Radny prowadzi gospodarstwo rolne dzierżawiąc grunt od gminy
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 10/2011
Czy prowadzenie przez radnego gminy gospodarstwa rolnego z wykorzystaniem wydzierżawionych od gminy gruntów rolnych, będących mieniem gminy, w której radny uzyskał mandat, stanowi naruszenie art. 24f ustawy o samorządzie gminnym?
Art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (zwanej dalej u.s.g.) zakazuje radnym prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskali mandat, w tym także zarządzania taką nieruchomością lub reprezentowania jej w charakterze przedstawiciela lub pełnomocnika, pod rygorem stwierdzenia wygaśnięcia mandatu w razie niezaprzestania prowadzenia tej działalności.
Przepisy u.s.g. nie zawierają definicji pojęcia „działalność gospodarcza”, a zatem koniecznym jest odwołanie się do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (zwanej dalej u.s.d.g.). Zgodnie z art. 2 tej ustawy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Wątpliwości budzić może przypadek radnego prowadzącego gospodarstwo rolne na gruntach wydzierżawionych od gminy, w której uzyskał mandat, ze względu na treść art. 3 u.s.d.g. Zgodnie z powyższą regulacją, przepisów u.s.d.g. nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Przepis ten nie przesądza jednak, że prowadzenie gospodarstwa rolnego nie jest działalnością gospodarczą, a jedynie o tym, że działalność ta nie podlega reglamentacji u.s.d.g. Działalność polegająca na prowadzeniu gospodarstwa rolnego spełnia natomiast wszystkie przesłanki działalności gospodarczej, opisanej w art. 2 u.s.d.g.
Analizując przedmiotowe zagadnienie nie sposób nie odnieść się również do przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez podmioty pełniące funkcje publiczne (zwanej dalej ustawą antykorupcyjną). Art. 2 ust. 11 ustawy antykorupcyjnej stanowi, że ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej obejmują również inne osoby niż wymienione w art. 2 ust. 1-10, jeżeli ustawa szczególna tak stanowi. Przepis ten odnosi skutek również wobec radnych jednostek samorządu terytorialnego, lecz tylko w zakresie wynikającym z ustaw samorządowych. Radni nie są więc całkowicie pozbawieni możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, a jedynie nie mogą prowadzić jej z wykorzystaniem mienia jednostki samorządu terytorialnego, w której uzyskali mandat. Ustawa antykorupcyjna również wyłącza spod tego zakazu działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego (art. 4 pkt 6 ustawy antykorupcyjnej), jednakże z brzmienia przepisu nie wynika, że działalność wytwórcza w rolnictwie nie jest działalnością gospodarczą, lecz tylko to, że jest wyłączona spod zakazu jej prowadzenia. Celem zakazu wynikającego z art. 24f ust. 1 u.s.g. jest niedopuszczenie do wykorzystywania funkcji radnego do osiągania korzyści majątkowych kosztem mienia gminnego. Do nadużycia tego rodzaju mogłoby dojść również w przypadkach prowadzenia przez radnego działalności rolnej z wykorzystaniem wydzierżawionych od gminy gruntów rolnych, będących mieniem gminy, w której radny uzyskał mandat. Należy zatem przyjąć, że prowadzenie przez radnego działalności tego rodzaju powinno zostać uznane za prowadzenie działalności gospodarczej, o której mowa w art. 24f ust. 1 u.s.g.
Powyższe stanowisko zostało wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów z dnia 2 kwietnia 2007 r., sygn. akt II OPS 1/07.
Michał Pęczkowski
Podstawa prawna:
– ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.Dz.U.2001 Nr 142, poz. 1591);
– ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j.Dz.U. 2004 Nr 173, poz. 1807);
– ustawa z dnia 21 sieprnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (ustawa antykorupcyjna) – (Dz.U.1997 Nr 106, poz. 679 z późń. zm.).
