Jeśli wójt, burmistrz, prezydent miasta nie powołał zastępcy, to taką osobę wyznacza Prezes Rady Ministrów
BIULETYN SAMORZĄDOWCA / SĄDY O SAMORZĄDACH - SAS 4 / 2023
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 maja 2023 r., sygn. akt III OSK 2310/21
Gdy w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, spowodowanej tymczasowym aresztowaniem, odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne, odbywaniem kary aresztu, niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni lub zawieszeniem w czynnościach służbowych, jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca (pierwszy zastępca). Gdy w danej gminie wójt nie powołał żadnego zastępcy, wówczas Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody, wyznacza osobę, która przejmie wykonywanie zadań i kompetencji wójta.
Wójt jest organem wykonawczym gminy, pochodzącym z wyborów powszechnych, bezpośrednich i równych. Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy (art. 26 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. ustawy o samorządzie gminnym; dalej: u.s.g.). Wójt obejmuje urząd po złożeniu wobec rady ślubowania (art. 29a ust. 1 u.s.g.).
Ustawodawca przewidział, że w celu złożenia przez wójta ślubowania, komisarz wyborczy zwołuje sesję rady na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów wójtów na obszarze kraju. Jeżeli sesja zwołana w tym trybie nie odbyła się, to wójt składa ślubowanie przed właściwym terytorialnie komisarzem wyborczym. Złożenie ślubowania wójt potwierdza podpisem pod treścią ślubowania. Informację o dacie złożenia ślubowania komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości mieszkańców gminy, w formie komunikatu w Biuletynie Informacji Publicznej w terminie 14 dni od dnia złożenia ślubowania (art. 29a ust. 2 i 3 u.s.g.).
W rozpatrywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny sprawie, wójt gminy został ponownie wybrany na kadencję 2018-2023, jednakże nie objął urzędu, ponieważ nie złożył ślubowania. Nie mógł więc powołać zastępcy. Jednocześnie wydane w poprzedniej kadencji zarządzenie w sprawie powołania zastępcy (zastępców) straciło moc obowiązującą. Na gruncie art. 28g ust. 1 i 2 oraz 3a u.s.g. w zw. z art. 28h u.s.g., w przypadku wystąpienia przemijającej przeszkody, w nowej kadencji nie obowiązuje zarządzenie wójta o ustanowieniu zastępcy wydane w poprzedniej kadencji. Jeżeli wójt nie złożył ślubowania to zadania i kompetencje organu wykonawczego gminy ex lege przejmuje osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.
