Umorzenie zaległości podatkowej w podatku od środków transportowych
FINANSE SAMORZĄDU - SAS 7/2012
PYTANIE REFERENTA PRAWNO-ADMINISTRACYJNEGO:
Na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wójt gminy nalicza podatki od środków transportowych, np. ciągnika siodłowego i naczepy ciężarowej. Obowiązek podatkowy wygasa, gdy środek transportowy został zbyty, wyrejestrowany lub została wydana decyzja o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu. W związku z powyższym powstaje pytanie, czy istnieje możliwość nieuiszczenia takiego podatku, gdy pojazd wraz z naczepą i wszelkimi dokumentami został zatrzymany przez organy ścigania innego państwa, jako dowód w prowadzonym postępowaniu, a sytuacja taka trwa nawet kilka lat?
ODPOWIEDŹ:
W przypadku wydania decyzji o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych, z zastrzeżeniem ust. 2, który dotyczy współwłasności, ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych.
Zasadą jest, że obowiązek podatkowy po-wstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku nabycia środka transportowego zarejestrowanego – od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Natomiast w przypadku wydania decyzji o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu.
Omawiany obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu lub z końcem miesiąca, w którym upłynął czas, na który pojazd powierzono.
Analiza przepisów prawa regulujących kwestię powstania i wygasania obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych wskazuje na to, że w przypadku przedstawionym w pytaniu, o ile nie istnieje możliwość wydania decyzji o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu, brak jest podstaw prawnych do nienaliczania przedmiotowego podatku.
Natomiast, istnieje możliwość udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych na podstawie art. 67a §1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z powołanym przepisem prawa, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, organ podatkowy na wniosek podatnika może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a;
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Ważnym jest przy tym, że umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa (art. 67a § 2 Ordynacji podatkowej).
Jak się wydaje, w stanie faktycznym przedstawionym w pytaniu zastosowanie powinna mieć ulga w spłacie zobowiązań podatkowych w formie umorzenia zaległości podatkowej w podatku od środków transportowych – art. 67a §1 pkt 3 Ordynacji podatkowej.
Ulga ta – stosownie do treści art. 67a §1 Ordynacji podatkowej - może być udzielona podatnikowi wyłącznie wtedy, jeżeli w konkretnej, indywidualnie rozpatrywanej sprawie, organ podatkowy dopatrzy się występowania co najmniej jednej z ustawowych przesłanek ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Przesłanki te są typowymi klauzulami generalnymi, co oznacza, że istnienie ustawowych przesłanek podlega w każdej sprawie odrębnym ustaleniom organu podatkowego.
Decyzje w sprawach ulg w spłacie zobowiązań podatkowych mają charakter uznaniowy. Uznaniowy charakter omawianych decyzji nie oznacza jednak całkowitej swobody organu podatkowego przy wydawaniu rozstrzygnięć w tym zakresie. O istnieniu ważnego interesu podatnika nie decyduje bowiem subiektywne przekonanie podatnika, lecz kryteria zobiektywizowane, zgodne z powszechnie aprobowaną hierarchią wartości.
W orzecznictwie sądów administracyjnych wyrażane są poglądy – w odniesieniu do przesłanki ważnego interesu podatnika - że zbadanie ważnego interesu podatnika sprowadza się również do ustalenia, czy w sprawie wystąpiły nagłe zdarzenia losowe, a przede wszystkim sytuacje spowodowane działaniem czynników, na które podatnik nie miał wpływu i które nie były zależne od jego postępowania. W odniesieniu natomiast do przesłanki interesu publicznego wyrażany jest pogląd, że jest to dyrektywa postępowania, nakazująca mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej, takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego itp.
W świetle powyższego, w przedstawionym w pytaniu stanie faktycznym, zastosowanie winna znaleźć ulga w spłacie zobowiązań podatkowych w formie umorzenia zaległości podatkowej w podatku od środków transportowych, z uwagi na występowanie co najmniej jednej z ustawowo wymaganych przesłanek „interesu publicznego”.
Dodatkowo wyjaśnić należy, że w przypadku, gdy podatnik wnioskujący o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych jest przedsiębiorcą, przy rozpatrywaniu sprawy zastosowanie również powinny znaleźć przepisy art. 67b §1 Ordynacji podatkowej, co oznacza, że podstawą wydania decyzji powinien być art. 67a §1 i 67b §1, wraz z zastosowaniem odpowiednich punktów.
Monika Truksa
