Odebranie agresywnego psa

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 7/2012

PYTANIE SEKRETARZA MIASTA:
Mamy problem w rozwiązaniu sprawy psów rasy uznawanej za agresywną. Właściciel psów nie sprawuje należytej kontroli nad nimi. Psy przeskakują przez ogrodzenie, kilkakrotnie zaatakowały śmiertelnie inne zwierzęta. Obawiamy się o życie okolicznych mieszkańców. Właściciel nie reaguje na wezwania Straży Miejskiej. Mieszkańcy skierowali pismo do Burmistrza prosząc o interwencję. Burmistrz pismo mieszkańców przekazał policji wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania przeciwko właścicielowi psów.
W związku z tym, że niezachowanie nakazanych środków ostrożności przy utrzymywaniu psów i wypływające z tego niebezpieczeństwo dla ludzi i innych zwierząt leżą w gestii policji, instytucja ta winna rozpoznać bezzwłocznie sprawę i skutecznie zapobiec dalszemu zagrożeniu. W Internecie dostępne są informacje, że w przypadkach ataków agresywnych psów policja lub prokuratura odbierała psy właścicielom. Proszę o odpowiedź, na jakiej podstawie?

ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:

Ewentualna podstawa do odebrania psa 
może wynikać z art. 7 ustawy o ochronie zwierząt. Przepis ten dotyczy wprawdzie konsekwencji złego traktowania zwierzęcia, jednakże do wspomnianego traktowania kwalifikowane są również przypadki niewłaściwego obchodzenia się ze zwierzęciem, w tym z wywoływaniem u niego agresji. Stosownie bowiem do treści art. 6 ust. 2 ww. ustawy, przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności:

• umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia, niestanowiące dozwolonego prawem zabiegu lub doświadczenia na zwierzęciu, w tym znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub wymrażanie, a także wszelkie zabiegi mające na celu zmianę wyglądu zwierzęcia i wykonywane w celu innym niż ratowanie jego zdrowia lub życia, a w szczególności przycinanie psom uszu i ogonów (kopiowanie);
• używanie do pracy albo w celach sportowych lub rozrywkowych zwierząt chorych, a także zbyt młodych lub starych oraz zmuszanie ich do czynności, których wykonywanie może spowodować ból;
• bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha, dolnych częściach kończyn;
• przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych ładunkami w oczywisty sposób nieodpowiadającymi ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu;
• transport zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i przewożonych na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący ich zbędne cierpienie i stres;
• używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych urządzeń zmuszających zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodujących zbędny ból, uszkodzenia ciała albo śmierć;
• dokonywanie na zwierzętach zabiegów i operacji chirurgicznych przez osoby nieposiadające wymaganych uprawnień bądź niezgodnie z zasadami sztuki lekarsko-weterynaryjnej, bez zachowania koniecznej ostrożności i oględności oraz w sposób sprawiający ból, któremu można było zapobiec;
• złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt;
• utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa, bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji;
• porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota, przez właściciela bądź przez inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje;
• stosowanie okrutnych metod w chowie lub hodowli zwierząt;
• organizowanie walk zwierząt;
• obcowanie płciowe ze zwierzęciem (zoofilia);
• wystawianie zwierzęcia domowego lub gospodarskiego na działanie warunków atmosferycznych, które zagrażają jego zdrowiu lub życiu;
• transport żywych ryb lub ich przetrzymywanie w celu sprzedaży bez dostatecznej ilości wody uniemożliwiającej oddychanie;
• utrzymywanie zwierzęcia bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku.

Po pierwsze należy podkreślić, że powyższy katalog znęcania się nad zwierzęciem nie ma charakteru zamkniętego, gdyż zawiera jedynie wyliczenie o charakterze przykładowym. W rezultacie możliwe jest zakwalifikowanie do tego rodzaju zachowań także innych, które powodują np. zmianę zachowania zwierzęcia i wzrost jego agresji. Po drugie należy zauważyć, że w katalogu tych przypadków znajdują się nie 7tylko takie, które wprost dotyczą fizycznego znęcania się nad zwierzętami, ale także dotyczące stosowanie okrutnych metod w chowie lub hodowli zwierząt, organizowanie walk zwierząt oraz złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt. Wszystkie te zachowania mogą być właśnie obliczone na wywołanie u zwierzęcia agresji, co paradoksalnie może zostać również uznane za formę znęcania nad zwierzęciem. Zaznaczyć bowiem należy, że zachowanie zwierzęcia uzależnione jest przede wszystkim lub wyłącznie od jego właściciela. Nieprawidłowości w jego zachowaniu mogą zatem wynikać z patologicznych form hodowlanych nastawionych właśnie na zmianę zachowania zwierzęcia. 

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy zwierzę traktowane w powyższy może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane:

• schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne; lub
• gospodarstwu rolnemu wskazanemu przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), jeżeli jest to zwierzę gospodarskie; lub
• ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych lub utrzymywane w ogrodach zoologicznych.

Decyzja wójta podejmowana jest z urzędu po uzyskaniu informacji od Policji, straży gminnej, lekarza weterynarii lub upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt i podlega natychmiastowemu wykonaniu. Od decyzji przysługuje prawo wniesienia odwołania do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 3 dni od daty doręczenia decyzji. Samorządowe kolegium odwoławcze rozpoznaje odwołanie w terminie 7 dni.
Przekazanie zwierzęcia następuje za zgodą podmiotu, któremu zwierzę ma być przekazane, a w przypadku braku zgody lub wystąpienia innych okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia ww. podmiotom, zwierzę może zostać nieodpłatnie przekazane innej osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie fizycznej, która zapewni mu właściwą opiekę.
Powyższa sytuacja dotyczy tzw. przypadków „zwykłych”, gdy organ wykonawczy gminy uzyskuje odpowiednią informację o nieprawidłowościach w utrzymywaniu zwierzęcia przez człowieka. Niemniej jednak ustawodawca przewidział również przypadki nadzwyczajne, nagłe, gdy wymagane jest działanie natychmiastowe (np. bezpośrednie zagrożenie życia zwierzęcia lub otoczenia spowodowanego niewłaściwym utrzymywaniem zwierzęcia). W przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu, policjant, strażnik gminny lub upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, odbiera mu zwierzę, zawiadamiając o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), celem podjęcia decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia.
W każdym przypadku kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna.
Należy podkreślić, że odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie w trybie art. 35 ust. 3 przepadku zwierzęcia, a także, jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone. Przypadki przepadku zwierzęcia określone zostały w rozdziale 11 ustawy („Przepisy karne”). Przykładowo, zgodnie z art. 37a ust. 1 ustawy ko prowadzi hodowlę lub utrzymuje psa rasy uznawanej za agresywną bez wymaganego zezwolenia, podlega karze aresztu lub grzywny. W razie ukarania za to wykroczenie można orzec przepadek zwierzęcia (art. 37a ust. 2).
Niezależnie od powyższego warto pamiętać, że uszkodzenie ciała wywołane celowym działaniem właściciela zwierzęcia i np. szczuciem psem może zostać potraktowane jako przestępstwo z art. 156 Kodeksu karnego, zaś samo szczucie psem jest wykroczeniem. Zgodnie bowiem z art. 108 Kodeksu wykroczeń, kto szczuje psem człowieka, podlega karze grzywny do 1.000 złotych albo karze nagany. W każdym z tych przypadków może interweniować Policja lub straż miejska.

Janusz Groński

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002 ze zm.)

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI