Skuteczność doręczenia wójtowi wezwania do złożenia oświadczenia majątkowego
SĄDY O SAMORZĄDACH
Wyrok Naczelnego Sądy Administracyjnego z dnia 12 sierpnia 2016 r., sygn. akt II OSK 1237/16
W sytuacji, gdy kwestie sposobu dostarczenia wójtowi wezwania do złożenia oświadczenia majątkowego w dodatkowym terminie nie są ustawowo określone, dostarczenie wezwania może nastąpić na adres urzędu gminy, bezpośrednio na ręce wójta lub upoważnionego do odbioru jego korespondencji pracownika, ale także na adres domowy, z tym że musi ono być skuteczne.
Taki wniosek płynie z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, oddalającego skargę kasacyjną Wojewody Opolskiego w sprawie dotyczącej wygaśnięcia mandatu wójta, z powodu niezłożenia w terminie oświadczenia majątkowego.
Wniesiona przez Wojewodę Opolskiego skarga kasacyjna dotyczyła wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu (sygn. akt II SA/Op 573/15), w którym Sąd I instancji uchylił rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Opolskiego (nr NK.III.4131.7.2.2015.AP) w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta.
Wojewoda Opolski uchylonym rozstrzygnięciem nadzorczym stwierdził wygaśnięcie mandatu wójta, w związku z bezskutecznym upływem terminu 30 dni od wezwania wójta przez radę gminy do złożenia oświadczenia majątkowego w dodatkowym, wyznaczonym terminie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, uchylając to rozstrzygnięcie nadzorcze wskazał, że obowiązek złożenia przez wójta gminy oświadczenia majątkowego wynika z przepisu art. 24h ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Art. 24h ust. 1 u.s.g. stanowi, że wójt jest obowiązany do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Wójt składa pierwsze oświadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia złożenia ślubowania. Do pierwszego oświadczenia wójt jest obowiązany załączyć informację o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli taką działalność prowadził przed dniem wyboru. Kolejne oświadczenia majątkowe składa wójt co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji (art. 24h ust. 4 u.s.g.). Jeżeli terminy określone w ust. 4 nie zostaną dotrzymane odpowiednio, wojewoda, w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia niedotrzymania terminu wzywa wójta, który nie złożył oświadczenia (w pierwszym, ustawowym terminie) do jego niezwłocznego złożenia, wyznaczając dodatkowy czternastodniowy termin. Termin ten liczy się od dnia skutecznego dostarczenia wezwania (art. 24h ust. 5a u.s.g.).
WSA w Opolu wskazał, że w niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, iż wójt nie złożył oświadczenia o stanie majątkowym za poprzedni rok w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku, stąd też wojewoda skierował do niego pismo. Z ustaleń WSA w Opolu wynikało także, że wójt nadał oświadczenie o stanie majątkowym w dniu 28 maja.
W ocenie Sądu I instancji, zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i ustalenia, czy Wojewoda Opolski miał prawo wydać rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające, że mandat wójta wygasł z powodu niezłożenia w terminie oświadczenia majątkowego, miało ustalenie, w jakiej dacie zostało skutecznie dostarczone skarżącemu wezwanie z dnia 6 maja. Sąd przypomniał, że w dniu 11 maja doszło do odebrania wezwania wojewody adresowanego imiennie do skarżącego z dodatkowym oznaczeniem funkcji – wójt gminy, na adres urzędu gminy. Odbioru tej korespondencji dokonał pracownik urzędu gminy uprawniony do odbioru korespondencji kierowanej do wójta, jako organu gminy. Jednak w ocenie Sądu I instancji nie oznacza to wcale, że to wezwanie zostało wójtowi skutecznie dostarczone.
W ocenie WSA w Opolu skuteczne dostarczenie wezwania, o którym mowa w art. 24h ust. 5a u.s.g. wiąże się z faktycznym i rzeczywistym dotarciem pisma do adresata, który posiada realną, a nie hipotetyczną możliwość zapoznania się z jego treścią. W ocenie Sądu, skoro pracownik urzędu nie miał realnej możliwości dostarczenia skarżącemu w dniu 11 maja odebranej korespondencji adresowanej do skarżącego, a to wobec nieobecności wójta w urzędzie i uczynił to dopiero w dniu 15 maja, to dopiero ten dzień uznać należy za dzień skutecznego dostarczenia wezwania Wojewody z dnia 6 maja. Stąd też, w ocenie Sądu I instancji, dodatkowo zakreślony przez Wojewodę 14-dniowy termin do złożenia oświadczenia majątkowego upływał z dniem 29 maja, a nie z dniem 25 maja. Tym samym nadanie przez skarżącego w dniu 28 maja oświadczenia majątkowego dokonane zostało z zachowaniem dodatkowo wyznaczonego terminu.
Stanowisko WSA w Opolu podzielił Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę kasacyjną wojewody wniesioną od orzeczenia Sądu I instancji. W uzasadnieniu swojego orzeczenia NSA podkreślił, że termin „skuteczne dostarczenie wezwania”, którym posługuje się ustawa o samorządzie gminnym w art. 24h ust. 5a, nie jest jasny i nastręcza problemy interpretacyjne. – Wskazana regulacja jest rozwiązaniem szczególnym i w piśmiennictwie i orzecznictwie różnie rozumianym. Wyrażane jest stanowisko, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (w szczególności te mówiące o doręczeniach) nie mają zastosowania do „skutecznego dostarczania wezwania”, o którym mowa w art. 24h ust. 5a u.s.g. – wskazywał NSA. – Skuteczne dostarczenie wezwania ma zatem miejsce wtedy gdy dotrze ono do zobowiązanego w taki sposób by mógł on zapoznać się z jego treścią.
Jednocześnie, jak zauważył NSA, wyrażany jest także inny pogląd, zgodnie z którym do „skutecznego doręczenia wezwania” należy stosować odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o doręczeniach. Jednak w ocenie NSA to stanowisko nie uwzględnia odmienności regulacji zawartej w art. 24h ust.5a u.s.g.
– W rozpoznawanej sprawie wezwanie było dostarczone do urzędu gminy, w którym odebrał je upoważniony pracownik. Takie dostarczenie wezwania byłoby skuteczne, gdyby wójt miał w tym dniu możliwość zapoznania się z jego treścią, realną a nie hipotetyczną. Tak jednak nie było, z uwagi na przebywanie poza urzędem, wójt odebrał wezwanie później i zmieścił się tym samym w wyznaczonym dodatkowym terminie, który w tej sytuacji upłynął w dniu 29 maja. – podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny.
oprac. Jakub Gortyński
