Kierownik USC zatrudniony bez naboru?
PRAWO PRACY - SAS10/2012
PYTANIE SEKRETARZA GMINY:
Czy można zatrudnić kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w trybie art. 12 ust. 1 lub art. 20 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. nr 223, poz. 1458 ze zm.) bez przeprowadzenia naboru? Nadmieniam, iż obecny kierownik USC w związku z nabyciem praw emerytalnych odchodzi na emeryturę.
ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:
Na wstępie wymaga podkreślenia, że ustawa – Prawo o aktach stanu cywilnego (dalej: pasc) nie określa odrębnych zasad przeprowadzenia naboru na wolne stanowisko kierownika urzędu stanu cywilnego, odsyłając w tym zakresie do ustawy o pracownikach samorządowych (art. 6c pasc).
Stosownie do zasad określonych w ustawie o pracownikach samorządowych obowiązek przeprowadzenia naboru dotyczy wyłącznie wolnego stanowiska urzędniczego. Ponadto przeprowadzenie naboru nie jest wymagane w przypadku zatrudnienia osoby na zastępstwo w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika samorządowego.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: ups) wolnym stanowiskiem urzędniczym, w tym wolnym kierowniczym stanowiskiem urzędniczym, jest stanowisko, na które, zgodnie z przepisami ustawy albo w drodze porozumienia, nie został przeniesiony pracownik samorządowy danej jednostki lub na które nie został przeniesiony inny pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, posiadający kwalifikacje wymagane na danym stanowisku lub nie został przeprowadzony na to stanowisko nabór albo na którym mimo przeprowadzonego naboru nie został zatrudniony pracownik.
WOLNE STANOWISKO URZĘDNICZE
Z treści ww. przepisu wynika, że wolnym jest zatem stanowisko urzędnicze:
- na które zgodnie z przepisami ustawy albo w drodze porozumienia nie został przeniesiony pracownik samorządowy danej jednostki,
- na które nie został przeniesiony inny pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, posiadający kwalifikacje wymagane na danym stanowisku,
- na które nie został przeprowadzony nabór i na którym mimo przeprowadzonego naboru nie został zatrudniony pracownik.
Dodatkowo ustawodawca przewidział możliwość awansu zawodowego (tzw. wewnętrznego), czyli przeniesienia na wyższe stanowisko dla pracowników samorządowych, którzy wykazują inicjatywę w pracy i sumiennie wykonują swoje obowiązki (art. 20 ups). W doktrynie przeważają głosy, że awans wewnętrzny może skutecznie odbywać się wyłącznie w tej samej kategorii pracowników, np. zajmujących stanowiska urzędnicze.
Z powyższych regulacji można wywnioskować, że obowiązek przeprowadzenia naboru dotyczy wyłącznie wolnego stanowiska urzędniczego, natomiast pracodawca może wcześniej rozważyć, czy nie jest zasadne i możliwe przeniesienie na wakujące stanowisko innego pracownika zgodnie z przepisami ustawy lub w drodze porozumienia, w tym w ramach awansu wewnętrznego (art. 20 ups). Co istotne, niezależnie od tego, czy pracownik zostaje zatrudniony na podstawie otwartego naboru, czy też przeniesienia służbowego, musi on spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do objęcia tego stanowiska. Nie wystarczy zatem np. sumienne wykonywanie obowiązków i przejawianie inicjatywy, o których mowa w art. 20 ups.
KWALIFIKACJE KIEROWNIKA USC
W tym miejscu należy zaznaczyć, że kierownikiem urzędu stanu cywilnego może zostać osoba, która spełnia nie tylko warunki określone w ustawie o pracownikach samorządowych, ale także dodatkowo wymagania zawarte w ustawie - Prawo o aktach stanu cywilnego. Zgodnie z art. 6a pasc na stanowisku kierownika urzędu stanu cywilnego oraz zastępcy kierownika urzędu stanu cywilnego może być zatrudniona inna osoba, która:
- ma obywatelstwo polskie, pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;
- nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne;
- cieszy się nieposzlakowaną opinią;
- posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku;
- ukończyła:
– studia prawnicze lub administracyjne i uzyskała tytuł magistra lub
– podyplomowe studia administracyjne;
- posiada łącznie co najmniej pięcioletni staż pracy:
– na stanowiskach urzędniczych w urzędach lub biurach jednostek samorządu terytorialnego lub
– w służbie cywilnej lub
– w urzędach państwowych, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi, lub
– w służbie zagranicznej, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi.
MOŻLIWOŚĆ PRZENIESIENIA BEZ NABORU
Jeżeli zatem kandydat na kierownika urzędu stanu cywilnego spełnia ww. warunki i dodatkowo zajmuje dotychczas jako pracownik samorządowy stanowisko urzędnicze lub kierownicze urzędnicze - może zostać przeniesiony na to stanowisko bez przeprowadzania otwartego naboru. Stanowi o tym ustawa o pracownikach samorządowych, do której odsyłają przepisy ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego.
Janusz Groński
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.)
– Ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.)
