Wójt wiceprezesem stowarzyszenia
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 7/2012
PYTANIE SEKRETARZA:
Wójt został wiceprezesem stowarzyszenia na terenie swojej gminy. Stowarzyszenie nie zamierza prowadzić działalności gospodarczej, co potwierdza statut stowarzyszenia. Głównym celem jest prowadzenie działalności charytatywnej, nakierowanej na pomoc biednym i ubogim z terenu gminy. Obecnie stowarzyszenie przystępuje z wnioskiem do konkursu organizowanego przez gminę na prowadzenie świetlicy. W przyszłości również zamierza przystępować do takich konkursów. Czy w tym przypadku nie występują kolizje prawne, aby wójt reprezentujący gminę był również członkiem organu organizacji, której zleca się wykonywanie zadania publicznego?
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Trudno jest jednoznacznie ustalić zakaz prawny uczestniczenia w konkursie ofert organizacji pozarządowej, w której władzach zasiada wójt gminy organizującej konkurs. Z całą pewnością zakaz taki nie może zostać wyprowadzony wprost ani z przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ani też z ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych oraz współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi reguluje ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Zgodnie z art. 5 tej ustawy organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych we współpracy z organizacjami pozarządowymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów. Współpraca ta odbywa się w szczególności w formie m. in. zlecania organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie.
Zlecanie realizacji zadań publicznych może mieć formy:
- powierzania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji lub
- wspierania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji.
Co istotne, współpraca odbywa się na zasadach: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności. Ponadto, stosownie do treści art. 11 ust. 2 i 4 ww. ustawy, wspieranie oraz powierzanie realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe, odbywa się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, a wybór zlecenia realizacji zadań publicznych w tym trybie następuje w sposób zapewniający wysoką jakość wykonania danego zadania.
Jak już wskazano wyżej, z ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej nie można wyprowadzić zakazu pełnienia funkcji przez wójta w zarządzie stowarzyszenia, skoro organizacja ta nie prowadzi i nie zamierza prowadzić działalności gospodarczej, ani nawet nie przewiduje prowadzenia takiej działalności w statucie. Można także zwrócić uwagę na treść art. 24e w związku z art. 28 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym wójt i jego zastępca nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu. Jednakże zakaz ten nie jest obwarowany żadną realną sankcją i ma co najwyżej charakter moralno-polityczny, wyrażający się w ewentualnej konwekcji politycznej polegającej na wyniku wyborów w czasie ubiegania się o reelekcję na następna kadencję.
MOŻLIWY KONFLIKT INTERESÓW
Opisana w pytaniu sytuacja w sposób ewidentny wywołuje uzasadnione podejrzenia, co do możliwości powstania konfliktu interesów, z jednej strony publicznego reprezentowanego przez gminę wykonującą zadania publiczne celem zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkańców, a z drugiej interesu organizacji społecznej, która wprawdzie działa non profit i również w celu realizacji zadania publicznego, jednakże także z dbałością o własny byt i możliwość dalszego rozwoju tej organizacji. Powoduje to zatem sytuację zdecydowanie niekorzystną, która zdaje się pozostawać w sprzeczności z zasadami uczciwej konkurencji, o której mowa w art. 5 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Tym niemniej, jak wskazano wyżej, brak jest zakazu prawnego takiego łączenia funkcji przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Pozostaje zatem powołanie się na treść art. 24e w zw. z art. 28 ustawy o samorządzie gminnym i apelowanie o powstrzymanie się od wszelkich działań wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność.
Na marginesie jedynie należy wskazać, że wójt, którego zatrudnienie następuje na podstawie wyboru, jest wyłączony spod regulacji art. 30 ustawy o pracownikach samorządowych dotyczącej pracowników samorządowych zatrudnionych na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, którzy za naruszenie zakazu wykonywania zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, wykonywanymi w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy, mogą zostać zwolnieni z pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 Kodeksu pracy).
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnych (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.),
– Ustawa z dn. 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne
(Dz. U. z 2006 r., Nr 216, poz. 1584 ze zm.),
– Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. Z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ze zm.)
