Opinia służbowa strażaka nie podlega skardze do sądu administracyjnego
POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - 7/2012
Zgodnie z art. 36 a ust. 5 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (dalej: ustawa) strażak, który nie zgadza się z treścią wydanej opinii służbowej, może wnieść, za pośrednictwem wydającego opinię, odwołanie do wyższego przełożonego w terminie 14 dni od dnia zapoznania się z nią.
W myśl art. 36 a ust. 7 ustawy, przełożony właściwy do rozpatrzenia odwołania może zaskarżoną opinię utrzymać w mocy, uchylić w całości i wydać nową lub też uchylić w całości i polecić wydanie nowej opinii z uwzględnieniem wskazanych okoliczności. Opinia wydana wskutek odwołania jest ostateczna i włącza się ją do akt osobowych strażaka (art. 36 a ust. 8 ustawy).
Szczegółowe warunki i tryb opiniowania strażaka Państwowej Straży Pożarnej, w szczególności częstotliwość wydawania opinii służbowych, kryteria brane pod uwagę przy opiniowaniu oraz sposoby zapoznawania z nimi strażaków oraz tryb wnoszenia i rozpatrywania odwołań od opinii służbowych określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 kwietnia 2006 r. w sprawie opiniowania służbowego strażaka Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 80, poz. 562 ze zm.).
Ponadto, nie jest możliwe zakwalifikowanie opinii służbowej strażaka do kategorii aktów i czynności, o jakich mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: ppsa). W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że ww. akty i czynności muszą mieć charakter zewnętrzny i muszą być skierowane do podmiotu niepodporządkowanego organizacyjnie i służbowo organowi wydającemu dany akt lub podejmującemu daną czynność (wyrok NSA z dnia 4 lutego 1998 r. sygn. II SA 1367/97, ONSA 1998, nr 4, poz.139) oraz kształtować sytuację prawną adresata. W rezultacie opinia nie mieści się w katalogu z art. 3 § 2 ppsa i nie podlega skardze do sądu administracyjnego.
Należy podkreślić, że rozbieżności dotyczące możliwości zaskarżania opinii służbowych wydawanych nie tylko w stosunku do strażaków, ale także funkcjonariuszy innych służb zostały rozstrzygnięte przez Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów z dnia 5 grudnia 2011 r., sygn. akt I OPS 2/11 oraz I OPS 3/11, w których NSA orzekł, że na postanowienia właściwych organów odwoławczych o utrzymaniu w mocy zaskarżonej przez funkcjonariusza opinii służbowej, nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że uchwały te nie dotyczyły wprawdzie opinii wydanych w stosunku do strażaków, lecz funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Niemniej jednak należy przyjąć – na zasadzie analogii – tożsame stanowisko do wyrażonych w obu ww. uchwałach.
NSA uznał, że opinia służbowa nie jest orzeczeniem administracyjnym bezpośrednio kształtującym stan prawny i aktem wywołującym bezpośrednio skutki zewnętrzne w sferze stosunku służbowego funkcjonariusza. Stanowi ona jedynie ocenę wyrażającą stan wiedzy bezpośredniego przełożonego o określonych cechach opiniowanego. NSA uznał zatem, że opinia jest stanem wiedzy, a nie aktem władczej woli organu, niczego nie rozstrzyga i nie jest nakierowana na wywoływanie bezpośrednich skutków prawnych.
O możliwości złożenia do sądu administracyjnego skargi na opinię wypowiedział się NSA w postanowieniu z dnia 6 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 2120/11.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ze zm.)
