
- przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
- wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
- zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
- zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
- przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
- zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
- ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
ADRESACI DECYZJI STRAŻY
Jednym z istotnych problemów orzeczniczych jest właściwe ustalenie kręgu adresatów takich decyzji nakazowych organów PSP. Z powyższego przepisu wynika, że co do zasady adresatem takich decyzji powinien być przede wszystkim właściciel budynku, obiektu lub terenu. W świetle obowiązujących przepisów z zakresu Prawa budowlanego i ochrony przeciwpożarowej nie wywołuje również wątpliwości, że adresatem decyzji może być inwestor lub zarządca obiektu budowlanego. Należy również zwrócić uwagę na treść art. 3 uop, który w ust. 1 wskazuje również na osoby fizyczne, osoby prawne, organizacje lub instytucje, które faktycznie korzystają ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu, zaś w ust. 2 rozszerza katalog podmiotów odpowiedzialnych za naruszenie przepisów przeciwpożarowych o użytkowników budynku, obiektu lub terenu.
Czy jednak wystarczy faktyczne posiadanie (władanie) nieruchomością, bez odpowiedniego tytułu prawnego, aby stać się adresatem decyzji, a w razie konieczności postępowania egzekucyjnego? Na to pytanie twierdząco odpowiada ustawodawca w art. 4 ust. 1a, który wprost wskazuje, że odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje - w całości lub w części - ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.
Również w orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowany jest pogląd, że obowiązek zapewnienia ochrony pożarowej spoczywa na władającym obiektem budowlanym. Za takim stanowiskiem opowiedział się m.in. NSA w wyroku z dnia 25 listopada 2010 r., sygn. akt II OSK 1813/09, który nie miał wątpliwości, że adresatem decyzji może być spółdzielnia, która nie posiada wprawdzie tytułu prawnego do gruntu, na którym posadowiony jest budynek, jednakże sam budynek jest w zasobach spółdzielni i jej władaniu.
SKUTECZNOŚĆ PONAD WSZYSTKO
Nie ulega wątpliwości, że obowiązująca regulacja została przyjęta w celu skutecznej egzekucji przepisów o ochronie przeciwpożarowej. Niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, gdy ze względu na wątpliwości dotyczące tytułu prawnego do dysponowania terenem niemożliwe jest ustalenie adresata nakazu, a w rezultacie zapewnienie właściwej ochrony przeciwpożarowej.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz. U. z 2009 Nr 178, poz. 1380 ze zm.),
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ze zm.).
