Radny nie może prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem nie tylko mienia komunalnego swojej gminy, ale i innej gminnej osoby prawnej
ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH - SAS 2 / 2024
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lutego 2024 r. sygn. akt III OSK 2811/22
Skoro zakres ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez radnych rad powiatów oraz sejmików województw obejmuje nie tylko mienie powiatów lub województw, ale także mienie powiatowych i wojewódzkich osób prawnych, to byłoby niczym nieuzasadnione przyjęcie całkowicie odmiennej wykładni przepisów wobec radnych rad gmin, zawężając interpretację art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) tylko do mienia samej gminy, a nie mienia komunalnego należącego do gminy i innej gminnej osoby prawnej, w rozumieniu art. 43 u.s.g.
Istota sporu w tej sprawie dotyczy zarzutów stawianych Sądowi pierwszej instancji w zakresie dokonania błędnej wykładni art. 24f ust. 1 u.s.g. w związku z art. 383 § 1 pkt 5 i § 2 Kodeksu wyborczego poprzez przyjęcie, że norma prawna wynikająca z powołanego art. 24f ust. 1 u.s.g. obejmuje korzystanie z mienia komunalnego spółek gminnych, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu powinna prowadzić do wniosku, że hipoteza zawartej w tym przepisie normy prawnej obejmuje jedynie korzystanie z mienia gminy jako osoby prawnej, a nie innej niż gmina gminnej osoby prawnej. Ponadto skarżący kasacyjnie, prowadząc działalność korzystał z mienia spółek komunalnych na warunkach powszechnie ustalonych w odniesieniu do tego typu czynności prawnych, tj. świadczenia usług, a po stawkach zgodnych z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która odnosi się do stawek maksymalnych za te usługi, co w konsekwencji powoduje, że także nie doszło do naruszenia zakazu wynikającego z powołanego art. 24f ust. 1 u.s.g.
Zgodnie z art. 24f ust. 1 u.s.g. radny nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Skutkiem naruszenia tego przepisu jest utrata mandatu – art. 383 § 1 pkt 5 Kodeksu wyborczego.
Przyjęcie wnioskowanej przez stronę skarżącą kasacyjnie zawężającej wykładni art. 24f ust. 1 u.s.g. nie ma dostatecznego uzasadnienia. Wykładnia gramatyczna art. 24f ust. 1 ww. ustawy prowadzi do dwóch możliwości interpretacji tego przepisu. Jedna z tych interpretacji wskazuje, że przepis ten nie pozwala radnemu na prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego należącego tylko do tej gminy, w której taki radny uzyskał mandat. Druga zaś możliwość interpretacji językowej wskazuje, że przepis ten nie pozwala radnemu na prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego, przy czym chodzi o mienie komunalne obejmujące nie tylko tę gminę, w której radny uzyskał mandat, ale i mienie komunalne należące do innych gminnych osób prawnych pod warunkiem, że będą to osoby prawne, w których wspólnikiem jest ta gmina, w której radny uzyskał mandat. Mieniem komunalnym, jak wprost to wynika z art. 43 u.s.g., jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Tym samym w przypadku przyjęcia jako zasadnej drugiej z ww. wykładni, radny nie może prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystywaniem nie tylko mienia komunalnego gminy, ale i innej gminnej osoby prawnej, przy czym dotyczy to tylko mienia komunalnego tej gminy, w której radny uzyskał swój mandat, a nie mienia komunalnego innej gminy.
Odpady promieniotwórcze w Polsce w kontekście rozwoju gmin
BIULETYN SAMORZĄDOWCA / AKTUALNOŚCI - SAS 2 / 2024
Rosnąca liczba Polaków rozumie, że budowa elektrowni jądrowych jest konieczna. Wielu zastanawia się nad tym, co będzie z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym, jakie w takich elektrowniach powstaną.
Tymczasem odpady promieniotwórcze powstają w Polsce od połowy ubiegłego wieku. Występują wszędzie tam, gdzie zjawisko promieniotwórczości znalazło praktyczne zastosowanie: w reaktorze jądrowym Maria, gdzie prowadzi się badania naukowe i wytwarza radiofarmaceutyki do walki z nowotworami; w medycynie, gdzie izotopy promieniotwórcze stosuje się w procesach diagnostycznych; w przemyśle, gdzie bywają częścią urządzeń pomiarowych.
Odpady promieniotwórcze od dekad mamy w Polsce pod kontrolą, bo i całe postępowanie z materiałami promieniotwórczymi podlega ścisłemu nadzorowi. Wszystkie one trafiają do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, skąd po przetworzeniu do bezpiecznej postaci i zamknięciu w szczelnych pojemnikach, przewożone są na Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych w Różanie. KSOP to jedyny taki obiekt w kraju. Działa nieprzerwanie od 1961 roku. Prowadzony na bieżąco monitoring radiologiczny i kontrole Państwowej Agencji Atomistyki wykazują, że spełnia swoją rolę i skutecznie zabezpiecza ludzi i środowisko przed wpływem zeskładowanych tam nisko- i średnioaktywnych, krótkożyciowych odpadów promieniotwórczych. O tym, co dzieje się na składowisku szczegółowo informowani są przedstawiciele mieszkańców z działającej w Radzie Miasta Komisji Ochrony Radiologicznej oraz opinia publiczna.
Wraz z powstaniem elektrowni jądrowych, ilość odpadów promieniotwórczych przeznaczonych do składowania wzrośnie. Stąd potrzeba budowy nowego powierzchniowego składowiska, na którą wskazują zapisy Krajowego Planu Postępowania z Odpadami Promieniotwórczymi i Wypalonym Paliwem Jądrowym. W ramach realizacji postanowień Planu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło nabór dla gmin zainteresowanych zlokalizowaniem takiej inwestycji na swoim terenie.
Nowe składowisko, analogicznie do KSOP w Różanie, nie będzie przyjmować wypalonego paliwa jądrowego, które podlega odrębnym procedurom postępowania niż odpady nisko- i średnioaktywne.
Gmina, która spełni wskazane w ogłoszeniu MKiŚ warunki i zostanie wybrana jako gmina lokalizacyjna dla składowiska, będzie z tego czerpać szereg korzyści:
tak jak dzisiaj gmina Różan, będzie co roku otrzymywać opłatę z budżetu państwa w wysokości 400% wartości całości wpływów z podatku od nieruchomości (maksymalnie 10,5 mln zł) oraz opłatę od nieruchomości od samego składowiska;
taka inwestycja to też szansa na podniesienie potencjału turystycznego gminy w związku z działaniem obiektu, w którym regularnie odbywają się wizyty studyjne, konferencje i spotkania oraz gdzie działa centrum informacyjne udostępnione zwiedzającym;
nowe składowisko to nowe, stabilne miejsca pracy i możliwość współpracy międzynarodowej z samorządami z całego świata, które mają analogiczne obiekty na swoim terenie.
Podstawowym warunkiem, jaki muszą spełnić zainteresowane gminy to dysponowanie terenem o wielkości co najmniej 100 ha. Teren musi znajdować się poza zasięgiem powodzi, nie być zagrożony zwiększoną aktywnością sejsmiczną i tektoniczną oraz znajdować się z dala od dużych miast, terenów górniczych, parków narodowych i w określonej odległości od granicy państwa.
Szczegółowe informacje o procesie naboru
dostępne są na stronie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych pod adresem www.gov.pl/zuop
oraz na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Wzrost znaczenia kół gospodyń wiejskich w społeczności lokalnej
ANALIZY | KOMENTARZE - SAS 2 / 2024
Koła gospodyń wiejskich przeżywają obecnie swój renesans. Nie są one „przeżytkiem przeszłości”. Zauważyć można ich rozwój i zwiększenie się ich roli na wsi i w sferze wiejskich organizacji społecznych. Co więcej, polskie koła gospodyń wiejskich są także wzorem dla innych państw (por. np. I. Ksenicz, Polsko-ukraińska współpraca samorządowa – wnioski z badań, Samorząd Terytorialny nr 7-8 z 2018, s. 164).
W literaturze prawniczej podkreśla się, że „w ostatnich latach nastąpił bardzo dynamiczny wzrost aktywności kół gospodyń wiejskich w środowiskach wiejskich w zakresie wspierania rozwoju przedsiębiorczości kobiet i budowania więzi społecznych między mieszkańcami wsi” (E. Tomkiewicz, Prawne formy zrzeszania się rolników i ich rola w reprezentowaniu interesów zawodowych (w:) Prawo rolne pod red. P. Czechowskiego, Warszawa 2019, s. 446). Ważne jednak, by członkowie wspólnoty lokalnej byli świadomi istniejących możliwości współpracy oraz chcieli się angażować społecznie. Jak podaje się w literaturze, „niskie zaangażowanie obywatelskie większości ankietowanych osób, ich stosunkowo niewielkie zainteresowanie sprawami publicznymi, niechęć do współdziałania na rzecz dobra wspólnego są istotnymi przeszkodami w kształtowaniu jakości życia zbiorowego i indywidualnego. Dlatego jednym z kluczowych wyzwań (…) jest wzmacnianie aktywności obywatelskiej mieszkańców regionu. W tym celu potrzebne są działania organizacyjne i edukacyjne władz publicznych oraz organizacji pozarządowych, podejmowane w partnerskim współdziałaniu z obywatelami. Działania te powinny przyczyniać się do wzrostu świadomości znaczenia różnych form zorganizowanej współpracy, zwłaszcza na styku kompetencji władz różnych szczebli, na rzecz świadomego kształtowania polityki rozwoju lokalnego i regionalnego” (S. Pastuszka, Aktywność obywatelska mieszkańców województwa świętokrzyskiego, Samorząd Terytorialny, nr 7-8 z 2016 r.,
s. 170). Jak się wydaje, ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1179, dalej jako: u.k.g.w.) wzmocniła z formalnego punktu widzenia koła, wyposażając je w osobowość prawną i samodzielność, jednak brakuje w niej norm prawnych, które zachęcałyby członków wspólnoty lokalnej do działania obywatelskiego na rzecz tej wspólnoty. Podkreślenia jednak wymaga, że koła dysponują mocnymi środkami w celu realizacji interesu publicznego. Wspomnieć należy choćby o tym, że są organizacjami społecznymi w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego. Mogą więc być w takim postępowaniu uczestnikiem na prawach strony, i na mocy art. 31 kodeksu postępowania administracyjnego mogą żądać wszczęcia postępowania dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. Dopuszczenie organizacji społecznej (koła gospodyń wiejskich) do postępowania, jakie toczy się przed organem administracji w sprawie dotyczącej innej osoby, może zatem nastąpić w przypadku spełnienia łącznie dwóch tych przesłanek; „interes społeczny w przypadku dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu administracyjnym polega na działaniu na rzecz dobra wspólnego, niepowiązanego wprost z interesem indywidualnym podmiotów tworzących organizację społeczną. Ten interes społeczny może być jednak postrzegany przez organizację społeczną, składającą wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zarówno przez pryzmat interesów prawnych ogółu podmiotów uczestniczących w takiej organizacji, jak też ich interesów faktycznych, które mogą tworzyć pożądaną społecznie wartość, odzwierciedlając istotną i chronioną prawem wartość (wyrok NSA z dnia 16 marca 2023 r., II GSK 1505/19).
I tak, w sprawach prowadzonych przez wójta gminy (sprawach, które kończą się wydaniem decyzji) mogą przystępować do postępowań w sprawach alkoholowych (o ile w ich statucie jest mowa o promowaniu trzeźwości, zwalczaniu alkoholizmu itd.).
Koła gospodyń wiejskich działają więc w interesie publicznym po to, by realizować dobro wspólne. Zgodnie z art. 2 ust. 2 u.k.g.w. koło gospodyń wiejskich reprezentuje interesy i działa na rzecz poprawy sytuacji społeczno-zawodowej kobiet wiejskich oraz ich rodzin, a także wspiera wszechstronny rozwój terenów wiejskich.
Natomiast art. 2 ust. 3 u.k.g.w. przewiduje, iż koło w szczególności:
- prowadzi działalność społeczno-wychowawczą i oświatowo-kulturalną w środowiskach wiejskich;
- prowadzi działalność na rzecz wszechstronnego rozwoju obszarów wiejskich;
- wspiera rozwój przedsiębiorczości kobiet;
- inicjuje i prowadzi działania na rzecz poprawy warunków życia i pracy kobiet na wsi;
- upowszechnia i rozwija formy współdziałania, gospodarowania i racjonalne metody prowadzenia gospodarstw domowych;
- reprezentuje interesy środowiska kobiet wiejskich wobec organów administracji publicznej;
- rozwija kulturę ludową, w tym w szczególności kulturę lokalną i regionalną.
- Wskazano tu więc szczegółowe cele i zadania kół gospodyń wiejskich; określono je jednak w sposób niewyczerpujący i przykładowy. Na przykładowość wskazuje użyte w nim słowo „w szczególności”. Oznacza to, że koło może mieć również inne zadania, określone np. innymi ustawami.
DEFINIOWANIE ZAKRESU DZIAŁALNOŚCI
W art. 2 ust. 3 pkt 1 u.k.g.w. wyraźnie odróżniono od siebie „działalność społeczno-wychowawczą” oraz „działalność oświatowo-kulturalną”; są to pojęcia nieostre, ustawodawca nie określił ich zakresu ani działalności, która wchodzi w ich zakres. Podkreślenia wymaga również, że te dwa pojęcia mogą się zazębiać (oświatowy to także wychowawczy, zaś działalność społeczna jest tak szeroka, że obejmuje różne aktywności, także w obszarze oświaty, kultury i w wielu innych). Działalność tego typu obejmuje szereg różnych aktywności, które nie sposób określić w sposób wyczerpujący. Jako przykład podać można organizowanie zajęć dla dzieci, młodzieży, seniorów itd., organizowanie kursów językowych czy komputerowych organizowanie wyjazdów do kina, teatru, itd. oraz wiele innych.
Zadaniem kół gospodyń wiejskich może być również działalność charytatywna. Tego typu działalność jest bowiem objęta zakresem „działalności społecznej”. Jak się jednak wydaje, jeżeli koło ma prowadzić działalność charytatywną, to powinno to wyraźnie umieścić w statucie (w części dotyczącej celów koła).
WSPÓŁPRACA Z INNYMI PODMIOTAMI
Podkreślenia wymaga, że wspierając rozwój obszarów wiejskich, koła gospodyń wiejskich mogą wchodzić w relacje z innymi podmiotami, w ramach szerszej współpracy. Jak podaje się w literaturze przedmiotu, reprezentanci władzy lokalnej, organizacji pozarządowych i przedsiębiorców mogą współpracować w ramach partnerstwa. Jego przykładem, dość powszechnie występującym na obszarach wiejskich, są lokalne grupy działania. Wspierają one jednostki samorządu terytorialnego m.in. w niwelowaniu społeczno-gospodarczych problemów wsi.
Współpraca w zakresie rozwoju przedsiębiorczości kobiet może być podejmowana z samorządem terytorialnym, który także podejmuje działania z zakresu realizacji zasady równości płci, np. w obszarze polityki społecznej, aktywizacji społecznej i zawodowej osób i rodzin. Samorządy realizują projekty skoncentrowane na aktywizacji zawodowej kobiet, np. w zakresie wsparcia powrotu kobiet na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem dziecka, wsparcie przedsiębiorczości kobiet (więcej: J. Podgórska – Rykała, Samorząd gminny jako przestrzeń realizacji zasady równości kobiet i mężczyzn, Samorząd Terytorialny, nr 9/2016, s. 79-89).
ROZWIJANIE KULTURY LUDOWEJ
Zadaniem kół jest również rozwijanie kultury ludowej, w tym w szczególności kultury lokalnej i regionalnej. Kultura, której tworzenie umożliwia człowiekowi jego rozwinięty mózg, odróżnia go od reszty świata zwierzęcego. Kultura rozumiana jako wyróżnik człowieka ma bardzo szeroki zakres: oznacza wszystko, co jest stworzone przez człowieka, co jest przez niego nabywane przez uczenie się i przekazywane innym ludziom, a także następnym pokoleniom w drodze informacji pozagenetycznej (B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2008, s. 79). Zaś określenie „ludowy” oznacza „dotyczący wsi i chłopów, zwłaszcza ich tradycji; dotyczący ludu jako warstwy społecznej” (L. Drabek, A. Kubiak-Sokół, E. Sobol, L. Wiśniakowska, Słownik języka polskiego, Warszawa 2010, s. 408). Mówiąc o kulturze ludowej można mieć na myśli wszystko to, co jest duchowym i materialnym dorobkiem wsi i chłopów.
Kultura ludowa ściśle łączy się z kulturą lokalną i regionalną – lokalny oznacza ograniczony do gminy i powiatu, zaś regionalny związany jest w obszarem województwa. Promocja i upowszechnianie kultury dokonywane jest na szczeblu lokalnym i regionalnym, przede wszystkim w ramach samorządu lokalnego (gmina, powiat) i regionalnego (samorząd województwa). Zadania w sferze kultury jako zadania własne przewidują wszystkie ustawy samorządowe. Jak podkreśla się w literaturze przedmiotu, do najistotniejszych zadań samorządu terytorialnego należy ochrona regionalnego i lokalnego dziedzictwa kulturowego. Doświadczenia 30 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego w tym zakresie ocenić należy pozytywnie dostrzegalna jest również wyraźna tendencja rozwoju kulturotwórczej roli samorządu terytorialnego i wzrostu jego wpływu na umacnianie terytorialnych więzi społeczno-kulturowych (J. Sługocki, Podstawy prawne kulturotwórczej roli samorządu terytorialnego. Perspektywa 30 lat doświadczeń, Samorząd Terytorialny, nr 4/2020, s. 64). Koła gospodyń wiejskich – ze względu na zadania, jakie wykonują – wydają się być w tym obszarze idealnym partnerem dla samorządu.
PODSUMOWANIE
Ten pobieżny przegląd zadań kół gospodyń wiejskich pokazuje, iż odgrywają one istotną rolę w społeczności lokalnej. Obecnie na wsi mieszkają różne osoby – także nieuprawiające roli, a zadania kół wcale nie muszą być ściśle związane ze wsią. Można stwierdzić, że obecnie zadania kół związane są ze środowiskiem lokalnym i regionalnym, z „małą ojczyzną”; koła stanowią formę integracji mniejszej wspólnoty – wspólnoty osób zamieszkujących mniejsze miejscowości. Dodać należy, że chodzi o osoby, a więc nie tylko kobiety. Członkiem kół mogą być również mężczyźni. Jednak zarezerwowane dla kół zadania są „sfokusowane” na potrzebach kobiet. Mężczyźni w kołach mogą mieć niestety jedynie dekoracyjny charakter.
Ważne, by członkowie kół uświadamiali sobie swoją „siłę”: dysponują bowiem nie tylko „miękkimi” uprawnieniami w zakresie np. prowadzenia działalności wychowawczej i oświatowej, ale także istotne uprawnienia procesowe – w postępowaniu administracyjnym: mogą być uczestnikiem na prawach strony, co łączy się z prawem do inicjowania postępowania, składania wniosków dowodowych, odwołania itd.
Grzegorz Krawiec
prof. UKEN w Krakowie
wieloletni pracownik administracji publicznej
PRZEGLĄD LEGISLACYJNY
USTAWA OKOŁOBUDŻETOWA NA 2024 R.
Od dnia 1 lutego 2024 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 16 stycznia 2024 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (Dz.U. z dnia 1 lutego 2024 r., poz. 123).
Ustawa zawiera przepisy dostosowujące regulacje prawne zawarte w wybranych ustawach do projektu ustawy budżetowej na rok 2024 oraz umożliwia prawidłową jej realizację. Ustawa m.in. zwiększa wysokość wynagrodzenia średniego nauczycieli początkujących, ustalanego na podstawie art. 30 ust. 3 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela o 2,308%, gwarantując tym samym wzrost wynagrodzenia średniego tych nauczycieli o 33%, tj. o 1 576,72 zł. Ponadto zwiększa limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie zadań jednostek samorządu terytorialnego w zakresie wychowania przedszkolnego, w tym na planowany wzrost wynagrodzeń nauczycieli przedszkoli. Dodatkowo w związku ze wzrostem wynagrodzeń nauczycieli w 2024 r. zwiększa środki z przeznaczeniem na wypłatę odpraw dla nauczycieli, którzy zdecydują się skorzystać z nowych rozwiązań w zakresie emerytury. Ponadto w przypadku uczniów, którzy korzystają z dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego, ustawa wyłącza stosowanie mechanizmu zwiększającego poziom dotacji, w celu ochrony budżetów JST. Ustawa zawiera także kryteria podziału pomiędzy JST części rozwojowej subwencji ogólnej, która – w kwocie 3,2 mld zł – ma zostać samorządom wypłacona po raz pierwszy od czasu jej wprowadzenia do systemu dochodów JST.
SZCZEGÓLNA POMOC UCHODŹCOM Z UKRAINY PRZEDŁUŻONA DO 30 CZERWCA 2024 R.
Od 22 lutego 2024 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 9 lutego 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z dnia 21 lutego 2024 r., poz. 232).
Był to projekt rządowy. W związku z przedłużeniem do dnia 4 marca 2025 r. przez Radę Unii Europejskiej decyzją wykonawczą 2023/2409 z dnia 19 października 2023 r. tymczasowej ochrony wprowadzonej decyzją wykonawczą Rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r., stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony, projektowana nowelizacja ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przewiduje przedłużenie okresu obowiązywania szczególnych rozwiązań prawnych przewidzianych w tej ustawie do dnia 30 czerwca 2024 r.
NAUKA I SZKOLNICTWO WYŻSZE
Od 7 marca 2024 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 2024 r. o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z dnia 21 lutego 2024 r., poz. 227).
Był to projekt rządowy. Zgodnie z nowelizacją nadzór nad Narodowym Centrum Badań i Rozwoju sprawować będzie Minister Nauki. NCBR będzie musiało uzyskać zgodę Ministra Nauki na powoływanie m.in. spółek czy obejmowanie oraz nabywanie udziałów i akcji. Nowe rozwiązania pozwolą na poprawę kontroli nad NCBR. Umożliwią także sprawne i skuteczne realizowanie przez Centrum zadań, które dotyczą polityki naukowej państwa. Chodzi o zarządzanie najważniejszymi programami badań naukowych i prac rozwojowych, pobudzanie przedsiębiorców do inwestowania w działalność naukową, czy wspieranie komercjalizacji wyników badań naukowych lub prac rozwojowych oraz innych form ich transferu do gospodarki.
Schrony i budowle ochronne
AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 2 / 2024
14 marca 2024 r. do Sejmu trafił poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw.
Projekt dotyczy uzupełnienia i poprawienia istniejących przepisów w taki sposób aby umożliwić samorządom wywiązywanie się z obowiązku ochrony obywateli w tym tworzenie schronów i budowli ochronnych dla ludności cywilnej a także utworzenia przepisów w taki sposób aby zachęcić obywateli do tworzenia przydomowych schronów. „Samorządy już wcześniej posiadały w zakresie swoich obowiązków ochronę i pomoc osobom poszkodowanym w wyniku klęsk, kryzysów i potencjalnych działań wojennych oraz odpowiadające tym zadaniom budżety w obszarach obrony cywilnej, obronności oraz zarządzania kryzysowego. Dlatego oceniamy, że zaproponowane zmiany w przepisach nie spowodują nadmiernego obciążenia finansowego dla jednostek samorządu terytorialnego.” – czytamy w uzasadnieniu.
Zmiana Konstytucji RP
AKTUALNOŚCI | PROJEKTY - SAS 2 / 2024
6 marca 2024 r. do Senatu wpłynął senatorski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Projekt zakłada wygaszenie kadencji dotychczasowych sędziów Trybunału Konstytucyjnego i ukształtowanie jego składu według nowych zasad. Każdy nowy sędzia Trybunału miałby być wybrany przez Sejm większością 3/5 głosów, a w razie niedokonania wyboru w tym trybie – większością bezwzględną. Pierwsi nowi sędziowie mieliby sprawować kadencje o długości 3, 6 lub 9 lat. Zgodnie z projektowanymi przepisami osoby, które sprawowały mandat posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego lub wchodziły w skład Rady Ministrów, będą mogły zostać wybrane na sędziego Trybunału dopiero po upływie 4 lat od momentu zakończenia sprawowania mandatu lub funkcji. Projekt przewiduje także 3-letnie kadencje prezesa i wiceprezesa Trybunału oraz zachęca do dokonywania przez sądy tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności.
Spis SAS2/2024
SPIS TREŚCI - SAS 2 / 2024
AKTUALNOŚCI / PROJEKTY
Zmiana Konstytucji RP
Schrony i budowle ochronne
Administracja rządowa
Usługi cyfrowe
PRZEGLĄD LEGISLACYJNY
ANALIZY I KOMENTARZE
Terminy składania oświadczeń majątkowych przez radnych w 2024 r.
Wzrost znaczenia kół gospodyń wiejskich w społeczności lokalnej
Procedura tranzycji prawnej w Polsce
Nowelizacja jako zmiana aktu prawa miejscowego
Jednostki samorządu terytorialnego wobec nadzoru sprawowanego przez RIO
Ogólny plan gminy jako obligatoryjny akt prawa miejscowego
Jak polskie miasta realizują założenia zrównoważonej mobilności?
ENERGIA I TECHNOLOGIE
Budujemy ekologiczną przyszłość – zakłady produkcji nawozów i paliw organicznych
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU
Wójt, burmistrz, prezydent miasta może zlecić wywiad środowiskowy
w celu weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego
Odpowiedzialność gminy za wypadek na chodniku
Nie można dowolnie nadawać mocy wstecznej uchwałom rady gminy/miasta
Uchwała gminy w sprawie organizacji publicznego
transportu zbiorowego nie jest aktem prawa miejscowego
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE
Postanowienia odmawiające uzgodnienia projektu decyzji
o ustaleniu warunków zabudowy nie zawsze zaskarżalne
Depublicyzacja informacji publicznej
„Inne tajemnice” jako podstawa ograniczenia prawa do informacji publicznej
FINANSE SAMORZĄDU
Czy gmina po 6 latach od sprzedaży lokalu może dochodzić zwrotu udzielonej bonifikaty?
Zgodnie z Ordynacją podatkową zobowiązanie podatkowe nie powstaje,
jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat
PRAWO PRACY
Czy wójt, burmistrz, prezydent miasta może zobowiązać pracownika
do zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej?
Czy naczelnikowi przysługuje czas wolny za udział
w sesjach rady gminy po godzinach pracy?
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
Lider konsorcjum może wystawić fakturę w imieniu pozostałych konsorcjantów
Kontrola uprzednia udzielania zamówień publicznych
Procedury konkursowe dla zamówień poniżej progu bagatelności
BIULETYN SAMORZĄDOWCA - 2 / 2024
AKTUALNOŚCI
Nowa gminna sprawozdawczość dotycząca nieczystości ciekłych
Nowy projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej
ANALIZY SAMORZĄDOWE
Które polskie miasta są najbardziej innowacyjne i kreatywne?
Budowanie kultury organizacyjnej urzędu
Transformacja energetyczna wymaga współdziałania administracji,
samorządów i biznesu – ale zdecydowanie się opłaca!
Odpady promieniotwórcze w Polsce w kontekście rozwoju gmin
SĄDY O SAMORZĄDACH
Konsekwencje niezrzeczenia się przez nowo wybranego wójta,
burmistrza, prezydenta miasta dotychczasowej funkcji/stanowiska
Uchwała podjęta przez zarząd powiatu w pierwotnym składzie
jest ważna, mimo zmiany w statucie liczby jego członków
Z GMIN I POWIATÓW
Ogólnopolski Ranking Powiatów i Miast na prawach powiatu
Skarbnicy gotowi do merytorycznej debaty o finansach samorządowych
Wydzierżawimy grunty pod farmy fotowoltaiczne i wiatrowe
ORZECZNICTWO I ROZSTRZYGNIĘCIA
NADZORCZE DLA SAMORZĄDÓW - 2 / 2024
ORZECZNICTWO SN I SĄDÓW POWSZECHNYCH
Sprawa o ustanowienie służebności drogi w przedmiocie wysokości
wynagrodzenia jest sprawą z zakresu prawa rzeczowego
ORZECZNICTWO SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH
Na decyzję wydaną przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, dot. rozgraniczenia
nieruchomości, nie można wnieść odwołania do organu wyższego stopnia
Radny nie może prowadzić działalności gospodarczej
z wykorzystaniem nie tylko mienia komunalnego
swojej gminy, ale i innej gminnej osoby prawnej
ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODÓW
Rada gminy nie może określać w uchwale trybu powoływania
i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego
Uchwała rady gminy w sprawie sprzedaży nieruchomości gruntowych
oddanych w użytkowanie wieczyste nie może odsyłać
do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami
Niewyczerpanie w uchwale przez radę gminy zakresu przedmiotowego
zawartego w ustawie, skutkuje istotnym naruszeniem prawa
ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE
REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH
Rada gminy nie może podjąć uchwały w sprawie udzielenia dotacji na renowację zabytku,
jeżeli w gminie nie obowiązuje uchwała określająca zasady udzielania takich dotacji
W uchwale gminy, dotyczącej zasad udzielania dotacji celowych
na renowacje zabytków, wysokość dotacji powinna być jednoznacznie określona
Nowa gminna sprawozdawczość dotycząca nieczystości ciekłych
BIULETYN SAMORZĄDOWCA / AKTUALNOŚCI - SAS 2 / 2024
Po raz pierwszy w bieżącym 2024 roku, do końca kwietnia, każda gmina zobligowana jest do złożenia sprawozdania dotyczącego gospodarowania nieczystościami ciekłymi za poprzedni rok kalendarzowy.
Obowiązek złożenia wskazanego powyżej sprawozdania został wprowadzony do ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2023 r. poz. 1469 z późn. zm., dalej: u.c.p.g.) z dniem 1 stycznia 2023 r. mocą ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1549 z późn. zm.). Przypomnijmy w dużym skrócie, że mocą tej nowelizacji ustawodawca zamierzał doprowadzić do pełnego i prawidłowego implementowania do polskiego porządku prawnego tzw. dyrektywy ściekowej. Wiele zmian wynikających z tej nowelizacji wprowadzonych zostało do przepisów u.c.p.g., właśnie w zakresie postępowania z nieczystościami ciekłymi (m.in. rozszerzenie pojęcia nieczystości ciekłych także na osady pochodzące z przydomowych oczyszczalni ścieków). W swojej zasadniczej części wspomniana nowelizacja weszła w życie z dniem 9 sierpnia 2022 r. i od tego też dnia liczony jest chociażby dwuletni okres kontrolny wprowadzony nowym przepisem art. 6 ust. 5aa u.c.p.g.
DO KOGO SKŁADANE JEST SPRAWOZDANIE?
Wracając zaś do samego sprawozdania dotyczącego gospodarowania nieczystościami ciekłymi, to w pierwszej kolejności należy wskazać, że sprawozdanie to, po raz pierwszy składane za rok 2023 r., będzie kierowane do dwóch podmiotów – właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska i właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (patrz: art. 3 ust. 6 u.c.p.g.). W odniesieniu do składania tego sprawozdania do właściwego organu Wód Polskich nie sposób nie zauważyć, że będzie ono stanowić uzupełnienie sprawozdawczości wynikającej z przepisów Prawa wodnego, odnoszącej się do problematyki aglomeracji i ścieków pochodzących z tych aglomeracji (patrz: art. 89 Prawa wodnego). Odnosząc się zaś do składania tego sprawozdania do WIOŚ, podyktowane jest to ogólną właściwością tego organu do kontrolowania wszelkiego rodzaju podmiotów (w tym również gmin) z zakresu przestrzegania przepisów prawa ochrony środowiska.
Ustalony przez ustawodawcę zakres sprawozdania jest dość obszerny. Nie sposób jednak nie zauważyć, że jest on określony w dość nieprzemyślany sposób, by wręcz nie powiedzieć, że niechlujnie. Zasadniczo dane, jakie oczekuje ustawodawca wynikają z informacji będących już w posiadaniu gminy, czy to z uwagi na inne nałożone na nią przepisami u.c.p.g. obowiązki, czy też pochodzące z kwartalnej sprawozdawczości, składanej przez tzw. wozaków (przedsiębiorców świadczących usługi z zakresu odbierania nieczystości ciekłych). Część wymaganych do podania w sprawozdaniu danych gminy będą jednak musiały pozyskać (bądź też spróbować pozyskać) od działających na ich terenie przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych.
ZAKRES SPRAWOZDAWCZOŚCI
Jakie tym samym dane należy podać w analizowanym sprawozdaniu? Zgodnie z art. 3 ust. 5 u.c.p.g. są nimi informacje o:
1. liczbie zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy;
2. liczbie właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, oraz liczbie osób zameldowanych pod adresem nieruchomości, na której znajduje się dany zbiornik bezodpływowy lub dana przydomowa oczyszczalnia ścieków;
3. liczbie zawartych umów, o których mowa w art. 6 ust. 1 u.c.p.g., w okresie sprawozdawczym, a także przed okresem sprawozdawczym, jeżeli obejmują działania realizowane w okresie sprawozdawczym;
4. liczbie zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, których opróżnianie zorganizowała gmina;
5. częstotliwości opróżniania zbiornika bezodpływowego lub osadnika w instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków, o której mowa w art. 4
ust. 2 pkt 3 u.c.p.g.;
6. ilości nieczystości ciekłych odebranych z obszaru gminy w podziale na nieczystości ciekłe bytowe oraz przemysłowe;
7. ilości wody pobranej przez użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej;
8. stacjach zlewnych, do których przekazane zostały odebrane z terenu gminy nieczystości ciekłe, w postaci wykazu tych stacji;
9. liczbie przeprowadzonych kontroli dokumentów, o których mowa w art. 6 ust. 5a u.c.p.g.,
oraz wynikach tych kontroli.
Przeanalizujmy po kolei każdy z ww. punktów:
Ad. 1 – Liczba zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy. W odniesieniu do tych informacji należy zauważyć, że ustawodawca nawiązuje do obowiązku każdej gminy prowadzenia ewidencji tego rodzaju instalacji – patrz: art. 3 ust. 3 pkt 1 i pkt 2 u.c.p.g. Tym samym, podanie tych danych nie powinno powodować po stronie gminy żadnych problemów. Należy bowiem po prostu podać dane ilościowe wynikające z tych ewidencji.
Ad. 2 – Liczba właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, oraz liczba osób zameldowanych pod adresem nieruchomości, na której znajduje się dany zbiornik bezodpływowy lub dana przydomowa oczyszczalnia ścieków. Niewątpliwie dane w tym zakresie znajdują się w posiadaniu gminy. W przypadku liczby właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, dane w tym zakresie pochodzić będą ze sprawozdawczości podmiotów odbierających nieczystości ciekłe. Ze sprawozdawczości tej gminy uzyskają również informacje o adresach nieruchomości, z których nieczystości ciekłe zostały odebrane i na podstawie tych adresów możliwe jest ustalenie liczby zameldowanych pod tymi adresami osób. Co przy tym istotne, dane w tym zakresie należy podać zbiorczo, bez odrębnego ich wskazywania w odniesieniu do każdego z adresów nieruchomości. Na marginesie warto przy tym jedynie zauważyć, że dość niezrozumiałym jest żądanie przez ustawodawcę informacji o liczbie osób zameldowanych, nie zaś zamieszkujących pod danym adresem. Niewątpliwie było to podyktowane tym, że zdecydowanie łatwiej jest ustalić liczbę zameldowanych osób niż zamieszkujących daną nieruchomość, jednakże przedstawianie danych dotyczących czy to liczby nieruchomości, czy też ilości odebranych z tych nieruchomości nieczystości ciekłych może nie przynieść zamierzonego przez ustawodawcę efektu.
Ad. 3 – Liczba zawartych umów, o których mowa w art. 6 ust. 1 u.c.p.g., w okresie sprawozdawczym, a także przed okresem sprawozdawczym, jeżeli obejmują działania realizowane w okresie sprawozdawczym. Także w przypadku tych danych gminy nie mają problemu z ich zebraniem, bowiem liczba zawartych umów, tak w rocznym okresie sprawozdawczym, jak i przed tym okresem, możliwa jest do pozyskania ze wspominanych już wcześniej kwartalnych sprawozdań podmiotów odbierających nieczystości ciekłe od właścicieli nieruchomości. Wszak w sprawozdaniach tych wozacy podają nie tylko adresy nieruchomości, z których odbierane są nieczystości ciekłe w danym kwartale (tu należałoby przyjąć, że jedna nieruchomość to jedna umowa), ale również dane właścicieli nieruchomości, z którymi w danym kwartale sprawozdawczym umowa została zawarta lub rozwiązana.
Ad. 4 – Liczba zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, których opróżnianie zorganizowała gmina. W odniesieniu do tych danych zasadnym wydaje się przyjęcie, że celem ustawodawcy było pozyskanie informacji o liczbie przypadków tzw. odbiorów zastępczych w trybie art. 6 ust. 7 u.c.p.g. Literalnie jednak przepis ten można byłoby również odnieść do przypadków, w których gmina organizuje odbiór nieczystości ciekłych z terenu własnych nieruchomości niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej. Wydaje się, że nie o te dane chodzi ustawodawcy, wszak dane o liczbie gminnych nieruchomości są już częścią danych w innych punktach sprawozdania.
Ad. 5 – Częstotliwość opróżniania zbiornika bezodpływowego lub osadnika w instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 3 u.c.p.g. Ten punkt sprawozdawczości odsyła do jednego z obligatoryjnych elementów każdego gminnego regulaminu utrzymania czystości i porządku. Przywołany przepis art. 4 ust. 2 pkt 3 u.c.p.g. stanowi bowiem, że we wspomnianym wyżej regulaminie gmina określa m.in. „częstotliwość i sposób pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego”. Tym samym, zadaniem gminy na etapie składania analizowanego sprawozdania jest przepisanie częstotliwości określonej w ww. regulaminie. W tym zakresie warto przypomnieć, że nowelizacja, mocą której wprowadzono do przepisów u.c.p.g. analizowany obowiązek sprawozdawczy, w konsekwencji nadania szerszego zakresu pojęciu nieczystości ciekłych (rozszerzenie tego pojęcia także o osady z przydomowych oczyszczalni ścieków) wymusiła na każdej gminie (czy też ściślej mówiąc – każdej radzie gminy) zmianę regulaminu w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej nowelizacji, tj. w terminie do 9 lutego 2023 r.
Ad. 6 – Ilość nieczystości ciekłych odebranych z obszaru gminy w podziale na nieczystości ciekłe bytowe oraz przemysłowe. Także w przypadku tych danych, gmina jest w ich posiadaniu, bowiem podawane są one przez wozaków w swoich kwartalnych sprawozdaniach – również z podziałem na nieczystości ciekłe bytowe i przemysłowe.
Ad. 7 – Ilość wody pobranej przez użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej. Ten punkt sprawozdawczości jest najbardziej problematyczny z perspektywy całego sprawozdania. Gmina bowiem nie jest w posiadaniu tego rodzaju informacji. Co więcej, konstrukcja tego punktu nie pozwala na jednoznaczne wskazanie, czy dotyczyć ma użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej, od których odebrano nieczystości ciekłe (a więc ma nawiązywać do danych z pkt 2 sprawozdania), czy też ma być danymi tych użytkowników, którzy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym mają zawartą wyłącznie umowę na dostarczanie wody (bez umowy na odprowadzanie ścieków). Biorąc pod uwagę zakres sprawozdawczości zasadnym jest przyjęcie, że prawidłową odpowiedzią jest pierwsza ze wskazanych. I w tym miejscu pojawia się problem – skąd gmina ma wziąć te informacje? Jedyną możliwą odpowiedzią jest wskazanie, że dane te gmina powinna pozyskać od przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. I w przypadku, gdy przedsiębiorstwo to jest albo w strukturze gminy (np. działa w formie samorządowego zakładu budżetowego), albo też działa w formie spółki komunalnej (w której udziały lub akcje posiada dana gmina), to z pozyskaniem tego rodzaju danych nie powinno być problemu. Możliwe jest to chociażby w oparciu o określone uprawnienia właścicielskie gminy względem takiego podmiotu. W niektórych przypadkach jednak gmina albo nie ma żadnego powiązania z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym, albo te powiązania są znikome – wszak na rynku przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych także zdarzają się przedsiębiorstwa w całości prywatne, albo wyłącznie z niewielkim udziałem gminy. W takich przypadkach gmina musi liczyć na dobrą wolę takich podmiotów, bowiem brak jest w praktyce jakichkolwiek mechanizmów wymuszających przekazanie jej wymaganych przez ustawodawcę danych. Na marginesie należy przy tym spojrzeć na ten punkt sprawozdawczości przez pryzmat ochrony danych osobowych. Niedopuszczalne będzie tak żądanie przez gminę, jak i przekazywanie przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne tych danych w sposób umożliwiający identyfikację konkretnych właścicieli nieruchomości. Brak jest bowiem ku temu podstawy prawnej. Sytuacja ta jest podobna do przypadków żądania przez gminy danych o ilości zużytej wody na potrzeby postępowań kontrolnych z art. 6 ust. 5a u.c.p.g., w odniesieniu do których stanowisko Prezesa UODO jest jednoznaczne, że przekazywanie takich danych w odniesieniu do indywidualnie wskazanego właściciela nieruchomości jest niedopuszczalne w świetle przepisów rozporządzenia RODO, z uwagi na brak wyraźnej podstawy prawnej do takiego działania. Jak w taki sposób powinny zostać przekazane takie dane? Gmina, wnioskując o te dane, powinna podać wykaz adresów nieruchomości, w odniesieniu do których potrzebuje danych dotyczących ilości zużytej wody, a w odpowiedzi przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne powinno podać te dane liczbowe w sposób zbiorczy, bez podziału na poszczególne nieruchomości. W przypadku zaś sytuacji, w których dana nieruchomość nie jest podłączona ani do sieci kanalizacyjnej, ani do sieci wodociągowej, informacje co do ilości pobranej wody na tej nieruchomości należałoby ustalić w oparciu o przeciętne normy zużycia wody.
Ad. 8 – Stacje zlewne, do których przekazane zostały odebrane z terenu gminy nieczystości ciekłe, w postaci wykazu tych stacji. Jednym z elementów każdego sprawozdania kwartalnego składanego przez wozaków jest wskazanie stacji zlewnych, do których trafiły odebrane z terenu danej gminy nieczystości ciekłe. Stąd też powinny być przez gminę pobierane informacje, przekazywane następnie w rocznym sprawozdaniu dotyczącym nieczystości ciekłych.
Ad. 9 – Liczba przeprowadzonych kontroli dokumentów, o których mowa w art. 6 ust. 5a u.c.p.g., oraz wyniki tych kontroli. W odniesieniu do tych danych ustawodawca oczekuje podania ilościowych informacji odnoszących się w praktyce do tego, ile kontroli przeprowadziła gmina. Niezrozumiałe jest przy tym wskazywanie na konieczności podania nie liczby samych kontroli, a liczby kontroli dokumentów. W praktyce wszak każda kontrola z art. 6 ust. 5a u.c.p.g. odnosząca się do nieczystości ciekłych (na marginesie należy jedynie zauważyć, że w świetle tego przepisu kontrolę przeprowadza się również w odniesieniu do właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, nieobjętych gminnym systemem gospodarowania odpadami komunalnymi w zakresie prawidłowości pozbywania się przez nich tego rodzaju odpadów) powinna dotyczyć wskazanych w tym przepisie dokumentów, tj. posiadania umowy oraz dowodów uiszczania opłat za usługi objęte tą umową. Stąd też w analizowanym sprawozdaniu gmina powinna podać liczbę kontroli wraz z ich wynikami, tj. ile kontroli zakończyło się wynikiem pozytywnym, a ile wynikiem negatywnym (i jakie nieprawidłowości były wykrywane). Informacja o liczbie przeprowadzonych kontroli będzie istotna zwłaszcza dla WIOŚ, który na tej podstawie, w porównaniu do liczby nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe albo przydomowe oczyszczalnie ścieków na terenie danej gminy, będzie weryfikować, czy gmina wywiązuje się z wynikającego z art. 6 ust. 5aa u.c.p.g. obowiązku skontrolowania raz na dwa lata każdej nieruchomości niepodłączonej do sieci kanalizacyjnej. Na bazie tych ustaleń WIOŚ następnie będzie zapewne podejmować decyzję, czy jest podstawa do ukarania gminy w trybie art. 9z ust. 7 u.c.p.g. („W przypadku gdy wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 6 ust. 5a – gmina podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 zł do 50 000 zł”).
Wzór sprawozdania?
Z punktu widzenia obowiązku składania przez gminy corocznie sprawozdania dotyczącego gospodarowania nieczystościami ciekłymi w danym roku kalendarzowym warto zauważyć, że ustawodawca nie przewidział określenia przez żaden z organów wiążącego wzoru takiego sprawozdania. Tym samym gminy samodzielnie mogą przygotować sobie taki wzór, bądź też posiłkować się jakimkolwiek wzorem udostępnionym przez inne podmioty lub organy. W tym miejscu należy jednak zauważyć, że taki przykładowy wzór został przygotowany przez Wody Polskie i GIOŚ. Wzór ten jest jednak daleki od doskonałości i zawiera w sobie nie tylko wiele nieścisłości, ale również określa konieczność uzupełnienia i podania szeregu informacji niewynikających z przepisu art. 3 ust. 5 u.c.p.g. Tym samym należy zachować ostrożność przy korzystaniu z tego wzoru. Nie jest jednak wykluczone, aby ten udostępniony przez Wody Polskie i GIOŚ wzór stanowił podstawę do przygotowania samodzielnie wzoru, na którym to sprawozdanie będzie złożone.
Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy
sp.k. w Poznaniu
